Historisch Archief 1877-1940
. A-MB T'
E R W E K B t/A
- * E D E R-l Jt®t).
echtad, A»t het Toor.bp in bet bestaande en
het zeer .-groote in iet zeer .kleine zijn
we!gelükende beeltenis zou .kunnen zier....
Een recessen t.... W*t is 'n recensent l De
beste: een die tijdelijk het oor sluit voor
eigen hmerly'ke ste urnen, om des te
ongestoorder uur :die -van Vreemden te kunnen
t louteren; een, 'die danst naar het pijpen van
'aan ander «n de vraag is gewettigd, al ia de
d*BB heel nuk veel fraaier dan het deuntje,
_ niet een deeltje hoogere zelfstandigheid
den danser te loor? Ware 't hem niet
geweest zijniluren bal-tijd te gebruiken,
ota. op Natnui'a begeleiding een danfje te
dom?... 'n Recensent l 'n s; ia: daar spar
telt coo'a antenrtje, zoo'n vliegje in z'n
webbe... goed, het web was mooi geweven:
wu in 't «oi licht van zijn scheppiugsyreugde
'nglinsterend zilver filigrain, miiïir och
. roemlooze dood, roemlooze daad?En toch
zoo'n nieteje, zoo'n recensente, e5 zult 't
niet gelooven, maar ik verzeker 'c u: geen
miadervn dan Jeremia «n Bileam waren zijn
prototypen. Of is soma ons kleintje niet
evaaals .die- Gtoo4e .tot uitrukken en
verdenven, .bouwen en planten gesteld" l Of
overtreft hy' hem zelfs niet in rampspoed?
Hein, idie -luchtte onder de roede der
verbofeenheid van 'den Heer, hjj gebukt
gaatonder die van drie"! De Heer Publiek, die
hen be-bliksemt .?omdat ie zoo schandelijk
Afkammen ,:ban. dat.zoo gemeen-is," of zoo
BcUM*del$k opkammen kan «Is 't .maar 'n
van 'm ia." De Heer Auteur, die op
-ntet zuinige wijze hem de beenen onder
wegvlpekt bij een slechte kritiek, en
tfi '«en 'goede meent: ,.ja maar die en die
Mnotrakeid heef t-ie toch over 't hoofd gezien."
DéHeer Redacteur... o vreeselijk wezen,
die n ontzaglyk recensent en-benauwer zjjt l
Die van den arme een Bileam maakt, hem
tnsecben de rotsen uwer kolomly'nen perst
ra hem, nw uitgetogen pen-zwaard in de
^band, toeroept: Naar die zooveelste kolom,
'waar je nog zooveel wou vertellen, daarheen
zal je niet /gaan, je blijft hier of je keert
terug." Acb, is het wonder, dat by' zooveel
ontzetting ook déze Bileam nauwelijks van
toeten of blawn meer /-weet, en de lezer van
zoo menige 'kritiek meenend zoo dadelijk
? een dichter, een begeesterde te zullen
hooren spreken, slechts tot z'n ontzetting 'a
ezel praten hoon 71... Maar treffender
wordt nog 'de gelijkenis a!s er niet veel «f
te bieken of op te bouwen valt. Dan neemt
onze recensent maar het vak van profeteeren
erbjj en zegt wellicht zoo iets als dit:
M'n zoon Bajes of zyt ge een dochter ?
