Historisch Archief 1877-1940
No. 1726
DE AMSTERDAM MEH WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Ook daarover wellicht een andere keer.
Het Apollinische element in Jacob Maris
ia zeker door het Gezicht op Delft" vergroot
Want Vermeer ia door zyn tijd grooter en
gemakkelijker dan wij zqn. Waaruit die groot.
beid komt, ia een andere vraag en staat
buiten deze bespreking; de rijpe verwonde
ring in den vroegeren schilder is er een
deel zeker van....
IV. De invloed van Jacob Maria'stadsgezicht
Is een nog werkende in Holland. Het
stadsgelicht van Jacob is niet te denken zonder
hét stadsgezicht van Vermeer. De invloed
van Vermeer werkt das na. Deze invloed is
niet op het algemeen menschelyke zoo zeer
gebouwd als de invloed is, die Bembrandt
uitoefent. Hij is eveneens daarom mij een
bewg's naast de gevoeligheid van ons Hol
landers voor den landgenoot, dat hetgeen ik
toch het misverstand over zqn kleur blijf
noemen (die eer een compositiezaak is dan
een zacht tot natuurgetrouwheid (objectief),
eer een wezensniting dan een drift (die tegen
de subjectiviteit ingaat) tevens een der facto
ren is van de (niet onverdiende) zoo hoog
gestegen achting van velen onzer schilders
voor Vermeer van Delft.
Dit zqn de enkele opmerkingen die de lezing
van dit boekje in Brussel uitgegeven, bjj
mq wekten.
PLASSCHAKBT.
tfnotzcnötn.
en lomlomiers en killers.
Als in den zomer'de komkommer ontwaakt
«n lui en lodderig, maar opvallend geel en
sappig ten bakke nitbangt.ont waakt de mensca,
zelfs de Hollander, tot levenslust en een zekere
«peelsche dartelheid. Ook de journalist, met
wien in het winterseizoen de kwesties en
schrikkelijke rampen een wreed, onverpoosd
«pel drijven, ademt dan op en komt er toe
op iyn beurt te willen spel en, met k westieuse
kwesties bjj gelukkige ontstentenis der echte,
met kwesties als komkommer», pukkelig en
gespierd als armen, maar volmaakt onschul
dig. Hq jongleert er mee om zijn handigheid
en beroepsqver te toonen, maar eet ze ten
«lotte toch op en er blijft niets van over.
Zoo de heer L. Simons, wien de journalist
nog altqd in 't bloed en in de pen zit. Hq
noodt mq, bq gebrek aan andere, betere occu
patie, tot zulk een komkommerspel van aan
val en verweer en... ik wil wel.
De aanleiding tot onzen pennestry d behoeft
niet ernstig te zijn: een artikel van my, dat
beter nog wat uitgesteld was" en waarvoor
ik blijkbaar niet voldoende stof had...
Men ziet, het is niet veel zaak?, waartegen
de heer Simons ten komkommerstrijde gaat.
Wat is 't geval? Ik heb in Mei hoe lang
is dat al geledenl?een stukje geschreven in
O root Nederland, waarin ik op grond van zekere
interviews in het Hdbld, en ook een weinig van
«en onderzoek door den heer 8. ingesteld,
?over onze tooneeltoestanden een en ander
in 't midden bracht, daarbij tot de conclusie
komende, dat acteurs, zoowel als andere
Hollandsche kunstenaars, lijden aan burger
lijkheid, d. W.E. aan benauwde woningen,
benauwde idealen en benauwde zelfgenoeg
zaamheid.
En aan gebrek aan humor, had ik er
misschien moeten bijvoegen.
