Historisch Archief 1877-1940
ffNa 1714
DE A M S T E R D A M M E II WEEKBLAD V O O R NEDERLAND.
PROEF OVERTUIGT
datMAGGI's AROMA
in iedeze huishouding
uitstekende diensten bewijst.
ene kleine hoeTeelheid verbetert oogenblikkeljjk den smaak van zwakke soepen, sausen, groenten, eiergpjjzen enz. Een proeffleschje kost slechts 10 cents.
iiniMiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiitiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiHiiiiiiiHiiiiiiiiltiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiintiiiiiHiiiiitMiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiifimiiii
Mina Kraan.
Collectie A. Th. Hartkamp.
Mevrouw Mina Kruseman,
die te Utrecht bij de eerste opvoering van
Vorstenschool" Koningin Lonise" speelde.
IIIHIIIIIIHHHIIIIIIIIIIIII
N&tnnrljjte TotöiDE Tai ZnUp.
(Een enutig woord tot de moedert, door
dr. Siebel, Hamburg.)
De eenigste, volkomen aan haar doel beant
woordende ; de eesigate, ernstige
ingewandaziekten met de grootst mogelijke zekerheid
voorkomende, voeding van zuigelingen ia die
aan de moederborst.
Deze woorden van den beroemden
BerIjjnschen kinderarts prof. Heubner, moet
aan elke jonge moeder worden voorgehou
den, ten einde bare onmisbare medewerking
te verkrijgen voor de taak om opnieuw een
gezond en levenskrachtig geslacht te kweeken.
Vooral in onze dagen, nu week aan week
weder een nieuw kunstmatig preparaat cp
de markt gebracht wordt en met alle middelen
der moderne reclame wordt aanbevolen als
het meest de voeding met moedermelk nabij
komende"; v«oral nu, ia het dringend noodig,
er steeds meer op te wijzen, dat geen enkel
preparaat, geen enkel voedingsmiddel, ook
maar ten deele de kwaliteiten en de eigen
schappen voor de kinderen biedt, als dit met
de voeding nit de moederborst het geval is,
Geheel het organisme van het jonge kind is
op deze voeding met de moedermelk
bereIIIIIHIIHIIMIIIIIIItMIIIIItlllllltltlllllllllllllMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHtll
UIT DB NATUUfi.
Hemelvaartsdag in Artis.
Al regent het baksteenen zooals vandaag,
een Artisbezoeker is nooit verloren. Mae r
eerst als het buiten al te bar wordt en de
paraplu's tegen elkaar drukken dat ze deuken,
en telkens met een sprong en spat weer uiteen
veeren, bedenken de menschen dat een gi oot
deel en niet het minste van Artis onder dak
is gebracht; en tegenwoordig in zulke luchtige
ruime zalen kan bekeken worden, dat het er
niet licht benauwd wordt, ook al ia het er
vol van menecben en dieren.
Wel ia de tnin zooals altijd nog het mooiste
van Artis, en, wie niet alles kunnen zien,
hebben stellig het beat» deel gekozen, als z(j
zich beperken tot wat onder de boomen te
vinden ie; want de trots van Artis zijn zijn
boomen; niet alleen om de schaduw zijn ze
te prijzen, op zichzelf zijn het
prachtexemplaren die voor een hok vast Amsterdammer
al mee tot het beste behooren, dat ze ooit
te zien zullen krijgen; zulke flinke beuken,
ala tegenover de zebra's staan, zulke sterke
slanke eiken, als de t wee, die het melkhui j over
schaduwen, zulke hooge noteboomen en ge
vlekte platanen, geniet je eerst ver buiten
de hnizenzee zoo weer.
Ook de bloemenkleur en bloemengeur, die
de gonden regens en de witte en de roode
meidoorns, de talrijke seringen, de appel
boompjes en de berberissen heel Artis dezer
dagen tot een grooteu ruiker maken, ze
dragen er het hunne toe bij, een Artiadag
voor Amsterdammers zoowel als voor vreemde
lingen, tot iets te maken dat lang in het geheu
gen blqft, en het verlangen wakker houdt er
nog eens heen te gaan.
