Na 1721 VÏ)E AMSTERDAMMER W D VOOR NEDERLAND. U VERGIST ZICH ^wanneer U meent, dat de bereiding van een smakelijke soep tijdroovend en duur is. Met MAG-GI'S SOEPTABLETTEN kan men in zeer korten tijd en voor den billijken prijs van 5 et. per borden evenzoo voed zame als smakelijke soepen be reiden. IIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIMIIIIII DtVrouw, door PAOLA LAMBROSO. Haarlem, P. Visser Aai. Het is moeielyk over een boek als het bovenstaande een oordeel uit te brengen, omdat wij nog pas in het begin van den tijd zijn, die wetenschappelijk het psychisch verschil tracht vast te stellen tusscben man en vrouw. Wie nu het heeft over den man en de vrouw, trekt gewoonlijk nog maar een gevolgtrekking uit datgeen wat er in de eigen omgeving is waargenomen, zoodat tegenover voorbeelden, bewijzen, oordeelvellingen ge woonlijk andere t» stellen zyn, die juist het tegenovergestelde geven. Zoo gaat bet ook met de studie dezer Italiaansche schrijfster. Ook züontkomt er niet aan, dat haar boek het kenmerk eener persoonlijkheid, eener omgeving draagt. Als zy het heeft over ken merkend mannelijke en vrouwelijke eigen schappen en onder de eerste o. a. gulzigheid opnoemt, onder de laatste gierigheid, heeft men niet veel moeite te doen om onder de menschep, die men kent, mannen te vinden, die tevreden zyn met wat men hun voorzet en vrouwen, die gulzigaards en lekkerbekken zyn. Zoo zou men door kunnen gaan. Paola iiiiiiiiiiilinii nu in i in UMI niiiiii nu UIT DE NATUUR Van den Epidiascoop en de Biologische. Misschien is het n te veel, my gaat het zoo ter harte, dat ik er nog eens over echrij^.ven moet. Opk ofschoon ex heel wat last en geloop doof geweestls?komt bet mij nu goed van pas, dat de clichévoor het vorige opstel: een afbeelding van den Epidiascoop, door een toevallige omstandigheid niet tijdig ge reed is gekomen, en EU hierbij geplaatst wordt. Nu kan ik meteen uit eigen ervaring over dat merkwaardige toestel spreken; ik bad het ai eerder in opstand gezien, maar nog nooit een voorstelling ermee bijgewoond. Gister bq de opening van bovengenoemde tentoon stelling, mocht ik drie keer het genoegen hebben, met de Epidiascoop van Zeiss te zien projecteeren, en wel door den inzender zelf van de prachtige Zeiss-collectie, den heer Marius, den Zeiss-agent, te trechr. Den eersten keer stonden allen, die er bij waren, verbaasd over het resultaat; dat was in het kleine zaaltje waar de geheele inzen ding en dus ook het gevaarte met zyn mooie naam was opgesteld. Er werden bij wijze van proef eerst ge wone beelden van diapositieven op het doek gebracht, daarna van fotografieën in kleven; dat kon een goede electrische lantaarn ook, doch het licht was buiten gewoon sterk. Maar daarna kwam het bij zondere van het toestel aan het licht; terwijl een gewoon sciopticon alleen mét doorvallend licht kan werken, geeft de epidiascoop ook beelden met opvallend licht; deze behoeven dus niet doorschijnend of zeer dun te zijn. Het voorvoegsel epi (op) duidt dit aan; dia = door. Letterlyk ver taald heet het toestel dan ook: Op-endoorkjker. Gewone fotoV, prentbriefkaarten, afbeel dingen uit boeken, ook opgezette vlinders, alles wat maar vlak is, kwam sterk vergroot Lambroso heeft het over mannen en vrouwen, die óf in werkelijkheid, óf op het gebied van haar studie en onderzoekingen binnen den kring van haar waarneming stonden. Een boek over de vrouw is het niet, kan het niet zijn, omdat, gelijk gezegd, daar meer voor noodig is dan de waarneming van n per soon, al werkte die nog zoo nauwgezet en al werd er beschikt over nog zoo groote gaven van verstand en oordeel. Toch kan dit boek meehelpen ons inzicht te verhelderen en de ontwikkeling te dienen in de richting van het natuurlijke. Paolo Lombroso is een scherpzinnig waarneemster; al vergeet zij nu en dan, dat er slechts ge sproken kan worden van de vrouw, wanneer men er het durch-chnitt-individu mee bedoelt tegenover