Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NE DERL AND.
No. 1733
de andara niet-Euiopeegche landen ditmaal
die van het tfoaid-AotMrikauiiah continent.
Wat Europa betreft, ia vooral d» sterke
vermindering van den Buasiachen oogst op
vallend. N» wn retel van stabU of middel
matige oogsten, had Bnsland in 1909 een
buitengewoon groote tarwe opbrengst. Maar
dit jaar cal het slechts matig rijn en boven
dien laten de kwaliteiten veel te wenschen
Frankrijk, eveneens een der voornaamste
productie- landen, heeft dit j aar eveneens een
minder goede tarwe-opbrengst en zal, wat in
jaren niet noodig was, tot belangrijken in roer
sjjn toevlucht moeten nemen, om het ont
brekende aan te vullen.
Hongarije moest in 1909, toen de oogst
was tegengevallen, ivaneeni veel tarwe
importeeren, maar in dit jaar zal de opbrengst
dóór te lande de beste sjjn sedert 1906, al
worden de overdreven verwachtingen van
het voorjaar ook niet geheel vervuld. Ook
voor Oostenrijk zal de tarwe oogst beter
uitvallen, daa het vorig jaar.
Buitsehlaad kan eveneens tevreden zon,
maar de opbrengst in Italiëia slechts
middelmatig en kleiner dan in 1909, terwijl Ramani
na drie ongunst! je jaren in 1910 twee maal
zooveel tarwe als het vorig j r ar tal oogsten.
Voor. de consumptie gedarende het nieuwe
oogftjaair k het een gontige omstandigheid,
dat tegenover de mindere wereld-opbrengst
van engeveer 19 müiloM quarters een groo
tere voonaad van circa 15 millioen kan
worden in rekening gebracht.
In het vorig jaar waren de voorraden bjj
het begin van bet aeiioen b&na geheel
verbraikt, zoodat ondanks den lijken oogst
de tarwe-prjüien op een hoog nivean
bleven. Thans is de wereld-opbrengst wel
minder, maar in plaats van die vermindering,
komt de vrij groote voorraad van het oude
product.
Rusland zal ongeveer 10 millioen, Amerika
ea Canada 7 millioen qoarters tarwe minder
knnnen uitvoeren, maar daareategen sullen
Bnmeniëen Bulgarije cltca 6 millioen, Au
straliëen Indiëieder 2 millioen quarters
meer voor export kunnen beschikbaar stellen
en Hongarije l a 2 millioen qnarters
tarwemeel aan het buitenland kunnen afstaan,
terwijl voor de rest op Argentiniëeen be
roep moet worden gedaav.
Wat de import-vraag betreft, zal Frankrijk
voor de binnenlandeche consumptie 5 a 6
millioen. quarters noodig hebben, maar daar
tegenover staat, dat Oostenrijk- Hongarije,
dat 't vorig jaar diezelfde hoeveelheid uit
het buitenland meest betrekken, dit jaar in
eigen behoeften kap voorzien, terwijl ook
Doiteehland minder tarwe zal behoeven in
te voeren, 4an in 1909.
8/9 '10. - V. D. S.
IIIIIIMIlllllllllllllllMllllllltllllllllUIUlUIIIIMtlllllUIIIIIMIIIIIIMIlMIIIIIII
De geringe resultaten van het
HerhalingsQuderwys.
Op nieuw blijkt zich aan de autoriteiten
on zer groote steden, en aan de commissiën
aa n wie het toezicht pp het lageronder wijs
is opgedragen, de vraag op te dringen, wat
er gedaan moet worden, om te zorgen, dat
het herhaliogsonderwijs mér dan tot nu
toe vruchten draagt.
Het blijft nl. met dit onderwijs, bestemd
om de arbeidenkinderen, nadat ze de lagere
school hebban verlaten, nog in de gelegen
heid te stellen, door voortgezet onderwijs
bij avond het eenmaal geleerde bij te
houden en aan te vullen, wanhopig gesteld.
