De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1910 24 juli pagina 7

24 juli 1910 – pagina 7

Dit is een ingescande tekst.

No. 1726 DE AMSTERDAM MEH WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Ook daarover wellicht een andere keer. Het Apollinische element in Jacob Maris ia zeker door het Gezicht op Delft" vergroot Want Vermeer ia door zyn tijd grooter en gemakkelijker dan wij zqn. Waaruit die groot. beid komt, ia een andere vraag en staat buiten deze bespreking; de rijpe verwonde ring in den vroegeren schilder is er een deel zeker van.... IV. De invloed van Jacob Maria'stadsgezicht Is een nog werkende in Holland. Het stadsgelicht van Jacob is niet te denken zonder hét stadsgezicht van Vermeer. De invloed van Vermeer werkt das na. Deze invloed is niet op het algemeen menschelyke zoo zeer gebouwd als de invloed is, die Bembrandt uitoefent. Hij is eveneens daarom mij een bewg's naast de gevoeligheid van ons Hol landers voor den landgenoot, dat hetgeen ik toch het misverstand over zqn kleur blijf noemen (die eer een compositiezaak is dan een zacht tot natuurgetrouwheid (objectief), eer een wezensniting dan een drift (die tegen de subjectiviteit ingaat) tevens een der facto ren is van de (niet onverdiende) zoo hoog gestegen achting van velen onzer schilders voor Vermeer van Delft. Dit zqn de enkele opmerkingen die de lezing van dit boekje in Brussel uitgegeven, bjj mq wekten. PLASSCHAKBT. tfnotzcnötn. en lomlomiers en killers. Als in den zomer'de komkommer ontwaakt «n lui en lodderig, maar opvallend geel en sappig ten bakke nitbangt.ont waakt de mensca, zelfs de Hollander, tot levenslust en een zekere «peelsche dartelheid. Ook de journalist, met wien in het winterseizoen de kwesties en schrikkelijke rampen een wreed, onverpoosd «pel drijven, ademt dan op en komt er toe op iyn beurt te willen spel en, met k westieuse kwesties bjj gelukkige ontstentenis der echte, met kwesties als komkommer», pukkelig en gespierd als armen, maar volmaakt onschul dig. Hq jongleert er mee om zijn handigheid en beroepsqver te toonen, maar eet ze ten «lotte toch op en er blijft niets van over. Zoo de heer L. Simons, wien de journalist nog altqd in 't bloed en in de pen zit. Hq noodt mq, bq gebrek aan andere, betere occu patie, tot zulk een komkommerspel van aan val en verweer en... ik wil wel. De aanleiding tot onzen pennestry d behoeft niet ernstig te zijn: een artikel van my, dat beter nog wat uitgesteld was" en waarvoor ik blijkbaar niet voldoende stof had... Men ziet, het is niet veel zaak?, waartegen de heer Simons ten komkommerstrijde gaat. Wat is 't geval? Ik heb in Mei hoe lang is dat al geledenl?een stukje geschreven in O root Nederland, waarin ik op grond van zekere interviews in het Hdbld, en ook een weinig van «en onderzoek door den heer 8. ingesteld, ?over onze tooneeltoestanden een en ander in 't midden bracht, daarbij tot de conclusie komende, dat acteurs, zoowel als andere Hollandsche kunstenaars, lijden aan burger lijkheid, d. W.E. aan benauwde woningen, benauwde idealen en benauwde zelfgenoeg zaamheid. En aan gebrek aan humor, had ik er misschien moeten bijvoegen. Nu is het echter regel en waarschijnlijk zeer menschely'ïdat zulke beschuldigingen «n conclusies in 't algemeen niemand in het bqsonder zich aantrekt, behalve dan de heer Simons, (die er juist niets mee te maken had) all hjj toevallig zq'n naam hoort noemen en bemerkt dat men een artikel van hem enkel in 't verkort gelezen heeft. Dan