Nu is het echter regel en waarschijnlijk
zeer menschely'ïdat zulke beschuldigingen
«n conclusies in 't algemeen niemand in het
bqsonder zich aantrekt, behalve dan de heer
Simons, (die er juist niets mee te maken had)
all hjj toevallig zq'n naam hoort noemen en
bemerkt dat men een artikel van hem enkel
in 't verkort gelezen heeft. Dan springt big
«p, als een duiveltje uit een doosje, zoo ik
mq die vergelijking permitteeren mag, trekt
zoo een moderne Paladijn zq'n stalen
harna) aan, zet zich den zwaren helm op
't hoofd en grijpt het zesvoets slagzwaard
om te strqden, niet voor zichzelven, maar
voor de beleedigde Onschuld der
tooneelgpelers. Ik meen den door hem aangevallen
artiesten schuldig te wezen"... hen te ver
dedigen, schrqft hq. Waarom, in godsnaam,
zou jaist de heer 8. hun dit schuldig wezen ?
vraagt zich de lezer in verbazing af. Maar
wq die niet enkel onze Fappenheimers kennen
maar ook van komkommers weten, wjj ver
bazen ons niet. Wij d.w.s. ik gespen
terstond ook onzerzijds het roestig harnas
aan, als een aieuwerweteche Don Qaichotte en
trekken op ter verdediging door aanval.
Heeft niet de heer L. Simons in ditzelfde
komkommer-artikel, waarin hij den topneelist,
met gevaar van zijn leven verdedigt, den
journalist gehoond in minstens twee zijner
verdienstelijke leden, die hij heimelijk
beiiiiiiiiiiiiiiiMiiiimiiiiii
ETLNSCHAPPEliJKE
? s Het aantal der zichtbare sterren
Weet gy hoeveel heldere sterren aan den
blauwen hemel staan?" De vraag is tegen
woordig met ja te beantwoorden, zonder dat
het aantal ontelbaar is gebleken zooals de
dichter eigenlijk verwachtte. Opeenzoelen
zomeravond met den neus omhoog gericht,
de sterren bewonderend, maken de meeste
menschen hun bewondering nog grooter
door zich werkelijk te verbeelden dat zy
ontelbare sterren zien, even ontelbaar als de
korrels van het zand der zee. Maar als het
op vergelijking hiervan aankomt dan zou ik
de zandkorrels steunen tegenover de sterren.
Het aantal der zichtbare sterren is voor het
bloote oog niet alleen zeer telbaar, maar ook
zelfs het aantal dat in de sterkste telescopen
zichtbaar kan gemaakt worden met alle
hulpmiddelen der moderne sterrekunde is
volstrekt niet oneindig groot.
Da eerste pogingen tot het maken van
?terren-catalogi hebben reeds een honderdtal
Jaren voor Christus onweerlegbaar aange
toond dat het aantal heldere, voor het bloote
oog duidelijk zichtbare sterren voor de breedte
van Bhodes ruim duizend bedroeg. Aanlei
ding voor het maken van deze sterrelqst
was het plotseling verschijnen van een nieuwe
heldere Ster, zooals op ongeregelde tijden
?wel eens meer gebeurt, o.a. nog een tiental
schuldig t zyn Haagsche speech verminkt te
bebben door haar te verkorten?
De beide heeren, die myn Haagsche lezing
verslaan" hebben, hebben zicb.... heel
behoorlqk gekweten, maar.... wat ze gaven
was een extract, d.w.z. met natuurlijk heel
veel er uit en met allerlei wendingen er in,
die precies een schakeering anders gaven
dan ik gezegd had".
Hal hoort ge 't. Dit is niet enkel een aan
val op de twee Haaggche heeren, die zich
heel behoorlqk gekweten hebben", maar er
niets van terecht gebracht, maar ook op de
reportage in 't algemeen, alsof die eigenlijk
uiteraard nooit iets behoorlyk weergeven
kan van hetgeen gesproken wordt. Wel,
waartoe zou men dan nog verslagen behoeven
te "geven ? Waar dienen dan nog verslaggevers
voor? En waartoe het belangrijkst deel der
courant? My dunkt, dat is de journalistiek
in 't hart getroffen en ik meen den door
hem op deze schandelijke wjjze aangevallen
en veroordeelden journalisten schuldig te
wezen, hier openbaarlgk van myn baarlyken
afschuw met zulk beweren te doen blijken.
Alsof bovendien niet elke speech, zelf die
des heeren Simons, driemaal te lang ware
en de reporters slechts menschenliefde be
trachten door te bekort en l Den spreker
geven zq daardoor in zyn schoonsten essens
ea ons lezers besparen ze het gekworden
door de toenemende spraakzaamheid en los
lippigheid des ty'd?....
In het algemeen, myn geachte
komkommerpolemicus, is het een bekende Hollandsere
eigenschap, die dunkt my niet bepaald van
kracht getuigt, dat wy ons vooral over klei
nigheden opwinden, dat wy de zaken liefst
zoo droog mogely'k en naar den letter op
vatten, en niet verdragen, dat iemand het
laatste woord heeft. Zoo is heel Nederland
voortdurend vol van kleine, volmaakt nutte ?
looze rnsie's, waar niets uit blykt dan
ijdelheid en zwakke lichtgeraaktheid der
disputanten zelf, en waar danjan-en-alleman,
belust op standjes, met nooit bevredigd leed
vermaak gretig naar luistert.
Een nationaal beeld voor dit nationaal
bedrijf doet zich ongezocht voor. Op warme
avonden in dit seizoen kan men het treffen,
komend tegen schemering voorbij een stil,
biezenry'k poeltje, dat plots de weldadige
rust gestoord wordt door een jongen kikker,
die uit het vette kroos het eigenwijs hoofd
opsteekt, om aanmatigend brutaal en waarlijk
irritant rek-kek te schetteren. Daar had 't
dan echter by kannen blijven. Wat ware
jeugd zonder overmoed, nietwaar ? Ook weten
wy, dat het geringschattend radicalisme der
jongeren op later leeftijd van zelf wel over
gaat, zonder dat wy' dadelyk het water onzer
nuchterheid gieten op dat edelmoedige vuur.
Maar een oude, grauwe kikker kan blijk
baar dat jeugdig enthousiasme niet velen. Hy'
glotst met zyn uitpuilende beroarteoogen
boven water, opent zyn cynisch breeden bek
en zegt gedecideerd en plat t el ij k : kwak...
Hetgeen de andere, in Eugelschen zin ver
staande, natuurlijk niet onder zich laat en
weer beantwoordt met een, nu zeer ongepast
schelderig, rekkekkekktk. En dan is 't nare leven
gaande. Allerlei dikbuikige, krombeenige oude
heeren komen zich onnoodig met het dispuut
bemoeien en zetten gewichtig-krakende of
vette stemmen op, den gansenen lieven langen
zomernacht, terwijl ze toch werkelijk beter
deden, te gaan slapen of te luisteren naar
de stilte, die veel te zeggen heeft...
Ziedaar een beeld van de bazig heid, de
zwakke prikkelbaarheid in 't lieve vader
kikker-land. Het doet my onwilkenrig (men
heeft zy'n associaties zoo niet in zy'n macht)
nog aan dien anderen, vermaarden Kikker
der Oudheid denken, die een Os wou worden.
Doch dat heeft hier volstrekt niets te maker.
Ik zou er niet aan denken den heer 8. de
rol van kikker toe te deelen, reeds daarom
niet, wijl de rol van os my bijzonder
antipathiek schijnt, al is er iets in myn naam,
dat er verwant aan i?.
Indien de heer Simons deze komkommer
polemiek nog een beetje zou willen voort
zetten. ..
FEANS COEHEÏT.
Een IiAische larseillaise,
Door den aanslag van den Indischen stu
dent Dhingra is de aandacht van Europa meer
gevestigd geworden op de vrijheidsbeweging,
die zich, vooral in Bengalen, meer en meer
uitbreidt onder de leus Svadesi" die
ongeveer gelijkluidend is met Indiëaan de
Indiërs."
Evenals ook in andere landen, in tijden
van machtige revolutionnaire stroomingen,
is ook hier een vrij beidslied ontstaan, dat
met geestdrift gezongen wordt.