Groote sommen aan salaris worden er voor
uitgegeven, de lokaliteiten, met licht en
aventueele verwarming, staan beschikbaar,
mooie leerprogramma's worden opgemaakt,
maar... het wil niet. Iedereen is van het
groete nut, ja, de noodzakelijkheid, onder de
tegenwoordige omstandigheden, van dit aan
vullend onderwijs overtuigd, óók de ouders
der kinderen voor wie het bestemd is; ja, zelfs
büde leerlingen zélf is het besef daarvan
wel reeds aanwezig.
En toch... het gaat niet
Te Amsterdam niet, te Rotterdam niet,
en... waarschijnlijk elders, waarvan het
minder bekend wordt, evenmin. De klassen
verloopen; dut is het groote kwaad. Het
begin is goed; maar het duurt niet lang of
er komen gapingen, en aan het einde van
den cursus zijn er maar weinigen van waar
mee begonnen is, nog over. Dat ontmoedigt
de onderwijsere, dat deprimeert het geheele
onderwijs. Telkens wordt opnieuw gezocht
naar een andere methode, wordt verder
gegaan met specialiseering van het onder
wijs,' in de richting van het vakonderwijs",
beperkt men zich tot taallessen, maar ook
dat geeft slechts zeer geringe resultaten,
en bovendien wijkt men daardoor telkens
verder af van de eigenlijke bedoeling van
het Herhalingsonderwijs, 't welk immers
een voortzetting, een verdieping, een repe
titie als men wil, van het algemeene ele
mentaire onderwijs behoort te zijn, een be
vordering van de 'algemeene ontwikkeling
der jongelieden.
Reeds in de Amsterdammer" van 3 Sept.
1909, een jaar geleden dus, wees ik, naar
aanleiding van het zooveelste voorstel van
het Gemeentebestuur van Amsterdam om
nog eens tot re-pr-ga-ni-sa-tie van het
Herhalings-onderwijs over te gaan, op dat
gesukkel.
In 1902 werd aldaar het herhalings-on
derwijs gereorganiseerd, en in 1903 be
stonden er elf jongens-scholen en zeven
meisjes-scholen met 3-jarigen cursus, voor
herhalings-onder wijs. Maar dat was al
dadelijk een teleurstelling, want van de
8000 leerlingen die de lagere school had
den verlaten, namen er slechts 3000 aan
deel en zelfs dit aantal verliep nog in den
loop van den cursus. Reeds in 1904 werd
een der herhalingsscholen opgeheven en in
1905: opnieuw reorganisatie. Echter: op
nieuw tevergeefs. In 1905 werd opnieuw
een school opgeheven, en in 1909 moest
men wederom tot de erkenning komen, dat
het nog steeds sukkelen was, en werden
opnieuw 2 scholen vcor opheffing voorge
dragen. En zoowaar verscheen er in Juli
van dit jaar opnieuw een voorstel van B.
en W. van Amsterdam, om tot reorgani
satie over te gaan.... In de toelichting
zegt het college:
Ondanks de reorganisaties is
het verloop waarmede deze scholen
reeds van hare organisatie in 1902 af,
te kampen hebben, en dat de belang
rijke sommen die de Gemeente er aan
ten koste legt, voor een niet gering
deel improduotief maakt, no* zeer
groot."
Inderdaad zijn de cijfers die omtrent het
verloop in de drie programmatische leer
jaren geconstateerd wordt, enorm groot:
reeds in het eeiste leerjasr bedraagt dit
van 32 tot 45 pCt.; in twee leerjaren klimt
het zelfs tot 64 pCt. Inderdaad mogen
B. en W. wel klagen over de weinige
productiviteit der sommen, aan dit onderwijs
besteed.
In Rotterdam schijnen de resultaten, wat
het verloop van het aantal leerlingen aan
gaat, iets gunstiger, maar blijkbaar stelt
de Commissie van Toezicht daar aan de
resultaten van dit .aanvullende onderwijs
minder hooge eischen. Toch wordt ook
daar reeds in het verslag over 1909 al
dadelijk gezegd dat de onvervinding ver
schillende onvolkomenheden in het her
halingsonderwijs (heeft) aangetoond". In 1905
werd, om aan de toen reeds zoo sterk aan
den dag getreden gebreken tegemoet te
komen, een reorganisatie ingevoerd, en
thans leest men in het verslag:
Over te laat komen en schoolver
zuim wordt nog steeds door verschil
lende leiders geklaagd",
waarvan, gelijk het verslag uitdrukkelijk
constateert, de schuld niet ligt bij de leer
lingen, maar gezocht moet worden in den
langen duur der werkzaamheden. Er zijn,
in arbeidersbuurten, scholen met. 20 en 39
leerlingen in het geheel, en in deze scholen
bemerkten de Commissieleden in de dun
bevolkte klassen een zekere slaperigheid
op", die in beter bevolkte kUsssn niet
voorkomt. Daar houden de leerlingen elkaar
wakker.
Er blijkt derhalve ook in Rotterdam, trots
de reorganisatie, aan de resultaten van he,t
onderwijs nog wel het een en ander te
ontbreken.
Welke is van dit alles de voornaamste
oorzaak ? Deze is niet te vinden in het on
derwijsprogramma; noch in het gemis aan
besef van de waarde yan dit onderwijs bij
de ouders; noch ook in het gemis aan ge
zindheid bij de autoriteiten, om finantiëele
offers er voor te brengen.
De oorzaak zit, al jaren, in de omstan
digheid, dat de jongens van 13, 14 on 15
jaar, ja ook de l(i-jarigen no^, lichamelijk
en daardoor geestelijk niet in staat zijn,
om dit onderwijs met vrucht te volgen,'en
de werkgevers niet genegen blijken, om
ter wille van dit onderwijs, aan de jonge
arbeiders en arbeidsters hun werktiji be
langrijk in te perken.
Daar wees reeds de Amsterdamsohe cor
respondent de N. B. Crt. in het no. van 9
Aug. 1909 toen hij schreef, dat de oorzaak
van de teleurstellingen, bij het Herhalings
onderwijs niet ligt gy de jongelieden maar,
aan den langen arbeidstijd dien ze
hadden, en aan de geringe
medewerking der werkgevers".
Daarop wees ook een correspondent van
een der Dagbladen te Maastricht, die, van
hetzelfde verschijnsel melding makende,
constateerde, dat
een groot aantal werkgevers niet wil
meewerken aan de meerdere
ontwikkeling van hun leerling-werklieden,
deor hen iets vóór den gewonen
afloop van den werktijd vrij te laien".
Daarop wijzen ook thans weer B. en W.
van Amsterdam in hun toelichting tot hun
jongste reorganisatie-voorstellen
releveerende
hoe bezwaarlijk het dikwijls is voor
,,iemand die in betrekking is en een
langen werktijd heeft, om vier avonden
per week naar school te gaan",
en verder constataerende:
In den regel zijn het juist de
werkjongens, welke het eerst de school
vaarwel zeggen".
En ook de R >tterdamsche commissie
schijnt deze omstandigheid als oorzaak van
de weinig bevredigende resultaten te gevoe
len, waar zij aan de hand doen het middel
om met meer succes op het gemeenschaps
gevoel van een groot deel der werkgevers'1
te werken.
Daar ligt de oorzaak: bij de tegenwoor
dige regeling van den werktijd is een
vruchtdragend, voorgezet lager,
herhalingsof inhalings-onderwijs, of hoe men het ook
noemen mo?e, niet te be-reiken. Een
samenkoppeling van bsiden is physiacb, en daar
door ook psychisch onmogelijk. Een kind
van bovengenoemden leeftijd, dat 10 of 11
uur heeft gewerkt, en des avonds te T uur
zijn werkzaamheden eindigt, kan niet dit
onderwijs volgen, tenzij het zich daarover '
avond aan avond weer buiten ge woon inspan t,
en dan leidt dit tot overbelasting, tot over
spanning, en dus tot nadeelen die wellicht
grooter zyn dan de goede dingen die het
onderwijs schenkt.
Er is sedert het vorige jaar nog iets ge
beurt, minister Talma heeft zijn ontwerp
ingediend tot wijziging van de arbeidswet.
Thans zou zich derhalve de gelegenheid
aanbieden, om, door eene ingrijpende wets
wijziging op het gebied van den kinderar
beid, aan deze ernstige klachten in het
belang van het ontwikkelingspeil der jonge
arbeiders en arbeidsters, een beteren toe
stand althans mogelijk te maken.
Helaas, daarin zijn zij, die dit verwacht
ten en hoopten, teleurgesteld! Zeker, de
leeftijdsgrens is voor de kinderen die de
Lagere School bezoeken, verhoogd, van 12
op 13 jaren, voor zoover inet 12 jaren niti
aan de leerverplichting is voldaan, (ook slechts
half dus!) en voor de jongelieden tot 17
jaren wordt de toelaatbare werkdag beperkt
tot 10 uur, maar deze is ook thans reeds
voor de overgroote massa dezer jongelieden
de arbeidsdag, en het kwaad is juist dat
hij te lang is. De kinderen van 13 en 14
jaar die 10 uur werken in fabriek en werk
plaats, zijn voor het volgen en vooral het
blijcen volgen van het Herhalingsonderwijs,
nitt In staat. Dat moet telkens en telkens
weer gezegd worden, want daardoor alleen
zal er ook uit de kringen van het onder-1
wijs meer aandrang komen om den eisch >'
der vakverenigingen en der 8. D. A. P.
te steunen. Arbeidsverbod tot het 14e jaar,
beperking van de jeugdige personen van
14 tot 18 jaar tot 6 en 8 uur per dag,
Dan alleen, wanneer deze sociale eisch
in vervulling is gegaan, zal het voortgezette
onderwij», naast den arbeid gegeven, rijke
vruchten kunnen dragen. :
H. S.
Gids voor buitenlandsche Hotels.
Berliin- Hotel Adlon
BERLIJN. Unter den Linden l bij den
BrandenbnrgerTOP. 3 Minuten van het Tierganen-park. Heentjks'e ligging, Modernste
comf., Matige pryzen,Voordeelige arrangementen.Tel.-Adres: Adloaum".
LORENZ ADLOX, Keizerl. & Koninkl. Hofleverancier.
Wiesbaden.
Hotel WILHELMA.
Ie Eansr. Termalbaden uit eigen bron. Prospectus Hotel
Iniormaiie Bureau, Amsterdam, Raadhuisstraat 16.
Dit blad ligt in bovengenoemde Hotels ter lezing.
UITGAVEN VAN J. B. WOLTERS TE GRONINGEN.
WOORDENBOEKEN.
P>fIETJ\VE
I.ÏEHBBÜGGENCATE-.
EDgelsch-Kederlandsch.
LJAOER Wil, ILKederlandsc"-Enge'scl"
4e druk f 5,40 in half leer in l d', of 2 dln. in linnen ? 5,40
L YAN GELDERS»,
_^^____^ II. Nederlandsch-Dnitscli.
? 5,80 in half leer ia l deel of 2 dln. in linnen ? 5,80
C. R. C. Hl-CKESRATiï, ±
II Nederlanflscli-Franscb.
Utal.
?4.50 in half leer in l deel of 2 dln.in linnen ?4,50
(Het «enige Fransohe Woordenboek, dat bij ieder woord
de uitspraak phonetisch aangeeft.)
M T TfOlilïJElI VERKLAREND HANDWOORDENBOEK
DER NEDERLANDSCHE TAAL.
8e druk, l deel in hnnen ?2.75
Prys der 4 Woordenboeken NIEUWE TALEN
per stel besteld slechts ?17,50
O U E» E TAL.EIV,
OF. C. A. E8GELBREGT, La^nscliNederlandsch.
4e druk, l dtel in linnen ? 7,50.
Dr. A.H. G.P. VAN DEN ES,
6e druk, l deel in linnen j 7,50.
Df. J. MEHLER, NEDEIJLANDSCH LATIJNSCH.
l deel in linnen ? 3,90.
, Latqnach-yederlandgch.
l deel in linnen ? 7,50.
>" DKJi ES, j Prijs <ler »ooi
«lmf boelcru OUD»: T Al.KIS
.! _ ' [ per stel bestelu Hlevlit»
VAN WAGESHStlKN, l ?15,50.
UITGAVEN VAN J. B. WOLTERS TE GRONINGEN.
SÏ/UIS, ZAAD H AND EL
Vraagt onze gratis, geïlluströt r Ie, brochure van 40 pagina's.
Maatschappij
flrnbem
V»»t*«h»>felUk Kapitaal:
BB» ?lliltlOBK «V LD E H (reltcekemd).
Sluit L*Y*QBT«rsekeringen ea Lgfrenten op btyx«nd«r
«B
.991
\99
&S Mi?ilvcr8tr?ia?
Grootste en yoordeeligste Huis, op
gebied van Damesondergoederen,
Tafellinnens en Bedlinnens.
S°ECIALITEIT:
Complete Huwelijks-uitzetten.
WANDen
VLOERTEGELS.
O
,,
Bembrandtpleii 35,
AMSTERDAM.
Bruno Muller,
KLEEDERMAKEB,
Rokin 6A Tel. 3514
Amsterdam.
ibonnementen van af ?125.
Altijd de Nieuwste Stoffen.
Geopend van 8?6 nar.
Joaillerie
Francaise,
KALVERSTRAAT 123, AMSTERDAM.
Grand choix de Joaillerie
Bijouterie et Orfèvrerie.
Modèles ravissants.
Prix Modérés.
Euitsch,
Fransch,
Engelsch,
Spaansch enz.
leert U vlug, goedkoop, ge
makkelijk in de
BERLITZ-SCHOLEN.
AMSTERDAM,
allén flV Keizersgr. 3OO.
DEK HAAG,
allén IMF* Koordeinde 42B.
boven Mgison KRUL.
ROTTERDAM,
allén &* Mauritsweg 31.
Men lette op de juiste adreatn.
Th. FRANKEN H. VINGERHOED
HOFLEVERANCIER .
Kalverstraat 216. Telephoon 2040.
Fijne Vleeschwaren, Comestibles.
Boter, Eieren.
Bimieu- en Buitenlandsche Kaassoorten.
ERVEN KRAMER
Wijde Kapelsteeg 4 bij het Rokin Amsterdam.
.. Fabriek van Kantoorboeken
B?'? Telephoon No. 266. ?'«
Op het itadhui?. Bruigom (die op het
laatste oogenbhk nog van zijn bruid af
wil) fluisterend en den bode een gulden
in de hand stoppend : Is hier ook een
nooddeur 7"
MET SFEINGRUG,
Duitse h fabrikaat,
worden geleverd door de
Electr. Kautoorboekenfabriek
v/h Gebrs. KUSTERS,
N. Achtergr. 9?11, Amst.
TELEPHOON 5545.
Verschenen de 10e drukvan
bevattende elf Kaarten, dus
van elke provincie, met aan
wijzing der afstanden van
plaats tot plaats in Kilometers
en vermelding der soort van
wegen. Deze Atlas zenden wij
franco per post (na ontvangst
van bet bedrag in postzegels
of per postwissel aan ona
adres) voor slechts VIJF EBT
DERTIG CENTS.
Amsterdam, v. Holkema en Warendorf.
FEEST-ARTIKELEN
= MENU'SEE
CEBR. SIMONS
K AI, VJEB STRAAT 124.
No. 571.
Lotisico maakt bekend, dat
bovengenoemd nummer in zeven
series is geplaatst. Hierop is in
d» vierde klasse van de thans trek
kende Staatsloterij de prijs van
vijf-en-twintig duizend gulden ge
vallen. Voor het incasso wordt
gaarne gezorgd door de betrokken
hoofdagenten, te weten:
H. A. VAN DEK MEER, Middelharnis.
F. JOH. TOMMERUP,
De l'erponcherstr. 98, 's-Gravenhage.
P. VAX DIJK, Groote Oost 46, Hoorn.
TOLHOEK & Co., Beestenmarkt D117,
Goes.
W. F. BEINTEMA,Pelsterstraat54,
Groningen.
SCHAAP & Co., St. Jansstr. 8, Amst.
DE ZWAAN & Co.,Amst.Veerkadc48,
's- Gravenhage.
F" Op schriftelijk verzoek aan
iet adres van Lotisico, Juliana van
Stolbergplein No, 11,
's-Gravenlage, worden prospectussen met
)ijbehoorende documenten gratis
m franco per post verzonden.