springt big «p, als een duiveltje uit een doosje, zoo ik mq die vergelijking permitteeren mag, trekt zoo een moderne Paladijn zq'n stalen harna) aan, zet zich den zwaren helm op 't hoofd en grijpt het zesvoets slagzwaard om te strqden, niet voor zichzelven, maar voor de beleedigde Onschuld der tooneelgpelers. Ik meen den door hem aangevallen artiesten schuldig te wezen"... hen te ver dedigen, schrqft hq. Waarom, in godsnaam, zou jaist de heer 8. hun dit schuldig wezen ? vraagt zich de lezer in verbazing af. Maar wq die niet enkel onze Fappenheimers kennen maar ook van komkommers weten, wjj ver bazen ons niet. Wij d.w.s. ik gespen terstond ook onzerzijds het roestig harnas aan, als een aieuwerweteche Don Qaichotte en trekken op ter verdediging door aanval. Heeft niet de heer L. Simons in ditzelfde komkommer-artikel, waarin hij den topneelist, met gevaar van zijn leven verdedigt, den journalist gehoond in minstens twee zijner verdienstelijke leden, die hij heimelijk beiiiiiiiiiiiiiiiMiiiimiiiiii ETLNSCHAPPEliJKE ? s Het aantal der zichtbare sterren Weet gy hoeveel heldere sterren aan den blauwen hemel staan?" De vraag is tegen woordig met ja te beantwoorden, zonder dat het aantal ontelbaar is gebleken zooals de dichter eigenlijk verwachtte. Opeenzoelen zomeravond met den neus omhoog gericht, de sterren bewonderend, maken de meeste menschen hun bewondering nog grooter door zich werkelijk te verbeelden dat zy ontelbare sterren zien, even ontelbaar als de korrels van het zand der zee. Maar als het op vergelijking hiervan aankomt dan zou ik de zandkorrels steunen tegenover de sterren. Het aantal der zichtbare sterren is voor het bloote oog niet alleen zeer telbaar, maar ook zelfs het aantal dat in de sterkste telescopen zichtbaar kan gemaakt worden met alle hulpmiddelen der moderne sterrekunde is volstrekt niet oneindig groot. Da eerste pogingen tot het maken van ?terren-catalogi hebben reeds een honderdtal Jaren voor Christus onweerlegbaar aange toond dat het aantal heldere, voor het bloote oog duidelijk zichtbare sterren voor de breedte van Bhodes ruim duizend bedroeg. Aanlei ding voor het maken van deze sterrelqst was het plotseling verschijnen van een nieuwe heldere Ster, zooals op ongeregelde tijden ?wel eens meer gebeurt, o.a. nog een tiental schuldig t zyn Haagsche speech verminkt te bebben door haar te verkorten? De beide heeren, die myn Haagsche lezing verslaan" hebben, hebben zicb.... heel behoorlqk gekweten, maar.... wat ze gaven was een extract, d.w.z. met natuurlijk heel veel er uit en met allerlei wendingen er in, die precies een schakeering anders gaven dan ik gezegd had". Hal hoort ge 't. Dit is niet enkel een aan val op de twee Haaggche heeren, die zich heel behoorlqk gekweten hebben", maar er niets van terecht gebracht, maar ook op de reportage in 't algemeen, alsof die eigenlijk uiteraard nooit iets behoorlyk weergeven kan van hetgeen gesproken wordt. Wel, waartoe zou men dan nog verslagen behoeven te "geven ? Waar dienen dan nog verslaggevers voor? En waartoe het belangrijkst deel der courant? My dunkt, dat is de journalistiek in 't hart getroffen en ik meen den door hem op deze schandelijke wjjze aangevallen en veroordeelden journalisten schuldig te wezen, hier openbaarlgk van myn baarlyken afschuw met zulk beweren te doen blijken. Alsof bovendien niet elke speech, zelf die des heeren Simons, driemaal te lang ware en de reporters slechts menschenliefde be trachten door te bekort