Het is, ook uit letterkundig oogpunt, zeer
merkwaardig. In vrije vertalinsr, waarbij na
tuurlijk het eigenaardige poëtische cachet ver
jaren geleden in het sterrebeeld Perseus;
om de nakomelingen in staat te stellen uit
te maken of dit werkelijk nieuwe sterren
waren, maakte men de lijsten van de be
staande sterren. Herhaaldelijk zy'n later
aanvullingen en vooral verbeteringen in
deze catalogi aangebracht zonder dat echter
het aantal der voor een bepaalde plaats
zichtbare sterren heel reel meer of minder
dan een duizendtal bedroeg. Een van de
bekendste catalogi is die van Heis, die in
zy'n Atlas Coelestis Novui (1872) opgaf welke
sterren voor het bloote oog zichtbaar zijn,
in het hemel-gedeelte dat ligt i nsschen de
hemel pool en 20 gr. Zuider Declinatie (dus
ruimdehalrehemelglobe). Dit werk bevat
de sterren tot de 6e a 7e grootte, wat juist
de grens is van zichtbaarheid voor het on
gewapend oog. Het aantal is slechts vier
duizend negenhonderd drie-en-veertig. Met
behulp van andere opgaven voor het zuide
lijke hemelgedeeite krijgen wy' voor den ge
heelen hemel een totaal van ruim 7000
sterren. Gemiddeld zien wy op een zeer
helderen avond ongeveer de helft dus 3500
sterren boven onzen horizon. Dit aantal ia
verwonderlijk klein en zal den meesten
mensohen eenig^ teleurstelling bezorgen. Wan
neer men echter een deel van den hemel,
b.v. het vierkant in de groote Beer, eens
goed beky'kt, zal men zien dat in dit groote
stuk slechts acht zichtbare sterren staan,
die bovendien voor goede oogen alleen
zichtbaar zy'n. En dergelijke kleine getallen
krjgt men by heel veel andere groote stuk
ken aan den hemel eveneens.
Hoe gering dat aantal is, blykt vooral goed
wanneer men nagaat, dat, wanneer de sterren
gelijkelijk verdeeld waren, op elke zes vierkante
graden n ster zou staan, d. w. z. op een
loren gaat, luidt de inhoud ongeveer aldus:
Vaderland, o mya Moeder, ik groet u I
Gy land van machtige stroomen en zoete
vruchten, afgekoeld door den wind, die van
den Himalaya waait, en overdekt met een
mantel van schitterend groen I
Vaderland, o mijn Moeder, iK groet n!
Gy, wier nachten stralen in den glans der
maan, gy, met uw dichte wouden en uw
schitterende bloemen, gy', de zaligheid van
uw zonen, gy, lachend genade verleenend,
gy, wier taal zoo liefelijk is l
Vaderland, o myn Moeder, ik groet n!
Zeventig millioen stemmen verkondigen
uwen wil, tweemaal zeventig millioen armen,
met scherpe zwaarden in de vuist, worden
om uwentwil opgeheven: wie waagt het, u
krachteloos te schelden?
Ik roep n aan, o Moeder, opdat Gy ons
moogt redden, opdat Gy ons beschermt tegen
onze vyandan l
Vaderland, o myn Moeder, ik groet n I
Gy zij t de Wysheid en de Deugd, Gy zij t
Hart en Moed; in het lichaam zij t Gij de
Ziel, in de armen de Kracht, in het hart
het Geloof.
O, mocht in onze tempels slechts uw beeld
de altaren sieren l Wees gebenedijd, Gij
Doerga, tienarmige, wapendreigende Godin,
Gy Laksmê, Beheerscheres van den Lotus,
Gij Bani, Beschermvrouw der Wijsheid!
Wees gebenedijd, Gij Moeder zonder feil
en zonder gel y ken" Gy, met de liefelijke
wateren en de zoete vruchten!
Vaderland, o myn Moeder, ik groet n!
Gy, in bloesems lachende, vriendelijke,
machtige, zorgende, voedende Moedert
Vaderland, ik groet u !"
De Indische tekst vertoont een merkwaar
dige mengeling van woorden, gedeeltelijk
ontleend aan het moderne Bengaalsche dialekt,
gedeeltelijk aan het oude sauskriet.
De groote massa van het volk kent overi
gens van dit lied, dat da eigenaaidige schoon
heid van het land zoo heerlijk bezingt, meestal
niet veel meer dan het refrein, dat een soort
parool geworden is in den mond der revo
lutionairen.
S.
DesMecteeren m spoorwagons.