Maar wie het doen kan, moet in het voor
jaar komen tnsscben Paechen en Pinksteren.
dan ia het niet allesn het wondervieemde
nit de dierenwereld dat de oogen boeit, dan
werkt het milieu mee om de belangstelling
hoog op te voeien en zoo den dag van plezier
tot iets meer dan dat te maken.
De Amsterdammers, die g-jen lid zijn, heb
ben geen keuze van den dag in het voorjaar,
alleen de Hemelvaartsdag is voor hen vrij
gelaten. Dit lijkt heel onrechtvaardig, ook
voor wie weet, dat Artis een particuliere
inrichting is, waarvoor niemand belasting
betaalt, dan de leden zelf en dat is geen
geringe geldsom. En toch, wie eens nagaat,
hoe weinig dergelijke inrichtingen, alzyuae
kosteloos toegankelijk, door de stadgenooten
worden bezocht en gewaardeerd, zal met mg wel
willen ge ooven dat het aantal dier Amsterdam
mers dat tegenwoordig den dierentuin bezoekt
op den Hemelvaartsdag en in de heele
maand September, grooter is dan het ooit
soa »ijn bi) voortdurenden toegang. Nu is
het als een soort gelegenheid, waarvan ge
profiteerd dient te woiden, niet ieta waar je
altijd nog toe kunt komen.
Een bezwaar blijft de regen, die om de ten
tijd van het jaar bij ons niet juist een zeld
zaamheid is. Wie dan met kinderen nit is
die heeft het wel eens lastig; want dat jeug
dige goed j», vooral de jongens, is zoo opge
togen over alles en vindt het er zoo echt"
kend, en elke afdwaling van den weg, door
de natuur klaar en duidelijk gewezen, moet
zich noodwendig wreken.
En zij wreekt zich inderdaad!
Vau elk jaar kan men aan de hand der
sterftetabellen op het eerste gezicht
constateeren, hoe telkens een schaar van
fleschkindertjes" tengevolge van voedingsstoornis
sen (dekte der spijsverteringsorganen) te
gronde gaat; hoe ontzet tead groot het aantal
kinderen telken jare is, dat door de gevreesde
diarrhee- ziekten sterft, en hoe daarneven
velen, door zwakke gezondheid daartoe bij
zonder bestemd, door andere ziekten worden
weggenomen.
Het boritkind daarentegen kent geen ern
stige voedingsstoornissen l 'Bond van vormen,
gerond en in volle levenskracht ontwikkelt
het zich, zich zelf en elk die het tegenblikt,
ten vreugde l Wanneer men gelegenheid heeft,
znlk een prachtkind met een z.g. papkindje"
te vergelijken, dat trots alle moeite zwak en
bleek blijft, dan kan men wel nauwelijks
gelooven dat er nog ne moeder te vinden is,
die zon weigeren om, wanneer ze er slechts
even voor in de gelegenheid is, z\j het dan
met welke opoffering ook, om aan het kind
hetwelk zij het leven schonk, het genot van
zich te verzadigen aan zijn levensbron, zou
ontbonden.
En toch ia het aantal moeders die hun
kinderen niet zelf zoogen, nog ontzettend
groot ; al ia vooroordeel en onveratand daar
van in veel meer gevallen de oorzaak dan
bepaalde onwil.
Vele moeders meenen, dat in onzen tijd
van overvloedig aanbod van allerlei prepa
raten en apparaten voor voeding van zuige
lingen, de moedermelk best kan worden
vervangen. En wanneer zQ In den kring
hunner bekenden dan ook nog een moeder
kennen, wier kind er, trota kunstmatige
voeLIBERTY
FURNITURE
COMPLETE;
HOUSE
FURNISHING
CARPETS
ESTIMATES I
->*<METZ£<
ESTIMATES FREE
->*<LEIDSCHESTR
AMSTERDAM
SOLE AGENTS IN HOLLAND !
IIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIMIIIIIIIMI
IlltllllllMIMIIIIIIIIlllMMIMIIIIIIIIIIIIIIII
CaMrina Braaos,
Collectie A. Th. Hartkamp.
Wijlen Catharica Beersmans,
in Vorstenschool" van Maltatuli de tweede
K^nincin Lonisn".
IMIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinillllllltlMIIIIIHIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
ding, toch goed uit ziet", dan valt het niet
gemakkelijk, haar van de onjuistheid harer
meening te overtuigen. Hare bewijsvoering
is dezelfde als die, welke betoogt, dat de
oorlog toch eigenlijk een onschuldig iets is,
omdat deze of die weer levend en zonder
gebreken daaruit is teruggekeerd. Immers,
da kinderen die er doorheen worstelen, be
wijzen niets; maar de vele arme kinderen,
die het gemis aan de moedermelk met den
d iod hebben moeten boeten, zjj spreken een
duidelijke en drirgende taal I
Nu weten we, dat een groot aantal moeden
wel gaarne bereid zouden zijn, hare kinderen
te zoogen, wanneer hare arbeid haar dit
slechts niet belette. Zij kunnen hun kleine,
terwijl moeder de deur uit is, toch niet laten
verhongeren I En zoo wordt, nadat de moeder
het kraambed heeft verlaten, de flesch te
hulp genomen.
Zeer ten onrechte! Het is zei fa den nog
beter, dat het kind dei morgens ea des
avonds de borst krijgt, en du» ia hoofdzaak
toch nog de natuurlijke] voeding geniet (in
vele gevallen kan dit ook nog des middags
plaats vinden), en slechts in den tusschentijd
behoeft dan de fleech te hulp worden geroe
pen. Deze, vooral in Frankrijk onder
allaitement mixte" bekende, gecombineerde voe
dingswijze is nog veel te weinig bekend. De
toepassing daarvan in arbeiderakringen zou
waarlijk zegenrijk weiken l De goede wil is
toch in den regel aanwezig, en de meeste
moeders hebben voldoende melk om het
kind te voeien.
Juist omtient dit laatste punt heerecht
nog veel misverstand. Men neemt in den
regel aan, en in vele geschriften wordt deze
opvatting verspreid, dat het tegenwoordige
vrouwengeslacht tengevolge van geringe ont
wikkeling van de borsten steeds minder in
staat is haar kinderen zelf te zoogen. Dat is
volstrekt niet het geval. Integendeel is het
in de laatste jaren in de kraam- inrichtingen
gebleken, dat stellig negentig van de honderd
moeders wél in staat zijn, op natuurlijke wijze
haar kinderen te voeden.
Waaruit is dan de klacht te verklaren, van
zoovele moeders, dat zij geen melk hebben
om het kind te voeden ? Wel, in vele geval
len vloeit ongetwijfeld de melkbron in den
eersten tijd veelal langzaam. Maar dat
ontmoedige de jonge moeder niet I Men zal steeds
knnnen bemerken, dat de pogingen om de
kinderen toch zelf te voeden, al schijnt zulks
ook dikwijls hopeloos, in talrijke gevallen met
goed gevolg worden bekroond. En ook al
moet voorloopig nog naast de borst ook de
fleeoh gegeven worden, ia zulks toch nog een
groot voordeel boven de uitsluitende
fleschvoeding. Na «enigen tijd kan buitendien de
aanvullende fleschvoeding ontbeerd worden.
En het is een bewering, die elke geneesheer
stellig onderschrijven zal, dat zwakke moedera,
onder voorwaarde natuurlijk van goede voe
ding, door het zoogen van haar kind den
gezonden invloed daarvan voor haar geheel*
licbaamagestel zullen ondervinden I
iililllMiMumiiiMtmiiiMiiHiiiiiHiiiMMllMiiimmiMiiimitimiiiiimMMi
Amerikaansche eenvoud.
