Historisch Archief 1877-1940
'12
I>E :AMSTÉ;RrDA5£MÈTVEEKBLAÏ) VOOR "NE-D E-R L A-N D.
No. 1721
17/6 '10.
V. D. 8.
(*) De opgaven omtrent uitgebreidheid,
zielental en handelsbeweging zijn by benade
ring genomen.
HIIIIMHIlHIUMmMlimilllllllllllllllllllllllllllllllllllimimiMllllllllllltll
Itoale TntouuMliu m het Boel
De Kunsten winnen veld, de nutte We
tenschappen geraken op den troon."
La lirre c'eat uu Monsieur!" zegt men,
als men in een tien zalen van het Stade- of
Suasso-muaeum te Amsterdam de uitgaven
van ruim een sseitig Nederlandsche uitgevers
gezien heeft.
Uit de uitgaven van elk afzonderlijk, ea
alle te saam spreekt een persoon. Ook de tijd.
Er zijn' uitgaven die den uitgever en zgn
werk vereenzelvigen met deftigheid en dege
lijkheid, die hem stellen aan den grens, s oma
over den grens der geleerdheid. Dat zijn de
uitgevers die zich aansluiten aan een vorig
jiiiiiiiiiiiMiMiiiJwuiiiiiiMiiiimiiiiiiimiitiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiMMuiiu
Brieven van Oom Jodocus.
LXXII.
Waarde Neef!
Wanneer je dezen brief leest dan hek
ben onze Christenmannen weder een stuk
edelen strijd achter den rug en zal, naar
ik hope, de stroom der gerechtigheid meer
dan ooit de overhand hebben over ons
lieve Taderland. Inderdaad het ging
daarbij om hooge belangen", zooals De
Maasbode dat van avond zoo krachtig
zei de, en het heeft mij dan ook bij zonder
veel genoegen gedaan, dat alle mannen
van rechts",_ dat ten slotte hebben
ingezien. Er is wel wat te krammen en
te lijmen geweest, maar het zat toch per
slot van rekening overal weer goed vast.
In Delft, daar scheelde het niet veel.
Daar hadden de katholieken een gevoel
van in hun hooge belangen" te ziju ge
schaad, en terecht, want er was een
23 millioen B.M., de uitvoer was een tijdlang
van luttele beteekenif.
Zooals men zich herinnert, heeft
Duitscbland een tamelijk langdurigen oorlog tegen
de inboorlingen moeten voeren en hoewel
dwan niet meer dan 7000 d 8000 man in het
veld konden btengen, die bèwapand waren
met geweren van zeer oude constructie of
met pgl en boog, waren 15COO man-goed ge
wapende en geoefende' troepen noodig om
hen te overweldigen. Die oorlog kostte .het
Duiteche Rijk ongeveer 450 millioen R.M.
Nu is de strijd ten einde en heeft men
Dnit«nbjor'8e verwachtingen van de
diamantvelden.
Sfefcr deze onverwachte zegen heeft reeiiêj
tot politieke moeilijkheden geleid. In tien
Bijfesdag verlangden vooral de leden van het
Centrum van de diamant-maatschappijen een
extra bijdrage als vergoeding voor de
oorlogskostsn, iets wat Dr. Dernburg, althans in
zoo buitengewone mate als verlangd werd,
meende ni«t te mogen toestaan, welke wei-,
gering in niet geringe mate de ontevredenheid
der Centrum-mannen heeft gaande gemaakt.
De Dsitsehe bezittingen in Australiëbe
staan uit eilanden .en eilanden-groepen ala
KMMrWilhelBialftnd,
Bismarcfc-arehipel.Oosten West-Carolinen, Marshall eilanden, Sacaoa
ent, waarvan de totale bevolking; ongeveer
een h*lf milUoen zielen aal bedragen) waar
onder hoogstens 1600 blanken.
Ia- en uitvoer kunnen op 6 & 7 millioen
B. M, worden b*aomd; Samoa ia het metst
productief en vertegenwoordigt de helft hier
van; de rest is weinig beteekenend.
Van bet in verhouding- reedg. luttel aantal
blanken, vormt bet bureaucratisch element
de Toornaamete feetor en, ever 't algemeen,
zijn in de Dnitscbe fcolon en meer ambte
naren en militairen, dn- blanke kolonisten
en landbouwers, waarvan de helft, niet eens
Dttittcbere arjn. In Zuid West-Afrika vindt
me» Btreren-nederziettiagen, in Toga, Kame»
roen en Oost-AfriUa vele
Engelsche-Portugewebe en Ffaneeae kooplieden.
Ten deele ie de v^rwaohting. vervuld ge
worden, dat de koloniën voor het leveren
van. giondatcfïen de Dniteche industrie min
der afhankelijk van andere landen zouden
maken en daaraan irecft Dernburg al zijn
krachten gewijd. Thans wordt uit de koloniën
roede koper, gummi, hennep en andere pro
ducten betrokken, terwijl met den aanplant
vam katoen een begin is gemaakt.
Een groote verdienste van Dernburg waa
voorzeker zijn ernstig streven om de inboor»
lingen op meer menBcbeiüke wgze te doen
behandelen, een streven, dat niet altijd steun
vond bij de blanke bevolking, waarvan velen
den kleurling beschouwden als doelwit voor
hun. nitzuigicgssysteem.
Onder Dernburg3 bewind nam het kapitaal,
in koloniale ondernemingen gestoken, be
langrijk toe en werd de handel in koloniale
effecten op de Duitsche fondsenmarkten
allengs van meer beteekenis, vooral toen de
diamantvelden aan de Lüderitzbaai onbe
grensde verwachtingen begonnen te wekken.
Maar niettemin zijn de Duitsche koloniën,
die in tijd van vrede en rust nog een
jaarlijksche subsidie van ongeveer 60,000,000 KM,
uit de rijkskas noodig hebben, thans nog
een luxe-artikel. Misschien worden ze met
tertijd een bron van inkomsten voor het
moederland, maar dat zal nog wel een poofja
duren. ?
geslacht; mannen, die, al meegaande met den
tijd of dien tijd vooruitgaande, voortzetten
het werk der klassieke uitgevers.
Er zqn uitgevers, die met hun werken
staan in het teeken van het verkeer. Weer
andere uitgever?, wier werken hen doen
kennen als in de eerste plaats exploitanten,
voor wie het boek slechts handelswaar is
zoo goed als thee voor Den pakhuismeesteren
van de thea". Er dagen uitgevers op, met
een hart warm voor het onderwijs het lager',
middelbaar en hooger". Zij naderen den
Schoolmeester, den Leeraar en den Professor,
hunne uitgaven zijn direct noodzakelijk,
dagel'rjksche behoeften, zooals bij den bakker
het brood. Weer andere uitgaven wijzen op
uitgevers levende en «wevende in de kunst;
tegenover hen uitgevers in wie een Mozes
steekt en zich gelukkig achten in het uitgeven
van het eene Rechtsgeleerde werk voor, het
andere na. Dan doemen er uitgevers op met
een hart wijd open voor sociale nooden, zij
rekenen het jaar niet verloren als nuttig werk
op sociaal gebied de wereld kan worden
aangeboden. Hun nabij komen de uitgevers,
wier leuze is : volksheil en volkskracht, ea
ter bevordering daarvan goede en goedïoope
werken op de markt. brengen. Zij geven wat
er goeds en schoons in de wereld geschreven
is tegenover anderen met een wereldziel,
wier 'uitgaven niet alleen bestemd zijn voor
Nederlai d, maar ook voor verre en vreemde
landen; het uitgeven van kostbare wei ken
over kunst en de groote culturen verwezenlijkt
hun ideaal. Tegenover déze uitgevers die het
heelal willen omvatten, verschijnen in zacht
verkwikkend licht de idealisten van uitge
vers, zij, die de jeugd de deur openen, zij, die
het niéuwe voorstaan, de zich verjongende
Noord- en Zuid- Nederlandsche kunst en let
teren, en den hemel verdienen aan menigen
beginner. Gantech zonder schroom doen uit
gevers zich op zooals vroegere tijd niet gekend
heeft, de uitgevers van werken over sport;
en tegenover hen zeer bescheiden, in stillen
toon de uitgevers van werken over muziek en
zang, over muziekgeschiedenis, vóór een halve
eeuw nog onbegonnen werk, tot Ambrosius den
weg weef. Uitgevers van werken, vroeger
niet of zelden op de markt, weiken over
het kind, over de vrouw komen op als een
dageraad. Niet uit een dageraad, maar als
uit een ver en groot verleden vragen de
aandacht de uitgevers van werken in
Oogtersche talen, van Grieksche en Latynsche
codices, van de talen in Neder). Oost-Indië.
van land- en wereldkaarten, uitgaven waarin
Neerland groot en voorbeeldig was, toen het
boogde op beroemde kaartteekeaaara, van
wie nog spreekt menige gevelsteen, vooral in
kleine Noord- Hollandïche steden.
De verscheidenheden der uitgevers zijn
ve'.e. Doch bij alle verscheidenheid, bij
alle verwantschap, spreekt uit alle uitgaven
van de ruim zestig uitgevers, die in het
Suassomuseum hunne uitgrven hebbeu tentoonge
steld: een eigen karakter, en het karakter
der uitgaven is dat der uitgevers.
Geef mij een boek en ik zal u zeggen welk
man de uitgever is !"
I«der boek heeft iets persoonlijk. Daarom
zoo goed als van de krant^ zij het : Le livre
c'est un Moneieur l" De uitgever een per
soonlijkheid.
Dwalende of stilstaande door de zalen der
boektentconstelling, waar zooveel Echatsbyeea
ligt, aangetrokken door dit, in bewondering
gebracht door dat, bovenal voor de weten
schappelijke weiken en die over de groote
schilders der 17de en der huidige eeuw
komt men aan bet einde der wandeling tot
de slotsom, dat de Nederlandsche uitgevers
een hoog standpunt innemen; dat zelfs zij,
die uitgaven hebben van zóo-zóo, of te veel
het boek uitsluitend als bandelf waa r beschou
wer, toch zorgen uitgaven te hebben van
groote innerlijke waarde. Ook deze uitgevers
willen evenmin als held Archilles sterven
zonder eej.
A!s straks de uitgevers uit aller heeren
landen komen op het internationaal
uitgevereeongres, te Amsterdam te houden, zullen
zij, voor zóó ver ze het niet weten, een hoo.
gen dank krijgen van het Nederlandsche boek,
van de Nederlandsehe letter-, zet-, bind- en
drukkunst, van het plaatdrukken, van den
drie-en-vier-kleuren druk; van wat de
Nederlandsche uitgevers al niet aandurven,
tevens ontwarende het hooge standpunt, dat
Nederland wat betreft Kunst, Onderwijs,
Journalistiek en Wetenschap inneemt, en het
vooruitstrevende van allen die tot het boek
anti-revolutionaire broeder tot burge
meester benoemd, en uit baloorigheid
wilden ze nu een braaf man als de heer
Van de Velde niet steunen. Men had er
de dwaze uitvlucht bij gehaald, dat hij
in een briefje had gejokt! Ja, mijn beste,
jij als paganist, kunt dat niet gelooven,
hoe de heele coalitie aan n jokkentje
zou hebben kunnen barsten! Maar mr.
Van de Velde is komen vertellen, dat
het onnauwkeurigheid" was, en dat ver
anderde de zaak al wat, en toen zijn
alle bonzen uit ons vaderland naar Delft
gekomen en hebben tegen de ontevreden
katholieken betoogd dat de Delftsche
burgemeesterplaats inderdaad wel was
een hoog belang", maar dat aHe andere
burgemeestersplaatsen, en andere plaat
sen tezamen toch nog hoogere" belangen
waren, en dat heeft gelukkig geholpen.
Ten sïotte was, zooals de llomeinen dat
zeiden rixae amantium redintegratio
amoris" of, in de schoone vertaling van
De Standaard: Als wie saamhooren
ruzie krijgen, vlamt hun liefde straks in
te hooger gloed op."
Maar het was eigenlijk niet over zulke
liefelijke en hartverheft'ende dingen, dat
ik je schrijven wilde. Hoe zacht onaan
genaam ons de verkiezingsstrijd steeds
stemmen moge, hoezeer hij ons het voor
recht om een Nederlander te zijn steeds
meer doe waardeeren, er zijn juist in
deze dagen dingen, die als lood drukken
op de ziel. Daar was in de eerste plaats,
die schandelijke uitlating in de Russische
Doema, die mij diep hetft geschokt. Op
zulk een wijze wordt ons dan de dank
betaald voor al onze vriendschap gedu
rende eeuwen! Sedert Peter de Groote
te Zaandam het timmeren leerde, totdat
Anna Paulowna voor ons een bemind
vorstenhuis in stand hielp houden, ja tot
de Vorst des Vredes in ons midden reeds
twee vredesconferenties samenriep zijn
in betrekking staan, wat ook blijkt uit de
periodieken.
De tentoonstelling van het boek is een
kaltuur-historifche. De uit alle landen der
wereld te verwachten uitgevers zullen, het
tentoongestelde gd slaande, niet kunnen
zeggen, dat Nederland leefc van vertalingen,
maar moeten erkennen, dat het meerendeel
der Nederlandsche uitgaven, waardig is.in
alle talen vertaald te worden.
"Er zijn bij het opmerken nog meerdere
besluiten te trekken omtrent de uitgevers
zelve. Als men in den Catalogus de korte
beschrijving van hun zaak leest, dan begrijpt
men waarom deze uitgever dit en eenander
dit soort werken uitgeeft. Ook dat was in
de sterren geschreven.
Persoonlijkheid, smaak, ontwikkeling, maar
ook afkomst, en de stad, waar de uitgevers
geveetigd zijn, bepalen de uitgaven. Gelijk voor
heen het schoonste en het meest geleerde kwam
uit de kloosters, zoo komen thans de
deugdelijkste ea waardevolste uitgaven uit kleine
stille, nog echt oui-Hollandsche steden, uit
Leiden en Haarlem. In beide steden, leeft de
heilige traditie, heersenen de voorgangers,
verplicht en verilcht déoudheid.
Leideri's Academie blijft niet buiten ver
bard. Utrecht, ook Academiestad,1 staat bij
beiden achter. Kleinereplaatsen in de provin
cie vergoeden het, zonder invloed der oude
stad. Uit de kleinere plaatsen, de wordende
tuinsteden, gaat juist het nieuwe, het
frissche uit.
In de Noordelijke provincies, in 't bijzonder
in Groningen, bepalen het verstandelijke en
nuttige schier geheel alle uitgaven. Daar
zjjjn het studie- en Schoolboeken, Lexicons
en landkaarten.
In Overijsel heerscht alsmede het verstan
delijke het meest.
In Zuid-Ho land spreken de uitgaven vanzin
voor kun&t en wetenschap, maar dan beperkt
tot 's-Gravenhave. De invloed van het hof,
van de regeering, van de diplomatie, van
de kunst, van de wetgeving, van de historie,
doet zich er bij de uitgaven gelden.
Kotterdam, de stad van transito-handel is dit
ook in de boekuitgaven; een jonge uitgever
stelt er zijn zaak meer in dienst van kunst
en wetenschap en jongere uitingen van geest.
Amsterdam, op de tentoonstelling, met
z'n twintig uitgevers, omvat alles: het hart
van het land is er ook het hart der uitgeverij.
Daar e-preekt uit de uitgaven het drukke,
veeleisctiende leven, den drang naar het
nieuwe, het hoogachten van kunst en weten
schap, bet leven van een wereldstad, de
koopmansstand en de Universiteit.
Het landschap Drente, Noord-Brabant en
Limburg hebben niet ingezonden, Dit tee
kent l
Op de tentoonstelling van het boek zijn twee
afdeelingen, die biaondere aan dacht waardzijn:
1. die door de goede zorgen en offervaardigheid
van den heer Waalwijken de prijzenswiarde
zucht van den Aartsverzamelaar Tnecd.
Hartkamp om al wat een tijding" of
nieu (paraare" is, van uit de vroegste tijden
bij-een te brenger; het Persmuseum; en in
de 2de, maar in de allervoornaarmte plaats
die van de firma Joh. Enschedéen Zonen
te Haarlem. Deze afdeeling is eene tentoon
stelling op zich zelve.
Zij geeft een volledig overzicht van de
lettervormen en de drukkunst in Nederland
van de 14e eeuw tot heden. Het is een
Nederlandsch Museum Plantijn. Daar liggen
nog eeuwenoude matrijzen, eeuwenoude druk
ken, eeuwenoude platen en houteneden, daar
ziet men de oude drukpersen, daar leeft de
historie van het bedrijf. Leerzaam, om daar
de ontwikkeling van bet oude, het nieuwe
en bet nieuwste te zien ontstaan en te er
varen dat de oude firma Enschedézich steeds
verjongt en den voorrang aan allen betwist.
Over de tentoonstelling van het boek is
door der zaken kundigen nog alles te
schrijven. Want zij opent verre verschieten.
Op eenvoudige, op Hollandsche wijze,
zonder tromgeroffel, zonder aankondiging
van een Festessen" of Bieijool" is Woens
dagmiddag 15 Juni deze tentoonstelling ge
opend. De beer Wouter NyhcÜ', voorzitter
der Tentoonstellings-Commissie beslaande
uit de heeren: A. B. Holkema,
secretarispenningmeester, hun beiden komt dank toe
voor het uitmuntend slagen dezer expositie,
zij toc'a waren de werkers en verder uit de
hr. K. Groesbeek, S. L, van Looy en Paul
Nijhoff, beette den aanwezigen welkom en
onze betrekkingen eteeds van den vriend
schap pelijksten aard geweest, hebben wij
zelfs getoond het Russisch voorbeeld
zoover het ging te volgen. Wij hebben
wel geen Siberië, maar beschikken toch
ook over een buitenaf", en aan goeden
wil om galg en rad hier weder in te
voeren ontbreekt het, althans bij de Chris
tenen onder ons, zeker niet. Wat wil
men daar nog meer. Jouw idee voor
het eerst bijna, mijn waarde, dat ik mij
met een idee van jou vereenigen kan
om den heer Duymaer naar Petersburg
af te vaardigen vond ik dan ook uitste
kend, maar hij ga er niet slechts heen
als docent, tot het geven vaninlichtingen
over de juiste geaardheid van ons Par
lement, maar ook als leerling om te zien
in welk opzicht wij de Kussen nog volgen
kunnen. Dat ik intusschen ook instem
met het protest der jonge Haarlemsche
mannen spreekt vanzelf, zulk een
grootsche betooging werkt op zichzelf reeds
opvoedend, hoeveel te meer dan niet, waar
het doel zoo goed is en de stijl van het
stuk zoo gekuischt en fijn. Mocht het
mijn deur naderen, dan zal mijn gansche
gezin tot Naatje incluis onder het mom
pelen van een bitteren bastaardvloek
handteekening, woonplaats en beroep er
onder plaatsen; maar naast deze actie
met het woord heb ik eeu idee voor een
actie met de daad. Laat ons dat schim
pend volk niet verder steunen door den
koop hunner staats- en andere papieren!
Dat is een protest, een handelsvolk vol
komen waardig, een protest bovendien,
dat ook economisch voordeelig uitkomt,
want zoo hél best zijn de Kussen nu
toch ook niet. Het blijft toch altijd een
beetje een onsolide boeltje en met mijn
raad zal ieder solide effeetenman zich
gaarne vereenigen. Daarom juist kan het
resultaat zoo schitterend zijn, als maar
allen, die waarlijk hun vaderland
liefnoodigde den hr. Vincent Lootjes,
vice-president der regelings-commissie, uit de tentoon
stelling te openen. Deze gaf aan dit hensch
verzoek even heusch gevolg met een korte
toespraak eindigende met woorden, die een
koningin kon gezegd hebben: Moge zoowel
de vreemdeling als de landgenoot en niet
het minst deze laatste, na de bezichtiging
van hetgeen hier büeen is, beseffen dat het
kleine Nederland in vele zaken groot kan
zyn en dat wél in de eerste plaats van de
produktie van: HET BOEK.
lÉoui yan TödsMea,
Europa, afl. 5. Dirk Coster, Marginalia.
A. Roland Holst, Verzen. Cr. G. v. d. Waalc,
De Maagd van Osnahi. Cora Westland,
Droom. Frank Gericke, Lente. Dirk
Coster. Proza van Nova'is vertaald. Gerrit
Timmermans, Willem Verhoog. E. E. Gewin,
Evenwicht en schooHheidszin. B. L.
Stevenaoc, Markhei m.
De Nituwe Tijd, No. 6. H. Roland Holst, De
Opstandelingen, fragmenten uit het tweede
bedrijf W. v. Ravesteijn Jr., Internationale
verhoudingen, de sociaaldemocratie en de
strijd der nationalisten in Zmid- Oost Europa.
L.J.C. Poppe, Ean ambtenaarsorganisatie
en haar program van aktie. P. C. Hooftman,
De Franscbe tijd, (slot). W. v. Ravesteijn Jr.,
Rusland en de revolutie. J. Sak?,
Coneentratie en centralisatie, II.
Migen Haard: De dijk, door J. Eigenhuis,
VI. Naar den krater van den Tangkoeban
Prahoe, door S. A, Reitsma, mtt af b.
Huisje aan de Boeren- Wetering, door Jer°.
de Vries, naar de schilderij van Gérard van
Vliet. De tuimtadbewwging, door M. P.
de Clercq, I. Bij oude Moesters, door J.
H. R., met afb. Epen, door J. Postma, II,
slot, met af b. Esn Disaonsnt, schetsje van
B. Tharod. Feuilleton. De nieuwste
Goedkoop- boot. Het 75-jarig bestaan van
het Koninklijke Scherpschnttersgilde Petit
S t. Hubert" te 's-Gravenhsge.
Nederlandeche Bond van Gemeente-ambtenaren.
Boekenweelde en Uitgeverstrots, I. Kin
dei en van Abonne's. P. P. J. van
Zntphen. Esn bliksemfoto, alles met afb.
mmiimimm iiiMiiliiiiiniMiiinilMiiniiiillliiii
7e Jaargang. 19 Juni 1910.
Bed.: C. H. BBOEKKAMP, Dam rak 59 Amst.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, te richten aan bovenstaand adres.
Probleem No. 166, van den auteur M. Coe,
Amsterdam, opgedragen aan den auteur van
de Gewijsigde Centrum-opening".
Zwart (6 schijven en l dam).
Wit (9 schijven).
Oplossingen moeten binnen 14 dagen
worden opgezonden aan bovenstaand adres.
(De laatste zet van zwart was 29 47.)
Opl. van pr. No. 165 van den auteur: w 22-17,
37:30, 49-43, 43:23, 30 24, 35:24!
Hoewel de oplossing ietwat eenvoudig is,
kan het geheel als een goed bestudeerde
compositie aangerekend worden. De stand is
volmaakt natuurlijk, en de elagwending zeer
problemp.tiek. Onze hartelijke dank voor de
opdracht.
Partij uit den intern, wedstrijd van
Marseille, Mei 19LO, gespeeld door Sonier, met
wit en Molimard, met zwart. Le Damier
Um verse!".
Wij hebben deze partij hoofdzakelijk
dpgehebben deze kleine opoffering, die eigen
lijk geen kleine opoffering is, voor de
goede zaak overhebben. Op geen enkele
liussische leening hier geteekend, geen
spoor gesteund, geen mijn aan geld ge
holpen, dan zal die lompe, schreeuwende
reus aan de Oostzee gevoelen, dat een
klein volk nog sterk en groot kan
zijn op de beurs.
Maar dan eensgezind! De leeuw houde
den pijlenbundel atevig omklemd en zijn
zwaard zal des te heviger treffen!
Eensgezinde vaderlandsliefde, hoezeer
heeft een klein volk die niet noodig. En
is het dan voor een Nederlander niet
bitter bedroevend te moeten bemerken
hoe de bloem onzer jongelingschap daar
van zoo weinig doordrongen is ! Ja, mijn
beste, dat was de tweede zaak die mij
zoo smartte, dat de studenten te Utrecht
den droevigen moed hebben gehad, om
voor hunne maskerade in 1911 Napoleon
een intocht te willen doen houden in het
hart van ons Vaderland. Verbeeld je: den
man der tiërceering, den vernietiger van
fortuinen: ingehaald, geëard, receptie hou
dende waar de crème de la crème onzes
vaderlands opkomt en hulde bewijst! Hoe
komen dejongelieden,in wier familientoch
herinnering aan 100 jaar geleden niet
zullen zijn gedoofd, tot zoo onzalig een
gedachte ? Gelukkig echter was de ware
vaderlander dichtbij. Niemand minder
dan de Commissaris der Koningin in
Utrecht zslf gaf den onbezonnenen een
heerlijke historie- en zedeles:
Ik mag niet verhelen," zoo schreef
hij, dat dit besluit bij kennisname op
mij een ver bij sterenden, maar vooral een
weemoedigen indruk heeft gemaakt, om
dat ik daarin het gevolg meende te moe
ten zien van eene afstomping van het
nationaal gevoel bij jonge mannen wier
bestemming het is in de toekomst de
leiders en regeerders van het
Nederlandnomer, om eens/ te doen zien, dat over het
algemeen het Fransche spel veel logeer wordt
opgezet, dan het Hollandsche, en er meer
kracht wordt gezocht ia het eindspel, dan
wel in de opening. Wij meenen echter, dat
een krachtige opening ontwikkelen, waaruit
bijna vanzelf, een sterk eindspel ontstaat,
meer de voorkeur verdient.
ONREGELMATIGE OPENING".
Wit. Zwart. Wit. Zwart.
1. 83 28 18 23 34. 50 45 914 8)
2.3933 1218 35 4842 gedw. 611
3.3127 712 36.4237 1116
4. 37 31 20 24 37. 40 34 9) 24 29 10)
5.4439 1420 38.3824 20.40
6. 41 37 10 14 39. 45 34? 35:44! 15 20
7.4944 27 40.343011) 25.34
8.34291)23:34 41.39:30 812'!
9. 40.29 18 23! 42. 38 33 te laat 1217
10.2818 1223 43.22:11 16:7
11.4440 712 44.3631 2024!
12.4741 410 45.4338 2126
13.40342)2429? 46.3127 711!
14. 33:24 20 40 47 27 22? 28 22! 11 16!
15.35:44! 1520 48.2218 23.12!
16.2822 1728 49.2823 19.39
17.2721 16.27 50.30:17 1021
18.31:33 1015 51.3530 21:12
19. 36 31 3) 1218! 52. 38 33 39.28
20.4136 20 24 53. 32.23 1217!
21.4440 1420 54 3024 1722
22.4641 510! 55.24191 1420
23. 32 28 4) 23:32 56. 19 13 22 27!
24.37:28 1014 57.2318 2731
25.4137 1823! 58.3732 3136
26.3732 17 59.1812 3641
27.3127 2025 60.127 4147
28.40355)1420! 61. 71 4724!
29.4237 712 62.139 3:14
30.3731 1116! 63. 123 of? 2419! 12)
31.27226)1218 64. 23 39 of? 19.37!!
32.4540 1827 6529.15 1420
33.31:22 16217)*)66.15:31 26371!
'j St&nd na den 33en zet van zwart.
Zwart: 3,6,8/9,13,15, 19/21, 23:25.
Wit: 22, 28, 32/33, 35/36, 38/40, 43, 48,50.
1) Minder sterk, wijl hiermede onnoodig
de korte vleugel verzwakt wordt. Beter was,
met 34-30 ep, op z 20 25, met 39 34, 44-39 en
50-44 voort te gaan, zooals de Gewijzigde
Centrum-opening" aangeeft.
2) Beter is, met 50-44, de beantwoording
van zwart af te wachten. Speelt deze dan
12-18, zoo kan 27-22 volgen of, op een anderen
zet van zwart, 31-26 met uitstekend spel.
3) Veel beter is, met 33-28 het centrum
in te nemen, en de vrije zetten zooveel mo
gelijk te bewaren.
4) Deze afrniling leidt slechts tot verzwak
king van het eigen spel. Daartegenover zou
31-27, 36-31 en 41-36 tot een goed aanvallend
spel voeren; vooral, als ook het veld 28 tijdig
wordt ingenomen met schijf 33.
5) Meer en meer komt het zwakkere, waarop
wij hierboven reeds wezen te voorschijn. Beter
was dan ook, nog zoo snel mogelijk op zwart's
korten vleugel aan te dringen, teneinde een
kleine voorsprong te krijgen. Met 40-35 wordt
de korte vleugel nog meer verzwakt, en tevens
een gevaarlijke stand ingenomen.
6) Wederom een nuttelooze zet. 31-26, en
daarna 50-44 en 44-40 gaf nog iets. ED, ware
de schijf niet op 35 gebracht, .d»n zou 31-26,
27-21 enz, zelfs uitstekend zijn geweest. Nu
kan echter die voortzetting niet geschieden,
wegens het bezetten van ruit 35.
7) Zwart profiteert op uitstekende wijze,
van het zwakke tegenspel l
8) Een van die meester-zetten, om wit te
dwingen zijn kroonscbyf te spelen. Op 6-11
zou nog kunnen volgen w 32-27. Slaat zwart
nu 23:32, dan krijgt k-üwel dam, maar zonder
voordeel, omdat wit te ver vooruitgedrocgen
staat. Zou daartegenover zwart 21:32 slaan,
dau won hij een schijf. Echter, de schijf winst
kon wit toch moeieljjk meer coupeeren, we
gens de zoo juist toegepaste zet z 9-14.
9) Eigenaardig, indien wit denlok-zet39 34
speelt, en zwart te begeerig is, en dam"
neemt, b v.: w 39-34, z 24-29 of 30, w 33 of 35 24,
z 19:48, w 28:10, z 48:18, w 10-4. Sluit zwart nu
het veld met den zet 3-9, dan volgt: w 40-34
en 45:34, en zwart is niet bij machte de remise
te keerer. Speelt zwart 18-1, in plaats van
3-9 dan wit 4.22, met zeer goed spel!
10) 23-29 en 2430 kan niet, wegens z^art
28-23 enz., hetgeen hierna zou volgen.
11) Niet sterk. 38-33 en, op 20-24 of ? van
zwart, 34-30 en 39:30, gaf nog aardig s pel.
12) Hoewel 14-9 ook wint, geeft 24-19 de
snelste afwikkeling!
sche Volk te zijn; ik heb echter die ge
dachte zooveel mogelijk van mij afgezet
en neem aan, dat men tot de keuze van
het evenbedoald onderwerp is gekomen,
geleid door den wensch om een optocht
samen te stellen, het beeld gevende van
een tijdperk, dat wat uniformen en
costumes betreft, rijk is aan weelde en ver
scheidenheid.
Niettemin blijf ik de gedane keuze
ten zeerste betreuren, ala gevestigd op
een bij uitstek anti-nationaal onderwerp.
Immers bij de ruimste erkenning van
diens groofce eigenschappen, blijft Napo
leon I tegenover ons nationaal gevoel de
man, die nauw honderd jaren geleden,
onvergetelijke schande en nameloos wee
over Nederland heeft gebracht."
Godlof zijn de jongelieden door deze
wijze taal bekeerd en zullen zij nu
vertoonen de samenkomst van LodewijklV
keizer van Duitschland en Eduard III
koning van Engeland te Coblenz in den
j are 1338. En al hebben beide heeren
daar te zamen ook toevallig juist aan
de betrekkelijke zelfstandigheid van het
volksbestaan der landen aan den
NederEijn een einde gemaakt, doordat de eerste
den tweede tot vicaris onzer streken
aanstelde, dat is in elk- geval lang
genoeg geleden, en de hartverheffende
indruk der maskerade is, met de eer
der jonge mannen, gered. Maar, ik weet
er nog iets pp: als men nu eens om
Poerisjkewitsj onaangenaam te zijn Na
poleons intocht in Moskou vertoonde?
Dan waren de Russen vernederd, en als
dan per slot op den laatsten dag Napo
leons vlucht werd vertoond dan was
Napoleon óók vernederd.
Zou misschien de Commissaris der
Koningin daarover eens willen denken?
Stel jij het hem voor, mqn beste, namens
je Oom JODOCUS.