n geeft blyk in uw boek eenige sentimenten
uitstekend te hebben door voel *, de liefde van
het kind voor den vader en van den «ader
tot het kind itaan er stevig in uw werk ;
het egoisme van den getrouwden, eerzuchtigen
man, ge hebt het gechargeerd, om het in nw
vooropgezet boek-plan te doen passen
zooals ge "zoo veel dingen geweld hebt aan
gedaan maar bepaald slechts in het niet;
nw boemelende student n:ét slecht; sommige
tooneeltjes te zoetip, te vet, maar toch aan
genaam, werkelijk aangenaam om te lezen,
wijl zoo bij je eigen zoetigheid en vettighei i
passend, als je niet in al te ongelukkige
omstandigheden leeft, maar, ziet U, men
moest uit .geheel andere beweegredenen
dergelijke tooneeltjes aangename lectuur
en meer dan dat! kunnen vinden: omdat
men ze w da1 r, omdat men ze aniver geteekend
vindt! M'n zoon of me dochter Esjep, het
'is u waarschijnlijk wel bekend, dat Falkland
zoo ongeveer gezegd het ff, dat de tegen
woordige .,lettei.kundigen' eigenlijk geen
letterkundigen meer zijn en het ras der
Taco H. de Beers aan bet uitsterven is. Deze
onbetwfcfelbare waarheid o a. in aanmerking
nemend, zult ge 't wellicht willen veront
schuldigen al zult ge 't verzuim niet
kunnen billijken dat ik uwe zekerlijk
?eer schoone en wjjdvermaarde werken:
Kinderen van hun Tijd, Letiemwijding, Octo
d t noemt men gratis- rec'.ame! niét ge
lezen heb, maar trots dit treurige feit .waag
ik de profetie te doen daar hèje'tl
dat a'e u heel nauwkeurig en nauwgezet
wilt gaan werken, bij", geen beeldend woord
zult neerschrijven, voor ge met nw innerlijk
gezicht het nittebeeldene ziet, het met uw
innerlijk gehoor hoort, enz. enz., er een
goed auteur van u kan groeien, want het
vermagen om zekere menschen te
door-voelen fcèbt ge en dat is al vee). Gy kunt,
helaas l te vlug, te makkelijk schrijven
gij herinnert u die leerzame anecdote omtrent
Racine's versificatie? Laat mij u zeggen: voor
prozaïsten geldt de les niet minder l..."
Foei neen! r. ie t meer zoo slordig weg, bij
wijze van tijdverdrijf romannetjes pennen.
GÜzult beter doen, want ge kunt beter.
Miïur, doet ge dat niet, den, trots alle deug
den, die is in U zie, KOU ik, krijg ik ooi'
weer een boek van U in handen, niet langer
meer profeteerer, doch ge hebt mijn ir>
leiding toch n'et al te vlugdoorgf jakkerd, om
maar gauw tot het eigenlijke kritiek j e te
komen ? dan zon ik eens echt aan l et
afbreken, verder ven en jeremiëeren gaan.
M. H. VAN
geven tijdschrift Theologie und Glaube heeft
zich ru tot Rampolla zelf gewend en deelt
dier s antwoord in de zooeren verschenen
vierde aflevering van dezen jaargang mede.
Rampolla bevestigt daarin het voorloopige
en zonder zijne voorkennis gepubliceerde
bericht. Karel de Groote geeft ia het gedicht,
in zijren naam en in naam van zijne gemalin
Hildegard", aan zijn vaderlijk gevoelen uiting
naar aanleiding van den vroegtijdigen dood
van hun geliefd kind. Het gedicht omvat
44 verzen en zal binnenkort, met nog andere
gedichtf n in een bundel worden uitgegeven.
De Kardinaal doet reeds nu uitkomen dat
de gronden welke voor Karel den Groote
als de dichter spreken, zulke zijn dat daaraan
niet kan getwijfeld worden. Voor de kennis
van het geestelijk leven aan het hof van den
grpoten Keizer is Rampolla's ontdekking
zeker van belang.
UITGEVERS-VERGISSINGEN. Evenmin als andere
menschen bezit en de uitgevers de gave
der voorspellrnp, waardoor het meermalen
voorkomt dat door hen de uitgave van een
werk wordt geweigerd wat achteraf blijkt
toch wel in den smaak van het publiek te
vallen. Ia de Book montlily komt een opstel
voor over zu:ke Winder»" van uitgevers.
