DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD V O O R N E DERL AND. No. 1.7-09 Kart Man in Ctiina. Gedurende deze Paaschdagen zal men te Leeuwarden om strijd verheffen den revisionistiichen Marx en den marxiatischen Mars. Men schenke, voor de volledigheid, ook zyn aandacht aan den chineeschen Marx, hierboven in effigie aanwezig. Oe man, di« het portret teekende, heeft getoond, dat een Chinees weer wat anders in Marx ziet dan een Tribuniat of een Rerigiomaac. Gommariat en Armeniaan kibbelden indertijd op rnstverstorende wijze over den waren Bij oei. Zoo meent de Chinees, die Marx teekende, dat hjj het ware portret heeft. Arme Chinees. D. 8. IIIIIMlillllllMilllllllllllllimillMIIIII AouterfNL l I- Ten opzichte van deze tentoonstelling kunnen een aantal vragen, een aantal vraag stukken ter oplossing gegeven worden. Ten eerste: hoe verhoudt deze uiting der plastische kunst,in grootte zich tegenover de andere uiting, de schilderkunst. Ten tweede, hoe verhoudt zij zich tot de bee) dhouwkunat en tot het werk van sommige beeldhouwers hier te lande, en in andere landen. Ten slotte welke z\jn de in vloeden, die haar hielpen, en. h aar helpen formeeren, of zuiverder : van welk wezen is zy' eveneens een verschoning 7 II. De beeldhouwkunst, het werk van Van Wy'k, ie in aard en neiging een verschijning van dezelfde soort als de schilderkunst die wy rondom ons zien en reeds van rondom ons wat zien gaan. Er is toch iets Toorbygaands in de lucht, er wordt iets anders dan wat een tyd lang het volstrekt gezag had, hield en bezat. De beeldhouwkunst van Van Wy'k is een impressionistische zooals ik lang geleden al schreef en zooals ik hier opnieuw herhalen moet. Zy is beïnvloed door de uitingen der schilderkunst, zoodat ze aan dien invloed sommige easentïeele zaken der . beeldhouwkunst soms ondergeschikt maakt. Ze vergeet soms de eenvoudig? organische eenheid te gev«n, die (het is Rodin die het zegt) altijd noodig is, «n beeldhouwwerk goed maakt. Ze is niet van diepen geestelijken aard, ze is het liefst zoo ze het bereiken kan, innig; z« ziet deze innigheid en vindt die gaarne in de kleine lieden" een Hollandsche eigenschap, en een negentiende eeawsche eigenschap. Za milt, als haast alle werken rondom ons, Stijl: eenvoud en grootte by ontroering volheid ik herhaal den Sty'l vindt ge niat in haar. Deze beeldhouw kunst vereenvoudigde daartoe niet genoeg, bond niet genoeg te saam, en hief haar hoogten en deed baar diepten niet voldoende ten hemel stijgen en ter helle dalen. In het werk van Charles van Wyk vindt ge den invloed van den schilder Jozef laraëls en het wezen der negentiende eeuw. Ge vindt er den invloed van Meunier in, maar er is min der, tot nog toe, het monumentale in bereikt, wat Meunier bereikte in de figuren van hen die met het lichaam voornamelijk lijden (het verschil met Rodin's werk dat meer naar het geeitetyke lyden neeg en ny'gt !) Deze beeldhouwkunst is dus de mindere -van de twee koBstenaars die ik u noemde, en van andere franschen die ik in dit verband niet noemen zal. Er is in het werk van Van Wy'k een trouwhartige burgerlijkheid, die ik in een lezing over het Portret aanduidde als een der typeerende eigenschappen der Noordelijke volken ze stellend tegenover weidsche Bomanen. Het verschil van Van Wy'k met Dupnis is dat Van Wyk williger werker is, mat meer moeite, en daardoor sems iets bereikt van het liefelijke, v ladende, dat gevoel heet. Het verschil met Dupnig is dai deze lamste «en je vetter modelleur me lijkt te zy'n, een vrooly'fcer werkman, met iets meer opgernimda van wezen dan Van Wyk, maar met minder aandoenlijks, Het verschil met Altorf is dat Altorf in zijn werk den stijl zoekt, maar niet genoeg volheid van kennis der vormen bezit, om dat te bereiken, om dien ety'l te kunnen geven. Altorf vergeet te veel dat etyl ook volsten inhoud is in een voudigste vlakken, die in n groote bewe ging alles synthetiseeren, zooals een schijnbaar effen zee van alle groote golven toch een zwellende is. Altorf, die van zelve een wer kelijk gevoel voor plasticiteit bezit, vergeet wat Rodin nooit vergat dat het aanzien der vormen, het onophoudelijk vinden" der vormen een noodzakelijke eisch is voor den kunstenaar die volledig zy'n wil. Niemand springt ooit, nonchalanter wijze, ten hemel. Het verschil van Van Wjjck met Mendes da Costa is dat Van Wy'ck uit n neiging is, en dat Da Coa'a niet bereikt wat hy wil, omdat hij tweeërlei tracht: half styleert, half naturalistisch is. Daardoor ontstaat bij hem niet «ea leegheid en niet een schoon schik ken van de groote vlakken, zooals by Altorf, maar een dualisme dat tegen alle eenheid is. III. De beeldhouwkunst van Van Wyk is t«n slotte van meer waarde dan menig werk van menig schilder uit de nakomers der impressionisten. Er moet in deze beeldhouw kunst, waarin de derde afmeting ook met de oogen afgetast kan worden, meer observatie gebracht worden en meer penoonlijke vast houdendheid, dan in het werk der «choone verfomfaaide lappen" wat tegenwoordig te gemakkelijk en met te slordige lippen schil derkunst genoemd wordt. De beeldhouwkunst van Van Wy'k is meer dan deze uitingen te respecteeren, ook omdat ze van technische noodzakelijkheden oprechter (zy het burger lijk) getuigt. IV. Dit zijn de algemeene opmerkingen waartoe deze tentoonstelling mij aanleiding geeft. n andere is dat in de eenvoudigste figuren hy' het best voldoet aan den eisen. van ieder kunstwerk: dat het gegeven in eenvoudige vormen opgelost worde (Rodin ?preekt in deze opzichte b.v. van den kubu', de pyramide, etc.). Hy voldoet daarin ook het beste aan den eisch dat een beeldhouw werk rondom belangrijke aanzichten vertoone. In een beeld echter als Hun rijk dom" een man en een vrouw en een kind op de kruiwagen met stroo is het gegeven ten. eerste te zeer ala door een schilder ge zien, en ten tweede te lineair behandeld. Dit is ook het geval met de ploegende ossea o'ok dit is te linair, ook dit .is meer als een schilder gevoeld dan als een beeldhouwer. Ook hierin is vergeten dat de gaten in een beeldhouwwerk niet yerloopen mogen in niets, maar noodzakelijkheden en verster kingen slechts mogen zy'n van de volle deelen van het werk. De ruimte tnsschen de ossen en den ploeger bindt het beeld niet te saam, maar maakt het baast te los en tot twee voorstellingen: een man en een paar ossen. Innigheid is tot nu het voornaamste in van Wy'k, op impressionistische wy'ze gegeven. PLASSCHAKBT. Tooneelpgrafflia's, Naar aanleiding van het onlanga door de firma de Erven H. van Munster en Zn. ge voerd proces over nadruk van haar programma van de voorstellingen in den Stadsschouw burg, achten wij niet ongepast aan te halen, wat we vinden op bl. 88 van den jaargang 1882 van het Tijdschrift van het Nederlandsch Tooneelverbond: Eene andere vraag van ernstiger aard en waarop men hier antwoord verlangde, is de volgende: Weet ge ook waarom de Koninklijke" de rolverdeeling niet meer op de aanplak biljetten vermeldt! Wat beduidt die innova tie, die voor velen, die gaarne weten, wie er in een stuk speelt, en of die verdeeling iets goeds belooft, zeer lastig ie." Wg K ij n niet in de geheimen, maar de aankondiging, het auteursrecht van de rolverdeelingen der tooneelwerken, door boven genoemde vereeniging op te voeren, is vol gens de wet van 26 Juni 1881, taatabl. 124, voorbehouden," die verscheen kort, nadat hier twee onhandige pogingen om een tooneelcourant uit te geven, deerlijk mislukt waren, doet ons gelooven, dat de Vereeniging de uitsluidende beschikking over hare pro gramma's wil honden, die als advertentie bladen geen onaardige winst zullen afwerpen. Kan men de rolverdeeling buiten lezen, dan valt zeker de rolverdeeling niet binnen het bereik der gemelde wet, maar we betwijfelen of de wet inderdaad ook van de rolverdee ling" auteursrecht erkent; aan de bepalingen van Art. 11 kan in dezen niet worden vol daan en Art. 7 geeft aan ieder o. i. het recht de rolver leeling over te nemen. Ook zou verschillende groepeering, aanvulling van titels, namen en voorletters de rolvardeeling" t at geheel iets anders maken, dan de affiches geven." Nu wy toch over programmas spreken, moet ons nog iets van het hart. In de dagen van bloei van het Grand Thedtre en den Salon des Variétés (entree 75 et», in vertering), ontving men by het binnentreden gratis een programma en bij het uitgaan ontving men weer een programma voor de volgende voon telling. Het waren kleine blaadjes, ter grootte van een half vel postpapier octavo, maar. ieder had dan ten minste zijn programma, en nu zit men met die onhandelbare boekjes waarin men bet programma moet zoeken, verdwaald tusschen advertenties, die niemand schelen kunnen, programmas, die 10 of 15 cent kosten en waarvoor men nog nu en dan een fooitje schijnt re moeten geven, en stellig de helft, zoo niet drie-kwart van het publiek blijft zonder programme zitten en gevoelt zich niet thnia in het stuk voor het by'na uit is*. Daarbij komt de dwaze gewoonte om de namen der personen te noemen, zonder aan wijzing hunner kwaliteiten, zoodat het pro gramma ons ook niets te lezen geeft aangaande de onderlinge verhouding der personen. Kortom, het programma werkt niets uit, waardoor het publiek belangstelling zal krijgen in het stuk, dat men ziet opvoeren. De zaak wordt volstrekt niet goedgemaakt, doordat men de tooneelspelers kent, nog daar gelaten, dat men veelal in de donkere of halfdonkere zaal niet in staat is die namen telexen. De verwarring wordt nog erger, wanneer over den man, die op het programma Graaf von Werst heet, gesproken wordt als Heinrich of over juffrouw Wiersen, die wij nog niet op bet tooneel gezien hebben, gesproken onder den naam van Emilie. X. Y. Z. BERNARD DE VRIES KUNSTHANDEL === N. SPIEGELSTRAAT 70 Tel. interc. 9739, AMSTERDAM Moderne Schilderijen - Aqua rellen - Groote collectie Etsen - Platen - Kunstvoorwerpen Encadrementen ? Meubelfabriek Nederland1". J. A. HU1Z1NGA. BINNEN BEHAKGERIJ, MODKLEAMKRfl. Groningen. WE8TKE8INGEL TKLKT. 111. LEVER1NO. M STERDAM U l 6t&°OW?FELIX MERITIS" KEIZE R5GRACHT32<r TEL. 2SO7 KENNISGEVINGEN VAN Verloving ONDERTROUW, ENZ. Atelier B. van Maiitgeiu HOFLEVERANCIER SINGEL 562, AMSTERDAM H. W. M DELDES, Moderne Schilderijen en Aquarellen. r>-Ajyra.A.:K: QTELEFOON 8M2. _ AMSTERDAM. LJ.KRUGER, 87A Noordeinde, '?4ÏRAVENHAGE. MflMJflflIIIM» Moderne Schilderijen en Aquarellen. H. HENDRIKS & ZOON. Behangers, Beddenmakers, Meubelmakers. Complete Meubileering Rokin 116 Amsterdam. * Turfkoord voorkomt "bevriezen van Waterleidingen. Isoleert Stoomleidingen. N.V. Technisch-Bureau voorheen OENS & BEGK, te Bloemer.daal. MODE.RNE ^PNEUMATISCH TRANSPORT >. »? >INGENIEURSBUREAU F. W. BAKELMA- HILVERSUM. -:- KUNSTHANDEL -:J. C. SCHÜLLER MODERNE SCHILDERIJEN en AQUARELLEN -:- -:- -:- ->? --- -:- -:- -:?? -:- -> ETSEN, GRAVURES, ENCADREMENTEN DEN HAAG ZmZ____ PLEIN aa». BINNENHUIS /^^\ MEUBELS RAADNUI55TRAAT4B-50 AMSTERDAM WED. G. DORENS & ZN. ROKIN 56. ^ AMSTERDAM. ETSEN NAAR ISRAËLS, MARIS, MAIÏE, NEÜHOYS, WEISSEHBRÜCH . DE PHOENIX MEUBILEER- INRICHTING : SPUISTRAAT : DAMRAK. ? 76 : AMSTERDAM.; VRAAGT BEGROOTING VOOR CONPLEETE MEU= BILEERING EN ? RESTAU= REEREN VAN ENKELE VERTREKKEN. XXKttX ORIGINEELE HODELLEN. EIGEN ATELIERS. GROOTE VOORRAAD. OUDE EN NIEUWE ? STIJLEN. TBi*5725 ICLICHE.S VOOR ZWflRTZ EN DRIEKbl&URJ&MDRUK, KUNSTAMBACHT HILVERSUM s'CRAv:wÉc.34 COMPLETE VWONIMGIMRICHTINGENl 1 MEUB_ELE [N - TA PIJ TE N 'l ''' - BATI r\5<J BflMDSTBrlPI5L>S IN KOPBR. EN ZINK. [TT] ONTWBOPEM VOOR. RECI»H/V1E [TT] Alpra. tat- en SIERKUNST' Nieuwe Spiegolstr. 32. Stadhouderskade 64. KUNSTVOORWERPEN, ANTIQUITEITEN, Meubelen enz. RÜDOLF ELION & Co. KUNSTHANDEL Molenstraat 65,65a en 67 's-Gilt WEN II AGE. GEVESTIGD isso. 'CLICHÉS 3 VOOK DETUDSCHWFTFERS VAN Schilderijen en Aquarellen van moderne meesters. GRAYÜRES, ETSEMNCADREMENTEN. Inrichting voor het restavireeren en vernissen van Schilderijen. EILEKS&WOLF. Onderstaand - merk garandeerd be trouwbaarheid Balast zich met het houden van kunstveilingen van collectiën uit nalatenschappen, enz. AMSTERDAM BEUR55TRAAT29 TELEFOON 7574 _J