Historisch Archief 1877-1940
No. 1719
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Mijtt tennis it Berlijn.
Eene causerie, door FBEDERIK VAN MONSJOU.
Hoe ouder, hoe onverschilliger", zegt
een spreekwoord, dat pas nieuw is. En niet
alleen nieuw, maar ook origineel. Dit nieuwe
spreekwoord is van mij. Ik citeer nooit een
spreekwoord of het moet van m\j zelf zyn.
't Is waar, er wprden wel eens aanmer
kingen gemaakt op mijn spreekwoorden,
maar het is immers juist een kenmerk, dat
allen goeden spreekwoorden eigen is,
nameIvjkj dat er iets aan mankeert of dat z\j niet
logisch zyn.
Daar heb je b.v. dat bekende spreekwoord
In het land der blinden ig een-oog koning."
Dat blinkt uit door zijn onlogica. Men zou
even goed kunnen zeggen: In het land
der dooden is de half-levende koning." Daar
ligt iets absurds in, niet waar? Zoo'n
halflevende hoort immers niet thuis onder de
dooden, en, zoo wüons slechts tot de blinden
willen bepalen, gesteld, dat er in het
blindenland twee een-oogigen z\jn, wie van hen
heeft dan het recht op den troon P Of wordt
dan de ander premier-minister? Indien ik
mij niet vergis, leert men in de Fransche
scholen -Au pays des aveugles Ie borgne
est président." Dat is nog te billijken, want
zoo'n heerscher maakt na eenige jaren
regeerens tenminste plaats voor een ander.
Doch daarover wilde ik het nu eigenlyk
niet hebben. .Hoe ouder, hoe onverschil
liger", beweerde ik en dat is soms wel eens
waar, een bewys alweer, dat mgn spreek
woord er een van de goede soort is. Toen
ik als blozende jongeling naar Dnitschland
kwam en müdaar op een paar gemeubi
leerde kamers installeerde, was ik nog niet
onverschillig. Kon ik mij opwinden, wan
neer men aan tafel toespelingen maakte op
een spoedig te verwachten inpalmen van
Nederland door Duitschland.
Dat deed vooral n, 'n blonde, bleeke,
bolwangige Berlüner, die eenige j aren ouder
was dan ik en op zyn linker bovenlip vijf
en op zvjn rechter bovenlip zes haartjes had.
Ik kon den vent niet uitstaan, 't Is waar, de
hollandsje sjenewer" vond hu heerlijk en
onze tsigarren" goddelijk. Voorts had hu
het altijd over onze tulpen, hyacinthen,
cacao en wat dies meer zy, dat in het bui
tenland onzen roem hoog houdt. Doch hu
beweerde, dat wat wüde Nederlandsche
taal noemen, eigenlijk maar een dialect van
de Dnitsche taal was en dat hu het heel
goed verstond.
Het eind van het lied was altijd, dat hu
het wenschelijk achtte, dat Nederland bij
het Duitsche rijk ingelijfd werd. Voor ons
zou dat ook beter zijn, meende hij. Ver
want vorstenhuis, gunstige ligging, het
zelfde ras, dezelfde taal, mijn liefje wat
wil je nog meer? Doch mij kon dat razend
maken. Ik beo namelijk erg vaderlands
lievend, niet zoozeer omdat ik mijn vader
land zoo bizonder lief heb, maar omdat ik
nu eenmaal 'n beetje excentriek ben, want
gewoonlijk geeft een buitenlander zich in
het buitenland uit voor 'n Fransohman,
Engelschman, Italiaan, Eskimo en wat al
niet meer, behalve voor 'n Nederlander. Ik
was dus vaderlandslievend en af en toe
razend. Totdat de Berlijner op een goeden
dag naar elders vertrok.
Jaren zijn sinds dien voorbij gegaan. Ik
verliet Duitschland, bezocht andere vreemde
landen en keerde eindelijk weer naar Am
sterdam terug. Mijn Berlijnsche antipathie
was ik reeds lang vergeten. Totdat ik op
zekeren dag een brief van hem ontving,
half hoog-Duitsch, half plat-D uitsch, hetgeen
in doorsnee genomen Nederlandsen
beteekenen moest, waarin hij mij mededeelde,
dat hij dan en dan in Amsterdam zou
arriveeren, om er eens een kijkje te nemen en
of ik zoo vriendelijk wilde zijn hem van
den trein af te halen. Hoe hu eigenlijk aan
mijn adres was gekomen, is mij altijd een
raadsel gebleven.
Toen dan en dan was aangebroken toog
ik op naar het Centraal-Station, om indach
tig Hebt lief degenen die gij haat", dat
wel veel op die andere vermaning lijkt, maar
toch weer heelemaal anders is, mijn
vroegeren tafelvijand te gaan verwelkomen.
Heb je nog al een goede reis gehad?"
vroeg ik, nadat wij elkaar eerst hartelijk
omhelsd hadden.
Neen", antwoordde hij, niet bijzonder.
Ik heb me erg verveeld."
Hadt je dan geen reislectuur bn je?"
Ja zeker," antwoordde hij, ik had een
boek bij me over Duitsche politiek in San
Marino.
JU met je eeuwige politiek," mopperde ik,
Apropos dat woordje eenwig".Weet je
wel waarvan dat eigenlijk afgeleid is P",
Zeker," antwoordde ik, gretig den
strijdhandschoen oprapende, dien hij müonbe
dachtzaam toewierp. Eeuwig komt van
eeuw, hetwelk de benaming is voor een
tijdperk van 100 jaren. Is dat niet juist ?"
Ooooh," kwam het langgerekt van den
ander, ik heb altijd gedacht, dat het pre
cies hetzelfde was als on g ewig," dat van
het woord Ehe" afgeleid is, zooals ik laatst
in een tijdschrift las. Eene Ehe" is iets
van langen duur en ewig" ook, niet waar P"
Jawel, maar wanneer eene Ehe een
halve eeuw duurt is het al mooi. Maar
ons eeuwig" komt van een heele eeuw,
onthoud dat nu goed. En je denkt, dat je
zoo goed Nederlandsen spreekt P Vertel m
dan eens, waarom schrijft men gramstorig
heid met n en hardhoorigheid met twee
o's? En vertel müdan eens, wat is een
molferd, een molik, een molos, een molsem
en een momber? En vervoeg j ij dan eens
het werkwoord molsemen: ik molsem, gij
molsemt, enz. En wat is dat voor eene
bezigheid?"
De goede man stond paf. Hij wist het
niet. Ik vertelde hem natuurlijk niet, dat
ik het óók niet wist. En evenmin, dat ik
in myn notitieboekje de namen heb staan
van 100 Nederlanders van educatie, die m
(de ongelijke o's-verdeeling uitgezonderd]
eveneens niet het minste uitsluitsel konden
teven omtrent deze woorden, die alle op
n zelfde bladzyde van De Vries en Te
Winkel's Nederlandsche Woordenlijst voor
komen.
Langzaam drentelden wij het Damrak
op. Wüwaren nu reeds vijf minuten bjj
elkaar., O ver eene inlijving van Nederland
bij Duitschland was nog geen woord ge
vallen. Toen wy büde Oudebrugsteeg
waren, hadden wij nog steeds geen ruzie
gehad. Doch büde Beurspassage, w
waren tosn ongeveer acht minuten bij el
kaar, begon het gechicaneer, dit keer
echter in het Duitsch.
Sie haben hier in Holland ja gar keinen
Wald, keine Baume," murmureerde hu.
Wa-blief," zei ik, hebben wügeen
boomenP Dan moet je maar eens met mij
mee gaan naar de Heer en- en Keizersgracht.
O, eine Gracht ist jedenfalls ein "Wald,
nicht wahr ?
f*1 Nou," zei ik, niet heelemaal. Zeker,
het ruikt er 's zomers wel, dat geef ik toe,
maar overigens kan je er uren lang loopen,
datje als-maar boomen ziet, boomen, boomen
en nog eens boomen. Eerst'loop je de on
even zijde en dan de even zijde van de
Heerengracht af, dan doe je op de Keizers
gracht precies hetzelfde en eventueel neem
je de Prinsengracht er ook nog bij. Als-maar
boomen en nog eens boomen."
O, das ist herrlich, das ist reizend! Ist
es weit von hier ?" vroeg hu, geheel in
extase.
,Neen," antwoordde ik, in 't geheel niet.
Wij zijn nu op het Damrak, dus het is
hoogstens 'n minuut of rijf hier van daan."
O, dann wollen wir sofort mal hingehen,"
opperde hu.
Best, maar wij zullen er eerst eentje
pakken, vindt je niet?"
jaè....r
Wrj gingen een restaurant binnen.
Twee oude klare!" bestelde ik.
Hè....???" kwam het weer van mün
metgezel.
Ja, je had t het vroeger altijd over onze
sjenewer", en nu ben je in het sjenewerland,
dos nu zal je ook sjenewer drinken."
Ik heb liever Berliner Weissbier," ver
dedigde hij.
Dat is best mogelijk," pareerde ik, doch
je weet wel, wanneer wij b.v. aan den Bun
komen, drinken wij Rijnwijn en wanneer
jullie büons komt, moeten jullie ook maar
sjenewer" drinken. Dat is niet meer dan
billijk."
Een kwartier later, toen zyn glaasje bijna
half leeg was, gaf hij eindelijk toe, dat ik
gelijk had. Toen het driekwart leeg was,
viel hu twee koeren van zijn stoel af en
begon met zijn oogen te draaien.
Je hebt wel wat weg van Eembrandt,"
treiterde ik.
Waarom ?" vroeg hij. Had die ook wel
eens last van duizeligheid?"
Dat weet ik niet," antwoordde ik, maar
om dien brief, die je me geschreven hebt."
Die brief?''
Ja, die brief. Nu eens zet je puntjes
boven de ij, dan laat je ze weer weg. Je
begint met mijnheer" en naderhand schrijf
je mynheer"."
Deed Eembrandt dat ook P"
Ja, d.w.z. in omgekeerde volgorde. In
het British Museum te London zag ik on
langs een brief van hem, gericht aan
Constantün Huygens, heer van Zuylichem, die
toen secretaris van den Prins van Oranje
was, waarin hij eerst mynheer" schrijft en
daarna mijnheer".
Eigenlijk hooren er in 't geheel geen
puntjes op," meende mün gast, onder be
geleiding van eenige wijsgeerige
gesticulatien, .dat doen ze nergens."
Zeker," antwoordde ik, dat weet ik
wel," doch die puntjes zijn nu eenmaal een
privilegie van het Nederlandsche volk, ons
geschonken door een taaiprofessor, die zijn
oudste dochter uitgehuwelijkt had aan een
inktfabrikant, die op het punt stond failliet
te gaan."
En is de man er weer boven-op gekomen P"
Wis en waarachtig! Alleen door die
puntjes boven de - Men heeft uitgerekend,
dat het Nederlandsche volk door die puntjes
per jaar circa 13,200 liters mér inkt noodig
f if. i t » i __i »ïir_ _.
je
antwoordde ik
beleefZooals
delyk.
Wij gingen dus weer op stap. Op den
Dam waren wünog juist getuige van het
opmaken van een proces-verbaal tegen eene
koopvrouw met een kar sinaasappelen, die
geweigerd had door te rijden, nadat haar
dit door een agent van politie herhaalde
malen gelast was.
De agent vroeg naam en adres van het
mensch en noteerde een en ander in zijn
zakboekje.
Ben jij nou 'n smeris?" mokte het wijf.
Nee hoor, daar heb jij nog geen kaas van
gegeten!"
Was sagt sie jetzt?" vroeg mijn kennis
nieuwsgierig.
Sie sagt, dass er noch keine Küse davon
gegessen nat," lichtte ik hem in.
Hè....?"
't Is een schande, om 'n arm mensch as
mijn te bekeuren," mopperde de
er-in-gevlogen negoc'ante. Vindt u ook niet?"
appeleerde zij büeen deel van het publiek.
Het publiek vond het ook.
't Is verschrikkelijk," klaagde zij, daar
sta je nou met je gebakken peren."
Was sagt sie jetzt wieder?" informeerde
mün kennis.
.Sie sagt, dasa sie dort steht mit ihren
gebackenen Birnen."
Das sind aber gar keine Birnen, das sind
Apfelsinen", schreeuwde myn kennis nijdig.
Hoor die mof nou reis te keer gaan!"
kwam het in-eens van de
sinaasappelenvrouw.
Was sagt sie da? Mof" sagt sie P Das
ist aber...."
Verder kwam hij niet, want hu zakte in
elkaar. Hij had eene flauwte gekregen. Het
schuim stond hem op zyn mond. Twee
politieagenten droegen hem liefderijk de
hoofdwacht van het paleis binnen. Wat er
toen verder van hem geworden is, weet ik
niet. De schildwacht beweerde, dat zij hem
in den provoost gestopt hadden, omdat zij
dachten, dat hij dronken was. Enfin, dat
laat müvolstrekt koud. En moge dit inci
dent voor ons dierbaar vaderland nog zulke
nadeelige gevolgen hebben en Nederland
zelfs door Duitschland worden ingepalmd,
ik ben er absoluut onverschillig onder.
Een sieraad in den tuin.
Geeft den tijd zonder correctie- of
berelzening-stafel.
Ingenienrsschool te Mannheim
Stedelqke gesubsidieerde technische hoogeschool
MacMoebonw, Electroteclmiet, Bergbonw, Hoog en Diepboov.
Programma gratis.
i
by E i B e n a c h in het Thüringerwond. Heerlijk
Zomerverblijf. Spoorstation.
Prospectus by Kurkomitee.
9<o Watergeneesinrichting,
? Systeem KKEipp.Pro8p.grati«.
Dr. BERGMAN N, Badarts
in Wöriehofen.
Luchtkuiiroord Kleef.
HOTEL TTJIMinyCEIEl EE3ST.
ELECTRISCH LICHT. AUTOGARAGE.
INTSKCQMMUNAAL TELEFOONNUMMER 25.
Hotel Restaurant Jieui e f iltai Brajz".
Elektrisch licht. Antogarage. Restaurant den geheelen dag.
familie Pension Chateau Belvédère. Verhoogde prachtige
ligging midden in een gr. Tuin. Pryzen voor en na seizoentijd billijker.
, . Prezen 3de Etage 7 fr. per dag. 2de Etage 8 fr. per dag. Ie Etage
(België. ) 9 fr. per dag. Eigenaar M. CANISIÜS.
ENGELBERG1OÉ9 Itteter boven de Zee.
Ketels
CATTANI.
Groot Hotel en Kuranstalt
en
Hotel Titlis,
Big. Gebr. CATTANI.
600 Bedden.
Modernste com
fort. Aparte
Apartementen met
Baden en Toiletten.
Concert- en Bal
zaal. -Eigen orkest.
Auto-Garage.
Lawntennis. Koudwater
geneesinrichting Ie Bang.
Qroote Tuinen.
Zomerseizoen: MEI-OGTOBER.
Wintersport: DECEMBER
MAART.
WILLEM BIJLMER,
S I H GE L 159.
Spreekuur iederen Werkdag van
2 tot 3 uur.
De Damspeler.
Theoretische en practische Handleiding
voor het dammen,
DOOR
. H. BROEKKAMP.
Opgehelderd door 857 diagrammen.
Een werk van pl.m. 430 pagina's
Pry's Ing. ?2.50, fraai gebonden /2.90.
Uitgave van v. HOLKBMA & WAEENDOBP
te Amsterdam.
Let op het gebogen
Gilletie-Mes
bij het gebruik.
Door het ronde mes is een gemakkelijk, glad en gevaarloos scheeren mogelijk.
Het zelfgcheren met een Gillette is in alle deelen der heerenwereld en van
alle landen toegenomen, daar het zoowel een groot gemak als een hygiënisch
voordeel in zich vereenigt en daarbij zonder gevaar is tegen bezeeren. De vlngge
toename der gebruikers van de Gillette is te verklaren uit de zoo eenvoudige, prak
tische constructie en het praktische in het gebrnik. ledere eigenaar ervan beveelt
het met warmte aan. Gillette-mesjes zijn zonder twijfel de fijnste scheermesjes,
die maar gemaakt kunnen worden. Ieder mesje i s 5 tot 30 maal te gebruiken.
3 millioen in alle werelddeelen dagelijks in gebruik. Geen aanzetten! Geen slijpen!
NIEUW! Gillette-scheer-apparaat in restjegzak-etni. De Gillette, zw. verzilverd, in
een praktisch etui, kost compl. met 12 mesjes = 24 snijkanten ? 12,50 p, stuk. De Gillette en aparte mesjes zijn
verkr.b. in alle Ie kl. messen- en heerenart. wink. en bij goede kapp. GILLETTE SAFETY BIZOB Ltd., LONDON E.C.
BOEKVERKOOPINC
BIJ
BÜBGERSDIJK&NIERMANS,,TeitaSaloiBis!))LeiueD)
op 13-17 Juni van een uitmuntende verzameling standaard
werken, handboeken, waardevolle periodica, zeldzame werken en
curiosa uit verschillende nalatenschappen waarbij o. m. de boekerijen
van wijlen Jhr. Mr. K. P. SCHORER, vice-president van de
Arrondissementsrechtbank te Middelburg, Ds. C. G. CHAVANNES,
emeritus-predikant büde Waalsche Gemeente te Leiden en biblio
thecaris van de Waalsche Bibliotheek aldaar, waarbij meerdere
andere kleinere verzamelingen, vooral ook op het gebied der
Geneeskunde, Scheikunde en Natuurwetenschappen.
Volgorde der verkooping:
MAANDAG 13 JUNI.
Bibliographie, Taalwetenschap, Folklore, Oostersche talen (vooral
Sanskriet), Hoogduitsch, Engelsch, Nederlandsen.
DINSDAtt 14 JUNI.
Fransch (bijzonder uitgebreid), Italiaansch, Spaansch, Klas
sieke philologie, Kunstgeschiederis, Plaatwerken.
WOENSDAG 15 JUNI.
Rechtsgeleerdheid en staatswetenschappen, Staathuishoudkunde,
Godgeleerdheid, Kerkgeschiedenis, Wüsbegeerte.
DONDERDAG 16 JUNI.
Geschiedenis en aardrijkskunde, Nederlandsche geschiedenis en
plaatsbeschrijving-, Overige Eurppeesche ryken, Tal van zeldzame
werken over en reizen in Azië, Afrika, Amerika en Australië,
Indische wapenen, Boekenkasten.
VRIJDAG 17 JUNI.
Geneeskunde, Scheikunde, Exacte wetenschappen, Dierkunde,
_ Plantkunde enz.
BBP De catalogus (2840 nrs.) is verkrijgb.Toezending tegen 15 ets.
UV Te bezichtigen Vrijdag en Zaterdag 10 en 11 Juni.
Belangrijke BiUiottet-Veiliiip lij E. f. P, DE VBIES,
A M S T K R D A M.
lo. 9?11 Juni. Bibliotheken van de Heeren Jhr. Mr. E. W.
Berg, Directeur van de Credietvereeniging te Amsterdam; Dr. J.
van (üenns, Arts te Amsterdam; Mr. A. C. M. Leesberg,
Advocaat te Amsterdam, Americanist; A. C. Wertheim, Bankier
te Amsterdam en anderen.
Hoogstbelangrijke collectie over Aardrijkskunde, Koloniën,
Amerika, reizen, geschiedenis, zeden en gewoonten, letterkunde,
liedeboekjes, pracht- en plaatwerken.
Kijkdagen: 6?8 Juni. Catalogus f 0.75.
2o. 27?30 Juni. Bibliotheken van de Heeren Mr. . Bruyn,
ambtenaar van het Openb. Ministerie te Amsterdam; W. B. H.
van Deventer en de Medische Bibliotheek van Dr. J. van
Genns, waarbij hoogstbelangrijke seriën van physiologische en
biologische tijdschriften. Boeken op allerlei gebied.
Kükdagen 25 en 27 Juni. Catalogus ? 0.25.
iliiiE H R. f. P. BE VRIES.
21?24 Juni. Collectie van den Heer O. Brenner te Berlijn
en wijlen C. .11. van Gogh, Kunsthandelaar te Amsterdam. Fraaie
Hollandsche en Ylaamsche prenten en portretten, Fransche en
Engelsche prenten.
Kükdagen 17-20 Juni. Catalogus met 12 bladen reproductie f 1.50
B, W. P. »K VBIES,
AMSTERDAM.
SIIGEL 146,
De Haarlemsche Soda-Fabriek levert:
CUIYERE SODA in KRISTALLEN en POEDERVORM voor TECHNISCH en
EUISHOUDELIJK gebruik. GLAUBERZOUT in KRISTALLEN en
GE6ALCOEERD, PRIMA CHLOORKALK 35/37 pCt., ZEEPPOEDER voor de
WASCHINDUSTRIE en verpakt voor huishoudelijk gebrnik. KALKZEEP -ABSOLUUT"
roor ZUIVELFABRIEKEN, STTPTALINE de TERF OPLOSSER. Monsters en
prijscourant, worden op aanvragen gaarne verstrekt
>Verelclliiiis in
DEKKLEEDEN EN TEITEN.
ytagaxjjn van Scheept- en Hfachinehehoeften.
Dir.: G. J. MOOL.EN. Kantoor: Amstel 184. Int. Tel. 4141.
B TJ S S T7 IMI_
U -. SCHIPPER ds ZONEft, Makelaar*.
Haar ai Terhaarkantoor. Halzen, Yilla's en BoairterreüteB.
OUDSTK A I» A K».
Heerenatrstat 47. TELEFOON 22. Stationsweg 18».