De uitgave van Blackmore's Lorna JD-.one,
dat tot een van de beet gangbare Engel-che
romans behoort, werd door de uitgevers
Sampson Low & Co. geweigerd. George
Meredith, als letterkundig raadsman van de
uitgeTers C hap man & Hall adviseerde zeer
ongunstig over de uitgave van Mrs. Henry
Wood's Eaft Lynre, wat deae uitgeversfirma
op een verlies van £. 30.000 kwam te staan,
en door het verlies der connectie met de
schrijfster, waardoor zy' ook de uitgave van
hare acdere werken moest derren, op
.£100.000. James Payn ontried den uitgevers
Smith, Elder & Co. de uitgave van John
Ingletant, welk werk bij Macmillan & Go.
meerdere uitgaven beleefde. Edna Lyali'd
We two werd door meer dan een half dozijn
uitgevers afgewezen. Clark Russel's Wreek
of the Groivenor werd door een letterkundige
van naam een catalogus van
echeepsbehoeften" genoemd en de uitgave daarom door
verschillende uitgevers geweigerd. Rider
Haggard's Dawn werd door vijf of zes uitgevers
geweigerd. Hall Gaine alleen kan er op pochen
dat bünooit voor zijn romans naar een
uitgever heeft behoeven te zoeken.
EEN GEDICHT VAN KAKEL DEN GEOCTE? Voor
eenigen tijd werd gemeld dat Kardinaal
Rampolla del Tindaro, gedurende vele jaren
en tevens de laatste secretaris van Faas
Leo XIII, in een codex van de vaticaansche
bibliotheek een nog onuitgegeven elegisch
gelicht van Karel den Groote had gevonden.
Het door de Paderbornsche bisschoppelijke
philosophisch-theologiEche faculteit uitge
DEVENTER
Hofleverancier. Handelsmerk
Goede raad is duur, zegt men. Maar wie!
U raadt een ander rijwiel dan
BURGERS E. N. R.
te nemen, geeft U een slechten raad. En een raad,
die U duur zal uitkomen, wanneer U hem opvolgt, l
Luister naar onzen goeden raad: Berijd geen
ander rijwiel dan een BURGERS E. N,R., enge zult |
zien, dat onze raad goedkoop is.
De beste medische zeep tot het verkrijgen en behouden van een rose, jeugdigfrisch uiterlyk,
van een witte fluweelzachte huid, een blanke verblindendschoone teint, zoomede tegen
zomersproeten en alle huidonreinheden is beslist slechts de allein echte
Stokpaardjes -Leliënmelkzeep
Voorradig a 50 cent ner Stuk in de Apotheken, drogisteryen en parfumeriezaken
t eeati p«r r«f*i.
COGNAC IÏIARTEU
Aieiiten:EOOPMiNS&BRlIINIER,Affister(lai.
BOUWT te NUNSPEET.
Inlichtingen by het bouwbureau Arti",
aldaar.
Waarom zal ik een
FO N C ERS
nemen, is eene VRAAG, die Gij niet meer zult doen, zoodra
Gij onze rijwielen gezien en onze pi ijzen gehoord zult hebben.
DE GRONINGER RUWIELENFABRIEK A. FOIVGERS.
Ei f en filialen te Amsterdam, Nassaukade 50"; Arnhem, Bakkerstreat 5; Den
Haag, Spui 45 en Re'nkerjstiaat 121; Groningen, Heerewe» 85; Leiden, Breest'. 86;
Middelburg, Lange Delft 19; Rotterdam, West Nieuwland 16; Utrecht, Neude 12.
^UTOMOBILESV
Piano-, Orgel- en uziekhandel
Meyroos *lr Sialshoven,
ARNHEM KONINGSPLEIN 9
Interc. Telefoonnummer 913.
VLEUGELS en PIANO'S
in Koop en in Huur.
REPAREEREN STEMMEN RUILEN.
U»«i»Mier
'
nRATISEËE'
OCtrarrartfl rail racitm m Ciwttn'
w;
^*% o
KRUMEICH'S IMMAAKPOTTEN
(m<t M,K,l.'n U'Ud)
MEER DAN 1OOOOOO IN GEBRUIK.