den man, terwijl er overigens onder de vrouwen onderling evenveel verschil is als onder de mannen, toch is haar studie een vak van het mozaïek, waaruit de menach, die na ons zal komen het geheel der teekening zal kunnen zien, is haar werk een steen van het gebouw der wetenschap, waarin het later goed wonen en uitzien zal zyn. Dit gebouw kan alleen in zuivere lijnen en in stevige constructie opgetrokken worden, wanneer de enkelingen eerlijk en onomwonden hun waarnemingen meedeelen, geen vreem delingen zijn in het eigen gemoedsleven, en schitterend verlicht en in volle kleur op het doek. Ook dit scherm is er op berekend zoo veel mogelijk licht terug te werpen, dus zoo weinig mogelijk op -te slurpen en door te laten. Dat een gewoon scherm veel licht doorlaat, weet ieder die wel eens een sciop ticon-vertooning heeft bijgewoond, waarbij achter het doek werd geprojecteerd; het beeld is dan haast zoo scherp als aan den voorkant. Het scherm, op de 'entoonstelling gebruikt, is er een met allnmininm bepoederd, zoodat zoowat al het licht, als door een metaalspiegel, werd teruggekaatst en er toch geen hinderlijke glans ontstond. Toch was 's avonds de eerste vertooning in de rotonde van den dierentuin geen groot succes voor den Epidiascoop. Waar het aan lag is moeilijk te zeggen; allerlei omstandigheden werkten tegen; er kon niet over de hoofden heen geprojecteerd worden door gebrek aan een doelmatigen vlakken wand en een goede opstelplaats voor het scherm; en misschien droegen voor een deel ook de plaatjes schuld, die in de tropen waren vervaardigd, maar er moet toch ook iets gehaperd hebben. Dat deed wel eenigszins schade aan de mooie en belangwekkende voordracht van den heer H. H. Zeijlstra over de Strand-flora van Java; wanneer zoo als gisteren iemand zyn eigen ervaringen in de tropen vertellen kan, merkt men niet zoo veel van een gebrek aan de verluchting, de woorden zyn dan zelf een illustratie. Maar de lui die nu toch eens wilden zien wat zoo'n projectie-toestel van Zeis?, en van boven de ? 1000 kon presteeren, die mopperden, en zeiden: ik heb toch nog liever een goede electrische projectie van Merkelbach of Ivens. By de tweede voordracht, die van Thy'sse, over onze vogels, ging het al veel beter, toen was het verlichte doek even voor de afbeel ding verscheen als een verblindende zonnekaatsing. Ook de beelden waren door ver plaatsing van scherm en toestel veel grooter en duidelijker. Zeer waarschijnlijk zal van de Gang der lichtstralen, (doorloopend) in den Epidiascoop by B. de reflector door W. waterrat voor afkoeling naar II en III spiegels door L. de lenzen naar T. de tafe), verder door den klapspiegel 8p. op het scherm. Het toestel heeft de grootte van een Amer. Seraphineorgel. niet van een onderstelling uitgaan, maar omgekeerd tut de feiten de conclusie trekken. Zulk een'oordeelaarster is Paoló Lambroso. Zij beweert nergens, dat de man de meerdere is van de vrouw of zy boven hem uitsteekt; zy is noch een feministe, die het leven ziet naar haar wenschen en naar de grauwe theorie de bloedwarme werkelijkheid ver vormt; zg is evenmin de ber-vrouw", die geen goed in haar eigen sekse siet en den man het ideaal van alle deugden en eigen schappan vindt. Zg heeft haar oogen open gehouden en den man anders dan de vrouw zien handelen; zjj heef c hem trachten te schetsen met zyn karakteristieke deugden en gebreken, maar ook haar. Zij veroordeelt, noch prijst, heeft slechts trachten na te gaan wat de bizondere hoedanigheden zijn van haar seksegenooten. En al heeft zij het dieplood harer onderzoekingen niet laten zakken op die plaatsen, waar het uitgemaakt kan worden wat aangeleerd was bij de vrouwen, die zq keeft bestudeerd, en wat aangeboren, er is toch vaarwater door haar onderzocht, dat nog niet bekend was. Daarvoor kunnen wij dankbaar zijn, al heeft de schrijfster niete dan een fragment geleverd. Maar zulke fragmenten hebben wij noodig om ooit tot het. geheel in al zijn verscheidenheid te kannen samenstellen. Wil len wij tot een goede, dusjiatuurlyke samen werking tusschen man en vrouwkemen.toteen ideale opvoeding van jongen en meiije, dan moeten wij niet schermen met aller lei woorden, die wy wellicht gebruiken, omdat volgens den grooten Duitschen dichter de begrippen er nog niet zijn. I» de vrouw volgens haar sekse psychologisch een ander wezen dan de man, dan kan beider taak op elk gebied nooit dezelfde zijn, doch elkander slechts aanvullen. Zijn jongen en meisje door de wetten der geboorte, der natuur, naar de ziel andere wezens, dan kan die opvoeding alleen goed zyn, welke hem en haar andera be handelt, omdat zjj anders zijn. Gelijkheid in werk en opvoeding is dan tegennatuurlijk, dus verkeerd. Het zyn daarom kwesties van groot belang, die schrijfsters als Paola Lombroso helpen oplossen. Ook zij predikt, dat volgens hare waarnemingen en onderzoekingen de vrouw naar den geest en het gemoedsleven een ander wezen is dan de man. En het moet mij voorkomen, dat er niet genoeg geluisterd kan worden naar scherpzinnige prediksters als deze Itaiiaansche. Als wegverkensters gaan zy vooraan. Het aangeboren-vrouwelijke in de vrouw is er, kan en mag niet verloren gaan, vertellen zij. Het is een cultuur-opgave het te behouden in zyn waarachtigaten aard, maar ook moeten dan de uitwassen van con ventie en traditie weggesneden worden. In de richting van den vooruitgang be weegt het boek zich, omdat het hoe frag mentarisch ook, feiten geeft en uit de ver schijnselen de wetten opbouwt. IDA HEIJERMANS. IIIIIMI Il umi iiiimiimiiiiiillimiiilum Il Il week de epidiascóop beter laten kijken, wat hq kan; hy moet eer a t aan de zaal wennen. Het verl rouwen in Zeiss is zoo gauw niet te schokken. Maar die Epidiascoop, ofschoon voor bijna alle bezoekers een nieuwigheid, is maar een bijkomstig iets op 4eze merkwaardige ten toonstelling. Wat ik den vorigen keer schreef, waren indrukken van een feest in voorbe reiding. Nu ik gister de opening heb bijge woond en gepoogd heb in eenige uren alles te overzien wat daar is bijeengebracht, zou ik er nog wel drie wekelyksche opstellen over willen schrijver; maar dan is de heele tentoonstelling al lang weer vergeten. Wie er van genieten wil, moet er nu Zondag middag den 19den, uiterlijk Maandag of Dinsdag heengaan. Laat toch niemand dit verzuimen, die er toe in de gelegenheid ir. Ook al staat ge er in het eerst wat vreemd voor, ge krygt gaandeweg wel den juist en ky'k op de dingen. By den rondgang na de plechtige opening, door Mr. Patijn, hoorde ik een van de genoodigden fluisteren: het is eerder een museum dan een tentoonstelling. In zoover is dit juist, dat er evenals in een museum ontzaglijk veel dicht opeenen by'etnstaat en ook dat er alles te kyk en niets te koop is. Geen prijzen, geen reclame, geen wedstryd; maar in plaats van n gegalloneerde museum-beambte die een lesje opdreunt, ziet ge twintig, dertig inzender s en natuurvrienden, die u, ook ongevraagd ze zien wel aan uw gezicht dat ge een vreemde in hun rijk zyt uitlegging gaan geven. Bat was Zaterdag een eenig gezicht voor wie er zich even uit en boven konden den ken. Spoedig na de opening waren eenige honderden menschen verspreid over de groote benedenzaal; ze stonden voor de verschillende groepen, boven op de gaanderijen eveneens, onder in de b ij zalen ook al, overal belang stellende kykers. En achter of voor de uit stallingen: de inzenders druk bezig met ver klaren, vertellen, aanwijzen en voordoen, de heeren en dames vol belangstelling toekijkend en luisterend: het was n groot college in natunrkennis, n groote aanschouwingsles in natuurlyke historie, en de meesters waren zonder uitzondering volkomen bekwaam en vol liefde voor hun werk. Het was de moeite waard dat alles zoo van boven te overzien. Daar stond dr. Redeke, de chef van het zoölo gisch station van Den Helder,nit te leggen, hoe de tentoongestelde netten by het plankton -visschen werden gebruikt, wees de levend aanwe zige zacdwormen en zeepieren aan, die als aas door de visschers worden gebruikt; hy toonde het oude model van het station, naast de foto's van het nieuwe en verklaarde de practiec ie beteekenis van het station voor ons land. Bo en stond de heer A. Bnrdet van Bloemendaal uitlegging te geven bij zyn schitterende stereoscoop-foto's in draaikasten en by zyn collectie eieren van de Nederlandeche vogel?. Een eind verder Thy'sse bij zijn Naardermeerstatistiek. Aan de overzijde dr. Johanna Westerdij k, directrice van het Laboratornim voor plantenziekten, by' haar merkwaardige culturen van zwammen. Vlak by nou verdween Dr. H. van de Eovaart uit Velp met-een sleep belangstellenden achter een gesloten deur; ik even ze achterna; het was er stikdonker en bloedwarm; daar, ergens in de verte lichtte het zacht groenblauw op, en in het geheimzinnig levende licht van Bacterium phosphornm en Bacillus phosphorescens zag ik oranje vingers over flescbjes en glazen bak j ;s glijden en lang zamerhand verscheen de neus en het ge zicht van den heer doctor en zag ik bij het bacteriënlicht bewegende lippen, die vertelden van de proeven van prof. Bsijerink,. van agar en bouillo» en van de Javaansche vischbacteriën van Prof. Eykman. Weer wandelde ik in het zonnelicht, dat nu oranje leek en de galerij aan de overzij de L E R T Y THURSDAY JUNE DUC LEIDSCHESTRAAT AltDEï^BEI. Kroon der Deugd. Het Meifeest der Engelschen heeft thans in Frankrijk een pendant gekregen, een Zomerfeest, dat niet aan de jeugd gewijd is, maar aan den rijperen leeftijd. Een gloriekreon te vlechten voor de goede vaders en moeders is de bedoeling van deze nieuwste instelling van de stad Caen, wier gemeenteraad daarvoor jaarlijks een aardig sommetje uittrekt. Telken jaren, tegen 8t. Jan, wordt een jury benoemd, die voor de lang niet ge makkelijke taak gezet wordt, om uit te maken, welke pères et mères de familie" zich bij zonder hebben onderscheiden door burger deugd en liefderijke ouderzorg. Dit is natuur lijk een miaitiens onderzoek, dat wel niet immer tot de eenig juiste uitkomsten leiden zal, maar... het is toch steeds een voortref felijk ouderpaar, dat op den dag van. het feest de hulde ontvangt van jong en oud, wier woning met groen en bloemen versierd wordt, en die worden begroet met fanfaremnziek, en optochten met vaandels, en kinder gezang. Door den maire der stad wordt hun de prijs' uitgereikt, die uit een som gelds bestaat.... Het tooneel speelt natuurlijk in de volksbuurten... de burgemeester endegemeenbescheen. Daar was mej. C. Cool uit Haarlem bezig, dezelfde die al zoo vaak en ook pas voor Ons Huis op de tozengracht weer een tentoonstelling voor natunrspprt had georganiseerd en nu hier een kleine en keurige collectie levende mossen had bijeengebracht. In de voorzaal had H. H. Zeijlstra, tot voor kort assistent aan den Planteniuin te Batavia, een groot auditorium om zich heen, dat alles van zijn verzameld materiaal van Buitenzorg en Tjibodas wilde weten. Onder my stond Dr. A. H. Blauw uit Eist, voor zg'n collectie alpenplanten, die by op aanschouwelijke wijze tegen een papieren berg had bevestigd, en zoo gerangschikt, dat dadelijk te zien was op welke hoogte de verschillende alpenbloemen voorkomen, welke in de bosschen, welke op de matten en welke aan den smeltrand tusschen de rolkeien groeien. Daarnaast weei dr. Geerts uit Utrecht by' een ontzaglijke expositie van 50 M. lengte, waar de heele levensgeschiedenis van onze hoornen te kjjk stond. Zoo waren er nog tientallen van inzenders druk aan het doceeren, aanwijzen en uit leggen. Allen met een lust en een vuur, of het hun broodwinning, hun affaire was; hier D'huy bij zyn moeras, C. J. de Hollander bij zijn aquariums, en zooveel anderen, veel meer dan ik er al opgenoemd heb, zonder nog te rekenen de velen, die in de kleine b y'zalen bezig waren, en Hans Matthes by zyn bijenstal