Wy zitten veilig ver van Rmland en als
er maar geen bacteriën meereizen naar Rot
terdam en daar in stilte zich nestelen in
Hollandsche ingewanden, dan lezen wy alleen
choleraberichten uit Rusland zonder zelfs de
moeite te nemen de lang-vergeten districten
op te zoeken op de kaart. Maar Duitschland
denit er anders over en terecht. Er zyn
verscheiden wagons, die na een tournee in
Bualand gemaakt te hebben, weer de grens
passeeren en in Dnitschland terugkeeren.
Afgezien van cholera-bacillen komt er nog
heel wat anders mee in die wagons en het
is al langen ty'd gewoonte geweest aan de
Duit;o'ie grens de uit Rusland terugkeerende
wagons flink onderhanden te nemen om al
het ongedierte er grondig uit te halen. Alle
bekleeding, gordijnen enz. werd weggehaald
en flink gereinigd. Maar er bleven toch
bezwaren nl. het gevaar voor infectie der
werkplaatsen, de groote kosten die deze
methode met.zich me^biAoht, en de lange
tijd dien de wagons buiten dienst bleven.
Daarom is er een sn,eller en afdoender m ddel
bedacht. Aan de grens bevinden zich groote
metalen liggende cylinders, met een
middellyn, die groot genoeg is om de wagon geheel
toe te laten. Deze cylinder is 5 M. hoog en
24 M. lang. Da ongezuiverde wagon wordt
hierin gereden, nadat vensters en deuren
geopend zjjn. Daarna wordt het open
cylindereinde gesloten met een zware deksel, die
stevig aangeechroefd wordt, zoodat de sluiting
luchtdicht is. Daarna wordt door een buizen
stelsel stoom in de cylinder gevoerd zoodat
de lucht verhit wordt tot 140°Fahrenheit
(60°C.) Hierna wordt de lucht uit de
cyiinder weggepompt tot een druk van pl.m. 1/8
atmospheer. Deze behandeling is voldoende
om al het ongedierte te dooden in de kleinste
schuilhoeken. Proeven met ongedierte, bedekt
door katoen en linnen, en geplaatst in de
wagon, bewezen de bruikbaarheid der cylin
der; alles was dood. Voor bij zondere gevallen
kon formal lehyd in de cylinder geblazen
worden, met nog mooier resultaten. Op
deze wijze is de behandeling kort, gevaar
loos en afdoend. v. 0.
Electrocntifi ran toekomstige lippen.
Vegetariërs kunnen een nieuw werkzaam
heden-gebied betreden Eieren, die in
vriesinrichtingen bewaard worden, bederven niet
maar krijgen toch een onaangename, duffe
smaak. Wanneer men fchter door de eieren
een electriecbe stroom voert, blijft deze
dufheid weg. Vermoedelijk ia de reden hier
van dat een ei, gewoon geplaatst in de
vriesinrichting, levend is en langzaam dood vriest.
Bq de behandeling met electrische stroom
is het ei echter gedood, wanneer het in d
vriee-ruimte komt. Maar is aan deza
electrocutie van kippen-emhryonen niet een moreel
luchtje in plaats van het werkelijke?
v. O.
CnariTari,
Het moet verbazing wekken dat Zola de
grof realistische man is geworden, dien wy
uit zijne romans kennen. Zola's moeder,"
zoo lezen wy in de Geneeskundige Courant,
(hy was eenig kind) bracht hem als jonge
vrouw ter wereld."
*
Een 69 jarige man,, pas uit de rijks
werkinrichting ontslagen, had pp het
Damrak een ruit van een winkelier
ingeslagen en later op klaarlichtendag
een groote spiegelrnit verbrijzeld. Het
was hem volgens zyn verklaring heden
voor de rechtbank, louter te doen om
van de straat te komen." (N. B. Ct.)
Een eenvoudiger weg is door de deur.
*
Leeraar, goed met Zwitserland bekend,
stelt voor jongelui de gelegenheid open
hem daarheen te vergezellen. Uitstekende
referentiën van ouders en pupillen.
Wy' hebben inzage gehad van een referentie
van een pupil. Deze luidde :
Benzenlol gehad. De ouwe maft na't
eten. Dan smeer je 'm. Merkt niks. Spreek
vooral belangstellend over Fauna" en
Flora" (Fauna torren en wurmen,
Flora = Edelweisz, enz.)"
*
Haar!. Coöperatie ve Diner- Vereeniging.
Vraagt inlichtingen over het uitzenden
van diners. (Woninggids.)
Wy hebben de vereeniging eenige prak
tische wenken toegezonden.
*
Mevrouw Smit, Annastraat 6, vraagt
een net DAGMEISJE, voor dag en nacht.
(Predik beurten blad.)
Zoo zyn de mevrouwen," schryft ons een
verontwaardige dienstbode; werken moeten
we dag en nacht, maar als het op het loon
aankomt, dan zy'n we een dagmeieje."
tacieele en oecoQomisclie troniet.
In den loop dezer week kwam eindelijk
meer ruchtbaarheid aan de plannen, welke
de Koninklijke reep. de Geconsolideerde
Petrol. My. tracht of bezig is te verwezen
lijken ten opzichte der Rumeeneche petroleum
industrie.
Er verluidde n.l. dat de S eaaa Roinana
in 't verband onder controle der Geconsoli
deerde zon worden opgenomen.
Een zeer belangrijk bericht.
De Steaua Romana n.l. is eene Duitsche
maatschappij, wier aandeelen-kapitaal voor
een overwegend gedeelte in handen der
Deutsche Bank ia. Te verklaren is het dan
ook, dat van Duitsche zijde het bericht in
eerste instantie ten stellligste werd ontkend.
Maar, zooals bekend mag worden ver
ondersteld, zijn onlangs hier ter beurze
6 millioen Lei aand. der Steana geplaatst en
is het van achteraf beschouwd niet onwaar
schijnlijk, dat die introductie reeds een eerste
stap is geweest tot de amalgamatie, welke
thans schijnt tot stand te komen.
De Duitsche bladen hebben hunne ont
kenning daarvan ook reeds zoodanig gewij
zigd, dat aan de zekerheid bijna niet meer
valt te twijfelen.
En dan geschiedt hier een proces, dat voor
de Bumeensche petroleum-industrie in de
toekomst van het grootste gewicht kan zyn.
De Steaua Romana dan zou, naar luid der
berichten, met de Astra Romana, welke
onlangs is opgericht door de Astra en de
BegatuL Romana, eene nieuwe maatschappij
oprichten, waarin beider bezittingen zouden
worden ingebracht.
De conti óle over de maatschappijen zou
komen in hand en der Geconsolideerde door
vorming van eene Holding Cy, die den titel
zal voeren van European Union Oil Cy. en een
kapitaal van fr. 150 millioen zal hebben.
Onwaarschijnlijk is ook niet, dat eerlang de
Internationale Rumeensche Petroleum Mij.
tot den bond zal toetreden en wie weet ook
de Orion schatplichtig zal worden.
Welke Amalgamatie dan een schitterend
succes van nationaal initiatief mag worden
geheeten.
EEN GEDEELTE VAN DEN MELKWEG, opgenomen
langs photographischen weg, door een telescoop met
40 elf. lent-middellijn; belichtingstijd uier uur.
Zelfs in dit mee sterren goed gevulde hemelgedeelte,
zijn nrg genoeg donkere ruimten zichtbaar.
(Opname van prof. Max Wolf, Heidelberg).
oppervlak dat even groot is als ruim 25
volle manen.
Zoodra echter kijkers te hulp worden ge
roepen stijgt het aantal zichtbare sterren
zeer aanzienlijk, zelfs al gebruikt men slechts
een gewonen tooneelkijker. De bekende
sterregroep, de Pleiaden, die voor het bloote oog
slechts een stuk of zeven sterren bevat, ver
toont er in een kleinen kijker reeds twee of
drie dozijn. Met eentooneelkyker zal men
ongeveer tien maal meer sterren zien dan
met het ongewapend oog. Het spreekt van
zelf dat deze toename voortdurend grooter
wordt, des te sterker kijkers gebruikt wor
den. De catalogi van zichtbare sterren
werden daardoor steeds omvangrijker, en
zoo bevat de beroemde Durchmusterung van
Argelander ruim 320.000 sterren voor iets
meer dan de noordelijke helft van den
hemel. Dit aantal omvat alle zichtbare
sterren tot de grootte 91/3. Grooter ky kers
gaven een nog veel grooter, maar toch nog
gemakkelijk telbaar aantal. Door de toe
passing der gevoelige plaat op sterrekundig
gebied is het aantal echter op 'c kantje van
het onvoorstelbare gekomen. Wanneer
men met het oog door den kyker waar
neemt ziet men na langen tijd volstrekt
niet meer dan eerst; integendeel: het oog
raakt vermoeid en ziet rflinder dan eerst.
Een photographische plaat raakt echter
niet vermoeid en is bovendien in staat
lichthoeveelheden, die zeer geringen in
druk maken en voor ons oog onmerkbaar
zijn, gedurende vele uren by elkaar op te
tellen totdat er een zeer merkbare indruk
op de plaat ontstaan is. Is een ster b. v.
na een expositietijd van n uur nog on
zichtbaar op de plaat, dan is zy' na vele
uren wél zichtbaar geworden.
Combineert men nu de sterkste kijkers,
die op de wereld bestaan, met de
photographische plaat, dan krygt men als resultaai
dat sterren tot de veertiende grootte zicht
baar gemaakt kunnen worden. Verschillende
sterrewachteu werken samen tot het maken
van een stercatalogus op photographischen
Ter beurze echfer werden deze berichten
n tegengestelden zin verwertet".
Ongetwijfeld was daartoe eensdeels aanlei
ding het bericht-dat de Geconsolideerde te
-onden een belangrijk bedrag nieuwe
aandeelen voor 310 pCt. had gesyndiceerd,
waarvan een koera-depreciatie der
ondeaandeelen werd gevreesd.
Vele van de minder krachtige speculanten
gingen op grond daarvan totverkoop over en
daar eene sterke party die grootepositiënin
deze aandeelen heeft loopen, zich vrijwel
Duiten de markt hield, kon de koers geen
weerstand bieden aan het overweldigend
aanbod, zoodat hij tot ca. 440 pCf. reageerde.
Het mag echter als byna zeker worden
verondersteld, dat hierop spoedig weer eene
reprise zal volgen.
Alle overige soorten werden door deze
scherpe dalin g medegesleept en wy zen derhal v e
meerendeels vry beduidende koers verliezen
aan, ten bewijze waarvan wy hieronder de
noteeringen laten volgen op 14 en 2 L Juli
Dordtsche gew. . 162 pCt. 161 pCt.
Geconsolideerde . 470 440
Koninklijke . . .528
515Moeara Enim . . 247 239
Perlak 108% 116
Zuid Perlak . . .143 148
Orion 168 152
Het koersverloop der Perlak en Zuid
Perlak-aandeelen is slechts schijnbaar met die
der overigen in strijd, wy'l deze beide maat
schappijen geheel buiten deze consolidatie
staan t u op het overdreven lage koerspeil
flinke aankoopen ondervonden, waardoor eene
koers verheffing van eenige beteekenis tot
stand kwam.
Ook de Rubber-waarden hebben weder
om fluctuaties van vry grooten omvang
achter zich; na belangrijke ryzing in den
aanvang der week volgde weer reactie, die
evenwel niet het geheele koersavans deed
verloren gaan, wat blijkt uit achterstaande
noteeringen op 14 en 21 Juli.
Amsterdam Bnbber. . 252 263
Amsterdam Java Bubber 141 151
Nederlandsche Bnbber .80 83 X
Serbadjadi 111 114
Loengei Baya .... 108 116
Wat de laatste maatschappij betreft, deze
onderhandelt reeds geruimen ty'd over den
verkoop harer bezittingen aan een Engelsen
syndicaat en ofschoon men tot nog toe niet
tot een bevredigend resultaat schijnt te zy'n
gekomen, is het zeer waarschijnlijk dat de
overeenkomst tot stand komt en de aan
deelen op den tegenwoordigen prys nog niet
duur mogen worden geacht.
Ook Cnltunr-aandeelen, ofschoon eerst vry
vast van toon, ondervonden den terugslag
van de situatie der petroleum markt.
My'naandeelen varieerden niet
noemenswaard; Guyana's bleven voortdurend heen
en weer schommelen en sluiten wederom
eenige procenten lager dan voor acht dagen.
In tegenstelling met de locale markt, gaf
de Ne<v-Yorksche van eene vrq vaste tendenz
blijk.
Bij zóó geringe omzetten echter dient men
niet al te veel beteekenis aan de stemming
te hechten, want de markt geeft den indruk
alsof hy op het doode punt staat.
Nu is het maar de kwestie te weten, naar
welke richting eerlang zal worden overgeheld.
In de Vereenigde Staten zelve is men
vry algemeen van opinie, dat in de tweede
helft dezes jaars nog wel lagere prijzen te
zien zullen komen en wordt uit diem hoofde
eene hausse-speculatie niet aanbevolen, tenzq
voor langeren duur.
Misschien zal eerst in 1911, wanneer de
beslissingen van het Hooggerechtshof in zake
den Tabakstrnst en de Standard Oil Comp. zul
len zy'n gevallen, eene wezenlijke verbetering
in den toestand der markt intreden, doch
intusschen kunnen allerlei factoren van min
gunstigen aard zich voordoen.
Zoo heeft b.v. de Interstate Commerce
Commissie tarief verlaging by de Union- en
Southern Pacific Spoorweg-Maatschappijen
bevolen, en ofschoon wordt erkend, dat de
tarieven werkelijk te hoog waren, is het
niet onwaarschijnlijk, dat eene verdere re
ductie wordt voorgeschreven.
In dat geval nu zou de inkomsten-rekening
dezer maatschappijen deerlijk worden ge
troffen en ware eene dividendverlaging al
licht daarvan het gevolg.
Doch de Commissie heeft zich voor rede
lijke eischen vatbaar getoond; de tarieven,
welke op de oostelijke ly'nen doorgaans te
laag waren (door de grootere concurrentie)
zyn verhoogd en die verhoogingen werden
door de commissie geheel of grootendeels
goedgekeurd.
Maar de behandeling der goederen-tarieven
is vier maanden uitgesteld.
Of dit werkelijk verband houdt met poli
tieke bedoelingen dan wel dat die coïnci
dentie met de verkiezingen voor het C jngres
grondslag. Dit werk is byna voltooid en zal
naar schatting het nog volstrekt niet oneindig
groote getal tien millioen sterren be ratten.
Dit is echter nog niet alles wat zichtbaar ia.
Met de groote telescoop der
Lick-aterrenwacht in Californiëziet men nog veel meer
sterren. D.t instrument maakt, volgens Prof.
Pickering, ongeveer 50 millioen sterren zicht
baar tot de 16 ie grootte. Met behulp van
de photographie zy'n nog flauwere sterren
zichtbaar te maken en op grond van ver
schillende opnamen komt men tot het
waarschijnlijkste getal van een honderd millioen
zichtbare sterren voor den geheelen hemel.
Wil men nagaan hoeveel oppervlakte van den
hemel gemiddeld n ster bevat, dan behocfc
men slechts te berekenen dat de hemel in
ruim 64 000 vierkante graden te verdeelen
is en elke graad in 3600 nerkante minuten
en elke vierkante minuut in 3600 vierkante
seconden, om te vinden dat een ruimte van
ongeveer 5000 vierkante seconden n ster
bevat. Daar een sterre schijfje slechts een
zeer klein deel van een vierkante seconde
beslaat, ziet men hieruit dat de sterren
volstrekt nog niet erg opeengehoopt aan den
hemel staan. Er zou zelfs aan den hemel
nog ruimte genoeg zyn om minstens honderd
maal meer sterren te bevatten dan nu zicht
baar zyn met de beste hulpmiddelen. Onze
conclusie is dus: het aantal zichtbare sterren
is rolstrekt niet ontelbaar, maar integendeel
nog betrekkelijk klein. Op de hierbij gevoegde
afbeelding ia een deel van den Melkweg
photographisch weergegeven en men ziet
daidelyk dat zelfs in dit sterk gevulde hemel
gedeelte de sterren nog lang niet mannetje
aan mannetje staan.
P. VAN OLST.