1715 DE A M STERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. namen velen daar onderteekenaars, op een enkel* «inaneda TOB genoemd adres nader terug te komen en er op te w$zea dat, waar gesproken wordt v«a weinig gehechtheid aan d« spelling wij ie en bet taalsysteem van Da Vlies en Te Winkel", de mogelijkheid en w«BMhelijkheid eener logische apelUngvereenvondigin?, welke de innerlijke en niterfijke Bchoonheid der taal onaangetast laat, niet worden uitgesloten. Daar zakelijkheid het eenige middel is, om over dit onderwerp nog te worden geleien, zal ik trachten kort te zijn. I. De wijze waarop de Kollewjjners" (een goed verstaander begrijpt wat hieronder wordt mamgevat) den stijl doen ontaarden, wardt door ieder letterkundig kunstenaar verfoeid. Met de onbeholpen jovialiteit, die spreekt Hit opschriften als: Helene Swarthhaar(rf'i) gedichten" (ik herinner mg dit eens ergens geleien te hebben) willen ijj den schrijfstijl verbasteren en neerhalen tot het peil, waarop de rythmelooze zinnetjes van huntaalopstellen voort««nren binnen de enge grenzen hunner kortademigheid 1). Waar een letterkundige het noodig oordeelt zyu figuren de taal en den s tul van het dagslyksch leren te laten «preken, zal hu dit doen; oaaar waar by zelf aan 't woord is, b'y'ft hij vrjj en behoeft sich niet te Ecbikken naar de luimen der groote middenmasM, die niet eens den krachtigen beeldenrgkdom en de klankvolle woordenkeus van bet lagere volk bezit. II. Geheel afgezonderd van dit ingrijpen in den stijl, d.i. in het tythme, dus in een deel der innerlijke «ehoonheid»waarde onier taal, staat het vraagstuk van de vereen voudiging der spelling. ' Toch hebben velen onzer litteraire artiesten ook bezwaar tegen elke verandering in het uiterlijk verschenen der woorden, daar zij halveren voor een kunstmatig vervagen der woord-genealogie. En ongetwijfeld: waarom zonden' wij, die nog volkomen de oorspron kelijke beteekenis van thuis en thans voelen en dit voelen eg eea jonger geslacht gensakkelyk levend knDEtn honden, nu opeens gaan achiijven tuit en tant? Hier mogen desnoods latere tjjden voor zorgen! Het komt op dit oogenblik als een overbodige aardigheid voor, die lichtelijk in aapatellery' overslaat, wat trouwens ook 'C geval is brj het onaan gename ,?-JiJt", (b.v. vriendelikker"), boven dien fonetisch totaal onjuist en dan nog mttr beter te vervangen door -luk". Daar is ecbter, onder de vele veranderingen welke de leer van den heer Kollewijn onder haar gewillige volgers heeft ingeroerd, n enkele, waartegen vele letterkundigen geen beiwaar zouden hebben, daar xq logiach is en de gtnealogie der woorden niet aantast. Het is de enkelvoudige schrijfwijze van o en *. Want zoogoed als wij jaren en uren schrijven, kunnen wy ons gewennen aan dromen en bomen. De vreemdigheid verdwijnt spoedig genoeg. Zeker zou de schooljeugd, die .nn met de dwaze regels van De Yr. en Te W. moet worden lastig gevallen, ietwat meer respect krijgen voor de logica van t aalgeleerden. Nu spellen de stakkers beloven om de o van belofte, en gelooven om de au van het Dnitsche glauben, terwijl wij toch ook gelofte bezitten. Dit is n van de dozynen inconsequenties van De Vr. en Te W., waarby niemand be grijpt wat deze b eer en bexield heeft. ? Tegen de altijd enkelvoudige e bestaan bezwaren van practischer aard: bédelen en bedélen. Hoe dit ook in de toekomst worde