in den tuin. Het was een genot, een aandoening haast, voor mij en anderen, die zooveel jaren, een groot deel van hun leven gegeven hebben voor het populair maken van natuurkennis, daar die massa in beweging te zien, te be merken, hoe met een renzenhand een groot veld werd bereikt en bestrooid met de kiemkrachtigste zaden vannatnurliefde.En een stille lust was het ook, overal tusschen het heerenzwart en de liberty-kleuren der damesteraad en de notabelen zijn buiten mede dinging. * * * Briivtnnood. De Koningin-Weduwe van Engeland ont ving bij den dooi van Koning Edward niet minder dan 11000 telegrammen van rouw beklag, en een nog veel grooter aantal brieven en brief kaarten. Indien al die correspondentie beantwoord moet worden, kannen we er zeker van zijn, dat het baantje van particulier Secretaris der Koningin in deze dagen geen sinecuur is. De schrijfmachines van het Cabinet der Koningin", zullen wel tikken, dat den beambten hooren en zien vergaat. Laweata. Alweer een triomf voor de vrouwen van Frankryk. uit Parijs komt het berickt, dat in den Salon des Artistes francais" de groote prijs Galinard-Jonbert ten bedrage van acht en veertig honderd francs, is toegekend aan mademoiselle Gèraldy voor haar portret van generaal Brion, dat op de Champs Elisées algemeen bewonderd wordt. INTEBIM. japonnen, de witte jurkjes te zien lichten van vele juffertjes tussctien twaalf en zestien; het waren een honderd meisjes wel, alle van de hoogere burgerscholen, meen ik, ze hadden bij de opening, onder hun leeraar Spronk, eenige liederen gezongen, toen overal rond gekeken, veel gevraagd en veel geleerd en al weer vergeten ook, en nu kregen ze er genoeg van. In de Japanschen theetuin liepen ze in en uit, werden er heerlijk getracteerd enktken met oprechte bewondering naar den vollen rozigen bloei van de hooge Japansche amandelboomen, waarboven, als of het echt was, de ontzaglijke webben van de beroemde Japangche weefspinnen vaagden. En kijk, daar loopen er een twintig van die witjes op een rijtje het steile paadje op van de Alpenrots, ze slingeren met saamgehouden rokjes, lachend, zachtjes gillend, met behendige sprongtjes, als een troep jonge gei t j es, langs het groen tus schen de sneeuwtoppen door; en nu staan ze beneden in de volle vlakte in eens weer stil voor de vleeschetende planten aan den voet van de rots; en de inzender van die Alpenrots en van deze prachtige groep insectevoren daar heb je er al een die ik niet had mogen vergeten de heer B. H. Laverman, Apotheker in den Haap, wist de jolige witte kudde wel twee oogenblikken te boeien met zijn verklaring van de manier, hoe die Venusval en hè? Vliegenvangertje aan den kost komen. Zulke jongelui van tien of twaalf tot zestien of achttien, jongens en meisjes, die moeten wij hebben op de tentoonstellingen op onze excur sies, by onze voordrachten en vergaderingen, want die moeten later als moeders en vaders verder propageeren, wat nu nog in opkomst is in ons Vaderland: de liefde voor de altijd mooie, ware natuur, die nooit huichelt en nooit misleidt, en haar vrienden, als ze maar jong en rein tot haar komen, beloont met een groote kans op een lang, braaf en gezond leven. E. HEIMANS. Epidicacoop. Nieuw projectietoestel van Ze is s, dat bij de voordrachten op de Biol. tentoonstelling gebruikt zal worden. Het geeft bijzonder scherpe en aterk vergroote beelden, ook van niet-doorzichtige praeparaten en voorwerpen. De prijs van een compleet toestel is ongeveer 2000 Mrk. Aan de Hoogescholen (o. a. by ons te Lellen) doet de Epidiascoop al goeden dienst. I. Deze afbeelding geeft het toestel uiterlijk en in zijn geheel te zien. De schuif S is gedeeltelijk uitgetrokken, dit geeft een ky'k op het lenzfïnstelsel. In de kast T bevindt zich het koelapparaat, in de onderstukken liggen de spiegel?. Bij P komt de electrische stroom in; circa 50 Ampère zyn noodig bij de sterkste vergroeiingen, ook van microscopische praeparaten.