Het Amerikaansche dollarprineefje Mias
Marjorie Gould, dochter van den bekenden
spoorwegkoning, is Pinsdag ) 9 April jl. te
Newyork gehuwd met Anthony J. Drexel.
De plechtigheid, vertellen ons de Ameri
kaansche nieuwsbladen, had in allen
een v o u d plaats ; enkele dazen te voren
ecl ter hadden die zelfde bladen ons reeds
medegedeeld, dat de jonge dame van haar
vader een home" bad ten geschenke gekre
gen, waarvoor de oude heer vijf maal honderd
duizend dollars offerde. Door een eenvoud
in dit genre kenmerkten zich ook de
bruidsfeesten, want alleen de versiering van de
kerk en van de feestzalen kostte ettelijke
honderdduizenden. Het geheele kerkportaal,
waardoor het jonge paar den tempel binnen
trad, was herschapen in een tunnel van bloe
men, het gewelf en de wanden waren n
vlechtwerk van duizenden lelies en rozen,
waaruit geurende orchideeën in ranken naar
omlaag hingen. Een koor van zingende kna
pen ^ing aan den stoet vooraf, en een dertig
tal bruidsmeisjes, gekleed in zacht-rose en
zacht blauwe zij, omgaven het bruidspaar.
nimiiiiimuMM
Bukkende Giraffe in Artis. Foto van A. F. W. Vogt.
tnaacben de jolige of nijdige beesten en de
bloeiende beesten, dat het van nattigheid
en kleeren-bederven niets merkt, en met geen
atok naar binnen ia te krijgen.
Lukt het evenwel, dan is het nog weer een
last voor de ouders dat kleingoed. En toch
ook een lust; zooveel belangstelling, weet
gierigheid, vraaglust had menig onder in
zijn jongens of meisjes niet vermoed, en ook
spreekt bet van zelf, dat die l eer l ua t zich wel
eena uit in het betasten van dingen, die niet
aangeraakt mogen worden of het te dicht hij
komen van dieren, die daarop niet gesteld
zij n of daar voor minder in aanmerking komen
vanwege hun tanden, hoorns of klauwen.
Voor hen,die op zoo'n dag naar Artis «aan,niet
alleen om de dieren,maar ook om de met echen
te bestndeeren, en voor wie dm zulke lastige
kinderen andersmans kinderen zijn, vormen
juist deze een dankbaar studiemateriaal; vooral
ook door de reacties der ouders op kinder
praat en kinderdadeD.Aan humor en komische
tafereeltjes ontbreekt bet daarbij rooit.
Een van de gewoonste is dn schrik en de
verlegenheid op de gezichten der moeders en
opgeschoten meisjes met bun beste jurk aan,
zoodra er een plasregentje onverwachts
tusichen twee hoornen doorstort en van het alle
paraplus neerdropt. Midden onder het voe
deren van een biscuitje aau een olifant grij
pen ze naar hun hoed om die onder een mantel
soms onder een rok te bergen, of ze trachten
den rok naar voren om te slaan, wat nu juist
niet strekt om die droog te houden. En dat
roepen en rennen om onder een boom te
komen schuilen. Jongens die niet willen en
door vader moeten gehaald worden, op last
van de moeder, die niet onder haar boom
vandaan d ui ft.
Daarbij blijkt heel duidelijk dat de meeste
van deze ephenaere bezoekers van Artis er
geen weet van heiben, dat by elke
buitenkooi ook een binnenste behoort, en dat vele
daarvan voor het pnhlïk toeganke ijk zijn.
Zoo ziet ge zelden of nooit iemand in de
winterstallen van de olifanten en tapir, ook
haast nooit in die van de giraffen en antilopen.
't Zou er niet heul lang frisch blijven als
het buiten warm en vochtig is, en het binnen
vol menschen li»p; maar droog is het er in
elk geval en bet geeft toch ook weer een
apartenkijk op de dieren, als ja ze zoo dooreen
poortje uit het donker m het licht '.iet loopen;
bovendien wie een dierentuin wil begrijpen,
moet ook eer s de nacht- en winterverblijeen
bekijken, al was bet alleen om in te zien
hoeveel goede zorgen aan de dieren wordt
bestaed, die hun het gemis vaa hun vrijheid
althans voor een heel klein deel vergoeden;
zoo gemakkelijk, veilie, warm en rondom in
het voer, slapen maar heel weinig wilde
dieren.
Waar ik ook maar heel weinitr menschen
zie,zelfs op de drukste volksdagen.dat is o j de
zalen met opgezette dieren boven derestan
ratie. Ik begrijp heel goed dat een levend
dier alles voor heeft boven een voleestopt vel,
dat op een plank is gespijkerd. Maar dit is
het eenige museum van Nat. Historie, dat de
meeste bezoekers ooit te zien kunnen krijgen;
er f t aan heel wat dieren die eens in Artis
geleefd hebben, die het publiek alleen van
naam of afoeelding kent, zooals neushoorns,
Afrikaansche olifant, gorilla e. d. m ; en ze zijn
lang niet allen leelyk, er zyn meesterstukken
bij vau opzet kunst.
Het museum van de Nederlandsche Fauna
boven de zebra's heeft in den regel nog al
bezoek, omdat de menschen er van beneden
af ie lui boven kunnen zien loopen en er dan
ook heen willen, meestal in de hoop er eens
rustig te kunnen zitten, hetgeen mis is; zoo
con veulen t is het er nog niet, het zou op
zoo'n dag wel iets, maar (och niet veel geven
al stonden er tien zitbanken; ze zouden toch
altijd vol zitten, net als die in den tuin.
Dat de meeste lui de zaal boven de nijl
paarden, waarin bet rammelt van de geraamten,
net zoo gauw weer uit loopen als ze er in
komen, dat ia te voorzien, toch zijn er altijd
enkele die er nu eenmaal ingeloopen zijn en
die met een soort van huivering elkaar het
een en ander aanwijzen en, als ze bij de
menschen-geraamten komen, om hun onaan
gename gewaarwording te bedwingen, hard op
gaan praten, erg luidruchtig doen en
probeeren erappigte wezen, wat hun
allerongelukkigst afgaat; let eens op hoe ze den paa ver
snellen tegen dat ze den uitgang weer naderen
SopBie ie files.
Collectie A. Th. Hartkamp.
Wijlen Sophie de Vriea,
In Vorstenschool" van Multatuli de derde
Koningin Louise".
Zeshonderd genoodigden, raischend van zijde
en schitterend van diamanten en paarlen,
volgden hen ter kerke, en aan de deur zagen
millionaira en milionairsvrouwen, die niet
uitjenoodigd waren, den stoet passeeren. Een
gefluister van verrukking en bewondering
liep door de menigte, toen het brnidje voorbij
ging, wier bruidstoillet van sneeuw vit satjjn
met een sleep van zes meter, een garneering
van ragfijne kant en een sluier van
allerkostbaarste Belgische werk, die op zichzelf
een waarde van duizenden vertegenwoordigde,
menig hartje poperen deed van verlangen.
Onder den eluier blonk als eenig sieraad
met schemerigen glans een collier van
waterblauwe saffiren, geschenk van een der naaste
familieleden. Na afloop der plechtigheid
gingen de 600 gasten mee naar het ouderlijk
huis der bruid, waar de geschenken waren
uitgestald: hoofd- en halsgieraden, ringen,
armbanden, kunstvoorwerpen, ten , bedrage
van nagenoeg een millioen gulden.
Tot aandenken ontving elk der 600 gasten
een stuk van de bruidscake (een waar monu
ment van pasteibakkersknnat) in een kofferije
van gedreven zilver. Vermoedelijk zullen na
deze beschrijving mijne lezeressen zich een
duidelijk beeld vormen van Amerikaanache
millionairseenvoud. Echt Amerikaansch is
het, dat over den bruigom in de berichten
nauwelijks mee een woord gerept wordt. In
het feministische Amerika is de man in het
huwelijk een noodzakelijke bijzaak.
en hoe ze op een hol e je de trap afstormen,
blij dat ze er uit zijn, uit die akeiigheid.
Het ethnografisch museum daarentegen is
altijd vol en het publiek is er in de beste
stemming; ze hadden zoo iets aparts niet
verwacht, er zjjn heelemaal geen dieren te
zien, wel veel menschen, al zijn het dan ook
nagemaakte, enkele met tronie en huidbe
des kin?, die toch zoo een beetje naar het
aapachtige toegaat. Maar er is ook veel fij ae
handwerkskuost te zien en dat trekt altijd,
Het volst en best bezocht van alle zalen.
by droog weer zoowel als regen is het aqua
rium en dat verdient het ook. Wie dat nog
nooit gezien heeft, heeft nog het mooiste en
beste te goed, dat er op dit gebied bestaat.
De groote hal, maakt op bijna alle bezoekers
den indruk dat zy in het donkei e ruim van
een reusachtig BC ai p zijn, dat zij er door
de groote k ij kvenstera heen de lichte zee in
zien en allerlei zeemonsters heen en weer
zien zwemmen, die graag binnen zonden
komen, als ze maar konden.
Die aqnarium balie is de plakzaal, daar
rennen de menschen niet voorbij, daar
blijven ze hangen. En vooral de kinderen,
die het n keer in den neus gek regen heb
ben, dat er veel meer in zoo'n bassin
zit, dan het met een eersten oogopslag
toeschijnt, die zyn er gewoon niet van weg te
krijgen; gelukkig voor de ouders dat daar
voldoende zitgelegenheid i».
Het ie er dezen keer bijzonder mooi; de
zeewater-bagsins links van da ingang z\jn
voller dan ooit, prachtige haring zwemt er
in een heele school, kabeljauw in alle grootten,
ook leng en tarbot en emjonite haai; verder
t vee bassins met de wonderlijke ze» anemo
nen, bloemen die garnalen eten, en dan het
laatste venster UKB, waar niet veel beweegt
maar waar levende zeeeterren, oesters, mos
sals, kinkhoorns, iiapera toch wel bewegen
als ge maar even gednidig en scherp blijft
toekeken.
In de kleine aquarinmzaal komt ge weer
uit het duister in het licht; zoek daar de
vnurbuik-salamanders eens op, en de prachtig
gekleurde viscbjee, sommige als een nagel
zoo lang en een lucifer dik, en toch volwas
sen; daar liggen de wonderlijke electrische
visschen als desidderaal eudesiddermeereal;
in een rij van mooi beplante kamer-aquaria
vindt ge o. a. de prikken van de Renfeucut-che
beek, alikruik en ook een krab »et zijn nood
lot: de sacculina, waarvan ik u al eens verteld
heb; denk er om bij den witten blinden grot
salamander voorzichtig het g rdjjutje op te
trekken, anders kruipt hij al te gauw weg
in zijn grot.
Langs de rechterzijde k eert ge temp; er zijn
in dit jaar twee bassins met de mooie
Amerikaansche baarzen, de rest is vol met
allerlei inheemsche zoetwater»isch baars en
snoek, voorn en nog veel meer, maar alles in
een schitterend smaragd-groene benlantinp; en
heel aan het eind bij den uitgang de beroemde
renzensalamander, waarvan alle menscben de
oogen willen vinden; maar die zijn zoo klein
sis kraaltjes en haast nooit te zien.
E. HSIHANS.