opgeloat, aan de voorschriften |van De Vr. en Te W. in dezen zich nog lang te onder werpen, zou al te groote inschikkelijkheid zyn. Wie zyn ergernis tegen deze bescheiden 1) Men zie b.v. het sinds enkele jaren niet meer verschenen tijdschrift Taal en Letteren en nu weer bet brcchuretje van dr. F. Buitenrust Hettema: Wat <r tegen is en er voor", dat velen in den lande weid toe gezonden. wyiigingen niet «ou kunnen overwinnen, leze eens een tijdje Middelnederlandsch en 17de eeuwsch, tot h\j inzie dat de enkel voudige e en o den af komst-adel der woorden niet'verbastert. Bentaalbederf, waarmee Mnltatnli begonnen is en waar zich nu, ondanks Van Dey^sel's spot met den Ooyevaar, elk aankomend jour nalist j e een heelen heer mee waant, is het onoogelijke z'n en 'n, dat bovendien, waar het in verzen een lettergreep, dus een deel van een versvoet moet voorstellen, geheel onverdedigbaar is Een ' beteekent dat er een letter niet wordt uitgesproken, maar zij duidt nooit een klinker aan. Verkeerd deed dus Mnltatnli in : Ik was beschroomd en sidderde in m'n (droom", en in zoo talrijke andere regels. Waar werkelijk de klinker niet wordt uit gesproken, en 'n, evenals met 't zoo vaak gebeurt, samenvalt met de volgende letter greep, hebben wy eau geheel ander geval; b.v. bij Gorter: als 'n jonge vogel fluitend, onbewust..." en by Kloos: Maar 'k ben u na, 'n bloed-dronkene (Temptatie." III. De geslachtskweilie, de verdeeling der zei fit naam w. in manlijke en vrouwlyke, be hoeft voorzeker by de woorden die levende wezens aanduiden tot geen twistjeu aanleiding te geven. A.an de heer," van de hond" enz. ia maar malligheid en een verzwakking van den klank der taal, een naar den mond praten van Jan-alleman. Anders, en netelig t*r oplossing, is de vraag van het geslacht der zaakzamen: stoel, tafel, weg etc. Mij ia het hier eciler niet te doen om oplossingen of raad te geven; slechts wilde ik laten hooren dat, wie protest aanteeként tegen dé" onbezonnen doordrijvery'en van een aantal r.<5. taaihervormers, toch wel zeer geneigd kan zy'n tot enkele practische vereenvoudigingen in het verwarde spel-systeem van De Vr. en Te W. Hoe nu ook in den loop.der komende jaren het lot der Nederlandse ie spelling moge zijn, het kan niet anders dan een gelukkig feit worden genoemd, dat letterkundigen hunne stem in deien aan de Begeering hebben doen hooren, en met aandrang, moet de wensen worden uitgesproken, dat.in een eveLtueele .commissie", die de spelling- en geslachtherziening zelve ter hand zal nemen, behalve taalgeleerdtn ook litteraire kunstenaars (die ten slotte toeh de mannen zijn, aau wie de filologen der toekomst hun arbeidsstof te danken zullen hsbben) mogen worden ultnoodigd. Dr. P. H. VAN MOEEKEBKEN Jr. Berichten. MARIE COREI.LI. Binnenkort verschijnt van deze schrijfster een nieuwe roman onder den titel The devil's motor. EOOSEVELT. Een nieuw werk van Theodore Roogevelt zal eerstdaags verschijnen onder den litel Naval operatiom of the war bttween Great Bdtain and the United State» 1812?1815. MAXIM GORK.Y. Sedert eenigen tijd heeft deze schrijver het socialisme den rug toe gekeerd en wordt door de socialisten daarom een verrader genoemd. Hy is sinds kort getrouwd met een tooneelspeelster, mevr. Andri i iva, die te New-York, waarheen beida zich begeven, in verschillende rollen van zy'n tooaeelstukken zal optreden. Men beweert dat hij, sedert by geen socialist meer is, vroolijk en optimistisch is geworden en dus de bijnaam de zwartgallige" niet meer van toepassing op hem is. Hienwe Urnen. Gevartn die hel Protestantisme bidreigen, Rede, uitgesproken door den Weleerw. heer dr. P. K, A. VAN METTBS, in de de Ned. Herv. Kerk t« Oudkarspel en Noordscharwoude.Noordscharwondf>, J. H. Keizer. Dr. C. CATHABINA v. D. OEAFT, Palmpaatch. Een folkloristische studie van Palmzondaggebrniken in Nederland.Dordrecht.C.MorkgCz. Meereskund, 4e Jahrgang, 7 Heft, dr. WALTHER VOGEL, Eme Wanderung durch AltniederIdndische Seettadte. Berlin, Ernst Siegried Mittler und Sohn. Suffragette". Een pleidooi voor de rechten der vrouïv door een tehuis-blijvende suffra gette. Leeuwarden. Meyer & Schaafsma. Mr. A. D. W. DE VEIES en mr. F. J. G. VAN TKICIIT Geschiedenis der Wet op de ouderlijke macht en de voogdij. 3e deel, afl. 3. Haarlem, H. D. Tje«nk Willink & Zn. ' Ontwerp-Heemskerk tot de wettelijke regeling van het Armbestuur ter vergelijking gtdrukt naast de overeenkomstige artikelen der Armenwet (28 Juni 1851 8.1ÜO). gevolgd door de Memorie van Toelichting van het Ontwerp. Haar'.em, H. D. Tjeenk Willink & Zn. Bijdragen en mededeelingtn van tiet Historisch Genootschap (gevestigd te Utrecht, 31e deel. Amsterdam, Job. Muller. Bouwkandi; instituut Jacob van Campen. gevestigd te Amsterdam.Uitsluitend onderwijs per correspondentie, Proeptctus en Examen programma's, uitgegeven Nov. 1909. Rotterdamsche Kunstkricg, Catalogui der Tentoonstelling van Portretminiaturen 27 Maart?16 Mei 1910. Intimi TOD TÏjdscbrifleii. Lotusknoppen, April '10 : Dr. H. Cory'n, Een Hulde aan W. Q. Jud^p. Leerling, Peary ?over het Zendingswerk onder de Eskimo's. Q R. Gaede manieren. O. H. Theosophie een helpende kracht. S?De grondslag van het leven, enz. De Natuur, afl. 4: Dr. L. Yntenaa, De Komeet van Hallfy. Het cementen hui» van Edison," Dr. R. G. Rijkers, De Industrie van het optisch glas. Dr. Z P. Bouwman, Een eenvoudig weefgetouw. Tb. v. d. Waerden, Automatisch we'en. O/er de bewe ging van den kam op de viool, «n?. Di Reme der Uitvindingen en Ontdekkingen, No. 12: Darget, De ontdekker der zooge naamde leveüg- of V-straler. Een auto matisch stabiele monoplaan. Leonardo da Vinci. Hoe de kleuren der veelbesproken Flora-buste door prof. D. E, Raehlmannwerdea onderzocht. Het wezen van den metallischen toestand. Waar blijven de wespen des winter?. De Radium vindplaati Joachimstal. Enkele unr werk-on t werpen uit den goeden ouden tjjd. De tuinbouw en het oude Griekenland, enz. De Aarde en haar Volken, No. 21: Francais Ricard, De zending der Witte Paters in Afrika. De meren van Killarney. Profeesoren in aardrijkskunde aan Hoogescholen. Copal in Nieuw-Zeeland. Op de Hoogte, April '10: Feiten van den Dap. J. C. Waal, Een beroemde Nederlandsche Qaltuur. J. DaaHer Dzn., Texel. De kamer met het groote bed, (naar Anna E. Finn). Koromandel, Herinneringen uit het cadettenlever. H. Phil, Kelder, Kleinten de Wetenpehap. J. C. Waal, Van den spie gel en z'jn voorgangers. L. H., Debu tante. Op den Uitky'k. J. H, Rüssin?, Van en op de planken. Hoe Fabricius tooneelschry Ter werd, enz. Voor onze vrouwen. Eigen Haard: De vrouw van Leendert Oldhny?, door Louise B. B., XIX, slot. Ne derland voor honderd jaren, door Geueraal Wüppermann, II, met afb. Haarlem in de blommetjes, met afb. Van trekschuit tot lachtschip, door C. D. Donatb, I, met afb. Paul Joseph Constantin Gabriel, met afb. By een gouden bruilott, met afb. Feuil leton. Zusterhulp. Yerkes-collecüe. W. Hoogvliet !? Roosevelt in Holland. Weer een Fransch Vliegsucces l Een zon derling geval. Electrische Tatoueerinrichting te RDiterdam, alles met afb. 48 cemts per regei. Hofleverancier. DE.VENTER Handeltmerk. H. M. de Koningin-Moeder en Z. K, H, Prins Hendrik bestelden BURGERS E. N. R. rijwielen. Wie oog heeft voor het schoone, degelijke en echt Nederlandschevolgeditdoorluchte voorbeeld. BOUWT te NUNSPEBT. Inlichtingen bij het bonwbureau Ar t i", aldaar. Eenige Fabrikanten rV/.BengerSöhne StuHgart Hoofddepót te AMSTERDAM: Kalveretr. 157 K. F. DEÜSCHLE-BENGER. PRATIS U KRUMEICH's IMMAAKPOTTEN (::-.! M,lj? U?k,d) MEER DAN 1OOOOOO IN GEBRUIK. JOH. H. VAN DER MEIDEN. AMERSFOORT. NEDERLANDSCHE INDUSTRIE DER NATUUR WOLLED ONDERGOEDEREN f.nnnNTlL IEDER STUK DAT KRIMT UHHttll l IC WORDT TERUGGENOMEN FABRIKAOTEri VAlTOll ZOHEH ftMSTEROBM Verkrygbaar bij: HIRSCH & Cie., Hofl, Leidscheplein. ADRIAAN SCHAKEL, Hofl., Heiligenweg. H. MEYER, Hofl., Koningsplein. Mag. KEIZERSHOF, Nieuwendijk. Fa, JACOBSON & MANUS, v/b. E. VAN EMBDEN, Kalverstraat 128. Kleeding-Mag. M. DE KONING, Batavie. Winkel-Maatschappij, IGEN HULP, Batavia. Verdere adressen onzer contractanten ver strekken gaarne YALTON & ZONEN, A'dam. LUZ BAUNCES EU BELLE70E Aan het meer. Eig. I. HACK.I gcheele jaar geopend. BEAU RI7A&E Aan het meer. Eig. C. GIGER geopend van 12 Maart tot 20 October. GRANO BOTEL TI70LI VICTORIA HOTEL en fl'AMETERRE FAMILIE-HOTELS met alle Comfort van den tegenwoordigen tijd ingericht. De Eigenaars zijn gaarne bereid op aanvraag de Hotelprijzen te zenden. Aan het meer. Eig. C. NEUKOMM geopend van l April tot l Nov. Nabij het station. Ei)/. ALB. RIEDWEG geheele jaar geopend. Zeer mooi gelegen met uitzicht op het Meer en de Bergen. Men wordt beleefd verzocht Prospectus N°. 23 aan te vragen. Hotel Bristo (ITALIAANSCHE MEEEN). Schoonste Winter- en Voorjaar-verblijfplaats. late klas Hotel, prachtig geleger, met groot Panorama. Kamer vanaf fr. 4.?, Pension vanaf fr. 9. Eigenaar; C. CAMENZUND. llllllllltllMIIIMIIMlIIIIIIIMIIllllllllllMIIIIMIIIlllllinilMMIIHMIIIIIIIIMIIII storend voor eene vrooly'ke verbeelding. Deugd wordt slechts uit leed en ongeluk geboren... en Carmelita was gelukkig, rg gelukkig. Dit alles zegt of wil althans zeggen, dat 't mooie kind al verliefd werd op Don Jaime, toen het gerucht ging, dat hy op zy°n kaïteel terug zou keeren. Don Jaime kwam teroj en, daar onk hij haar reeds in verbeelding liefhad, als we het zoo mogen uitdiukken, behoefde hy haar maar even te zien om dol verliefd op haar te worden. Damida ging intusschen maar voort met de paling-vangst. Dit belette echter niet, dat eene stille jaloezie hem had bekropen sedert de terugkeer van den baron van Mequinenza,want hoewel bij, evenals al de zijnen, een diepen eerbied koesterde voor zy'n heer en meester, onwillekeurig herinnerde hy zich, dat Don Jaime heel verliefd wat en zy'n vrouwtje heel aardig en dat de afstand tusschen de hot en 't kaïteel veel kleiner was dan tuischen de hut en 't gehucht, veoral als hu MB 't vonderij» dacht. Damuin had dan ook, onder voorwendsel van rheumatische pijnen in 'c rechterbeen, een jongen bij zich genomen, die de paling in de buurt ging verkoopen en verliet zelf dj hut maar heel zelden