en l Den spreker geven zq daardoor in zyn schoonsten essens ea ons lezers besparen ze het gekworden door de toenemende spraakzaamheid en los lippigheid des ty'd?.... In het algemeen, myn geachte komkommerpolemicus, is het een bekende Hollandsere eigenschap, die dunkt my niet bepaald van kracht getuigt, dat wy ons vooral over klei nigheden opwinden, dat wy de zaken liefst zoo droog mogely'k en naar den letter op vatten, en niet verdragen, dat iemand het laatste woord heeft. Zoo is heel Nederland voortdurend vol van kleine, volmaakt nutte ? looze rnsie's, waar niets uit blykt dan ijdelheid en zwakke lichtgeraaktheid der disputanten zelf, en waar danjan-en-alleman, belust op standjes, met nooit bevredigd leed vermaak gretig naar luistert. Een nationaal beeld voor dit nationaal bedrijf doet zich ongezocht voor. Op warme avonden in dit seizoen kan men het treffen, komend tegen schemering voorbij een stil, biezenry'k poeltje, dat plots de weldadige rust gestoord wordt door een jongen kikker, die uit het vette kroos het eigenwijs hoofd opsteekt, om aanmatigend brutaal en waarlijk irritant rek-kek te schetteren. Daar had 't dan echter by kannen blijven. Wat ware jeugd zonder overmoed, nietwaar ? Ook weten wy, dat het geringschattend radicalisme der jongeren op later leeftijd van zelf wel over gaat, zonder dat wy' dadelyk het water onzer nuchterheid gieten op dat edelmoedige vuur. Maar een oude, grauwe kikker kan blijk baar dat jeugdig enthousiasme niet velen. Hy' glotst met zyn uitpuilende beroarteoogen boven water, opent zyn cynisch breeden bek en zegt gedecideerd en plat t el ij k : kwak... Hetgeen de andere, in Eugelschen zin ver staande, natuurlijk niet onder zich laat en weer beantwoordt met een, nu zeer ongepast schelderig, rekkekkekktk. En dan is 't nare leven gaande. Allerlei dikbuikige, krombeenige oude heeren komen zich onnoodig met het dispuut bemoeien en zetten gewichtig-krakende of vette stemmen op, den gansenen lieven langen zomernacht, terwijl ze toch werkelijk beter deden, te gaan slapen of te luisteren naar de stilte, die veel te zeggen heeft... Ziedaar een beeld van de bazig heid, de zwakke prikkelbaarheid in 't lieve vader kikker-land. Het doet my onwilkenrig (men heeft zy'n associaties zoo niet in zy'n macht) nog aan dien anderen, vermaarden Kikker der Oudheid denken, die een Os wou worden. Doch dat heeft hier volstrekt niets te maker. Ik zou er niet aan denken den heer 8. de rol van kikker toe te deelen, reeds daarom niet, wijl de rol van os my bijzonder antipathiek schijnt, al is er iets in myn naam, dat er verwant aan i?. Indien de heer Simons deze komkommer polemiek nog een beetje zou willen voort zetten. .. FEANS COEHEÏT. Een IiAische larseillaise, Door den aanslag van den Indischen stu dent Dhingra is de aandacht van Europa meer gevestigd geworden op de vrijheidsbeweging, die zich, vooral in Bengalen, meer en meer uitbreidt onder de leus Svadesi" die ongeveer gelijkluidend is met Indiëaan de Indiërs." Evenals ook in andere landen, in tijden van machtige revolutionnaire stroomingen, is ook hier een vrij beidslied ontstaan, dat met geestdrift gezongen wordt. Het is, ook uit letterkundig oogpunt, zeer merkwaardig. In vrije vertalinsr, waarbij na tuurlijk het eigenaardige poëtische cachet ver jaren geleden in het sterrebeeld Perseus; om de nakomelingen in staat te stellen uit te maken of dit werkelijk nieuwe sterren waren, maakte men de lijsten van de be staande sterren. Herhaaldelijk zy'n