DE A M S T E R fr A;M: M K'R ' :W E E K B L A D V O Ó R N E D E R :L A N ; zaamhwd. Het «chgirt hun toe, dat gehoorKaainhaid aan zalke bevelen niet alleen noodix. maar wijs en O«d i8." Wjjj hebben Ctmgtnj vergeteu" zoo heet het! Baar aanleiding v*u het thema: Eigendoty i» moord," wS willen hem mei 'gehootriaunt» en wat is de uitkomst ? Daar zijn on honderd ment chen (matrozen die voor de spoor lijn gebruikt werden), die ieder vijftig kopeken daags verdienen, zonde* dat zjj zelfs stroo heb ben om 'snechti op te liggen. Hoe kunnen gij «n ik op matrassen of veeren bedden sla pen, als de'.e vlijtige mentenen zelfs geen stroo hebben? Als gij een christen waart zou 't u onmogelijk zyn. Wat voor recht h*bt gij om te Teel te bezitten, als uw broeder niet eens ge noeg heeft ? De eerste stap dien men als christen te doen heeff, ten minsten voor de rgken, is hnn goederen te verkoopen en aan d« armen uit t« deelen." Ten opzichte van het huwelijksleven zegt hjj: het cbristelijs element moet daarin den ? boventoon hebben. Hierin geven de boeren ons een les. Zg beschouwen onze romantische liefde alg een tijdelijke ziekte, die pijnlijk en gevaarlijk i». Ons systeem is bet slechtste en onze geheele hnwelflfcsplechtigheid, de witte broodsweken, het feestvieren en de lust tot vlcetcheljjke zonde zjjn er op berekend om te ontaarden in de verdorvenheid van het huwelijk. Niet in n geval van de konderd eindigt romantische liefde in een fcbt die levenslang gelukkig i§. De jonge menechen wier levens in verschillende kringen liggen, worden samengebracht door een voorbjjgaauden hartstocht en zflhnwe». Een maand lang lijn zij erg gelukkig, soms wel een jaar lang, nooit langer, ats de c enige band een zinnel^ke hartstcc it i?. Dan haten zij elkander het overige gedeelte van hnn leven en bren gen hun tijd door met hnn ware gevoelens voor hun naasten te verbergen." Op de vraag van Stead: houdt u 't er werkelijk voor dat de vronw beneden den man staat?" geeft bij ten antwoord: Daar is geen twijfel aan. Nooit heef: een trouw een godsdienst gesticht of is zij een groot wijsgeer geweest, Hgpr, bei gen s zjjn te, zwak... Maar dat is n'u geen reden om haar maatschappelijk als minderwaardig te beichouwen.' , .. ; En omtrent het huiselijk leven verkondigt hfj, als Stead heeft opgemerkt dat de familie de geheiligde tchool i», waarin de menschen de lessen leeren van liefde en sympathie, de organisatie die de maatschappij als baar idtaal moest beschonwtn?dete paradox: Neen, neep, het hnisgezto is de grootste school der zelfzucht. Waarom- moet ik na meer van mijn kinderen howigtt dan van die van vreemden? Mijn kindere^t?'hu heefc er dertien gehad moesten iij niet nader aan 't hart liggen dan die van ginflgchen boer. Men moet alle menschen gelijkelijk beminnen, of zij in uw eigen familie, of in die van een ander geboren zijt; dat is de wil van Cüristu?." Als men deze dingen leest, zou men ver wachten dat Tolstoy, even als, Johannes da Dooper, leefde in 't hart van de woestijn of als Diogenes in een vat zijn dagen doorbracht, dat hij zün vrouw en kinderen voor goed bad vaarwel gezegd, dat hu zich van al sijn goederen had ontdaan, in n woord leefde a!s een volslagen asceet. Niets van dit alles is 't geval. In den zomer woont de graaf op zijn fraai landhuis te Yascaya Polyana, temidden van een heerlijke omgeving. Wel was 't zijn wenEch dit alles op te geven en als de boeren te gaan leren, maar de gravin stelde hieraan paal en perk en hij zwichtte voor de eischen der practyk. Wel draagt bij een donkerblauwe kiel van grove stof tot den hals toe dichtgeknoopt en om het midden bevestigd met een lederen gordel, geen boord, geen manchetten, noch eenig versiersel, maar intneschen leeft hu in eem betrekkelijk weelderige omgeving. En schelt g\j aan zijn huis ie Moskou aan, dan wordt a de deur dooreen huisknecht