JOH. H. VAN DER MEIDEN.
AMERSFOORT.
Verkrijgbaar by:
HIRSCH & Cie., H<fl., Leideen?plein.
ADKIAAN SCHAKEL, Hofl., Heiligenweg.
H. MEYER, Hofl., Koningeplein.
Mag. KEIZERSHOF, Nieuwendyk.
Fa. JACOBSON & MAKUS, v/h. E. VA F
EMBDEN, Kalverstraat 158.
Kleeding-Mag. M. DE KONING, Batavis.
Winkel-Maatschappij, ;l IGIN HULP,Batavia
Verdere adressen onzer contractanten vet
strekken gaarne
VALTON & ZONEN, A'dam.
LUZER
VANOU0S GEKENOlllllJEEltl»*: HOTELS i
EAL&NCES rn BELLEDE BEAU RIYAGE GRAND BOTEL TI70LI
en d'ANGLETERBE
Aan het meer. Ei?. I. HACKI Aan het meer. Ei?. C. GIGER Aan het meer. Eig. C. NEUKOMM Nabij het station. Ei?. A.LB. RIED W EG
geheele jaar geopend. geopend vac 12 Maart tot 20 October. geopend van l April tot l Nor. geheele jaar geoppnd.
FAMILIE- HUTELS met alle Comfort van den tegenwoordigen tijd ingericht. | Zeer mooi gelegen met uitzicht op het Meer en de Bergep.
De Eigenaars zijn gaarne bereid op aanvraag de Hotelprüzen te zenden. | Men wordt beleefd verzocht Prospectus K°. 23 aan te viagpn.
Hotel Bristol,
IIIIIHIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIUUMIirillllll
(ITALIAANSe HE MEREN). Schoonste Winter- en
Vooijaar-verblyfplaats.
1ste klas Hotel, prachtig gelegen, met groot
Panorama. Kamer vanaf fr. 4.?, Pension
vanaf fr. 9.
Eigenaar: C. CAMENZUND.
boodschap naar huis laten sturen, dat ik j
vooiloopig niet terug zou komen, want j
Boers wilde bepaald dat ik dien jongen
verplegen zon, hy had 'm erg ncodig beweerde
by. De zieke is echter niet tot bewustzijn
gekomen. Wjj hebben al het mogelijke
ge,daau, quinite ingegeven, ook onderhuidscbe !
inspuitinger, die jongen bleef totaal
gevtelloos en buiten kennis. Den derden dag is
hy tegen zonsondergang gestorven.
Dat gebeurde een opgfnbük dat ik zelf,
half dood van uitputting, want ik had In
die drie nachten nagenoeg niet geruat, in
slaap was gevallen. Boers kwam bianen met
den jongen die my'n eten bracht en het
spuitje voor de onderhuid-che injecties. Wij
dachten allebei, toen wy de dekens
opsloegen, dat Alberti sliep en dat hij een crisis
te boven was, want hij Echeea zoo rustig en
zijn voorhoofd voelde niet zoo verhit aan,
maar by'na dadelijk daarna vermoedde ik
al, dat hy dood was, en toen we het licht
opgestoken hadder, zag ik zy"n opengevallen
motd tn doffe oogen ..."
Wat hebt n l" riep de chef plotseling
opstaand, verschrikt. Nog altijd duurde het
cnweder en de gudsende regen druischte.
De witte lag half bewusteloos achterover
in zijn stoel, een aanval van zwakte na de
vermoeienissen v»n dien middag.
Het verhaal van Alberi's dood had hem
heftig ontroerd, en weer by kennis komend,
voelde hij opnieuw die machteloosheid, zijn
ziekelijke onvermogen om zijn bewogenheid
meester te bly'ven en zijn tranen in te hou
den. Hy snikte.
Kom l Kom!" zeide de chef. U moet niet
zoo overgevoelig zyn. Wees bly dat u 't er
teler afgebracht hebt, u kikkert wel weer
op, u gaat gauw teruj;, want an de kust
kunne ze geen mensche meer gebruike, c-n
wie eanmaal hier b, die ia gedekt hoor."