later aanvullingen en vooral verbeteringen in deze catalogi aangebracht zonder dat echter het aantal der voor een bepaalde plaats zichtbare sterren heel reel meer of minder dan een duizendtal bedroeg. Een van de bekendste catalogi is die van Heis, die in zy'n Atlas Coelestis Novui (1872) opgaf welke sterren voor het bloote oog zichtbaar zijn, in het hemel-gedeelte dat ligt i nsschen de hemel pool en 20 gr. Zuider Declinatie (dus ruimdehalrehemelglobe). Dit werk bevat de sterren tot de 6e a 7e grootte, wat juist de grens is van zichtbaarheid voor het on gewapend oog. Het aantal is slechts vier duizend negenhonderd drie-en-veertig. Met behulp van andere opgaven voor het zuide lijke hemelgedeeite krijgen wy' voor den ge heelen hemel een totaal van ruim 7000 sterren. Gemiddeld zien wy op een zeer helderen avond ongeveer de helft dus 3500 sterren boven onzen horizon. Dit aantal ia verwonderlijk klein en zal den meesten mensohen eenig^ teleurstelling bezorgen. Wan neer men echter een deel van den hemel, b.v. het vierkant in de groote Beer, eens goed beky'kt, zal men zien dat in dit groote stuk slechts acht zichtbare sterren staan, die bovendien voor goede oogen alleen zichtbaar zy'n. En dergelijke kleine getallen krjgt men by heel veel andere groote stuk ken aan den hemel eveneens. Hoe gering dat aantal is, blykt vooral goed wanneer men nagaat, dat, wanneer de sterren gelijkelijk verdeeld waren, op elke zes vierkante graden n ster zou staan, d. w. z. op een loren gaat, luidt de inhoud ongeveer aldus: Vaderland, o mya Moeder, ik groet u I Gy land van machtige stroomen en zoete vruchten, afgekoeld door den wind, die van den Himalaya waait, en overdekt met een mantel van schitterend groen I Vaderland, o mijn Moeder, iK groet n! Gy, wier nachten stralen in den glans der maan, gy, met uw dichte wouden en uw schitterende bloemen, gy', de zaligheid van uw zonen, gy, lachend genade verleenend, gy, wier taal zoo liefelijk is l Vaderland, o myn Moeder, ik groet n! Zeventig millioen stemmen verkondigen uwen wil, tweemaal zeventig millioen armen, met scherpe zwaarden in de vuist, worden om uwentwil opgeheven: wie waagt het, u krachteloos te schelden? Ik roep n aan, o Moeder, opdat Gy ons moogt redden, opdat Gy ons beschermt tegen onze vyandan l Vaderland, o myn Moeder, ik groet n I Gy zij t de Wysheid en de Deugd, Gy zij t Hart en Moed; in het lichaam zij t Gij de Ziel, in de armen de Kracht, in het hart het Geloof. O, mocht in onze tempels slechts uw beeld de altaren sieren l Wees gebenedijd, Gij Doerga, tienarmige, wapendreigende Godin, Gy Laksmê, Beheerscheres van den Lotus, Gij Bani, Beschermvrouw der Wijsheid! Wees gebenedijd, Gij Moeder zonder feil en zonder gel y ken" Gy, met de liefelijke wateren en de zoete vruchten! Vaderland, o myn Moeder, ik groet n! Gy, in bloesems lachende, vriendelijke, machtige, zorgende, voedende Moedert Vaderland, ik groet u !" De Indische tekst vertoont een merkwaar dige mengeling van woorden, gedeeltelijk ontleend aan het moderne Bengaalsche dialekt, gedeeltelijk aan het oude sauskriet. De groote massa van het volk kent overi gens van dit lied, dat da eigenaaidige schoon heid van het land zoo heerlijk bezingt, meestal niet veel meer dan het refrein, dat een soort parool geworden is in den mond der revo lutionairen. S. DesMecteeren m spoorwagons. Wy zitten veilig ver van Rmland en als er maar geen bacteriën meereizen naar Rot terdam en daar in stilte zich nestelen in Hollandsche ingewanden, dan lezen wy alleen choleraberichten uit Rusland zonder zelfs de moeite te nemen de lang-vergeten districten op te zoeken op de kaart. Maar Duitschland denit er anders over en terecht. Er zyn verscheiden wagons, die na een tournee in Bualand gemaakt te hebben, weer de grens passeeren en in Dnitschland terugkeeren. Afgezien van cholera-bacillen komt er nog heel wat anders mee in die wagons en het is al langen ty'd gewoonte geweest aan de Duit;o'ie grens de uit Rusland terugkeerende wagons flink onderhanden te nemen om al het ongedierte er grondig uit te halen. Alle bekleeding, gordijnen enz. werd weggehaald en flink gereinigd. Maar er bleven toch bezwaren nl. het gevaar voor infectie der werkplaatsen, de groote kosten die deze methode met.zich me^biAoht, en de lange tijd dien de wagons buiten dienst bleven. Daarom is er een sn,eller en afdoender m ddel bedacht. Aan de grens bevinden zich groote metalen liggende cylinders, met een middellyn, die groot genoeg is om de wagon geheel toe te laten. Deze cylinder is 5 M. hoog en 24 M. lang. Da ongezuiverde wagon wordt hierin gereden, nadat vensters en deuren geopend zjjn. Daarna wordt het open cylindereinde gesloten met een zware deksel, die stevig aangeechroefd wordt, zoodat de sluiting luchtdicht is. Daarna wordt door een buizen stelsel stoom in de cylinder gevoerd zoodat de lucht verhit wordt tot 140°Fahrenheit (60°C.) Hierna wordt de lucht uit de cyiinder weggepompt tot een druk van pl.m. 1/8 atmospheer. Deze behandeling is voldoende om al het ongedierte te dooden in de kleinste schuilhoeken. Proeven met ongedierte, bedekt door katoen en linnen, en geplaatst in de wagon, bewezen de bruikbaarheid der cylin der; alles was dood. Voor bij zondere gevallen kon formal lehyd in de cylinder geblazen worden, met nog mooier resultaten. Op deze wijze is de behandeling kort, gevaar loos en afdoend. v. 0. Electrocntifi ran toekomstige lippen. Vegetariërs kunnen een nieuw werkzaam heden-gebied betreden Eieren, die in vriesinrichtingen bewaard worden, bederven niet maar krijgen toch een onaangename, duffe smaak. Wanneer men fchter door de eieren een electriecbe stroom voert, blijft deze dufheid weg. Vermoedelijk ia de reden hier van dat een ei, gewoon geplaatst in de vriesinrichting, levend is en langzaam dood vriest. Bq de behandeling met electrische stroom is het ei echter gedood, wanneer het in d vriee-ruimte komt. Maar is aan deza electrocutie van kippen-emhryonen niet een moreel luchtje in plaats van het werkelijke? v. O. CnariTari, Het moet verbazing wekken dat Zola de grof realistische man is geworden, dien wy uit zijne romans kennen. Zola's moeder," zoo lezen wy in de Geneeskundige Courant, (hy was eenig kind) bracht hem als jonge vrouw ter wereld." * Een 69 jarige man,, pas uit de rijks werkinrichting ontslagen, had pp het Damrak een ruit van een winkelier ingeslagen en later op klaarlichtendag een groote spiegelrnit verbrijzeld. Het was hem volgens zyn verklaring heden voor de rechtbank, louter te doen om van de straat te komen." (N. B. Ct.) Een eenvoudiger weg is door de deur. * Leeraar, goed met Zwitserland bekend, stelt voor jongelui de gelegenheid open hem daarheen te vergezellen. Uitstekende referentiën van ouders en pupillen. Wy' hebben inzage gehad van een referentie van een pupil. Deze luidde : Benzenlol gehad. De ouwe maft na't eten. Dan smeer je 'm. Merkt niks. Spreek vooral belangstellend over Fauna" en Flora" (Fauna torren en wurmen, Flora = Edelweisz, enz.)" * Haar!. Coöperatie ve Diner- Vereeniging. Vraagt inlichtingen over het uitzenden van diners. (Woninggids.) Wy hebben de vereeniging eenige prak tische wenken toegezonden. * Mevrouw Smit, Annastraat 6, vraagt een net DAGMEISJE, voor dag en nacht. (Predik beurten blad.) Zoo zyn de mevrouwen," schryft ons een verontwaardige dienstbode; werken moeten we dag en nacht, maar als het op het loon aankomt, dan zy'n we een dagmeieje." tacieele en oecoQomisclie troniet. In den loop dezer week kwam eindelijk meer ruchtbaarheid aan de plannen, welke de Koninklijke reep. de Geconsolideerde Petrol. My. tracht of bezig is te verwezen lijken ten opzichte der Rumeeneche petroleum industrie. Er verluidde n.l. dat de S eaaa Roinana in 't verband onder controle der Geconsoli deerde zon worden opgenomen. Een zeer belangrijk bericht. De Steaua Romana n.l. is eene Duitsche maatschappij, wier aandeelen-kapitaal voor een overwegend gedeelte in handen der Deutsche Bank ia. Te verklaren is het dan ook, dat van Duitsche zijde het bericht in eerste instantie ten stellligste werd ontkend. Maar, zooals bekend mag worden ver ondersteld, zijn onlangs hier ter beurze 6 millioen Lei aand. der Steana geplaatst en is het van achteraf beschouwd niet onwaar schijnlijk, dat die introductie reeds een eerste stap is geweest tot de amalgamatie, welke thans schijnt tot stand te komen. De Duitsche bladen hebben hunne ont kenning daarvan ook reeds zoodanig gewij zigd, dat aan de zekerheid bijna niet meer valt te twijfelen. En dan geschiedt hier een proces, dat voor de Bumeensche petroleum-industrie in de toekomst van het grootste gewicht kan zyn. De Steaua Romana dan zou, naar luid der berichten, met de Astra Romana, welke onlangs is opgericht door de Astra en de BegatuL Romana, eene nieuwe maatschappij oprichten, waarin beider bezittingen zouden worden ingebracht. De conti óle over de maatschappijen zou komen in hand en der Geconsolideerde door vorming van eene Holding Cy, die den titel zal voeren van European Union Oil Cy. en een kapitaal van fr. 150 millioen zal hebben. Onwaarschijnlijk is ook niet, dat eerlang de Internationale Rumeensche Petroleum Mij. tot den bond zal toetreden en wie weet ook de Orion schatplichtig zal worden. Welke Amalgamatie dan een schitterend succes van nationaal initiatief mag worden geheeten. EEN GEDEELTE VAN DEN MELKWEG, opgenomen langs photographischen weg, door een telescoop met 40 elf. lent-middellijn; belichtingstijd uier uur. Zelfs in dit mee sterren goed gevulde hemelgedeelte, zijn nrg genoeg donkere ruimten zichtbaar. (Opname van prof. Max Wolf, Heidelberg). oppervlak dat even groot is als ruim 25 volle manen. Zoodra echter kijkers te hulp worden ge roepen stijgt het aantal zichtbare sterren zeer aanzienlijk, zelfs al gebruikt men slechts een gewonen tooneelkijker. De bekende sterregroep, de Pleiaden, die voor het bloote oog slechts een stuk of zeven sterren bevat, ver toont er in een kleinen kijker reeds twee of drie dozijn. Met eentooneelkyker zal men ongeveer tien maal meer sterren zien dan met het ongewapend oog. Het spreekt van zelf dat deze toename voortdurend grooter wordt, des te sterker kijkers gebruikt wor den. De catalogi van zichtbare sterren werden daardoor steeds omvangrijker, en zoo bevat de beroemde Durchmusterung van Argelander ruim 320.000 sterren voor iets meer dan de noordelijke helft van den hemel. Dit aantal omvat alle zichtbare sterren tot de grootte 91/3. Grooter ky kers gaven een nog veel grooter, maar toch nog gemakkelijk telbaar aantal. Door de toe passing der gevoelige plaat op sterrekundig gebied is het aantal echter op 'c kantje van het onvoorstelbare gekomen. Wanneer men met het oog door den kyker waar neemt ziet men na langen tijd volstrekt niet meer dan eerst; integendeel: het oog raakt vermoeid en ziet rflinder dan eerst. Een photographische plaat raakt echter niet vermoeid en is bovendien in staat lichthoeveelheden, die zeer geringen in druk maken en voor ons oog onmerkbaar zijn, gedurende vele uren by elkaar op te tellen totdat er een zeer merkbare indruk op de plaat ontstaan is. Is een ster b. v. na een expositietijd van n uur nog on zichtbaar op de plaat, dan is zy' na vele uren wél zichtbaar geworden. Combineert men nu de sterkste kijkers, die op de wereld bestaan, met de photographische plaat, dan krygt men als resultaai dat sterren tot de veertiende grootte zicht baar gemaakt kunnen worden. Verschillende sterrewachteu werken samen tot het maken van een stercatalogus op photographischen Ter beurze echfer werden deze berichten n tegengestelden zin verwertet". Ongetwijfeld was daartoe eensdeels aanlei ding het bericht-dat de Geconsolideerde te -onden een belangrijk bedrag nieuwe aandeelen voor 310 pCt. had gesyndiceerd, waarvan een koera-depreciatie der ondeaandeelen werd gevreesd. Vele van de minder krachtige speculanten gingen op grond daarvan totverkoop over en daar eene sterke party die grootepositiënin deze aandeelen heeft loopen, zich vrijwel Duiten de markt hield, kon de koers geen weerstand bieden aan het overweldigend aanbod, zoodat hij tot ca. 440 pCf. reageerde. Het mag echter als byna zeker worden verondersteld, dat hierop spoedig weer eene reprise zal volgen. Alle overige soorten werden door deze scherpe dalin g medegesleept en wy zen derhal v e meerendeels vry beduidende koers verliezen aan, ten bewijze waarvan wy hieronder de noteeringen laten volgen op 14 en 2 L Juli Dordtsche gew. . 162 pCt. 161 pCt. Geconsolideerde . 470 440 Koninklijke . . .528 515Moeara Enim . . 247 239 Perlak 108% 116 Zuid Perlak . . .143 148 Orion 168 152 Het koersverloop der Perlak en Zuid Perlak-aandeelen is slechts schijnbaar met die der overigen in strijd, wy'l deze beide maat schappijen geheel buiten deze consolidatie staan t u op het overdreven lage koerspeil flinke aankoopen ondervonden, waardoor eene koers verheffing van eenige beteekenis tot stand kwam. Ook de Rubber-waarden hebben weder om fluctuaties van vry grooten omvang achter zich; na belangrijke ryzing in den aanvang der week volgde weer reactie, die evenwel niet het geheele koersavans deed verloren gaan, wat blijkt uit achterstaande noteeringen op 14 en 21 Juli. Amsterdam Bnbber. . 252 263 Amsterdam Java Bubber 141 151 Nederlandsche Bnbber .80 83 X Serbadjadi 111 114 Loengei Baya .... 108 116 Wat de laatste maatschappij betreft, deze onderhandelt reeds geruimen ty'd over den verkoop harer bezittingen aan een Engelsen syndicaat en ofschoon men tot nog toe niet tot een bevredigend resultaat schijnt te zy'n gekomen, is het zeer waarschijnlijk dat de overeenkomst tot stand komt en de aan deelen op den tegenwoordigen prys nog niet duur mogen worden geacht. Ook Cnltunr-aandeelen, ofschoon eerst vry vast van toon, ondervonden den terugslag van de situatie der petroleum markt. My'naandeelen varieerden niet noemenswaard; Guyana's bleven voortdurend heen en weer schommelen en sluiten wederom eenige procenten lager dan voor acht dagen. In tegenstelling met de locale markt, gaf de Ne<v-Yorksche van eene vrq vaste tendenz blijk. Bij zóó geringe omzetten echter dient men niet al te veel beteekenis aan de stemming te hechten, want de markt geeft den indruk alsof hy op het doode punt staat. Nu is het maar de kwestie te weten, naar welke richting eerlang zal worden overgeheld. In de Vereenigde Staten zelve is men vry algemeen van opinie, dat in de tweede helft dezes jaars nog wel lagere prijzen te zien zullen komen en wordt uit diem hoofde eene hausse-speculatie niet aanbevolen, tenzq voor langeren duur. Misschien zal eerst in 1911, wanneer de beslissingen van het Hooggerechtshof in zake den Tabakstrnst en de Standard Oil Comp. zul len zy'n gevallen, eene wezenlijke verbetering in den toestand der markt intreden, doch intusschen kunnen allerlei factoren van min gunstigen aard zich voordoen. Zoo heeft b.v. de Interstate Commerce Commissie tarief verlaging by de Union- en Southern Pacific Spoorweg-Maatschappijen bevolen, en ofschoon wordt erkend, dat de tarieven werkelijk te hoog waren, is het niet onwaarschijnlijk, dat eene verdere re ductie wordt voorgeschreven. In dat geval nu zou de inkomsten-rekening dezer maatschappijen deerlijk worden ge troffen en ware eene dividendverlaging al licht daarvan het gevolg. Doch de Commissie heeft zich voor rede lijke eischen vatbaar getoond; de tarieven, welke op de oostelijke ly'nen doorgaans te laag waren (door de grootere concurrentie) zyn verhoogd en die verhoogingen werden door de commissie geheel of grootendeels goedgekeurd. Maar de behandeling der goederen-tarieven is vier maanden uitgesteld. Of dit werkelijk verband houdt met poli tieke bedoelingen dan wel dat die coïnci dentie met de verkiezingen voor het C jngres grondslag. Dit werk is byna voltooid en zal naar schatting het nog volstrekt niet oneindig groote getal tien millioen sterren be ratten. Dit is echter nog niet alles wat zichtbaar ia. Met de groote telescoop der Lick-aterrenwacht in Californiëziet men nog veel meer sterren. D.t instrument maakt, volgens Prof. Pickering, ongeveer 50 millioen sterren zicht baar tot de 16 ie grootte. Met behulp van de photographie zy'n nog flauwere sterren zichtbaar te maken en op grond van ver schillende opnamen komt men tot het waarschijnlijkste getal van een honderd millioen zichtbare sterren voor den geheelen hemel. Wil men nagaan hoeveel oppervlakte van den hemel gemiddeld n ster bevat, dan behocfc men slechts te berekenen dat de hemel in ruim 64 000 vierkante graden te verdeelen is en elke graad in 3600 nerkante minuten en elke vierkante minuut in 3600 vierkante seconden, om te vinden dat een ruimte van ongeveer 5000 vierkante seconden n ster bevat. Daar een sterre schijfje slechts een zeer klein deel van een vierkante seconde beslaat, ziet men hieruit dat de sterren volstrekt nog niet erg opeengehoopt aan den hemel staan. Er zou zelfs aan den hemel nog ruimte genoeg zyn om minstens honderd maal meer sterren te bevatten dan nu zicht baar zyn met de beste hulpmiddelen. Onze conclusie is dus: het aantal zichtbare sterren is rolstrekt niet ontelbaar, maar integendeel nog betrekkelijk klein. Op de hierbij gevoegde afbeelding ia een deel van den Melkweg photographisch weergegeven en men ziet daidelyk dat zelfs in dit sterk gevulde hemel gedeelte de sterren nog lang niet mannetje aan mannetje staan. P. VAN OLST.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl