De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1910 4 september pagina 5

4 september 1910 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

Na 1732 DE, AMSTERDAMMER WEËBLAD VOOR NEDERLAND. Lu gzamerhand worden alle beroepen en bedryved »oo goed door vrouwen als door mannen vervuld. Te weinig trekt nog de aandacht de tuinarbeid door de vrouw, voor welke Geertruida Carelsen meermalen een lang gebroken hetfr. Ia den boekhandel zyn vele jonge vrouwen werkzaam; niet in den kunsthandel. Te Delft gtudeeren vele j offers, maar een Vrouwen-Polytechnicum zooals de Ingenienre-akademie te Wismar geopend heeft, U in ons land nog onbekend.. Aan de Ingeniearg-akademie te Wismar kunnen jonge vrouwen zich bekwamen voor architect, bonwingenienr, en a., evenals te Delft, dat echter een speciale afdeeling voor de vrouw mist De vrouwen-studenten aan de vrouwenpolitechnische hoogeschool kunnen ook bi ?oudere college loopen voor de kennis van landbouwmachines, over de bouwwijze in de Tropen en in de Koloniën. Wismar maakt het den vrouwen-studenten ?oo aangenaam mogelqk. Het heeft o. a. ge tergd voor aangenaam ingerichte lees- en conversatieialen, waar de jonge dames in de professorale kwartiertjes en tujechen-nren ?ich aangenaam onledig kunnen hond en. Het leven te Wismar, gelegen aan de Oostzee, is gesond en goedkoop. Vier maal per jaar kan het meisje er zich aan de Polytechnische hoogeachool laten inschrijven, einde Oktober, begin Januari, einde April en begin Juli. Bouw- en woninginspectrices, in Nederland niet zoo geheel onbekend, zjjn in Engeland reeds sedert lang en met vrucht werkzaam. Woninginspectrice is voor een vrouw eigen aardiger en schoener beroep of bedryf dan soheeijnffrouw, op welke betrekking onlangs als iets nieuws werd gewezen. Toch zijn de scheer vrouwen sedert lang bekend, zoo goed in Brabant als in Friesland en Groningen. Gaat niet bet verhaal dat sommige scheervronwen den man, als sij hem geschoren hebben, een zoen geven. De naam: scheerKoen" wjjet op een oud gebruik. Pruisen heeft thans eerst zijn eerste woninginspectrice gekregen. Hessen bad er sinds lang een. Halle aan de Saaie heeft het goede begrip de Woninginspectrice te benoe men tot stedelijke ambtenares. Woninginspec tie wacht van de vrouw meer heil dan van den man. Zy is daar op haar ware gebied. Een ander gebied van werkzaamheid vindt de vrouw ook in het buitenland. Heeft zjj daaraan reeds alle aandacht geschonken? Is er voor de jonge en middelbare vrouw reeds gepoogd zich, behalve onderwijzeres, eene positie, een werkkring indeovetzeesche bezittingen te vtroveren? Behalve deze staat het buitenlai d ook voor haar open. Even goed als Nederlandscae jongelui vry zeker in Rusland vooruit kunnen komen, sullen jonge vrouwen er een arbeids veld kannen vinden. Een bekende ichryfster, Kühne, vertelt welk een uitzondering een modiste in de Bnssische provincie-steden is. Menige Rus sische vrouw zon het aangenaam vinden als in haar stad dames-ateliers war er. Toch zyn «r Russische modisten in voldoend aantal. Een Russische modiste is echter meer ver koopster van hoeden en modes, die züuit Parvjc, Berlijn en Weenen heeft ontboden. Daar op den invoer van hoeden belasting valt, kost het allereenvoudigste hoedje toch al spoedig 12 gulden. Een Nederlandsche modiste, die in Rusland haar geluk zou willen beproeven, zou kunnen volstaan als z\j voorlobpig met twee helpsters ztóh in de eene of andere stad vestigde. De reis naar Rusland eischt een zeker bedrag, iiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimiHiiiii UIT DE NATUUR CCCXC. Zeester en Mossel. Bloedrood, als een wondere koraal met vijf stralen, ligt een handgroote zeester op den bodem van het aquarium. Om hem heen is snelle beweging van garnalen en trage trekkende schuivende beweging van een paar kinkhorens en een gaper. Overigens ligt alles stil, als dood; alleen zoo nu en dan klept plotseling een gapende mossel dicht, en een warrelig wolkje stof en vesels stijgt langzaam op uit het zand; dan slingert ergens heel even een wierdraad heen en weer en door een onzichtbare macht golft een oogenblik het water; een tpoor van leven komt er in een groenachtig stekelig bolletje dat op een moskussen licht: het is een zeeëgel. Dan is alles weer zoo strak en stil of er geen vijftig, zestig levende dieren, waarvan sommige grooter dan een vuist, op enkele meters oppervlak bijeen hokten. Inderdaad; wie geheel zonder kennis van deze zaken by het aquarium komt, krijgt den indruk dat daar een rommel van leege oesteren mosselschelpen en slakkenhuizen b ij een ge gooid ligt tusechen klompen afval van een gammi-fabriek en veel veralgd aanspoelsel van de zee. Maar te midden van dat bleeke, grauwe, miskleuriggedoe.die vurige roode ster, scherp opvlammend uit de kleurenvaagte, ah een bloeiende klaproos op een rottende vaalt. Telkens weer trekt die regelmatige vjjfstralige ster het oog tot zich. Aan een lerend wezen denkt ge niet; wij zijn niet gewoon zulke meetkundige vormen bij levende wezens aan te treffen, althans niet büdieren van zulke afmetingen. Immers de dierenwereld, va a het grootste gewervelde dier tot de kleinste insecten toe, vertoont zonder uitzondering het dnbbel-symmetrische type, twee helften, een rechter en een linker, langs een lengte-as. Hier echter bestaat meervoudige symmetrie; de zeester kan op meer dan n wijze in geheel gelijke deelen verdeeld worden; deze diervorm is tamelijk zeldzaam en komt bjj groote landdieren in het geheel niet voor; vandaar dat wy er niet zoo dadelyk het dier in her kenner. Hier bestaat geen as, maar een centrum; het is niet de gewone bilaterale of bi-symmetrische, maar het alzydig sym metrische, het radiairc of stralende dierenlype. Maar de zeeater zelf begint u te over tuigen; zie, hij beweegt; heel langzaam krult bij de punt van een zijner stralen omhoog en uit de pukkeltjes langs den rand van die straal ziet ge kleine blaasjes te voor schijn komen, het worden draadjes, buizen. Kijk, ze steken ver vooruit en hechten zich op een grauwe oesterachelp vast, die naast de doch ia Rusland zelf is het reizen goedkoop. Kühne noemt de volgende steden in Rus land als geëigend om een modiste-zaak te openen: Minsk, Dwinek, Witebsk, Smolensko, Kurak, Poltawa, Kalinga, Tula, Orel, Twer, Röstow, Woronez, Pensa, Tambof, enz. Voor een behoorlijke woning met 3 &4kame>sen keuken betaalt men er per maand ? 20. De levensmiddelen zijn in Rusland goedkoop. Voor een pond vleesch betaalt men hoog stens een kwartje, voor een pond boter 15 cents; terwijl brood, meel, suiker, melk, eieren, enz. de helft goedkooper zjjn dan hier. VROUWENBESCHERMING. Op de internationa'e socialistische vrou wenconferentie te Kopenhagen zijn na uit voerige bespreking de volgende eischen van de sociaal demokratieche vrouwen aangeno men: wettelijk gewaarborgde werkdag van 8 uur voor alle arbeidsters hovende 18jaar; een werkdag van 6 uur voor arbeidsters van van 16 tot 18 jaar, van 4 uur voor kinderen van 14 tot 16 jaar, en het verbod van allen arbeid door kinderen beneden de 11 jaar. Verder verbod van alle werk door vrouwen, dat nadeelig kan zijn voor de gezondheid van moeder en kind; het recht zond r op zeggen, by zwangerschap, acht weken vóór de bevalling niet te werken, en behoorlijke rusttijd na de bevallirg. Het aantal eischen voor de gezondheid, de welvaart, den vrijen tijd en de bescherming der vrouw, vastgesteld op bovengenoemde conferentie ie, zeer groot en nauwkeurig omschreven, even als dat voor moeder en kind, voor gezondheid en ontwikkeling van het kind enz. Even voor het «luiten der conferentie werd mevr. Klara Zatkin tot internationale secrettresse van het congres herkozen. P. Hit gewicht m ie ziel. De vraag of een levend lichaam meer weegt dan een dood lichaam, naar aanleiding van ean krokodil, die bij levende lijve op drijf zand lag en na het doodschieten dadelijk begon weg te zinken, houdt verband met het gewicht, dat de ziel zou hebben. De oorspronkelijke proeven, die genomen zijn oen dit ziele^ewicht te bepalen, zyn in Amerika genomen door Dr. Macdoügal, die stervende patiënten onderdehand woog. Oe gebruikte weegschaal was gevoelig voor verschillen van 8 graan, das niet bijzonder gevoelig voor het wagen van iets dat gewoonlijk voor on weeg baar wordt gehouden. Een patiënt nam voortdurend langzaam in gewicht af, totdat büde dood zelf het gewicht plotseling sterk afnam met 22 gram. Dr. M. schreef dat gewichtverlieB, na het in rekening brengen van verschillende omstandigheden, toe aan hst verdwijnen van de ziel-stof". Hetzelfda experiment bühonden gaf een negatief resul taat, dus geen ziel stof. Behalve dat men vragen kan op welk oogenblik de patiënt eigenlijk dood is, daar de verschillende orgaoaa niet allen tegelijk dood" gaan, is de vraag ook geoorloofd: waarom hebben meissbsn en krokodillen wel een ziel en honden. oiat l ? Die verdeeling is eenigszins onarljjk. v. O. AEtDEÏ^DEI. Schoenologie. Het karakter op te maken uit het hand schrift is al een oud kunstje. Er zijn thans nieuwer methoden. Men kent b.v. iemands karakter-eigenschappen uit de wijze waarop de paraplnie vastgehouden wordt wanneer het een zij is, en uit de manier waarop de sigaar tueschen vingers en lippen gedrukt roode zeester ligt. Langzaam schuift nu de ster voort over de oester, die potdicht ge sloten blijft; en steeds blijft ook de punt van de straal omgekruld, die in de richting van de beweging w\jst; bet schijnt of de draadjes op die punt in het water rondtasten, om den goeden weg te zoeken. Het dier ligt zoo dicht bij het glas, dat wij duide'yk de tal rijke znigvoetjes zien, die zich op den vaatzittenden oester hechten en hem als met spelden vastprikken. Steeds verder rekken de taaie draden tot het den indruk maakt, dat de ster met een menigte touwen aan de oester is vastgemeerd. Dan schuift opeens de ster naderbij en bedekt de halve oester schelp, hij heeft zich aan zya eigen voeten naderbij getrokken. In werkelijkheid zijn de kleine fijne draden allemaal dubbele buizen; over de geheele lengte en in de dwarste bezitten ze spieren; het eind draagt een verdikten rand of plaatje dat geen spieren bevat; dit sluit zich door lucht- en waterdruk vast op een ander voor werp, zoodra de binnenhuis wordt opge trokken ; deze trekdraden van de zeesier werken dus ongeveer op de wijze van de zuigpootjes van rupsen, van de zuigleertjes van de jongens die daarmee straatsteenen oplichten, en van de luchtpressers in de uit stalkasten. Verbazend gemakkelijk en nu nog al snel loopt de zeester met zijn honderden pootjes over de oester heen, bij heele rijen te gelijk ziet ge de pootjes strekken, vasthechten en, ah de ster naderbij is getrokken, weer los laten. Dit loslaten vooral gaat zeer snel in zijn werk; de zeester doet dit door water in de holle pijpjes te persen. Voor het uit voeren van deze mecaniek bezit bet dier een verbazend ingewikkeld watervaatstelsel, met de noodige spieren om het in werking te brengen. De beweging van de zeester wordt veel sneller; het is of .het dier zich gaat haasten; hij is al over de platte oeaterschelp heen, en nadert een volgende. Zijn lichaam vlijt zich als een zachtleeren voorwerp in de holte tusschen de twee schelpen ea het dier schijnt daar G i i te willen rusten. Weer krult zich een straalpunt omhoog, en de tocht wordt voorgezet, nu in de richting van een groote mossel, die herhaaldelijk gaapt en sluit, en een grijze draderige massa uitstoot. Zoo regelrecht gaat de zeester op de mossel af, dat het geen twijfel by ons wekt, wat het doel van de beweging is. De verwondering over het volhouden in de begonnen richting zou geringer by ons zijn, als wij met een vergrootglas de punten van de stralen konden onderzoeken ; want op elk van die punten staat een oogje, een deugdelijk ingericht gezichtsorgaan. wordt, wanneer het de karakterkennis van een hij geldt. Al deze fraaie wetenschappen worden ech ter in de schaduw gesteld door een gloed nieuwe, die volgens de beoefenaars de anderen in betrouwbaarheid verre aehter ? zich laat. De uitvinders noemen deze wetenschap zeer geleerd «carpologie", wat ongeveer zeegen wil de scnoenenwijsheid. Dr. Gaié, deFransche phantast, die dit nieuwste nieuws aan de markt brengt, vertelt ons, dat het geheele zijn en wenschen van de menschheid is op te maken uit de wijze waarop de verschillende personen hun schoeisel dragen, Wie zqn hakken nimmer scheef loopt, zegt de ie wijze, is, indien het een man is, een energiek mensch, een stevig arbeider, en indien het een vrouw it, een goede moeder. Loopt hu of zij de hak ken naar buiten scheef, dan wijst dit op vindingrijkheid en ondernemingsgeest. Ge schiedt dit scheefloopen bizonder sterk, dan is dit een be »üs dat hy graag speculeert en het een en acder aan het toeval overlaat. Loopt hy de hakken aan de binnenzijde scheef, dan wijst dit op besluiteloosheid en zwakheid van karakter. Bij de vrouw is echter dit naar binnen-loopen van de schoen een bewijs van liefheid en zachte volgzaamheid, twee deugden, die zeker weinig mannen in hun vrouwen willen missen... let dus op de schoenen, gq die uw leven aan een ander leven gaat verbinden. *** Een kruistocht. Een kennis van mij, een aardige, vroolyke jongen, haalde onlangs, terwijl ik met hem stond te praten opeens een handvol kleine kurkjea «it den zak, en zei, met een leuk lachje, terwijl hij ze my in de holle hand vóór hield: Kijk eens l" Wat is dat ?" vroeg ik, wat wil je daarmee?" Dat zal ik, je zeggen", antwoordde hy, ik ben begonnen met een kruistocht tegen de hoedenspelden." Maar hoe lever je 'm dat?" vroeg-ik. Wel", lachte hy, dat is dood eenvo«dig l Als ik op een trem, of op de wandeling, of in een «aal, of waar dan ook een dame zie met een paar van die beruchte, levensge vaarlijke hoedenpennen, neem ik een tweetal van die mooie kleine kurkjes, en zeg met een beleefde buiging: Juffrouw, men me niet kwalyk, maar ik wou even een zeer nood zakelijke operatie verrichten... Neen, vrees niet, 't gaat snel, en 't doet geen pijn! En voor ze nog een woord, terug gezegd heeft, zijn de beide kurken dopjes al op de spelden gehecht, 't Resultaat is gewoonlijk, dat ze lachen en de kurkjes niet weer weinemen. Ik ben sommige mijner patiënten zei f d wel dagen daarna tegen gekomen met mijn speldenbeschermers onveranderd op den hoed. Ik verbeeld me met de ze a kruistocht een goed werk te doen, en geloof dat ik al menig oog gered heb, dat anders door een dier barbaarscbe priemen onherstelbaar ver minkt zou zijn." * * * Ongelijk gepaard. In het huwelijk mag de man wel een beetje ouder zijn dan de vrouw. Daartegen is geen bezwaar. >»,.l, Zóó dacht er wellicht een Londensch bur ger over, die dezer dagen nog eens een reisje in het huweiyksbootjeaanving. JohnRichards, een gepensioneerd soldaat van het Engelsche landleger, huwde met een jonge dochter van even vijftien jaren, wier over-grootvader hij kon ty'n, want zelf heeft hy' den mannelyken leeftijd van vijf en negentig jaren bereikt, terwijl zyn vrouwtje ruim vijftien zomers telt. 't Geval is trouwens op dit gebied het record. Een niet zeer groeten voorsprong hebben deze beide echtelieden echter op een ander paartje, dat den eersten Juli 19.0 eveneens te Londen in den echt verbonden werd. Mr. Sutherland, de bruigom, is vier In ongeveer een kwartier heeft de zeester twee decimeter afgelegd; dat is al vlug voor zijn doen, maar hij kan het veel sneller, in geval van nood. De roode ster ligt nu, zonder eenige merkbare beweging, vlak naast de groote zwartgrauwe mossel, zonder nog de schelp aan te raken; alleen de punt van de straal die naar de mossel wijst en hem bijna aanraakt, krult nog iets verder achterover. De beide mosselschelpen staan een paar mil limeter van elkaar af, en een gedeelte van den voet is buiten de schalen gebracht. Zou der dat wy het merkten, is de ster nog dich ter b\j de mossel gekomen, hij raakt de on derste schaal bijna aan met een van de sterpnuten. De straal er naast met de om hoog gekromde punt daalt nu merkbaar, en zweeft boven de bovenste mosselschelp, de punt raakt de schelp vlak bij de opening; onmiddellijk, veel sneller dan ge van zoo'n koplooze mossel verwacht had, trekt de mossel zyn voet in en sluit zijn schalen, hy perst een geel vocht uit en vormt nu een grauwe klomp op het zand ; maar op die gryze bolte, die met scherpe snede spits toeloopt, ligt nu een vuurroode langwerpige driehoek ; die sluit er vast op, als een duim op een tafel gedrukt. Weer komen er van die omgekeerde speldjes te voorschyn, de duim schuift wat verder op naar het slot van de mossel en blijft vast geklemd. Tegelijkertijd heeft- de ster zijn mooie vijfstralige vorm verloren, hij gaat krommen, de witte onderzyde van de stra len wordt zichtbaar, en het centrum, het mid delpunt van de witte onderzijde laat een kleine donkere vlek of opening zien; de mond van de zeester. In korten tijd is de roode ster dubbel gevouwen. De straal, die zich het eerst op de bovenliggende schaal van de mossel vasthechtte, en er als een duim op drukte, trekt den mossel naar het midden van de ster, een tweede straal legt zich naast de eerste, twee andere schuiven met de roode zijde naar onder, onder de mossel heen door het zand en hechten zich op de onderliggende schaal van den mossel vast. Na tien minuten ligt de mossel in de roode ster geklemd, als in een holle hand tussehen duim en vingers. Ge kunt nu van ter zijde de onderzijde van de haast dubbel gevouwen ster zien, tot vlak by den mond. En nu gaat er iets vreeselyks gebeuren, een strijd op Ie ven en dood, een ijsely'ke worsteling van kracht tegen kracht; juist daarom zoo rillig, nu er nauwelijks eenige beweging is te bespeuren. De mossel spant zijn spieren tot het uiterste en trekt ze samen, om de schelp gesloten te houden en zyn doodsvijand het binnenkomen te beletten; van die spanning bemerkt ge natuurlyk niets, alleen in uw verbeelding misschien bet krampachtig eamenklemmen De nieuwe mode. Zóó gaat het niet. (Tidens Tegn). Maar zóó wel l ii.-iiiiiiiiiiiiiiiiniiiiMniiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiriiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiMiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiitii en negentig en zyn bruidje zestien. Zóó is natuurlijk dat verstandige en gewengchte leef ty ds verschil tusschen man en vrouw niet bedoeld... alles heeft a'n grenzen. *** Vlinder». In den Jardin des Plantes te Par ij 9 wordt een klein nieuw gebouw gezet, dat zal wor den ingericht als Insectarium, zooals wy er ook sedert gernimen tijd een in onzen die rentuin bezitten. Een gedeelte echter van dit gebouw, dit is iets zeer aardigs en zeer nieuws, wordt bestemd voor een vlinder vol i ere, een kleine tuin met bloemen en planten achter glas, waar men al de schoonste vlinders van de wereld in leven en bedryf kan aanschou wen en waar ze met hun van goud en purper en smaragd schitterende wiekjes dartelen van bloem tot bloem, Oostersehe en Westersehe prachtkapellen, vroolyk en levendig als in hun zonnig geboorteland De Vollere des Papillons" zal zeker een van de grootste aantrekkelijkheden worden van den Paryschen plantentnin. *** Hevig maar kort. In Engeland, waar, gelyk in Dickens tijd, nog altijd het verbreken van een tiouwbelofte strafbaar is, kwam onlangs een merk waardig geval voor de rechtbank. Uit de verhooren bleek, dat de ontrouwe minnaar, die thans gaarne een flinke boete betaalde om van de eenmaal aangebedene bevryd te worden, weleer Cyrano de Bergerac in gloed volle liefde had ter zijde gestreefd, want men ontdekte, dat hij de houder was van het re cord in het schrijven vaa minnebrieven. Hy zal zeker wel een weinig gebloosd hebben, toen door de eischeres twee en dertig brie ven werden ter tafel gedeponeerd, die de ex-Romeo in den tijd van zeven dagen tot zijn beminde gericht had. De voorzitter sprak terecht zijn verbazing uit, dat zulk een vorige liefde tot koelheid des harten vergaan kon. 't Geval is intusschen niet zoo zeldzaam als die rechter geloofde ... en ziehier de moraal: Stook niet Uw haard te heftig aan, Indien ge stil geluk begeert: Het vuur, dat zachtkens brandt, verwarmt, De felle gloed verteert. In vermomming. Een uiterst merkwaardig geval van ver momming was dat van Miss Barry, die onder den naam van Jamej Barry meer dan dertig jaren lang als officier van gezondheid in het Engelsche leger diende. James Barry stond om zijn verdiensten en zijn ijver hoog aan geschreven bg de legerautpriteiten. Hy maakte den Krimoorlog mede, ging met de verschil lende regimenten waaraan hy als dokter ver bonden was, de geheele wereld door, en maakte een buitengewoon snelle carrière, die hem ten slotte tot den rang bracht van algemeen inspecteur der hospitalen. Dat hy geen mr. Barry, maar een miss Barry was, bleek eerst bjj des dokters overlijden op 71 jarigen leeftijd. Dit is zeker wel het record van een voortreöelyk gespeelde en volge honden rol: de gewoonte is een tweede natuur. Apenlie/de. Ook deze is er blqkbaar, en van goede kwali teit. De heer John Watson uit Londen vertelt inde?Strand-Magazine",dathy een aardig klei n aapje bezit, luisterende naar den naam van Jennie. Zyn zoon bracht het mede uit Zanzibar en sedert werd dit guitige apenbeest de lieve ling van de geheele familie, welke hy dezer dagen in verrukking bracht door zyn buiten gewoon innige vriendschap voor een kleinen jongen terriër, die kort na zy'a komst in het huis geboren werd. H$ gedraagt zich tegen het hondenkind, alsof het hem geheel toebehoort, sust het in zijn armpjes als een klein kindje haar pop, en kust het telkens op wangen en mond. Ze zyn zoo verknocht aan elkaar deze twee kleine dieren, dat de moeder- terriër van haar moederschap over het jonge hondje heeft afgezien, en het geheel aan de zorg van den vierhandigen voogd toevertrouwt... Waar zoo de liefde viel l... * * * Kookkunitenaar. Onlangs werd in Parijs een keukenwedstryd gehouden voor regimentskoks van het gar nizoen. Ofschoon verschillende dier militaire keukens door bekwame keukenmeiden worden bediend, was de eerste pry'swinner een man, de kok van het vierde regiment dragonders, die zulk een kostelijk soepje bereidde en zulk geurig vleesch braadde, dat de ge heele jury er zich vinger en duim by aflikte, en hem met algemeene stemmen de bekro ning toewees. Men zou het dezen keukenlaureatus niet aanzien, dat hy de vrouwen in vrouwenkunst den loef afsteekt, want hy heeft het niterljjk van een echten barschen ijzervreter, die zich eerst recht op z'n gemak zou gevoelen als de geweerkogels hem om de oo.en floten. AI.LEGEA. Een zeester die een mossel gaat aanvallen. van de beide schaalhelften. De zeester van zyn kant spant zijn spieren en legt al zijn beschikbare zuignappen aan, trekt naar bui ten om de schalen te doen gapen en dan naar binnen te dringen; die stille strijd duurt gewoonlyk niet lang indien de mossel kleiner is dan de zeester. By de onze, die ongeveer even groot is, zoo dat de punten van de stralen het slot van de mossel lang niet be reiken, is de strijd niet zoo spoedig beslist. Maar als ge tijd en geduld hebt, wacht dan tien tot twintig minuten. De mossel zal het moeten opgeven, zyn sluitspieren zijn niet bestand tegen de trekspieren van de zeester. Daar begint al een fijne kier zichtbaar te worden, tueschen de beide schelphelften. Dit kiertje wordt iets wyder en meteen worden ook de stralen van de ster iets uit elkaar geduwd en naar voren afgeschoven; de mond van de ster is nog een centimeter of drie vier van de splijtende schelp af. Een paar maal gelukt het de mossel, zijn schaal weer bijna of geheel te sluiten, maar een oogenblik later wint de ster weer veld. De kier is nu al een vyf minuten op gelijke wijdte geble ven en wat bet einde zal zyn, kunt ge wel gis sen; maar het komt veel sneller dan gedenkt. Uit de mond van da zeester komt iets geels te voorschyn een zak, een pyp of blaas schy'at het. Dit witgele ding schuift voort naar de kier tusechen de mosselschelpen. Het is de darm of de maag van de ster; die stulpt hij uit en brengt hem in het lichaam van zyn prooi. Nu hebben de zuignappen niets meer te doen, dan nog een poesje het samenknijpen te beletten; binnen een paar minuten is de mossel aangezogen en, door bijtend vocht, al zoo gewond dat hy' machteloos wordt en de sluitspier geheel verlamt; dan spalken de schaalhelften geheel open. Onderwijl gaat het lichaam van de mossel in de uitgestoken maag van de zeester over; die maag wordt een dik gezwollen zak, die niet meer zoo dadelijk deor den mond terug kan. Maar dat hindert niet; de maag kan wel zoolang buiten blyven, tot de mossel, die toch al geen graat of beentjes bevat, geheel vloeibaar is ge worden. Het gebeurt natuurlijk ook wel eens dat de aanslag van een zeesttr op een mossel mislukt. Ook wel dat een kreeft een straal pakt en afkcypt. Dit is evenwel geen doodwonde voor de ster, zoo'n straal groeit wel weer aan. Ge vindt op het strand wel eens levende zeesterren met vier stralen, soms met drie of twee en een halve; dat kan echter ook wel aangeboren zijn. Correspondentie de volgende week. E. HEIMANS.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl