^^^^?" 1"LÜUU" '"^?"^(l^p No. 1706 DE AMSTERDAMMER W E E K B L A D V O O R NEDERLAND. deelte van die maatschappij, die als geheel noch Vlaamt ch noch Franse h kan zy'n, maar van beide vol ken de mirnit deugdelijke bestanddealen in zich heeft opgenomen ? Den geest, den walm van deze gistende, broeiende massa te geven, is aan Teirlinck wel nitarmate goed gelukt, al bedoelde hq 't misschien ook eenigezins ander*. FRANS COENBN. Mf fel. Dr. Kuyper staat bekend als stylist van den eersten rang. Misschien is- ook in dit opzicht zijn roem niet geheel verdiend; veel va a het zgn. eigenaardige van zy'n stijl il terug te brengen tot het kwistig gebruik van vreemde woorden, verandering van voor- of achtervoegsel?, en dergelijke kunstmiddelen. Een gewoon menech spreekt van het kiesrechtvraagstHk", dr,_gnyper van ,de eleptorale quettie", een paganist zegt beperking", een puur verzinsel". De» Leider: ynptrking", pure verzinning". Zijn voorliefde voor de tale Kanaans ie bekend. Met. dat tl, het valt niet te loochenen dat by, wanneer hy -voor het publiek schrijft, door wcordenkeus en zins bouw weet te pakken en te boeien als geen ander. Onbegrijpelijk is het dat dezelfde man zoo glecht «telt in zyn particuliere brieven. Een gedienstig blad van Rechts heeft al eens de opmerking gemaakt dat de bekende ge publiceerde brieven niet echt konden zyn: Eoo'n stijl kon Kuypqr niet schrijven. Het blad heeft zich vergist, de brieven zijn echt; maar de twijfel is te verklaren. Met verbazing stuit men telkens op onbeholpen uitdrukkin gen die op verwarring Van gedachten in het hoofd van den schrijver wijzen, stijlfonten en verkeerde woordkeus. Het succes moet doorgezet", lezen wij in het bekend» briefje aan Mathilde. Bedoeld ie: het werk moet doorgezet (voortgezet), dan zal het succes blijven .bestaan. Succes, gunsligen uitslag, kan men niet doorzetten. Verwarring van twee gedachten. Uit Plombières schrijft dr. Kuy per.:..'. dat hy reeds op onderscheiden wy'zan een ? 25,000 voor u gegeven had, nl. waarvan y' zeide bewijzen in zy'n boeken te hebben",en verder: ... ik geloof wel dat als gij hem zeer dringend en op zijn hart werkend vraagt, dat alsdan niet alla hoop verloren i»", en : ... hij hitld... dat het dan helpen is van andermans geld". In een brief aan mr. Tideman: voor drie maanden geleden". Herinnert het niet aan uitfótografeeren", en aanrecommandeeien!'? Doch nu komt hij te verscheiden, wie zet de aflossing dan voort" ... om 5.37 Weer naar litr toe te g«an", lezen w$ ineen brief van Juni 1906 «an Mathilde. Het is al te gader de stijl van «en schoonmaakster of hoogstens van een .. . Mathilde Westraeijer. De wonderlijkste verwarring van gedachten blijkt nit de volgende passage: Ook is mij niet duidelijk hoe een interest van 4 pCt. op ?25 mille, zijnde het eerste jaar ?1000, door u kan afgedaan worden zoo u w reven u ?1200 groot is. Dat zal voor u wel niet looiijn. Gjj zult wel alles hebben doorgedacht <?) Maar voor mij is er veel duisters in". Dat zal voor n wel wet zoo zijn". Hier zegt de schrij ver precies het tegenovergestelde van.-wat h\j wil zeggen. Ho» is het mogelijk dat de man van Ons Program" en de schrijver van deze stumpe rige briefjes een en dezelfde persoon is? Is er. iensand die het verklaren kan? T. Moraliteit. Zoolang de ouder» reden vindfn de lid'.n van het Koninklijk Huis lief te hebben, zullen de kinderen zingen, te luider zingen naarmate de onderwijzers zich koeler mocnttn beioone-n. Deze woorden trcflen mij bijzonder. Ze voerden mijne gedachten terug naar de dagen van de Julianafeesten. Ik zie weer al die kinderen groot en klein, druk babbelend over het pasgeboren prinsesje. Hunne bel»n ^stelling behoefde niet in de Echool gewekt te worden, zij droegen ze de school binnen. BÜhunne onderwijzers rekenden zjj op een geopend oor voor allerlei dingen, waarvan hun hart vol was. Natuurlijk moest er ook gezongen worden,.. Stel u nu voor een onderwijzw, die het met zy'ne principes niet kan overeenbrengen, zijne leerlingen een Oranjeversje te laten grooter schrik ontstond by' iedereen, toen ontdekt .werd, dat de deur van deklokketoren gesloten was en dat de klok geheel uit zich zelf luid ie: omdat toe» het booze feit bleek, dat alleen de duivels de zaak in handen kon den hebben. De St hor Alcalde alleen die een zeer dapper heer was en niet erg in duivels geloofde was niet voldaan met de vondst. Daarom lietdeStüor Alcalde de denr openen en een toorts meedragend, trad h? in den klokketoien; en daar merkte hi;, dat het klokketouw dolzinnig op en neer vloog, alsof een dozijn mannen er met kracht aan trok ken, en er niemand aan rukte welke aan blik zijn zenuwen esnigszins schokte. Even wel door zijn moed hield hij alleen stil om een kruis te slaan' en toen ging hij dapper den torentrap op. Maar wat hij zag, toen hij in den toren was gekomen, deed hem bet oorlijk, halt houden. Want daar luidde storm achtig de klok; en geen oogenblik was er een zichtbare band by'; en het eenige levende wezen, dat hij in den toren vond, was een groote, zwarte kat met de haren van den staart overeind en zijn pels te berge gerezen welk boos dier gedurende een oogenblik kwaadaardig naar hem loensde met zijn green e oogen glanzend in het toortslicht en toen langs hem heen sprong en den trap af vloog. Toen riep de St nor Alcalde, die er niet langer aan twijfelde, dat de klok door duivels werd geluid en die zelf niet wist, hoe met duivels te handelen-V-an beneden-van dan klokketoren de Senor Cura om naar boven te komen om zich met de zaak te belasten, waarop de St or Cura, die zijn moed met zijn twee handen moest vast houden, naar boven kwam inden toren en zijn hyssop meebracht en ei toe over ging de klok met wy water te sprenkelen wat hem, zoover hy' zien kor, den weg echeen in die moeilijke verwikkeling, het beste, wat hij kon uitrichten. Maar dit waa natuurlijk het ergste, wat hy' doen kon, om dat, ziet u, Saior, de duivels uitermate boos zingen, die zich gelukkig rekent, wanneer het hoofd der school'hem zulks niet opdraagt. 2'rjne kinderen zingen niet, hoe graag ze het zonden willen, hoezeer ze hunne kame raden uit andere klassen benijden, hoeveel reden hunne ouders ook hebben, de leden van het Koninklijk Huis lief te hebben. Alles tot meerdere glorie van de absolute neutraliteit l Maar is zoo'n onderwijzer wel neutraal? Stempelt de tegenstelling hem voor de kin deren niet tot iemand, die tegen ons vorsten huis is? ; En als er door zy'ne leerlingen gezongen wordt, niat in, maar buiten de school, dan zal het misschien zijn: Weg met de socialen" of een dergelijke dreun. Wie eene klasse kinderen te leiden heefr, moet met hen van nen geest kannen wezen, in het bijzonder, wanneer-er, zooals by de Julianafeesten een stroom van Oranjeliefde de~ school bionendringt, die niet zou zijn te stuiten, en dien men niet kan negeert n, zonder harten van zich te vervreemden, misschien tegen zich in te nemen. Zoolang er geen scholen zijn, waar tepublikeinsche gevoelens worden gepropageerd, wordt onthouding van den kant der onder wijzers voor ouders en leerlingen eene demonstratie tegen het koningschap. 