ea voor korten tijd. Eerlijk gezegd was zijn angst allesbehalve ongegrond. Don Jaime en Carmelita waren het telegrafeeren" ??zooals men nu zou zeggen al lang moe; iy waren dol op elkaar, als alle menschen, dia elkaar aansien zonder te spreken. Ze hadden genoeg van de platonische liefda, ze verfoeiden den af stand, die hen scheidde en dachten aan 't bingje, waar je zoo gemakkelijk: orer heen kon, wachtten geduldig tot Djaaidn eeng weg zou zijn cm elkaar te ontmoeten. Dat alles had Jen ze elkaar door teekens op-een-afstand. gezegd. Het was een mooie, heerlijke Mei-avond. Da echtgenooten vingen, aan de deur van hun stulpje, de laa'.st» stralen der onder gaande zon op. Dien avond fcing bij 200 prachtig-nwjestueua onder achter de bergan, dat het was als zon hy' nooit wederkeeren. Carmela en Dim'ai bewonderden stilzwij gend de zon, wiens docvend vuurden horizon profetisch tintte, Hoe ruw oppervlakkig o«k hun natuur was, op dat oogenblik voelden beiden, sterk overspannen als 23 waren, dat ditmaal da zongondersgang toch iets anders beteekende, maar juist omdat hun arm verstand niet verder ging, omdat K8 zich geen rekenschap vermochten legeren van de sombere voorgevoelens, die hun kwelden, naarmate de zon dieper wegzonk en onrust en angst fcteeds dreigender over hen kwamen, zwegen ze, bang hunne ververborgenste gedachten te verraden, durfden ze de oogen niet opslaan. Tusachen de twee schuldigen, de vrcuw, die op verraad zon en de jaloereche man, die in zichzelf een moord-plan beraamde, bestond voortaan als een stilawijgende over eenkomst, een geheime medeplichtigheid, zc dat geen van beiden zich meer verwonderde over zulk eene lange, onverklaarbare stilte. Toen de zon eindelijk geheel was onder gegaan, ademden ze lang, als deed het hun py'n. Hun besluit was genomen. Zij zagen elkander nu- zonder iets te verbergen, zonder de minste vrees, in de oogen. Damidn keerde zich naar den kant van de burcht en groette vrymoedig den baron van Mequinenza; deze zag slechts Carmela, die op de meest onge dwongen wy'ze dien groet beantwoordde. Da goeikoopste serie reisboeken is: De Hollander op reis. 14 verecbiüciide buitenlandscte gidsen. Prijs: nger. 60 et., geb. 90 et. Uitgave van HOLKEMA & WAREXDOIÏF, Arnst. am'iin, die haar bad gadegeslagen, streite glimlachend zijn zieke been uit en zeide toen tegen zijne vrouw : Ik voel in-* bepaald veel beter. Ik denk, dat ik er ia kaïir 't dorp ga om wat achterstallig geld te innen; it bly'f er den heelen nacht en kom dan morgen ochtend vroeg de netten ophalen. Dag Carmelitsi' Nftoit baddeii ze zoo afscheid van elkaar genomen, maar ze letten er niet op. Dami^a »m i'n hoed, een groote slok 2,'n wan delstok ging over 't notenhouten bruggetje en daaid» toen lang» de grachtmuren van 't kanteel. l>a zon belichtte nog even den top tan een hocgen beiK. Acht uur later scheen da zon weer boven het hu'j r). De droefgeestige ercet, waarmede bij den vori2*>n avond was ondergegaan, was maar gekheil geweest. Hij eeneen W8^r vroolijker dan ooit, gloeiend rood. met dezelfde onzekerheid klimmend, alsof hij de reis voor de eerste kesr maakte, overal lichten leven verspreidend, Het water glinsterde, de kippen kakelden, do nevelen boven den Ebro scheur den als een ^azen sluier, de mustehen, biocddronkei.', vlogen steeds booger ea berdere met hunne kudden irokken door de vallei. Het was inderdaad dezelfde zon, welke gedurecd» die achturige afwezigheid over andere werelddoelen was getrokken en nu weer eens kwam kijken, wat er geworden was v&n de twee Arasoneeschs viBsc'aeiï, die hij den vorigen avond san de deur van bun huisje had achtergelaten. Damidn was oak vroolyker dan den vorigea avond; hij klauterde ten min ste vrooiijker en met vlnggen tred naar bo7en, gevolgd door de andere visachwg, om 't hardst de allerleelijkgt liedjes zingend, die een mensch maar bedenken kor. Zy' Koopt UITSLUITEND KOT F. U ONDER RIJKSCONTROLE. De STAAT GARANDEERT U een ONVERVAÏ.SCHT product, Roterhandel ZUIDI,AREN", PRINSENGRACHT 313. TELEFOON 8935. ijiiiiiiiniiiiiiimiMiiiiiimmiiiiiiiiimiiiiiiMiiiiiiiMiiiiiiiiiiiHilimiiiiii kwamen bij de ophaalbrug, die reeds neer gelaten was, gingen over de binnenplaats van het kasteel, waar alles nog in diepe rust verkeerdt) en kwamen zoo aan de open plek, tegenover de hut van Damuia gelegen. De waterval maakt een aardig geweld vanda&R," zeide een der vigecher?. Uee! waar is 't brugje gebleven? vroeg Darniaa. Dat is waar ook.... Kijk l het is in gestort en' aan twee kanten nog wel. Er is niets meer van over, Hos komt dat zoo? Zoo een stevige plank van notenhout! Ik zal vandaag dade lijk een nieuwe koopen", gingDamian schou derophalend voort. Kora, joDgens, help me's die netten ophalen eer 't te iaat is. ED, ter wijl hij 't leelijke liedje weer inzette, baalde bg do neiten op. ..Bliksems riep een visscher ddt weegt zwaar!" Dat is nog eens een goede vangst, zei een tweeie op zijn minst tweehonderd en vy'ftig pond''. Dat geloof ik graag", zei een ander, bij zal de balk opgehaald hebben'". Damiiia glimlachte. Weegt jou net zóó zwaar", riep een vissciier die het tweede net ophaalde, nou 't my'ne weegt ook niet licht, stellig een driehonderd pond". Het zy'n een paar rotsblokken, die er in zijn blijven hangen", zeide een afgunstige. Damian'g gelaat betrok, hy werd onrustig en zweetdroppels parelden langs zy'n voor hoofd. Wat zegje? Allebei even zwaar? brom de hij binnensmonds. En zoo goed en zoo kwaad als 'c ging, haastte hy' zich met behulp iiMiiiiiimilimiiimiiiiimMliimiiiiiMiiiimiiiiiMiiiiimiiiimiiiiiMiHiii van de pijlers der brug, naar den overkant, waar 't kutje stond. Het eerste net kwam juist boven het water uit. Het bevatte inderdaad den notenhouten balk, maar niet heelemaa), allén de helft. De brug was 's nachts precies in tweeën doorgezaagd. De visachers w*ren rog niet van hunne verbazing bekomen, toen ze plotseling ver schrikt terugdeinsden en kreten van afschuw uitstieten. Als een antwoord klonk uit de hut, een dof, akelig, hartverscheurend ge kerm en Damian verscheen aan de deur met wild opstaande haren, versuften blik en een verdwaasden glimlach om den mond, alsof hy' zijn verstand kwijt was. De vieechers hadden in 't eerste aet het lijk van Don Jaime gevonden. In de hut had Damidn niemand aan getroffen. Het bed van Carmelita wai nog opgemaakt, maar men vond haar lichaam in 't andere net met de andere helft van den noten houten balk Zij ook! zoo bad ik 't tiet bedoeld. Zy ook i goede vangst l" schreeuwde DaruiaD zoo hard als hij kon en bij rende weer raar de hut, waar hy zich opsloot. Toen de justitie kwam om hem te halen, vond ze hem met een zaag, waarmede hij bezig was zijn rechterhand af te zagerj, ter wijl hy voortdurend, akelig lachend, uitriep Goede vangst l". Hy was krankzinnig.