No. 1709 DE AMSTERDAMMER WEEEBLAD VOOR NEDERLAND. The Mother's Campanion" is de titel van een vlugschrift van Mrs. Cloudlesley Bereton. Het opicbrift doet alras denken aan een ondeiwetEch vademecum" voor atuipjea by babies of een middeltje tegen builen, afge wisseld door bordaurpatronen en een receptje voor een of ander toe-tje". Docb mis ... huisvrouwtjes, iets dergelijks zoekt ge er te vergeefs in. De inhoud is meer np-to date, de vorming van de jonge vooruitstrevende vrouw voor een ideaalhuwelijk ! Tal van wecken en spreuken geren typischkarakteristieke trekjes van een meer practiechen kijk op den echtelpen staat. Het hnwelyk is een maatschap in den meest uitgebreiden zin des woords en moet door beide partyen alp zoodanig beschouwd ?worden ten opzichte van het hnwelijkfcontract. De moderne vrouw heeft een moeilijke taak te vervullen: zij moet twintig vrouwen in zich rereenigen. Tot op heden is het huishouden speciaal een onderwerp geweest voor amateurs." Het moderne huishouden is object voor professionnals." De hoofdvereischte voor een jonge vrouw ia, cich juist voor oogen te stellen, wat zij ran het huwelijk verwacht en recht op dit doel af te gaan." Dus aanstaande huismoeder)jes: met dit boekske in een hoekske" voordat ge het ritje naar het stadhuis aanvaardt! l * * * Na zoete vleiereitjes en protesten, lieve complimentjes en hevige emoties, zal het schijnbaar onmogelijke geschieden:- Sarah Barnhardt, la divine Sarah" op de planken van een Variététheater te Londen! Nauwelijks had Madame Sarah" maar eren gekikt over het plan lauweren te wil len plnkken in de groote wereldstad, of er ontstond een race" tuaschen Londeniche theaterdirecties in het opstapelen van bankpapiertjes met Sarah tot prijs. Het Colysenmtheater scheen de gelukkige prijswinner, doch verbeeldt u 4e ergernis en woede van de diva, toen het first-clasi theater van hare ver beelding, een doodgewone music-hall" bleek te zjjn. Mejci", dacht Sarah, paarlen voor de zwjnen". Contract of geen contract, het idee alleen wal eenvoudig affreue.... en z^ be dankte voor Eoo'n milieu! Kort daarop was alles pais en vree. Waarom ook niet? 's Lands wijs, 's lands eer. Het Colyseum geniet nn eenmaal een prima reputatie, geldt als haute-chic en reeds tallooze sterren" hebben er geschitterd; rede nen genoeg zelfs voor de temperamentvolle diva om over hare gepikeerdheid heen te stappen. Enfin, voor een veertiendaagsche tournee is het sommetje van achtduizend pond sterling eok meegenomen! N'en déplaiee Louis Bouwmeester en Julia van Lier?Cny pers, zullen we la Dirine" wel nooit in ons Bioscoop-theater zien! *??. Chique schoeisel voici een eerste ver«ucb|e voor de .elegant gekleede vrpsw. De mode heeft dan ook * immer veel aandacht gewijd aan de voetbekleedtog. De kleine pantoffel van de Oostersche of TIMIIIIUIIIIIIIIHIMIIIMIIII MltliniMIMIIil UIT DE NATUUR. Gaspeldoorn en de Biogenetische Grondwet. Ieder kent de gouden brem, de hooge struik met zijn groene stijve twijgen, die met Pinksteren zoo «verweldigend weelderig bloeit, maar er is ook een bremsoort in ons land, die met Paschen zijn mooie gele bloemen al in menigte Qmsteroam. FAIT SUR COMMANDE DANS NOS ATELIERS TISSU ANGLAIS TRESSE HAUTE NOUVEAUTE <JaJ[etot oouo£e sote IIHIIIMHflHHItllHHHIU Ml MIllllllMI iitmiiiiiiiMiiimiiniiiHiiiiiMHH Kiemplantjes van Gaspeldoorn. te zien geeft. Daar moet ge bij uw Paaschwandelingen eens op letten. Zoo veelvuldig als de gewone Pinksterbrem is deze Paascbbrem niet, en zoo vaak en zoo meedoogenloos geplunderd door al wat nitgaat, wordt hij ook niet; want hij ie veel beter gewapend tegen al wat eet en plukt dan de Pinksters oort. Eigenlijk is hij een en al wapen, en zoo goed als ongenaakbaar voor dier en mensch; zijn pendant in de dieren wereld vindt hij in den egel en het stekel varken, en hij draagt ook zijn naam naar zijn wapen; Gaspeldoorn is de officieele Nederlandeche benaming; hier en daar wordt hij ook gewoon doornstruik of kortweg de doorn" genoemd. Deze laatste naam is ook de meest toepas selijke, want ge kunt aan de beele plant niets anders vinden dan bruinhout, groene doorns en daaraan gele bloemen. Zoo iets is eigenlijk iets abnormaals voor ons lage,1 vochtige landje. Zulke doorngewassen hooren bij ons niet thuis; die zijn eigen aan de droge heete vlakten, aan steppen, hoog vlakten en woestijnen, op d* steenige kusten van de Middellandsche Zee, in Spanje, op Corsica, in Dalmatië. Mexico, Perziëen Centraal-Azië, dat is bet vaderland van zulke volkomen Xerophieten", zooals ze in de biologische wetenschap genoemd worden. Dit zy'n planten, geheel en al ingericht op groote hitte en droogte; waar zij in hun uiterste vormen voorkomen, daar is het ge wone groene vlakke blad uit de plantenwe reld verdwenen; het heeft plaats gemaakt voor lange doorns, voer roeden of hontige dunne twijjgen, of voor kogelronde of vleezige cactnsbladeren, waar het vocht diep gebor gen is onder de taaie harde huid. Het dunne vlakke blad zou in den zomer in een oogenblik tot een dor velletje uitgezogen zijn door de zon en den drogen wind ; daar is door de hitte en droogte de uitwaseming, de transpiratie zoo sterk, dat onze gewone kruiden en hoo rnen er niet leven kunnen; de Sora is daar geheel en al gekenmerkt door den doorn. Tegelijk met een bescherming tegen ver droging is die doornvorming ook een middel tegen diervraat; onze gaspeldoorn is zelf zoo vinnig gekeerd tegen alles wat hem zou willen genaken, dat zija doorns aan den voet van de struiken meestal naar beneden gericht staan, middenin grootendeels zijwaarts en bovenaan naar boven zijn gekeerd. Als in een harnas van lansen en pieken zoo schuilt de plant in zijn doornenpak Dat het inderdaad een plant van droger en heeter luchtstreek is, dat vertellen ons niet alleen de geweldige stekelmassa's, ook de vroege bloeitijd ia er een teeken ran. Soms bloeit de plant al in Januari, en is de herfst zacht, dan gaat het bloeien langzaam den heelen winter door. In Maart of April val t eerst de volle bloeitijd voorden Gaspeldoorn. Ik heb n al eens verteld dat ik op Nieuwjaarsdag bij Twickel een heele laan wit-berijpte Gaspeldoorns heb aangetroffen, die een groot aantal open bloemen vertoonden. Op dit merkwaardig gezicht is nu in dit warme voorjaar weinig kans. Paschen valt er anders vroeg genoeg veor. Verwonderlijk is die taaiheid nit-t, juist zijn beschutting tegen droge warmte maakt ook dit mogelijk Maar ge kunt een andere even belangrijke waarnemiag doen, eene waarneming die aanleiding geeft, diep na te denken over het plantenle'en, en niet alleen over het verband tusschen vorm en groeiplaats, ook over den oorsprong der vormen zelf. Kijkt ge dezer dagen den bodem onder bloeiende Gaspeldoorns zorgvuldig na, dan vindt ge er een menigte kiemplanijes staan, die ge op het eerste gezicht stellig niet voor kinderen van onzen atekeligen vrind zult aan zien. Het zijn groene plantjes waaraan behalve het eerste paar blaadjes, de zaadlobben, nog t»ee of meer blaadje», eigenlijk takjes, te vinden zijn, elk met drie blaadjes, die merk waardig veel gelijken op de bladeren van de gewone bremstruik die met Pinksteren bloeit, of op kleine klaverbladeren. Zoodra ge n zoo'n kiernplantje hebt ont dekt, moet ge er bij gaan zitten en verder den bodem afzoeken ; dan bespeurt ge ei ver scheidene, die al een eindje verder zjjn opge schoten en een tcbeutje hebben gemaakt, waaraan heel andere blaadjes groeien ; die hooger geplaatste bladeren lijken lepeltje», maar van priemen of stekels is niets te zien. Nn kunt ge nog twijfelen of dit wel jonkies van den Gaspeldoorn zijn, tot ge zoo'n plantje rindt dat twee jaar oud is, dat al een zomer heeft meegeleefd; en aan dit planje ziet ge in de bladhoeken de priemen te voorschijn komen, die later uitsluitend het groen van de plant zullen vormen. Dit eenvoudig schij nend geral, dat een kieinplant en ook nog de een of tweejarige plant een geheel anderen vorm vertoont dan het volwassen individu, is van groote beteekenis voor de ontwikke lingsleer. Stond dit geval van den Gaspeldoorn op zich zelf, dan had het als denk- en bewijs materiaal weinig waarde, maar het is slechts n voorbeeld uit vele, dat een individu het lij plant of dier, in zyn embryo-stadium en raak nog in zijn jeugdvormcn een gedaante vertoont die de volwassen plant niet meer aanneemt, maar die een herinnering ia aan vroegere vornen van die plant, waarschijn lijk een tijdelijke herhaling van een oudere gedaante, en ons dus iets zegt van de ge daante van de voorouders van de tegenwoor dige planten of dieren. Nu is het nooit met volkomen zekerheid uit te maken, op welke wijze en langs welken weg een tegenwoordige plantenvorm uit vroegere is ontstaan. Maareenige waarschijn lijkheid is in vele gevallen wel te verkrijgen en wel door verschillende middelen. Een van deze is de opeenvolgende gedaan ten na te gaan, welke (om bij planten te blij ven) de kiemende plant aanneemt tot ze volwassen is. De studie van die jeugd vormen is er eene van den laatsten tijd. Wel is al in 1828 door Von Bar deze zoogenaamde Biogenetische Grondwet aangeduid, welke later door Hackel als algemeen geldig, tt algemeen geldig zelfs, is opgesteld. Volgens deze Wet van Ontwikkeling door loopt een levend wezen tijdens zijn ontwik keling als embryo of kiem eenige stadiën, die aanduiden welke de ontwikkelingsgang i* geweest van de soort of het geslacht of de familie of den plantenstam waartoe de kie mende plant behoort. Dit zou, zoo oppervlakkig beschouwd, tot de gevolgtrekking moeten leiden dat alle kiemplacten (f alle embryonen van een be paalde planten- of dierengroep geheel aan elkaar gelijk moesten zijn; dit is evenwel niet het geval; want de herhaling is er eene met gapingen; de eene kiemplant vertoont nog eens een betrekkelijk jongen vorm, een andere alleen ouderen; zoo zal iemand, die er gezette studie van maakt, in sommige gevalVenetiaangche schoone is in een waar kunst stuk herschapen. En niet ten onrechte. Is er wel iets snoezigers denkbaar dan de aanblik van zoo'n klein poezelig wonder van dnn zacht leder met borduursel en gesteente bewerkt* Vooral wanneer het het voetje omhuld van de uitverkorene des harten heeft het een extra bekoring. Door de toenemende luxeen a vond toilet t en heeft ook de schoenenindustrie een hooge vlucht genomen en tracht Moeder-Mode har monie tusschen toilet en schoeisel te brengen. Een elegant avondtoilet, waaruit een stompe, plomp a voet steekt, is als een vlag op eea modderschuit. De schoen van brons of goudleer is de aller modernste avond-chaussure. Zeer gezochtdoor de Parisiennes is ook een marquise" schoen, bezaaid met stalen knopjes. Vooral tegen een zwart toilet maakt het staal of brons een beeldig effect. Ook de geborduurde schoen is zeer en vogne'1. Doch een elegant schoeisel eischt een dito kous. Deze zijden beenbekleeding meen ik gerust ter keuze over te kunnen laten, aan wie berhaupt zich smaakvol en bevallig weet te kleeden. Het behoeft geen betoog dat een te druk a jour bewerkte en beslikte kous de draagster niet tot versiering strekt. O die suffragettes! l Uit een speech van Alma?Webster?Powell te Brookleyn ook al een vurig strijdster voor Votes for women", en die haar kamermeisje misschien nogeens op den presidentszetel hoopt, knip ik het volgende: Ik liet mijne keuken maagd mijne kleeren aantrekken, tooide haar met mijne jnweelen en introduceerde haar toen op een soiree, die i te gaf. Niemand viel eenig verschil op tusschen de këukenprinses en de andere dames Op een mijner muziekavondjes stak ik twee faibrieksmeisjes in chique gewaden en ge leidde ze in mijn salon. Zij gedroegen zich alaof ze van kindsbeen af aan zulk eene omgeving gewend waren en vóór de soiree nog ten einde was, hadden zij op twee millionairs uit het gezelschap zulk een indruk gemaakt, dat deze verzochten bij hare respectieve ouders hunne opwachting te mogen maken. Deze ondervinding, zoo zegt Alma Webster, weerlegt dus duidelijk de beweringen van onze tegenstanders, dat alleen vrouwen uit betere kringen het kie zend element in den Staat kunnen vormen." Als eenigen onzer pionniersters een* hare keukenprincessen incognito op een soiree Couturier noodigden, wie weet hoeveel harten zij zouden veroveren I Ik vrees echter, dat bare beenen de weelde niet zouden kunnen dragen en noode naar haar keukentje terug keerden, doch een auto- of roeitochtje met onze patriciaehe zonen verkozen l Of deze zich door hunne uitverkorenen; met hare werkhandjes om den tnin laten leiden ? Enfin, qui saitl..,. Liefde is blind! ISTEBIM. len al in een zeer vroeg stadium in de ont wikkeling van de kiemplant of een embryo kunne» uitmaken, welke plant of welk dier er nit ontstaan zal. In andere gevallen zijn de ontwikkelingsstadiën van verschillende verwante soorten zoozeer aan elkaar gelijk, dat er met geen mogelijkheid te bepalen valt, wat er uit groeien zal. In de nieuwere leerboeken wordt de Biogenetische Grondwet dan ook wat zorgvul diger geformuleerd; vast staat en blijft staan: de kiemgeschiedenis vertoont een voortschrij den van het eenvoudige naar het samen gestelde en niet zelden worden vroegere ontwikkelingsstadiën van den stam herhaald. Passen we deze wet op onzen Gaspeldoorn toe, dan moet de tegenwoordige soort onder zijn voorouders planten gehad hebben, die gewone vlakke bladeren droegen, evenals de groote gele brem; m.», w. misschien stamt de Gaspeldoorn wel af van zulke engedoornde rlakbladige planten. Maar deze wet mag niet alleen beslissen in zulk een geval. Er zijn nog andere mid delen om met waarschijnlijkheid te bepalen, hoe een plantenvorm ontstaan is; ten eerste de vergelijking met na verwante soorten, (soms ook fossiele); hier zijn dat de brem, ook de lage stek el brem en de harige van onze heiden, de buitenlandse!» soorten van dioge en heete streken. Deze vergelijking kan wel een indiciën-bewijs leveren; over tuigender evenwel werken de verschijnselen, die terugslag" of atavisme" genoemd wor den, »n die somtijds ook kunstmatig kunnen worden teweeggebracht. En nu komt het inderdaad in de natuur voor, al is het nog al zeldzaam, dat een emkele tak aan een Gaspeldoorn niet ran die groene fcherpe priemen,maar gewone bladeren draag); die tak tiert in den regel niet best, kwijnt gewoonlijk weer weg; maar hij is al meer dan eens gevonden. Ook door opzettelijke proefneming is het gelukt een terugslag" te bewerken; door namelijk de jonge kiemplanten steeds voch tig en warm te houden en ook later onder glas voort te kweeken, is het Lothelier gelukt, langen tijd de doornvorming bij Gaspeldoorn tegen te houden. Ze geheel te onderdrukken evenwel, dus volwassen Gaspeldoorns zonder doorns te kweeken, daarin is ook een Goebel tot nu toe niet geslaagd. Zoo gemakkelijk is het niet den levensstroom terug te dwingen in een eens verlaten bedding. E. HEIMAXS. u ERWTENSOEP? Indien niet, probeer ze dan eens, en U zult verwonderd staan over den beerlijken smaak. l Tablet a 5 et. geeft, slechts met water, gekookt, 2 porties voortreffelijke erwtensoep. Verkrijgbaar bij alle kruideniers.