geopend en wandelt ge door een reeks van ineenloopende en keurig gemeubileerde vertrekken naar Tolstoy 's cel, een klein kamertje,'s aTonds door een enkele kaars verlicht. Zoo leidt deze profeet een dubbel en tweeslachtig leven. Zullen wij Tolstoy hard vallen om deze inconsequentie? Ik voor mij denk er niet aan. Hij toont van nieuws de onmogelijkheid om .abstracte theorieën, in de studeerkamer uit gedacht, vo.ledig ait te voeren in de maat schappij. Hij bevestigt in zijn levende waarheid dat men het zuurdeeg niet namt maar m het meel moet legeer, dat een groot ideaal op de werkelijkheid moet worden toegepast, al moet het daarbij zijn scherpe kanten afronden en zijn stoute vlucht matigen. Tolstoy'g inconsequentie doet onsgelu'skig zien dat de kunstenaar in hem niet gestorven is en zyn litMe voor het Echoone door zijn ascetische ceigingen niet is uitgedoofd en stelt ons van nieuws de groote vraag, die ied«r voor tiet-elf beeft te besatwoorden : hoe liffda voor k untt en mooie dingeu, die joy for ever" te vere^nigen met warne toewijding aan onze misdeelde broedere". P. H. EucEXHorrz Jr. Reactie te Rotterdam, Van den heer A. Feberwee ontvingen wij nog een repliek, die wij om in ons ant woord kort te zijn van enkele noten doen vergezeld gaan, EED. * * De redactie van De Amsterdammer heeft de taak, die ik mij bij m\jn schrijven stelde, niet alleen verzwaard, maar ook zeer onaan genaam gemaakt. De Bode, orgaan van de Bond v. N. O., van 18 Maart, neemt artikel en repliek uit De Amsterdammer van 13 Maart natuurlijk behoorlijk versneden" over ter leering van de lezers van dit vak"blad, ingeleid in de volgende solide termen: De heer Feberwee zelf zouden we de moeite van het bespreken niet waard achten evenmin ala het individu, dat antwoordt op de naam H. J. Bon (d. i. de 1ste secre taris van het N. O. G. en redacteur van Het Schoolblad). De Eedactie van De Amsterdammer echter zegt in antwoord op z'n schrijven zulke rake dingen, dat wij er een deel van willen overnemen." Indien wjj onderwijzers vooreerst niet verlost worden van de vloek van ona huidig onderwijs, het Ossendorpianisme", dan komt aan de redactie van De Amsterdammer de twijfelachtige eer hiervan voor een niet gering deel toe. De hoofdbedoeling van mijn artikel was deze: a. U is tegen reactie. Heel goed, alle onderwijzers en uwe lez rs ook. Maar als u daarnaast niet uw oordeel zegt over de stroom, die deze tegenstroom veroorzaakte, zult u, gegeven de bijzondere omstandig heden en verhoudingen op onderwijsgebied, ons onderwijs en de onderwijzers een slechte dienst bewijzen. Daarom wees niet eenzijdig, neem pok kennis van de andere zijde der q nestje, niet het eer e vóór alles en... het andere heelemaal niet, eer 't tegendeel, veroordeelen, maar beide tegelijk beoordeelen. Wat zegt u vandeaetie? Antwoord van de Eedactie: Over de reactie wensch ik wel, over de actie niet te spreken. Want: Uit is geen eiseh aan ona P en dit is onrechtvaardig jegens de Bondgmannen ? en dit is gevaarlijk roor het neutrale onderwijs ?' Wie der lezers be grijpt deze redenen? 1) Op utiliteitsgrondeD van practische kwa liteit voert de redactie in ander verband nog aan: Van opinie doen veranderen knnt gij die menschen niet.'' Indien dit motief waar was, het was van eenig ge wicht. Maar ook dit bewijst slecht?, wat ik veronderstelde, de redactie kent de onderwijzerswereld niet. Juist hier ligt haar schuld. Indien de Amsterdammer de jonge, niet-sociaaldemocratische onderwijzers met nadruk had gewezen op hun grove tekortkomingen, zij zou den, over het punt der bezinning, waartoe ze reeds genaderd waren, tot een goed besluit gekomen zijn. De redactie bewerkte het tegendeel. Zij spreekt niet over de a e't i e, want... ? b. Ik trachtte aan te toonen, dat deze onderwijs misère slechts afdoende verholpen kan worden door een geheej verbeterd op