JE ij klopte den witte, die nu beproefde
met geweld zijn ontroering terug te houden,
op den rug en vervolgd», terwijl hij hem
nogmaals vsn den portwijn schonk:
Drink nog eens leeg, dan gaat 'c vrei
weer. Verdomd houdt die tornado dan nooit
op! 'tLijkt metochalietstemi^derer.
Hij vulde zyn eigen glas nog eens, dronk
het in een teug leeg. De negerjongen kwam
weer waarschuwen voor het e!en.
Kom, dia maar aan tafel, mag ik u voor
gaan 7"
De negerjongen hield da deur van een
aangrenzend vertrek voor hem open.
Eerst nog wat muziek", zeide de chtf,
hy haalde van onder de toonbank een speel
doos en zette die in de andere kamer op een
stoel neer. Metalig tikkelde het binnen in
de doos toen hij het speelwerk opwond.
Ik heb altijd veel van muziek gehouden,"
zeide de chef, zoo'n doos is nog het eenige
waar je wat afleiding aan hebt in de een
zaamheid.''
Zy gingen toen in de nagenoeg lege kamer
aan de gedekte tafel zitten, waaropeen lamp
stond met matglazen ballon. Da neger jon geu
bediende handig en vlug, eehonk den rooden
Portngeeschen wijn. Door de vensters van
de gesloten deuren, waarin de ruiten klet
terden als de donder neerbonsde, zag hij
den van bliksemgloed blauwachtig wit
fonkelenden regen, die nu wat minderde.
De chef verplaatsta een pennetje aan de
doos, ging weer zitten, en terwy'l zij de soep
aten en de negerjongen in een hoek van de
De goelkoopste serie reisboeken is:
De Hollander op reis.
14 verschillende buiten!andsci.e gidsen.
Prijs: inger. GO c*., geb. 90 et.
Uiigave van EOLKEMA & WARKNDOKP, Amst.
Koopt UITSLUITEND BOTER OUDER RIJKSCONTROLE.
De STAAT OARANDEERT U een O9TVERVALSCHT product,
Boterhandel K UI DL A REN", PRINSENGRACHT 313. TELEFOON 8935.
! iMiiiniimi miiiiiiMiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiuHiiiiimiiiiiiimiiiim '
kamer het verst van de \uit"ndeuren afstond
(e wachten, begon de speeldoos (e spelen.
Het was een droefgeestig wijgje dat by
niet kendp, eenmerust. De klanken waarden
zoo zangerig ea duidelijk van de kale wanden
terug klinkend, door het lege vertrek, dat
het als een wonderlijke opwekking waf, om
over oude, langgeleden dingen te peinzen.
Hij voelde, terwijl hij dacht aan zijn donkere
jeugd en het lichtlooze van stille dagen op
een eenzaam landhuis binnen den kring \an
hooge boomen, zich wederom niet bij taschte
om zijn ontroering te bedwingen. Hij door
leefde toen van nituws af aan de ellende
der verlatenheid in de groote kamer van het
buis in Banana, waar ook uit een speeldoos
zoo fijne wijfjes waren aangegaan, hij dacht
aan zijne ziekten, aan de duizenden nieuw
geziene dingen, aan het beklemmende van
een verblijf in deze wreede tropen van Afrika.
De chef had niet gesproken terwijl de ge
luidjes uit de «peeldoos voortjingelden, toen
het drijf werk afgeloopen was, wond by dit
niet meer op, maar riep den negerjongen om
de does weg te zetten, Hij zeide, terwijl zij
nu alleen zaten een wijle:
't Houdt waarachtig op met donderen,
kijk, het lic ht ook niet meer zoo, en de regen
mindert, da's vlug."
Het onweer scheen snel weg te dry ven.
Toen de negerjongen eenigen tijd in de
kamer terug was, regende het by'na niet meer.
Nu en dan zag de witte achter aan een donker
erf het natte gebladert van hooge boomen
fonkelen in den bleeken, plotaelingen gloed
van verre bliksems. Hij vraagde den chef,
die zich dikwijls van den rooden wijn liet
schenken : Uw bediende spreekt goed
Hollandfch heb ik gemerkt."
Ja, dat doet ie waarachtig, zijne moeder
is uit Loand?, maar zijn vader is een Hollander,
van Loo heet-ie, kapitein op een der ze
booten van het huia" in Bananp. Dit jong
leert voor kok en waarachtig hij doet 't
best, ik ben best over 'm tevreden, 't is een
goed jong. Hij brengt u straks naar uw
slaapkamer, een eindje hier vandaan aan de
rivier. Scbcnk jij me nog maar eens in
Karel, dat was een best soepie wat je ons
daar gegeven hebt. Schenk meneer ook maar
eens ir."
De chef werd aldoor gemoedelijker naar
mate hij meer van den wijn dronk, maar
toen mango's en schijven ananas gepresenteerd
weider, zat hij als in gedachter, bot voor
zich uit te ky'ken, en scheen van zijn om
geving weinig meer te bemerken. Hij geeuwde
en zeide traag : L* kunt morgenmiddag tegen
drie unr al door naar Banana met de
Engeleche nriail, maar dan moet ge nog wel een
week of drie wachten, voor er een gelegen
heid komt om naar Europa te gaan, want
de Engelsche mail gaat om de zuid. Lsat eens
kijker, morgen hebben we den EngelschmaD,
overmorgen de Fransche mail uit Mataddi,
die blijft nog twee dagen hier, j», maar da's
waar, die gaat ook al naar de ICaap ... wat
zit ik toch... Karel, 't wordt geloof ik tijd
dat je meneer naar hiernaast gaat brengen.
Ja, och natuurlijk, ik had toch gelijk over
drie weken zoowat komt de Bruxellesville de
rivier af naar de kust...
Hallo Karel l Zet de deuren eens even
open, dan komt er wat friachheid binnen,
't schijnt droog te zijn."
De bediende liep vlug naar de glazen
deuren, en terwijl hij dit deed ontwaarde de
witte, dat de jongen schoenen droeg en niet
liep als alle andere negers op bloote voeten.
Da deuren stonden nu open en al dadelijk
vlogen een paar groote kevers binnen, recht
op de lamp af, het leek alsof ze de ballon
te barsten stootten, met zooveel geweld bot
sten ze daar tegen aan. De chef was plotse
ling stil geworden, had zijn stoel wat naar
de open deur gezet, en terwijl hij zijn
sigarettenkoker uit zijn zak nam en zwijgend
presenteerde, bemerkte de witte dat de chef
weer als een stompzinnige voor zich uit zat
te staren, schijnbaar versuft, norsch en on
vriendelijk, zooals hij er uit gezien had, toen
de witte den winkel was binnengekomen,
Onderwijl nam Karel vlug de tafel af, na
dat hij eerst, zonder dat er hem om gevraagd
werd, een lucifer had afgeatreken voor de
sigaretten. Hy liep naar de veracdah met het
tafellaken, schudde het over de balustrade
uit, vouwde het op en ging er mee uit de
kamer. Da chef geeuwde nu dikwijls en zeide
eindelijk:
Ik heb koppijn, ik ga naar m'n nest."
Hy stond op, leunde op de leuning van
zijn stoel, in het lamplicht starend met
toebele oogen. Nogmaals geeuwde hii, zoodat al
zijn brokkelige, zwarte tanden te zien kwamen,
en zeide: Karel breng mijnheer tnaar weg,
't ia al weer zoover, wy gaan naar bed, fluit
die twee kerels in het schuurtje even, dan
kunnen ze de kc.fl'er meenemen. De chef stak
een kaars aan, gaf deze den dispensero, bracht
den witte tot aan de deur van den winkel
en wenschte goeden nacht.
(Slot volgt.)