Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Rö. 1729
papier geëmiteerd en al brengt men hierbij
in mindering het bedrag voor het ref andeeren
van oudere titels dan nog blijft een kapi
taal over, dat het opnemingevermogen ver
te boren gaat.
Want 't is niet alleen Amerika; de
emissie-markt te London werd in hetzelfde
tijdvak tot hare uiterste capaciteit in beslag
genomen. Dd4r besomden de uitgiften in
het eerste semester een totaal van £ 188.COO.OOO
terwijl de emisaiën in elk der volgende volle
jaren bedroegen: millioen £
1909 183.3
1908 192.2
1907 123.6
1906 120.2
1905 167.2
Van deze jongste buitengewone bedrijvig
heid op het emissie-veld komt een groot
gedeelte op rekening van rubber- en
olieWaarden, aan de vraag -waarnaar door de
promotor met de meeste bereidwilligheid
?werd voldaan. En toch zijn deze fondsen in
mindere mate door de Amerikaansche baisse
meegesleept geworden, dan de koper,
diamant en goudmijmhares.
Ook de Fransohe rrrarkt beeft sedert begin
1010 ruimschoots baar aandeel in nieuwe
waarden geabsorbeerd en wel tot een bedrag
van ciroa 8 X mülierd francs. En nog is aldaar
de rusttijd niet aangebroken, in de voiige
maand bjjv. kwam nog daarbij 280 millipan
francs van de nieuwe texicaanscbe leeninp.
Blinder gemakkelijk schijnt 't te vlotten met
de -overname van 3e 660 millioen kronen der
nieuwe Hongaanche leening.
'? De overlading van Ae kapitaalmarkt is dus
meer dan buitengewoon, xeodat «enige kalmte
Ha een zoo groote emissie-activiteit niet
onwelkom zon ajjn. Het inzakken der econo
mische bedrijvigheid in Ameiika zal wel
eenigermate op de internationale markt
werden gevoeld en waarschijnlijk de eiechen,
ia den a. s. herfst aan de geldmarkt te stellen,
ietwat matigen.
Dit zou niet ongelegen komen, te meer nu
de realisatie van de oogsten in de
produoéerende kinden een vrij krachtig beroep op
de geldmarkt zal noodig maken en, bij een
onverminderde levendigheid op fondsen- en
emissie-gebied, de herfstcampagne zeer
moeieIjjk zou kunnen worden.
V. d. S.
HlllHHIIIIMMtlim
HETSJES
Een ritje
door
JAN WALCII
Het oude koel siert je zat onplezierig op de
bok van z'n Urbaine. Weinig lustig scheerde
hu met 'n slap gebaartje den eweep over z'n
sjokkend paard. Hij rat zocfn beet je stijf erbij;
z'n hoofd aldoor in n richting, 'n klein
tikje naar den .kant; of ie vermijden wou om
achterom te kijken.
TusEcheu de twee hooge gele wielen kleur
den feestelijk licht 'n witte en 'n paarse dame.
Op de Veerkaai hadden ze-n-'em angeroepe.
HU ree d'r net voorbij, toen ze uit 'n huis
kwamen; luidruchtig; lollig. Hei l Koetsier l
'n Beelje zoo maar rondrije!" Jawel, hij wist
't wel. Niet te hard natuurlijk, en dan 'es
langs de Witte en langa Biche, en wat be
daarde wandelbuurten, Voorhout,
Mauritskaai, waar 'n meneer niet te veel bekijks
had, als ie de dames wou anspreken. Och,
hij wist 't wel l Hij was 'n ouwe knar in z'n
vak l 'n Haagsch koetsier nou, dan ken
je dat. Hoeveel jaar had ie 't al niet gedaan.
Maar den laatsten tijd vond ie toch zulke
akkevietjes beroerd. Nou ja, sinds.... Allo
knol!
Achter hem lachten luidruchtig de dames.
'n Paar feeeren keken.
Onwillekeurig trok 't koetsiertje even de
teugels, tikte met z'n zweep op 't
glanzigwarme paard. Of ie voort wou.
Niet te hard, hoor l" riep de paarse.
Hij knikte vlug van nee, z'n heele gezicht
met de borstel wenkbrauwen onvertrokken.
Wat kon fcfj d'r ook an doen? Vroeger
was-1-ie zoo sentimenteel niet! Reedie van die
dametjes met 'n spottende lolligheW. Had
'n meneer 'm staande gehouwen; was t'r
achter a'n rug de afspraak gesmoesd (de
meneer sprak soms nog onduidelijk, ver
legen voor den koetsier?de juffertjes nooit)
dan reedie eerst effen op, en dan keerde
n-ie z'n eigen half om, en vroeg gemoedelijk
en leuk: Non xeker maar weer na huis?"
Bê-je bedonderd I" zeien ze dan soms. 't Is
nog maar nummer n, voor venavendi"
Maar ze vonden 'm wel 'n tiep; waren
dikkels .royaal met de fooi....
Jawel, allemaal goed en wel, da' was vroe
ger maar nou, sinds dat met Merie
'n Mooi meisje was 't. Hij had 'n byzonder
zwak voor d'r; de oudate-n-ook, hè! en
ze was 100 moeilijk gekommen. Maar, wat
'n lief jolig ding; wat 'n ddrdige meid. Z'n
lust en z'n leven, 'c Oogenblikkie dat ze 'm
op de staanplaats op 't Buitenhof z'n eten
kwam brengen, was de lol van z'n dag. Dan
zag ie 'er al met 'er heldere jurk in de verte
ankomme bij de Passage
Verdomd, je most er niet meer andenke!
Hei ouwe l Pssst! Niet aldoor slappe l"
Jawel," nijdigde-n-ie, en trok an de
Uugels. En met z'n ouwe
gewoonte-zwaai'jemet-z'n-arm, daarbij 'n zweeptikje.
Zou ze, zou Merie nou net as die... ? Ner,
da' kon niet. Ze zou nog wel schuw wezen,
zich schamen, achterbaks blijven overdag.
Jezis, je most er riet an denke je mott
niet, je möt niet Je voelde je of je hart
in mekaar kromp van miserabeligheid 'n
Pest was 't voor 'n aroa kind om mooi te
wezen 'n Pest.,..
Hoor ze nou daar achter 'm! Da's maar
lawaaiig klesse, of ze voor d'r lol uitbenne.
Ocb, ze hébbe wel lol. De beroerdigheid t omt
later. As je ddar an dacht, hadt je meelij
met ze. Vroeger dacht je daar nooit zoo bij,
maar 't leven maakte je wijzer. Hadden ze
misschien ook niet zoo'n ouwe vader, en 'n
moeder, die d'r ouwe oogen ook in stilte
roodhuilde 's nachts, en overdag zure buren te
woord had te staan, die meewarige toespe
lingen maakten.... Verdomme En nou
most bij hier ze rondryen, rondrijen, op hoop
van zegev....
Allo jong. Zoo is 't nou eenmaal in de
wereld. Hij nam z'n hoogen hoed 'es af en
veegde met 'n hemdsmouw langs 't voorhoofd.
Ze reden 't Voorhout nu, vrij dicht bij 't
middenpad. Terwijl hij zco'n beetje schuin
zat op Vn bok, in klassieke koetsiershouding,
schuurde 'n enkele vèrnithangende tak soms
even tegen z'n hoed. Allo.?Wat maakten z«
nou 'n lawaai. Hij beet 'es op z'n pruim,
zenuwachtig.... O, daar hadt je 't al.
'n Meneertje met 'n grijze deukhoed sprong
van z'n fiets, wenkte-n-'em. Hy trok de
tengels in. Zat werkeloos. Wachtte. Wachtte
pijnlijk nou, omdat ie aldoor, aldoor most
denke
Zoo dames", met 'n spot-beleefde stem
hoorde-n-ie 't achter 'em. Mooi weer voor
'n ritje, hè?"
Ja", antwoordde er r. De jongen dés
zeker onbeholpen of zoo, want de n stiet
de ander an, en je hoorde gegiechel.
Zoo vroolijk dames ? Zag, hoort 'e?,
ik zou wel graag wat nader kennis met de
dames willen maken. Wacht, ik zal jullie
'n paar rozen geven, wilt u? Hei koetsier,
wenk die man met bloemen 'es!"
Zoo, zoek maar uit. Wacht, ik sta d'r
dichter bi;...."
Stug zat koetsier weer te wachter, z'n hoofd
naar den anderen kant.
Die roos zeker, hè, en die ?"....
En die", zei de paarse gretig.
'c Was even 'n andere stem, 'n gewone, 'n
stem zonder anstellerij cf coqnetterie 'a
Stem as van'n t f ad, dat wat moois kiezen mag.
Koetsiertje schraapte even z'n keel.
Nou, nee, wacht jullie nog ever. Hoe
veel geld is 't?", tot den bloemenman.
Oa's tien rozen, da's 'n gulden "
Hm, jawel! Nou, daar!"
Ja, nou royaal doen, grimmig-dacht 't
koeteier»je, jawel!
De meneer had nu'n beet j e haast, 't Werd
wat drukker van wardelaars op 't Voorhout:
Nou dame», even jullie adres hè, zeg?
Ben jullie vanavond vrij ?"
Neem je me meenaScheveningen?" vor
derde brutaal-van-stem de witte.
Nee kind, da' kan 'k onmogelijk "
Nee, onmogelijk. Hy schaamt 'm natuur
lijk om met ze rond te fjouwen Natuur
lijk ook Zjo gaat 't. Ja, EÓÓ ga»t 't
Maar ... elf uur Veerkade. Jawel; nee
ik zal 't niet vergeten hoor !"
Kom je viiat?" drong dewitfe. Nee zeg.
kies ncu niet, hèVost?"
Ja, dst. D£-èg !:' Hy sprong op z'n fiets,
en koetsier had geen bevel noodig. Met z'n
onvertrokken kop rukte-n-ie eren an
dehalfsleetsche leidsel?, maakte z'n tong-klakkertje,
en automatisch daarbij 't zweep-zwaaitje.
Hij hoorde 't vrachie nog ginnegappen.
Voelde, dat er n zich omkeerde om 't
heertje na te kijker*.
'n Agent keek afkeurend na ze.
't Urbainetje fjokte verder.
Vereenvoudigde Spelling.
VrüMi,
Waar X in uw rummer van 7 Augustus
een artiekel van mij over dit onderwerp
openlik bespreekt, zij het mij vergund er op
te mogen wijzer, dat dit vraagstuk toch
waarlik wel een deugdeliker behandeling, en
daarmee das gezegd een meer betekenende
kritiek, ten deel mocLt vallen.
Laat mij vooraf mogen zeggen, dat bedoeld
artiekel voorkomt in het Juli-nummer van
De Vrije Menech" (Red. Felix Ortt te Soest)
en het eerste is van een gehele reeks over
dit onderwerp en zodoende, wat de
ondertietel aangaf, slechts bouwstenen" aanbracht.
Waar ik de tegenwoordige
huwelikswetgeving mens-onwaardig noem, en op die grond
uit memelik oogpunt de voorrang van het
vry'e h'uwelik" boven her?wettelike huwelik"
ga bepleiten, schuift X dit alles losjes van
de baan, door te zeggen dat door mij te veel
drukte over bet stadhuisbriefjb" gemaakt
wordt en over de betekenis van de gehele
staatsbemoeiing.
Dat is gemakkelik te zeggen, wanneer men
zoals X deze administratieve handeling slechts
als een formaliteit zonder betekenis"
kwalifiseert. Maar juist daarom beweer ik, dat zijn
kritiek, de zaak waar het eigenlik om gaat,
niet raakt.
Ik acht het voor een ernstig consciëntieus
mens dan allerminst van betekenis ontbloot,
wanneer volgens art. 135 B. W. vereist wordt
te verklaren dat zij getrouwelijk alle de
pligten zallen vervullen, welke door de wet
aan den huwelijken staat verbonden zijn,"
of men deze verklaring naar waarheid al dan
niet kan afleggen. Bij het vrij huwelik"
gaat het juist om personen, die deze ver
klaring nut naar waarheid kunnen afleggen
en daarom de wettelike bekrachtiging van
hun huwelik achterwege moeten laten.
Oefent men dus kritiek op hun standpunt
uit, dan dient men toch eerst wel eens na
te gaan, welke plichtenver vulling door de wet
aan de huwelikse stsat verbonden is en wat
daarin voorkomt, dat voor bedoelde burgers
een beletsel vormt om deze vervulling te aan
vaarden. Al weer niet wat men zelf als be
letsel daarin kan zien, doch wat de
vryehu (feliksgenoten te kennen geven, dat voor
hen een beletsel vormt, en op welke gronden
zy zulks doen ruster.
Ean uitvoerig opstel van mijn hand ligt
gereed over het onderwerp: Waarom een
vrij huwelik zin heeft in onze tegenwoordige
maatschappij ?" Binnenkort zal het
gepubliseerd worden. Daaiult kunnen uw lezers
zich dan eens een zuiverder begrip vormen
van dit gewichtige Luweliksvraagatuk en
daarin kunnen zij, die op het vrije huwelik
kritiek oefenen, de gegevens vinden waarmee
zij minstens rekening te houden hebben. Om
die reden behoef ik tans hier niet verder op
deze kwestie in te gaan.
Overigens acht ik het in 't algemeen geen
benijdenswaardig standpunt, wanneer men
niet ook in de formulering van een dogma
en in de letter van een wetsartiekel de zin
en de diepere betekenis weet te ontdekker,
welke daarin door de geest gelegd is.
LOD. VAN MisROr.
EUüTimeBtcele fopiïoraige blüsem,
Behalve de gewone bliksemstralen, die wij
dezen zomer in ruime mate kunnen
bestudeeren zijn er nog twee andere vormen van
bliksems, n.l. het weerlichten, dat echter
slechts een speciale belichting door gewcne
bliksemstralen schijnt te zijn, en de kegel
vormige bliksems. Deze laatsten komen be
trekkelijk zelden voor: een bolvormige
gloeiende massa beweegt zich betrekkelijk
langzaam langs allerlei giillige wegen, plot
seling verdwijnend. Ds zeldzaam gedane
waarnemingen hierover zijn voldoende om
niet aan hun bestaan te twijfelen; wat
echter de onts'aans-oorzaak is ervan, lag
steeds in het duister. In den laat8ten tijd zijn
echter proefnemingen gedaan, die de richting
aanwijzen waarin gezocht zal moeten worden.
Groote hoeveelheden., positieve ekctiiciteit
worden gevoerd door een buis die niet vol
komen lacht'edig is, maar nog zeer ver
dunde stikstof bevat. In plaats van de stand
vastige liohtgloed die gewoonlijk in een lucht
ledige bu's optreedt, ziet men in dit geval
langzaam bewegend licht, dat van het
eene buis-einde naar het andere einde
schuift. Ook nog op andere manieren
wordt hetzelfde lichtverschijnsel verkregen.
Een verklaring hiervoor wordt gezocht in de
ionisatie van het gas waardoorheen de ont
lading plaats vindt. De eveneens langzaam
bewegende kegelvormige bliksem is misschien
ook te wijten aan een dergelijke ionisatie 'n
de kanalen van zeer verdunde lucht, die ge
vormd zijn door de gewone bliksemstralen.
v. O.
Hieiwe
LEOSCE BÉNÉDITE, De Schilderkunst in de
19ie Eeuw, afl. 12. Amsterdam, Uitg. Mij.
Elsevier."
F. M. LURASCO, Honderd en een onderwerp.
Gedachten f n gevoelens van anderen en van
zich zelf. Gouda, G. B. van Goor & Zn.
Monfl ?en TiscbrifteD,
(Vervolg van pa?. 3).
Moleschott, Aug. '10: Het aanleggen van
verbanden. Dr. E. Bijlsma,
Aniso-Metropie. Andreas Otto, Bestrijding van den
muggenplaag, en*.
De Aarde (n haar Volken, No. 36 : Sophia
in 1909, een jonge, zich snel ontwikkelende
hoofdstad, naar het Franseh van L. Graucby.
Cultuur van anjelieren in Zanzibar. Lsve
het toerisme. Eei aan de Batik-ters, en/.
Jeugd, sfl. 8: In een auto de wereld
rond, XX. Hermaiana, Kaarslicht. De
Kikvorsch. G. J. Meinen, Barend de knecht
en Harmen de zoon, enz.
Eigtn Haard Zijn keuze, door M. J. Sal verda
de Grave?Herderscheê, IV. Een aardige
bezigheid voor jongen0. De
moerbezie-zijdespinner (Bombyxmori), door N. LJff-Molenaar,
met afb. Kazerneschets, door A. C. Jager.
Van 'nroo/erefamilie, door A. B. W., mi t af b.
Samen Sinapis, door J. Postma, met afb
Voetbal-wedsirijd, door BéStolk, III, (slot)]
Schetsen van het eiland Walcheren, door B.
von Brueken Fock, III, met afb., (*lo ).
Verscheidenheid. Feuilleton. De
Brusselsche tentoonstelling, III. De Engelsche
Boy Scouts te AmUerdam. De kampen bij
Laren. Kinderen van abonné'p. Een zeer
aardig stadspanorama gezien ^an den gashou
der staande aan den Omval" bij den Amstel,
a'lefl met af*,
CORRESPONDENTIE.
Voor abonnementen, advertenties, quaesties
van bezorging ven het Weekblad en van
uitbetaling van het honorarium, e d. wende
men zich uitsluitend tot de ADMIXISTKATIS
van De Amsterdammer, Keizersgracht 333,
Amsterdam.
Voor quaesties, artikels en ingezonden
stukken betre ffende,uitf luit end tot deREDACTiE
en aan hetzelfde adres.
Om teleurstellingen te voorkomen is het
gewenscht, dat de inzender zoowel op zijn brief
als op zijn bijdrage en dit iederen keer,
dat bij een bijdrage zendt zijn volledig
adres duidelijk leesbaar vermeldt,
dat de inzender een voldoend bedrag in
postzegels toevoege (los in den brief) indien
bij niet-plaatsing terugzending verlangd wordt.
Zooeven verschenen:
HET LEVEN VAN VONDEL
DOOE DK P. LEENDERTZ JR.
Geïllustreerd onder toezicht van E. W. MOES.
410 bladzijden met 100 afbeeldingen, portretten en facsimile's,
flink formaat, royaal uitgevoerd op Engelsen plaatpapier.
Een absoluut betrouwbare levensbeschrijving. Aan zulk een boek
bestond behoefte. Meer ruimte dan mij gegund ie, zou ik noodig hebben
om Dr. Leendertz,' boek te waardeeren zoo uitvoerig als het dit verdient.
Kosten noch moeiten zijn gespaard om het werk aan de hoogste
eiEchen te laten voldoen."
J. F. M. STERCK.
(in De Amsterdammer Weekblad, 7 Aug. 1910i.
Om dit werk over onzen dichtervorst, dat de
uitgevers in veler handen wenschen te zien, een zoo
groot mogelijke verspreiding te geven, is de prijs, die
voor dergelijke fraai geïllustreerde boeken,in
binnenen buitenland steeds veel hcoger is, gesteld op slechts
? 5.9O. In Prachtband ? O.9O.
De uitgevers Mh.ULENHOFF & Co., Amsterdam.
O*
i?<
Eeu sieraad in den tuin.
Geeft deii tijd zonder cor
rectie- of berekeningstafel.
Gids voor buitenlandsche Hotels.
Auto's Germain en Delannay-Belle ville. 9
Bloemendaal,
lUs\ cï'
verzokerinp;
Mantscliappij «,
f*a>!" ?: ."wpeï'jb Kapitaal:
fc'iv: i* aiEiLIOEN G H L E f- E K f ve>*tceken«t).
FkH Levensverzekeringen en Lijfrenten op bsjxosatk'
S??;,;?.-'? ^??ïmEtkerI(L;,;j*ve'.Jü-ws<aë»ï*>i» ea tegen zaeir b
ERVEN KRAM Ei
Wijde Kapelsteeg 4 bij het Rokin A m 6 terd arm.
,. Fabriek van Kantoorboeken 7*
?'? Telephoon No. 266. K
Een net Meisje zoekt plaats
in klein gezin, Metst bij
alleenwonende Dame. Zy is
volkomen op de hoogte van hand
werken, koken en huishoudelijke
bezigheder.
Aanbieding bureau van dit blad,
letter M E.
Hij den huwelijksmakelaar. Dit is een
jonge dame uit Zwitserland, die is heel
rijk en deze is er een uit Sakaen, die niet
rijk maar buitengewoon mooi is ?
Hm... U heeft toevallig niet een
afstammeliügije uit den
SaksiechenSchweiz?"
De goedkoopste en meest practische Serie
REISBOEKEN60 Cts
60
60 "
60 "
"
OP
I»E RIJN mét Kaarten van Kijn, Moesel en Eiffel
DE II ARK met groote Kaart . .
DE T A VN VS met groote Kaart .
DE ARDENNEN met groote Kaart
KLEEF met Plattegrond 60
HET SCHWARZWALD met groote Kaart 60 "
THüRlNGEtf met groote Kaart ...... .' .' 60 ',',
ZWITSERLAND met Kaarten en Plattegr, i'alleen nog geb.) 90
PARIJS met Kaart en Plattegrond (alleen nog gebonden) 90 ,
BERLIJN met Kaart en Plattegrond ... . ' 60
WEENEN met Kaart en Plattegrond ....... GO
Al deze reisgidsen zijn eveneens in stev. band verkrijgbaar il OO Cts.
Uitgave van VAN HOLKEMA. & WAEENDORF, Amsterdam.
BeHij"- Hotel Adlon.
BERLIJN, riiter den Linden l bij den
BrandenburgerTor. 3 Minuten van het Tiergarten-park. Heeriijks-e ligging, Modernste
comf., Matige prijzen.Voordeelige arrangementen. Tel.-Adres: Adlonum".
LORENZ ADLON, Keizerl. & Koninkl. Eoaeverancier.
Berlijn. Hotel
Coburgr
In de bevoorrechtsteligging van Berlijn,
direct bij het station Priederichstrasse
(aankomst uit Holland). 80 Kamers met
99 100 bedden. Voorn, gezelschapsvertrekk.
El. licht. Centr. verw. Lift. Matige prijzen.
ERNST EEISIG, Eigenaar.
Wiesbaden.
Hotel WILHELMA.
Ie Rang. Termalbaden uit eigen bron. Prospectus Hotei
Informatie-Bureau, Amsterdam, Raadhuisstraat 16.
He Hars.
D ,y ? - W a l «l p a r k H o t e l B e l v d r e.
D fl U HcirZDUrQi Hotel ie r., direct ah bosch gel,, met heerlijk uitzicht.
3" El. licht. Lift. Centrale verwarming. Eleg. conv.zalen.
Prospectus Hotel Inf.-Bur. Raadhuisstraat 16, Arust. Eig. OITO SÜDEKUM.
Luchtkuuroord in de Harz aan den voet van de Broeken.
Kamers van M. 1.25?M. t.?.
Prosp. Hotel Inform.-Bureau,
A'dam, Baadhuisetraat 16.
Hotel Haberhauff.
Zirifset'latnl.
Lugano. HOTEL METROPOLE
(Parradiso.) en HOXOPOL., Hotel Ie Rang.
Pontresina. Hotel PONTRESINA.
(Engadin.) Huis van den allereersten Bang
Prachtigste uitzicht.
160 Kamers op 't Zuiden. Appartementen met Baden. Centrale verwarming
Groote Tuin en Tennisveld. Gerenommeerd Restaurant. Verlaagde Pensionprijs
gedurende Juni en September.
Directeur G. BAGGENSTOSS (voorh. EITZ-HOTBL., Londen).
Dit blad ligt in alle bovengenoemde Hotels ter lezing.