Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Vóór Honderd Jaar.
n.
In de Opreghte Haerlemgche Courant"
wordt met geen enkel irowd gewach ge
maakt van net vertrek van Lodewük Na
poleon noch van de omstandigheden, onder
welke dit geschiedde. Men vreesde te zeer
de ontevredenheid van Keizer Napoleon.
De proclamatie van koning Lodewük en
zijn _ afstand, onverwachts en zonder raad
pleging, misnoegden den keizer grootelüks.
Dit komt scherp nit in het rapport aan den
Keizer door Champagny, Hertog van Cadore,
uitgebracht over Lodewijks acte van afstand
der regeering over Holland, ten behoeve
en onder regentschap zvjne gemalin. Koningin
Hortense .onder gnarantie van z\jn broeder.
De bedoelingen van den Keizer met Holland
worden er niet in verholen. De aanhef,
al terstond minder vleiend voor koning Lode
wük en Holland, luidde:
.Zoodanig een Acte, Sire, moest niet uit
gekomen ZJJD, dan nadat dezelve met U. M.
beraamd was geworden; ook «kan zij geene
kracht hebben zonder hare goedkeuring.
Moet U. M. den maatregel, door den koning
van Holland ge t omen, goedkeuren?
.Be Yereeniging van Belgiëmet Frankryk
heeft de onafhankelükheid van Holland
vernietigd; deszelfs stelsel is noodzakelijk
dat van Frankrijk geworden; het is verpligt
deel te nemen aan alle oorlogen ter zee die
Frankrijk heeft, evenals of het een van
deualft gewesten ware".
Het uitvoerige stuk dringt aan «m Hol v
laad te vereenigen met Frankrijk, wanr;
alleen kan het niet bestaan blijven. Rot
terdam en Dordrecht zouden reeds hun
ondergang naby zyn, omdat z\j den handel
op den Rün verliezen, die nu gaat over de
nieuwe grensplaat», naar de havens van de
Schelde over het Biesbosch."
«Holland is overladen met den lasFvan
zijne publieke schuld die 85 a 90 miljoen
bedraagt, dat is een vierde meer dan de
schuld van het geheele vereenigde Koning
rijk. Het volk zucht onder den last van
23 soorten van onderscheidene belastingen,
de Hollandsche natie bezwijkt onder hare
lasten; zij kan dezelve niet meer betalen."
Verder wijst dit rapport er op, dat'de
defensie te land en ter zee verwaarloosd is,
dat de publieke schuld niet meer betaald
wordt en anderhalf jaar ten achter is.
Aan Holland in zulk een toestand een pro
visioneel bestuur te verlengen, zou niets
zijn dan haar doodsangst te verlengen."
Daarop volgde de raad: De tyd van.de
sterkte en van den voorspoed van Holland
is geweest die,, waarop het een gedeelte
uitmaakte van de grootste monarchie, die
destijds in Europa bestond. De vereeniging
met het groote Rijk is de eenige bestendige
staat, waarin Holland voortaan kan beko
men van zijn lijden en langdurige lotwis
selingen en zijnen ouden voorspoed weder
verkrijgen.
Dus moet Uwe Majesteit die vereeniging
verklaren om-het belang, ja om de red
ding van, Holland; het moet deel hebben
aan onze~Vöorregten, zooals het reeds deel
heeft aUtr onze rampen. Maar een ander
belang- itigti Uwe Majesteit nog dringen
der hl)t "gedrag aan, dat zühouden moet."
Holland is als 'i ware een uitvloeisel van
het grondgebied van Frankrijk, het is het
aanvullend deel van het Ji'yfc; omden Rhijn
in zijn geheel te bezitten, moet Uw Majes
teit tot aan de Zuiderzee gaan."
Door Nederland met Frankrijk te ver
eenigen zouden de stroomen, die in Frankrijk
ontstaan of de grenzen bespoelen, zou het
RÜk meester zyn van den Run, de Maas
en de Schelde tot aan zee.
De vereeniging van Holland is bovendien
noodzakelijk ter voltooiing van het staat
kundig stelsel des Keizerrijk», vooral sedert
de orders van den Britschen raad van No
vember 1807. '
De uitgestrekte oogmerken van Uwe
Majesteit kunnen in haar geheel niet wor
den vervuld dan door de vereeniging van
Holland; zij is ter voltooiing eener zoo
wonderbare schepping noodzakelijk.
Met de veerkracht van Uwer Majesteit's
bestuur zal het volgend jaar niet ten einde
zijn gebragt of een eekader van 40 schepen
en een groot aantal linie-troepen zullen door
het gebruik der hulpmiddelen voor den
zeedienst die Holland aanbrengt, op de
Schelde en in Texel vereenigd kunnen zijn,
om aan het Britsch-Gouvernement de zeeën
te betwisten en deszelfs tijrannische vorde
ringen af te keeren."
De vereeniging van Holland met Frankrijk
verrukt het Rijk njet een nijver, spaar
zaam volk, dat de publieke rijkdom zal be
vorderen, terwijl het voor deszelfs bijzondere
welvaart arbeidt." ?
Er bestaat geen volk, dat
aohtingwaardiger is en meer geschikt om nut te trekken
uit de voordeelen, die de liberale wetten
van uwe regering der nijverheid aanbrengen.
Frankrijk kan geen kostbaarder aanwinst
dan deze doen."
De vereeniging van Holland met Frankrijk
is het noodzakelijk gevolg van de vereeni
ging van België. Zij maakt het geheel van
Uwer Majesteit's Rijk en de uitvoering van
haar stelsel van oorlog en van koophandel
volkomen. Het is een eerste stap; maar een
noodzakelijke stap tot het herstel van des
zelfs zeemagt; het is eindelijk de gevoe
ligste slag, dien Uwe Majesteit Engeland
kan toebrengen.
Wat_ den jongen Vorst betreft, die Uwe
Majesteit zoo dierbaar is, deze heeft reeds
de uitwerkselen ondervonden van Hare bij
zondere goedwilligheid. Zy heeft hem het
Groot-Hertogdom van Berg gegeven. Hu
heeft dus eenen anderen stand niet noodig".
Zooals in deze acte werd gewenscht, ge
schiedde. Het zelfstandig bestaan van
Holland werd vernietigd.
In het Keizerlijk paleis te Rambouillet
werd tot de vereeniging van Holland met
Frankrijk besloten op den 9 Juli 1810.
Den 13 Juli werd het besluit per Pro
clamatie bekend gemaakt. De Proclamatie
bestond uit 5 titels en 13 artikels, waarvan
de aanhef luidde:
NAPOLEON Keizer der Franschen, Koning
van Italië, Beschermer der Ehijn- con
federatie, Mediateur van het
Zwitschers Bondgewottchap, enz. enz.
Wij hebben besloten en besluiten hetgeen
volgt.
TITEL I.
Art. I. HOLLAND is met het Rijk vereenigd.
II. AMSTERDAM zal de derde STAD
VAN 'T RIJK ZIJN.
Den leden Juli kwam Z. D .H. de prins,
aarts-thesaurier van het Rijk, de hertog van
Plaisance als algemeen stedehouder des
Keizers te Amsterdam en nam zijn intrek
in het Paleis op den Dam.
***
Lodewük Napoleon, die onder den naam
Graaf van St. Leu Holland verlaten had,
bleef buiten de grenzen het lot van het
land met belangstelling gade slaan. Als hij
in het land zijner vreemdelingschap van
een Hollander hoorde, wenschte hu dezen
te spreken. Djt ondervond een Haarlemmer,
die te Florence kwam. Hem ondervroeg hij
naar alles, vooral naar Haarlem en vele
Haarlemsche families. BJi een bezoek aan
hem van den dichter Wap, den grooten
vriend van Bilderdijk, is de ex-koning dezen
half om den hals gevallen. In 1813 ver
zocht hij zich bij missive aan Professor D. J.
van Lennep, zijn ouden leermeester, wiens
schoondochter freule Henriette Roëll inder
tijd met hare zuster Sophie, een gavotte
voor hem had gedanst, zijn voorspraak b
de Amsterdamsche regeering te zijn om
hem weer tot Koning van Holland te hel
pen benoemen.
Nog eenmaal is ex-Koning Lodewük, als
Graaf de St. Leu in Holland geweest. Te
's Gravenhage. Hem herkennende, juichte
men hem toe.
Groot verdriet deed hem in 1840 den
coup d'état van zijn zoon, den lateren Keizer
Napoleon III.
Koning Lodewijk overleed 24 Juli 1846
te Florence, legateerende aan de stad Am
sterdam al zijn bezittingen in Holland, met
den wensch, dat uit den opbrengst bij voor
komende gelegenheid den nood van door
overstrooming geteisterden mocht worden
gelenigd
J. H. R.
Het ftriebck,
Na de hooggestemde ontboezeming, waar
mede dr. A. Rutgers in het vorige nummer
van dit weekblad zjjn verrukking lucht gaf
over het werk der
Aaneenschakelingscommissie, een verrukking, die voornamelijk blijkt
voort te komen uit het feit, dat de afdeeling
van het lyceum, waar beide oude talen zul
len worden gedoceerd, A en niet B of C
heet, wil ook ik met een enkel woord mijn
vreugde uitspreken over de wijze, waarop
genoemde commissie het voorbereidend
hooger onderwijs wenscht te zien ingericht.
Worden haar. voorstellen wet, dan zullen
voortaan enkel die jongelieden genoodzaakt
zijn, om ten koste van hun algemeene ont
wikkeling een groot deel van den schooltijd
aan de studie van het Grieksch te besteden,
die óf, zooals de aanstaande literatoren en
theologen, die studie niet kunnen missen of,
zooals met een deel der juristen het geval
zal z\jn, tengevolge van nzjjdigen aanleg
geen kans zien de lessen in de wis- en na
tuurkundige vakken behoorlijk te volgen.
Evenals de aanstaande natuurphilosofen,
geneesheeren en, naar ik van harte hoop,
menig toekomstig student der Technische
Hoogeschool, zullen daarentegen tal van ju
risten, en zeker niet de minst begaafden,
hun opleiding in afdeeling B genieten; een
opleiding, die een ruime kennis van de
nieuwe talen en vau de natuurwetenschap
pen waarborgt en bijgevolg een ontwikke
ling brengt, meer overeenkomende met de
eischen des tjjds, dan die, welke bij een
zoogenaamde volledige klassieke opvoeding
wordt verkregen.
Deze overtuiging berust bij my niet enkel
op de gronden, waarmede ik indertijd vooraan
staande juristen, natuurphilosofen en
geneesheeren de afschaffing of facultatiefstelling van
het Griekech bepleitte, maar ook op de er
varing, opgedaan in Denemarken, een land,
waar sedert korten tijd de gymnasiale studie
ongeveer geregeld werd op de wijze, welke
de AaneenechakelingBcommissie voor de te
stichten lycea verlangt.
Blijkens een mededeeling, door prof.
Schmiegelow te Kopenhagen aan zijn ambtgenoot
Burger te Amsterdam verstrekt, zijn in dit jaar,
nu voor het eerst in Denemarken aan de gere
organiseerde gymnasia het eindexamen wordt
afgenomen, van de 566 leerlingen, die zich
aanmeldden, 319, dus meer dan de helft, nit
afdeeling B afkomstig, 181 uit af deeling C en
slechts 66 (zegge: nog geen 12 pCt.) nit af
deeling A.
H. BURINGH BOEKHOUDT.
HELMOND
HELM
CACAO &
CHOCOLADE
KON. NED. CACAOFABRIEK
KA5TNERS
UCr1,BLÜTHNER|
IHQFLEVERANCIE
!firmaOFvxi.DOE5-.
AUTO-PIANO
ILANQE nOUT5TRMT9
DEN
Pianohandel
BAKKEE & TEER1NK ? BOEKBINDERS
AMSTERDAM - TELEFOON 6828
UTRECHTSCHEDWARSSTRAAT 17~19
-:- -- BIJ DE REGULIERSGRACHT -.-
-:BÜTDEff SCHOOL- EN STUDIEBOEKEN - GELEGENHEIDSALBUMB
PORTEFEUILLES ENZ.
BEEKMAN
l
Auto's Germain en Delaunay-Belleville.
Bloemendaal,
Slagvaardig. Zij: Ik begrijp niet
Karel, würom je d'r toch zoo tegen
bent, dat Joopie en Beteie pianoles
krijgen. De piano is er toch f'
Hij: Je weet, dat het lessengelder
op 't oogenblik heel moeielijk af kan,
maar weet je wat, gas- en
petrolenmstellen zijn er toch en naaiwerk is er
een heele massa heb je gezegd, leer
JÜde meisjes koken en naaien l"
SO EAST
Verschenen de 10e druk van:
ATLAS TlïmERLAIl)
VOOR «RIJDERS,
bevattende elf Kaarten, dus van elke provincie, met
aanwijzing der afstanden van plaats tot plaats ia
Kilometers en vermelding der soort van wegen. Deze
Atlas zenden wij franco per post (na ontvangst van
bet bedrag in postzegels of per postwissel aan ons
adres) voor slechts VIJF EN DERTIG CE9TTS.
AMSTERDAM. VAN HOLKEMA & WARENDORF.
OPCERIC
1870
GEVESTIGD
E HAARLEM
Daar de verpakking onzer
KINADRUPPELS De
V r U veelvuldig wordt nage
bootst om Kinapraeparaten van
andere herkomst aan den man te
brengen, wijzen wij er op dat roode
doozen zonder den naam
H. NANKING
doch met opschrift KINADRUPPEL8"
niet uit onze fabriek afkom
stig zyn.
Men eiache daarom uitdrukkelijk
Dr. H. NANNING's
Pharrn. Chem. Fabriek, Den Haag.
FEEST-ARTIKELEH
EEMENU'SEEE
CEBR. SIMONS
KAI.VEKSTRAAT 124.
ARDJA-SABI THEE
Ie aualiteit onvermengdo JAYA-THEE.
.Van den Planter direct tot
den verbruiker, daarom slechts
8O cent per POND, 16 cent
per ONS.
Verkrijgbaar o. a. bü:
TH. W. GRIJZEN, Zwolle; KATER &
VAN RIJN, Leeuwarden; BORGE8ITJ
3IKKEMA, Groningen.
UITGAVE TAB I B. WOLTERS TE GRONINGEN.
Zoo Juist verschenen:
mm B1BL10THEQIE
par W. BABTELS,
Leer aar aan de H. B. S. met 3 -jarigen
euriui te Utrecht.
Mme Z. CARRAUD,
LAPETITEJEA?,
Onvrage Couronnépar l'Académie
franqaise. "
(KDITIOS SIMPL1FIKE)
annotépar W. BARTELS.
Prijs, in /innen f 0^30.
f er pei-fe;
LES DEUX NIGAUDS,
illnstré, par Mme de Ségur.
LA FILLE DU BRACOM1ER,
par Mlle Kosseuw de Saint-Hilaire
(J. de Vèse).
THOMAS Ier, roi de Tambonlina,
par Jules Sandeau.
MAROUSSIA,
par P.-J. Stahl.
UITGAVE VAN J B. WOLTERS TE GRONINGEN.
Qorsetten naar maat.
Aanbevelend:
Mevr. G. v, d. BRINK,
Corsetlère»
Keizersgracht 717, Amsterdam.
Int. Telefoon 1751.
Eén sieraad, in den tuin.
Geeft den tijd zonder correctie- of
foerelseningstaiel.
"BK" Firma F. ZEILINGA.
Zeilmakerij, Dekkleedenfabriek, Waterdicht Zeildoek.
Dekkleeden, Tenten en Vlaggen te Huur.
Amsterdam, Binnenkant 38. Billijke conditiën.
KANTOORBOEKEN
MET SPRINGRUG,
Dnitseh fabrikaat,
worden geleverd door de
Electr. Kantoorboekenfabriek
v/h Gebrs. ZUSTERS,
N. Achtergr. 9?11, Amst.
TELEPHOON 5545.
WANDen
VLOERTEGELS.
JlUlllll \*VJ II
Rembrandtplein 35,
AMSTERDAM.
BüJ. P. REVERS te Dordrecht
verscheen:
DOOK
Dr. E. D. BAUMANN, Art».
Prijs ? 3.?.
Brusselsche Tentoonstelling
PREMIE-UITGAVE
voor de Afoonné's van
De Amsterdammer, Weekblad voor Nederland,
VAN
VAN HOLKEMA & WARENDORF, Amsterdam.
Belgiëin Vogelvlucht.
voor toeristen
DOOR
A L, FM* En CA&
Voorzien van 130 illustraties en groote uitslaande kaart. 283
pagina's druks. Da oorspronkelijke prijs was ? 1.90. Thans zoolang
de voorraad strekt in Saedeker band verkrijgbaar voor slechts
f5 cent.
Langu deze stippellijn uitknippen.
B O W.
De ondergeteekende wenscht te ontvangen:
* door tusschenkomst van den Boekhandelaar:
*) direct van de Uitgevers VAN HOLKBMA & WABENDOEF, Amsterdam:
Ex. van BELGIËIN VOGELVLUCHT.
Premie-Uitgave ? 0.75.
Woonplaats:
Handteekening: _
*) Doorhalen wat niet verlangd wordt.