's-G. 27/2 '10. G. S. *,* ^ Van iedere vrijheid, die wij in haar alge meenheid beschouwen als een overwinning der beschaving, kan men een bizonder voor beeld bij den kop vatten en dan, als de schrijver van het bovenstaande, zeggen: stel u voor een . . ." etc. En dan lijkt zulk een vrijheid heel erg en staan er gereed, die haar willen onthalzen, zelfs zonder behoorlijke aanleiding, zooals wüvorige week aantoonden. De liberalen van voor dertig jaren hadden echter vertrouwen in de zelfcorrectie der vrijheid, en wüook. RED. Geachte Heer Redacteur. Wil zoo vriendelyk zijn een paar regels op te nemen in uw gewaardeerd Weekblad naar aanleiding van het tegen my gerichte stak van den heer Leenmans, Niet om het te bestrijden. Het komt my namelijk voor, dat uwe lezers geen bizondere be'angstelling kannen gevoelen voor een polemiek, waarin A beweert dat B geen verstand van de wetenschap heeft, en zyn tegenstander dat de eerste elke zweem van artistiek gevoel mist. Bovendien blijkt uit het arrogante artikel van den heer L. en diens terecht wijzingen" in zy'n kwaliteit van wetenschap pelijk man niemand kent n enkele wetenEchappelykepraestatie van hem,opgrond waarvan hij die pose zou mogen aannemen dat hy' in 't geheel niet begreep, waar de kwestie om gaat en dat bij ook, door zyn gebrek aan kunstgevoel, dat nimmer zal kunnen begrijpen. Ik heb in 't geheel niet min-achtend, doch minder-achtend over de wetenschap gespro ken, in dien zin, dat ik een wetenschappelijk man het recht ontzeg de kunst ais quantit négligeable _te beschouwen, daar ik meen dat onder déweldoeners der menschheid, de tweede rang geen 'dgere aan de weten schap moet worden toegekend, de eerste aan de kunst Het zou trouwene een zondeiling verschijn sel zy'n, dat de wetenschap min-achtend be sproken werd door iemand, die, op hoe be scheiden schaal dan ook, getracht heeft en er in geslaagd ia zich in diezelfde wetenschap een cfficieelen titel te verwerven. Dat de heer L. elk gevoel voor kunst mist blijkt duidelijk uit den toon waarop hij over de Corona van de Nieuwe Gids" spreekt, esn toon zóó minachtend en óózeer ge tuigend van ouderwbtsch bekrompen burger lijke begripper, dat men meent te lezen de uiting van het een of andere obscure proviacieblaacija en niet van iemand met zoogenaamde intellectueele ontwikke ing en van dermate opgedreven wetenschappelijke pretentie als de heer L. toont te bezitten. Dezs corona is dan toch maar de lauwer krans waartoe Gorter, Kloos, v. Deyssel en Bolland behooren. Ik wil den heer L. geruststeller. In n opzicht heeft hij gelijk. Ik heb inderiaad van fele zijden, monde ling en schriftelijk, zelfs in metaal geëist, b!yken van instemming van die zijde ontvan gen en wil gaarne bekennen, dat ik aan n waardeerend woord van mijn vriend Kloos meer hecht dan aan de afkeurende woorden werden, doordat zij gebrand werden door het wijwater (wat de uitwerking ia van wijwater op duivelt) en zoo luidde de klok nog woe dender in hun angst voor pijn. Toen be merkten de S, n 5r Alcalde en de Su'ior Cura, dat zij de duivels niet konden doen bedaren en besloten op te geven, dat zy dit probeer den. Zij kwamen daarom samen uit den toren en zij en iede; een met hen ging heen door de zwarte nacht en sloeg kruisen en zij waren blij weer veilig in hun huizen te zy'r. Ben volgenden dag deed de St nor Alcalde een formeel onderioek raar de heeie zaak; bij eiechte, dat voor hem al de inwoners en ai de Broeders zouden verschijnen en oi.iltrvroeg ze scherp allemaal. Kn de uitslag van zy'n onderzoek was het zeker te doen blijken, dat de klokkenluider vin het klooster de klok niet had geluid, noch een van de andere Bro«ders, noch een der inwoners van de stad. Daarom kwamen de S; nor Alcalde en met hem de Si nor Cuza tot de overtuiging en de opinie van den laatste was in zulke zaken van gewicht dat de duivel haar geluid had; en hun meening werd aanvaard door iedereen, omdat dit door iedereen van den beginne af geloofd was. Daarom omdat met zulke duivelsche handelingen bet weliijn van het heele konink rijk gemoeid was werd er een formeel rapport van al wat er gebeurd was, voor de Cortes overlegd; en de Cortes na het rapport ernstig te hebben overdacht, bemerkte, dat het een kerkelijke zaak was en verzond het naar den CoEseio van de Itquisitie, en de leden van den Consejo naar behoorlijk recht bevalen, dat al de feiton zouden geschift worden en geordend en dat er een meeninjj over hen-zou worden geuit door hun fiscaal. Daar de fiscaal een zeer ijverig man waf, ging hij aan 't werk met zulk een ernst, dat hij er meer dan een jaar mee bezig wap. Eerst las hy al wat hij over klokken te lezen kon vinden in al de Spaansche wetboeken, te beginnen met de Siete Partidas van en knnstdepreciaties van alle Hey- en Leenmansen ter wereld. Dr. AEG. W. TIMMEKMAN. NAECIIBIÏT. De kwestie, die ik met den heer Timmerman heb (en hij weet dat evengoed als ik), gaat niet over appreciatie van kunst en weten schap, ik, heb die in het begin van mijn artikel dadelyk geécwteerd maar over zy'ne argumenten tegen de rede van prof. H. Op de weerlegging dezer argumenten antwoordt hij thans niet dan met een weinig-ridderlyk blijk van gekwetste ijdelheid. Zoolang echter zijn eleler deelen buiten gevecht blijven, levert de strijd voor niemand ter wereld iets belangrijks meer op. H. A. LEEXMANS. BerMteD. DB OMVANGRIJKSTE 'HEILIGE SCHRIFT der wereld hebben de Tibet anen, wier heilige boeken niet minder dan 325 deelen omvafteo. Toen irj de zevende eeuw na Christus in Tibet het Boeddhisme uit Indiëwerd inge voerd, vertaalden de tibetaaueche geleerden het beroemde boek van de Boeddhistische leer Mahayana onder den titel Kangyna, in honderd deelen. Zy yoegdfn deze Heilige Schrift, onder den naam Tangynt nog 225 deelen verklaringen en uitleggingen toe. Deze boeken werden in 1721 voor het eerst en later nog eenmaal in Peking herdrukt. Een exemplaar van dit kostbare werk is in het bezit van de Bibliotbèqae nationale te Parijs, van het Britsch Museum te Londen en van het Aziatisch Museum te St Petersburg. LE LIVKE D'OR DES I'ROVINCES BBLGES 18 de titel van een populair werk over het mooie en bezienswaardige in België, dat bij gelegen heid van de B-useelsche internationale ten toonstelling zal worden uitgegeven. MAHABHAKATA. Er heeft zich ia EngelsenIndië«en invloedrijk commitégevormd dat trachten zal een lakh. r=100.0CO ropy'en bij een te krijgen tot bestrijding van de kosten van uitga-'e van een standaard-editie van de tfahabharata, het groot e nationale epos der Indiërs, dat in zijn tegenwoordige n omvang ongeveer 1UO.OOO dubbel verzen uit verschil lende tjjden bevat. Het doel dezer uitgave is het epos te zuiveren van alle toevoe^icgen en veranderingen welke het in den loop der eeuwen hetft ondergaan. Verse HillendeSanskrit-geleerden uit Europa en Amerika heb ben hunne medewerking aan deze uitgave aangeboden. GÜSTAV WIED. De eerste opvoering van Wiedt'» nieuwe stuk Der alte Pavillon zal binnenkort in het Dresdener Hoftheater plaats hebben. TwBB NIEUWE WEKKEN VAN Toi.STOI. De gry'ze auteur heeft twee nieuwe werken vol tooid. Het eene draagt den titel Het vagebondeerende Rusland en behandelt de steeds toenemende armoede op het platteland. Tolstoi schildert de oorzaken en gevolgen van de landlooperij en laat een menigte zwerverstypen de revue pa^seeren, welke door de nauwkeurige beschrijving van hucne eigen aardigheden opvallen. Het tweede boek is aan het Russische volks lied gewijd. Ook hierin vindt men een massa oorsprockt-lijke beschrijvingen uit de zin gende Russische bevolking en een aantal volksdichters, aan wie het vo!k zijne schoonste iiederen dan 11. 4 G ceats per regel. COGNACMABIÏL Apten: KOOPMANS &BRUMER, Amsterdam. BOUWT te NÜNSPEET. Inlichtingen bij het bouwbureau Arti" aldaar. Alonzo dt-n Wijze; toen las hij al wst hy in zu!k<) wetboeken van vreemde landen kon vinden, voor zoovti die in zijn bereik waren; toen in het licht van de zoo verkregen kennis schiftte f n ordende hij de feiten van het geval, tot Kijn beschouwing aangeboden, en zotte er zich toe zijn uieeniug er over te schrijven ea dan ten sioite ksvavu hij voor den Consejo en las voor Jat Lichaam zijn nieening van het begin tot het einde. Gedu rende een heelen langen dag las de fcaal zijn meenirg voor en gedurende den ganSLiien volgenden dag en den dan volgenden, PU den daarop volgenden en o;> het einde van .ie."i vieiden dag bt'üloi.it; hij hè! kzeu van K ij u meening en ging zittf-n, Nsdut <ii- i.'oiipf-jo toen getinrendi drie dagen beraadslaagd had over hetgeen door den fiscaal v.-?,3 gelezen, «prak zij haar forraee'.e gutdseurJng van aijn meen:ug uit en in overeet-stemming daarmee kwam de ('onsejo tot deze gevolgtrekking: : . Dat het luiden vaa de klok van geen waarde was voor goede christenen. '. Dat de klok, als zijnde bezeten do~>r den daivwl, de klepel zon worden uitgerukt, zoo lat zij nooit weer door hear eigen duivelachtign perseon zou durven hiilen tot gevaar van menscheiijke zielen. '?>'. Dat de klok, als zijnde gevaaT.Hik voor goede christenen, uit het Spsan£*he Konink rijk verbannen zou worden naar de Indien (?n voor teuwig zonder klepel KOU blijven en verbannen o'/er zee. Daarna werd het wijze vonnis ten uitvoer gebracht. De klok, die door den duivel be zeten w&», werd neergehaald van dt>n toren van het kleine klooster er. haar booze tong werd haar uitgerukt; toen werd ?,ij met schande en onder beleodiging naar de kust gebracht, daarna werd zij aan boord gevoerd van een der schepen van de vloot bestemd voor Mexico ea in Mexico kwam zij naar behoorlijk recht'aarj. Toen zij daar aanlandde ea er geen orders kwamen omtrent haar Hofleverancier. DEVENTER Handehmerk. H M. de Koningin Moeder en Z, K. H. Prins Hendrik bestelden BURGERS E. N. R. rijwielen. Wie oog heeft voor het schoone, dege lijke en Nederlandsche, volge dit doorlucbte voorbeeld. /-AUTOMOBI UNAY BELLEV Piano-, Orgel- en Moziekhandel Meyroos «V H nishoven, ARNHEM, KONINGSPLEIN. VLEUGELS en PIANO'S in Zoop en in Huur. REPAREEKEN STEMMEN RUILEN. Aiilfl-McbEotlleMs.HottörtaE FLESSCHEN Buiten-Syndicaat. Prijzen op aanvraag. 0. o. r.nnnfmr. IEDER STUK DAT HUWT WtKnil l IC WORDT TtRUGGf HQMM Verkrijgbaar by': KIRSCH & Cie., Fofl., Leidscheplein. ADRIAAN SCHAKEL, «ofl., Heiligeaweg. H. MEYER, Hofl., Koningsplein. Mag. KEIZERS HOF, Nieuwendijk. C. NIEUWENKAMP KOTTING & ZOON, Galerij 29. Kleeding-Mag. M. DE KONING, Batavi». Winkel-Maatscbappy, EIGEN HULP, Batav?. Verdere adressen onzer contractanten ver strekken gaarne VALTOff & ZONEN, A'dam. ^tokpaardjesH [eJienmelk-Zeep ^» C AD E B Eu L' ^"LJL '~- ? ?aal<t uw tiuid zuiver, en 23 ent met \L-UUC, q tnsscne icse, verblindendsoiconiMdntl^V- ' - " ^ V, _ ..^-.~"~ __ L Verdrijft zomersproeten, puisten enz en ane «roere huidonreinheden. Verkrijgbaar J ~~-_ "JU ? -^ -e~5=. -~^1 & ^0 cent per Stuk bij Apothekers, drogisten, en coiffeurs. ^- ._- - 1 ~ " v - - _-_ ^-^ - - ' -------- ? : _ ~ Koopt IJITSLUITEWO BOTER ONDER RIJKSCOXTROLK, »e STAAT GARANDEERT U een ONTERVAL.SCHT prodaet, lioterhamlel Z UI»I. A REN", PRINSENGRACHT 3J3. TELEFOON 8935. verdere bestemming, werd zij van Vera Cruz naar de hoofdstad gebiacht en werd in een verloren hotk van de gangen van het Paleis geplaatst en daar bleef zij rustig daar iedereen er fchmv bij keek ona zich te be moeien met een ku k, bekend a's beueld met tooverkracht gedurende een paar eeuwen, IQ die zelfde hoek was xij nog, St uor, toen de ('onde de Ravillagigeilo slechts wat meer dan een eeuw geleden onderkoning werd en zoodra die zeer energieke heer haar zng, wilde h j dadelijk weten - daar hij er niet naar gea.-iïa wai iets of ieman l in ledigheid te laten roesten waarom een klok, die alleen een klepel er in noodiy; bad om haar diens.haar ie makt-u, niet nuttig gebnrkt wt-rd. Ge'iurende eeuiger; tijd kon niemand hem iets meer van do Slok zeggen dan dat er een vloek op rustte; en dat ant woord voldeed hem niet, omdat vervloekingen in zijn zeer practiechen geest niet ?an Teel waaidd waren. Eindelijk vertelde een heele oude klerk in het Secretariaat hen de ware geschiedenis van de klok en hewees de waar heid daarvan door uit de diepte der archieven een oudtr-vetsch geei perkament te voorschijn te brengen, wat juist het koninklijk bevel was, volaens het decreet van den Consejo, dat da klok de klepel zou worden uitgerukt on voor altijd zonder tong /ou blijven en verhannen over zee. Mat dat bare! vóór zich durfde zelfa de Cocde de RövilUgigedo het niet wagen een nieuwe klepel in de klok te doen en die'.veer tot geregeld werk te zetten, maai wat hij deed, kwam vrijwel op hetzelfde neer. Terzelfdertijd was hij er mee heiig de herstellingen »&n het Paleis tot een vlugge voltooiïnn te brengen die gedurende een honderd jaar langzaam waren gegaan na het verbranden daarvan in den tiji van den Onderkoning Don Gaspar de la Cerda en tot die vernieuwingen behoorde het vervangen van de Paleis-klok. Nu heeft een uurwerk-klok, S: aor, geen klepel van binnen noodig, omdat die van den buitenkant met hamers geslagen wordt en aldua zag de Conde, wiens verstand vlug was, in een oogenblik, dat hij door de klok te gebruiken voor een uurwerk haar weer bruikbaar kon masen aonder 'skonings bevel te overtreden. En dat defd hij dadelijk en dat i« de oorzaak, waardoor in het Paleisuurwerk de vervloekte klok werd binnen gesmokkeld. Maar, zoorer als ik heb vernomen, St-iior, gedroeg die klok zich als uurwerk-klok met een volkomen regelmatigheid en welvoegelijkheid: waars;hijnlijk omdat de duivels, die er in warer>, te oud waren geworden om op gevaarlijke wijze schadelijk te zijn en omdat de vloek, die er op nutte, verzaakt was door den tijd. Ik zelf als jongen en'jonge man heb haar altijd «tipt haar plicht hoorea doen en het zou die zonder twijfel nog doen, als niet de werkzame Franschen het geschikt hadden gevonden gedurende den tijd der Interventie, toen zij zich met alles bemoei den om een andere k!ok in haar plaatstestellen en haar te smelten. Wat er gedaan werd met het metaal, toen zij gesmolten was, Stiior, dat weet ik niet; maar mij iaverteli door een oude, mij bekende klokkengieter, dat er niets mee werd uitgericht: omdaf, naar hij mij heel stellig verzekerde, toen de klok werd gesmolten, het metaal er van hard werd in den oven en weigerde te worden over gesmolten. Als dat waar is, Si nor, dan ziet het er naar uit, of a! die duivels in ds klok welke er in waren gekomen van den Moor en vau de wapenrusting door duive's gesmeed «; van Den Gil de Marcadante cog een beeije kracht tot kwaad doen hadden zelfs ouden dag.