leidingsstelsel. Een genot ie het te zier, hoe warm hier de redactie mede instemt. Wanneer volgen de overige groote perio. dieken haar voorbeeld ? Dit moest het eerste resultaat van de neutraliteits-bespre kingen zijn. In deze passage zegt de redactie, die telkens mij wil verwijten, de onderwijzers te helpen muilkorven" een groote en op merkelijke onjuistheid: L)e onderwijzers van thans verkeeren in de bestaande om standigheden. Ze kunnen niet vooruit en niet achteruit". Afgezien om met d« redactie te spreken van den minstens bevreemdtnden betoogtrant, die de zaken op de kop stelt immers, het moge wreed tchijneD, maar wie zou durven verdedigen, dat 't onderwijs en de regeling daarvan er is ten behoeve van de onderwijzers en niet omgekeerd dit is niet door mij betoogd en onwaar. Indien Ossendorp c. s. zich be zwaard gevoelen door welke regeling of leerstof ook, bestaat voor hen de v»lle ge legenheid tot oprichting van Bijzondere Scholen juist in de bestaande om standigheden. 2) c. Ik gaf in mijn betoog algemeene feiten en een enkel voorbeeld, waarop de redactie antwoordt met rake dinge n". Het klinkt onaangenaam geposeerd, maar ik zeg de oprechte waarheid, dat het mij hoogst onaangenaam ia, mij op het terrein dezer rake dingen" te moeten begeven ; gezien de ongeverificeerde munt er uitgeslagen en te slaan, om het scheeve recht te zetten. Allereerst dan het voorbeeld : DeEuyterOssendorp. De raakheid" der redactie komt nergens zoo schitterend uit als hier: Ik noemde De lïuyter als voorbeeld van de klimmende eisch vooral voor een onder wijzer, dat men zich uitsluitend wijdt aan zijn taak en wat daarmee samenhangt, boven en buiten elke PARTIJ staat en DE waarheid in elk voorkomenden zakelijk geval spreekt, onafhankelijk van elke partij, onafhankelijk van alles. Anders kan er met geen mogelijkheid in mijn woorden gelezen worden. En wat antwoordt nu de rake ' redactie : Hij (de Kuyter) is do mail'1, die zich veroorloofde een opinie (:) i. c. do zakelijke, van elke partij onafhankelijke, getuigcnverdediging van een beschuldigde, C. do Wilt te .hebben en te uiten tegetovergesteld aan die van het wettige geza^, de lïuyter is . .. O.ssendorp", dus o o u ojiir io, een zakelijke iietui^enis raar waarheid naast uitsluitende dieusttoewijiliijg ~ dog matische partijzucht en het ge l ij k t ij d i u staatsschool en partij willen dienen. De redactie zegt mij nitt te volgen, waar ik haar tieuwens niet voorga,!!.maar wel rekt ze mijne vergelijking tot zoodanige dimensies, dat ze op ailes, ja op het ruüntelooze past. Ea&k, nietwaar;- Nu ja, al schiet ik niet op dn haas, dan schiet ik op de gronj, maar raak ;s hot! En nu de andere raakheden, als de lezer 't toestaat en het blad van 13 Maart nog eens ter hand neemt, op de rij af. Alle onderbrekingen staan steeds een alinea te vroeg. 4) 1ste onderbreking: De heer F. roept uit: Is het niet droevig, dat O. enz." Zeg ik dat? Wie deze onderbreking een alinea verder plaatst zal weten, dat ik slechts bij voorbaat twijfel uit over do waarde en j u i S t h e i d van uw artikel. 2de en 3de onderbreking: U zegt in de derde interruptie niet te bestrijden, dat de particulier op directe wijze, de ambte naar vanwege zijn onafhankelijke positie op indirecte wijze gestraft respectieve lijk wordt of moet worden bij overtreding der ongeschreven wetten. Toch meent u in de 2de interruptie te moeten wij jen op de onderscheiding :algemeenewensch en dwang. Alsof hier iets anders mee bedoeld kan zijn dan wat ik zeg: directo of natuurlijke straf b.v. door vermindering van clientèle enz. by particulieren, waar schuwing, correctie enz, d. i. indirecte of kunstmatige straf (~ dwang) bij een gesalarieerd ambtenaar. Indien de tweede alinea een alinea lager ware geplaatst, zou deze onderscheiding zijn vervallen. 4de, 5de onderbreking: Ik help muil banden, want ik zeg zachtjes Rotterdam doet verkeerd' en luide: die schandelijke bondsleden!" Het muilbanden' bespralj ik boven, maar nu het zacht en luid. De redactie bespreekt een kant der questie en is m. i. heftig eenzijdig. Ik breng onder haar aandacht de andere zijde, het kwaad, dat het besproken kwaad voortbracht, breng dit dus naar voren. En dit logisch, natuurlijk verklaarde is voor de Efdactie reden om o. a. te zeggen: een moreele fout, fijne diplomatie, gten rechtsbesef." Geachte Eedactie, u vraagt niet naar de bedoeling van de persoon Zimmerman als zonder invloed op de geincriraineerde overheidsdaad en dat zegt n.b. de zich zelf ala censor installeerende liberalismezuiveraar, die onder haar zuivering maar eventjes opneemt de historisch materia list i i c h e grondslag van beschouwing der sociaal-democratie , ik we), ik vraag de uwe en ik vroeg het mij zelf bij mijn artikel zoowel als nu. Ea dan: Gebrek aan rechtsbesef van wie zich voor alles onderdanig gevoelt." Dit is het slechtste, in qualiteit en richting van al uw rake" schoten. Comisch" voor wie mij kent, van mijn eerste onderwijzer tot de laatste in lagere en kweekschool, van mijn eerste tot mijn laatste schoolautoriteit, die weet, dat al mijn streven voortkwam en eeleid werd, vaak tot groot n deel en opoffering van eigen voordeel, uit da vurige drarg naar recht, ter wille van rechtvaar digheid. 5) Eechtvaardigheid, vrüvan elke invloed die naast elk recht een plicht aan neemt, die ook slechts beduidt evenwicht. Zij is het die mij deed schrijven en die mij de schrijver van De bezem van Schaper", vol vertrouwen doet vragen: 1. Herstel van onjuistheden. 2. Nog eens: hoe is uw oordeel over de de actie? 6) * B «??te per T W., 22 III '10. A. FEUERWEE. 1) Toch niefc onbegrijpelijk... i n het verband van ons stuk! Er stond bovendien niet gevaarlijk voor het neutrale onderwijc," maar er stond : gevaarlijk voor het neutrale onderwijs, voor welks teederen neutralen hals het clericalistne nu reeds de messen wet." Zoo'n zinnetje, dat voorlicht, moet men er niet uitlichten! 2) Zoo heeft de heer Feberwee, en zoo hebben wij, de volle gelegenheid" om ons eenige prinselijke kasteelen aan te schatten in Duitschland, of aan yachting op den Nijl te paan doen. Wie zou er wel op de hoogte zijn van de bestaande omstandig heden"? 3) De heer Feberwee is inderdaad niet te volgec, met alle respect. Maar de schrijver heeft het bovendien mis. Wij zeiden, dat h\j het karakter van de Euyter stelde naast het karakter van de personen der Bonds leden en voegden hieraan toe: ,.wij volgen u niet op dit terrein'. De heer F. schreef: de Bondsmatadors" en niet: de Bondsleden", dit is het eenige, er bovendien niets aan afdoende, verschil. Nu hij uitlegging geeft van zijn deEuyterpassage, wordt ons inderdaad duidelijker wat hij bedoeld heeft, maar dit ont neemt niet de minste kracht aan onze ver gelijking tusschen de daden 'an de Ruyter en de desidorata van den Bond." Wij mogen, oaufhankelijk van de vergelijking des heeren Feberwee, op onze beurt toch wel een vergelijkinkje maken, ook al valt dit voor den inzender niet prettig uit? 4) Wij hebben nagekeken of wy behalve zoo onrechtvaardig, ook zoo dom geweest zijn om telkens een te vroegen aanval te doen ... die pal er op zou worden ontzenuwd. Maar het heeft er niets van. Trouwens wij caven het gansche stuk van den heer Feberwee, zoo uitvoerig als het was. Ieder kon, en kan nog oordeeleu. 5) Wij gaven voor hem, die goed las, geen aanleiding tot deze hartstochtelijke tirade. Wij hadden het niet tegen den persoon Feberwee, zoo min als wij het hadden tegen den persoon Zimmerman. De eerste kan de woordvoerder zijn van een zekeren geest, die zich vóór alles onderdanig" voelt, de tweede de vertegenwoordiger van wie vóór alles de baas willen wezen, en toch kan de een een rechtvaardig en respectabel burger zijn, de tweede b.v. (want wij kennen dien Heer niet) een vriende lijke en sociabele man. Moeten wij dit nog zoggen? De heer Feberwee heeft een slechten invloed op ons! (.i) De actie ? (iedeeltelijk zijn wij het er moe pens, gedeeltelijk niet. L" vraagt nog al iets! Zooveel als de historische beteekenis van de beweging van den Bond? Daar zit, onder vi el meer, de vraa» aan vast: In hoeverre ia deze actie zelve weer reactie? Keu prachtige studie over den voorrang vu:i (lo kip en h c-1 e'. Wij beloven den lieer i''eberwee, wiens haast om onze opinie ie vernemen wij op hooien prijs stellen, uat wij het wel eens ter gelegener tijd over die actie hebben zullen. Do heer >imons iiee-ft l et er heden over. ('T don).t de schrijver slechts aan de ,.op( r.ïii^srede" van oen Bondsvoorzitter ? Die hebben wij in vele opzichten een knap stuk ge\onden, wij behooren n.l. tot de weinige uiet-onderwijzers, die van dit stuk meer kennen, dan uit hun verband gerukte fragmenten , maar toch geen stuk orn er het helsehe lawaai over te maken dat, door den heer Meerkerk begonnen te Sappemeer, door den heer Meerkerk wijselijk is ingeslikt te Utrecht. Een zonderlinge storm van Meerkerken die over ons land is gegaan en gaat'. Overigens een storm in een glas water. De openbare school houde behalve de Kerk ook de Meerkerken" iu het midden. EED. Inhoud yan TütoMften. Eigen Haard: Da vrouw van Leendert Oldbuys, door Louise B. B., XIV. Rietvlei, door C. H. Jonker, met afb. W. B. Thoien, door Aiy Brunt, met portret en af o. Het s'ation voor maaldeiij en bak kerij te Wapeningen, door J. van Slooten, reet af b. Een macabere... vergissing. Feuilleton. De ramp bij "Wlirjgi. Nog eens 't Hoogwater. Tentoonstelling J. C', Poortetaar. Het nieuwe Kolocithuis te Egmond aan Zee. Uilenburg, alles met af b. Hoflrctrancier. DEVENTER Handelsmerk. BURGERS E. N. R. Vormt U geen oordeel zonder nauwkeurige kennis. Onze nieuwe modellen zijn elegant en solide. Ze zijn licht en loopen snel. Let op onze prijscourant en ge zult verbaasd zijn. COGNAC lïlARTELL Aïeitei:ROOPMOSiBRÖlSlER,AiBXtertiöiL BOUWT te NUNSPEEl. Inlichtingen bij het houwbureau Arti", aldaar. GRATIS !? KRUMEICM-s INMAAKPOTTEN (?II Mtl«iM 0*kMl) MrER <»? rtfl MllllOfN II Itbralk JOH. H. VAN MR HEIDEN. AmeriUort. Twee der aanzienlijkste NATUUR WOLLEN OlïDERGOEDEREN K te benoemen, die invloedrijke relaties bezit. Brieven onder letter H 495 m. o. van tegenwoordige bezigheden en referenties ALG. A.OV. BUREAU NEDEKL. KIOSKEN'MAATSCHAPPIJ, Rotterdam. Piano-, Orgel- en luziekhandel Meyroos <fr Halshoven, ARNHEM, KONINGSPLEIN. VLEUGELS en PIANO'S in Eoop en in Huur. REPAKEEREN STEMMEN RUILEN. FABRIKATEN VALTON ZODEN AMSTERDAM Verkrijgbaar bij: HIRSCH & Cie., Pen., Leidecbeplein. ADRIAAN SCHAKEL, Hofl., Heiligenweg. H. MEYER, Hofl., Koningsplein. Mag. KEIZERSHOF, Nieuwpndijk. C. NIEUWENK AM P KOTTIKG & ZOON, Galerij 29. Kleeding-Mag. M. DE KONING, Baravi». Winkel-Maatschappij, IIGEN HULP, Batavia. Verdere adressen onzer contractanten verstreiken gaarne VALTON & ZONEN, A'dam. STOKPAARDJES LEUENMELK-ZEEP maakt uw huid zuiver en zacht met jeugdig frissche rose, verblindendschoone teint, verdrijft zomer sproeten, puisten enz en alle verdere huidonreinheden. Verkrijgbaar "" a 50 cent per Stuk bij Apothekers, drogisten, en coiffeurs. Hotel Bristol, (ITALIAANSCHE MEREN). Schoonste Winter en Voorjaar-verblijfplaats. 1ste klas Hotel, prachtig geleppa, mpt groot Panorama. Kamer vanaf fr. 4.?. P< vanaf fr. 9. Eigenaar: C. CAMENZTJND. Wis een tichtloopend, sterk, goedgekeurd, fraai afgewerkt rijwiel wenscht, Wie een voordeelig rijwiei wenscht, waarop hij jaren kan rijden, zonder tot hooge herstellingskosten te komen, Wie een rijwiel wenscht, waarvan hij vooraf zeker is, rat het aan deze eischen zal beantwoorden, die kieze een FüNG -S. De Groninger Bijwielenfabriek A. F O H BE B S.