No. 1739 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD YOOR NEDERLAND. De hal van het Noorder-Spoorstation (gare du Nord) te Parijs tijdens de staking. 4IIIIIIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIItlllllllMMlIIIIIIIIIIIMIMIMIIMIIIMIIIIIIIIIHII Dat doet h|j alleen ter eere Van de Laarder schilderschool l VI. Plasechaert zal er komen zeggen Wat of mooi is en wat niet, Bremmer zal er uit gaan leggen Hoe men kunst het beate ziet, En Frans Coenen komt er lezen (Maar die doet het voor de jool) Hoe de knnatkritiek moet wezen In de Laarder sciilderschool l VII. Albert Neubuys is vertrokken Toen hij 't nieuws las in de krant, Ja, by is bepaald geschrokken IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII ETtNSCHAPPEUJKE feita's transatlanliictie iBcktwrt, Op het oogenblik *) zwe-ftWellman onbe heerd boven de wateren van den Atlantischen oceaan, ernstig pogende het eerst den lucht weg af te leggen tusschen Amerika en Europa, als snelheids concurrent der groote Atlantische stoombooten. Daar deze lucht vaart minstens even belangwekkend en ge vaarlijk is als Cnavez' tocht over den Simplon, is het zeker gewenscht Wellman bij voorbaat alle eer te geven van deze onderneming, al moge de uitslag op het oogenblik nog twijfel achtig zijn. Bovendien is het luchtsehip, waarmee de tocht aanvaard is, zoo'n samen stel van ingeniense vindingen, dat een be spreking ervan de moeite waard fr. Wellman zelf is allen nog bekend uit den tijd van zijn mislukte pogingen den Noordpool via de hoogere atmospheer te bereiken. Hij heeft in 't hooge Noorden tochten gedaan met zijn bestuurbare ballon,lang voordat eenig bestuur baar luehtsehip nog noemenswaardige afstan den had afgelegd.Toen de laatste maal Wellman opsteeg en zijn pool-reis begon, moest hij na een paar uur terugkeeren daar de sleepkabel, die een groote rol speelde bij het hoogteregelen der ballon en die bovendien de voedselvoorraad bevatte, brak. Hierna heeft Wellman zijn onderneming opgegeven. In de plaats daarvan heeft hu een niet minder grootsch plan opgevat n.l. om den Atlanti schen oceaan te bevliegen. Dat dit een enorm waagstuk is dat veel eischt van ballon en bemanning blijkt wel het beste uit enkele cijfers. De oatworpen reisroute heeft een lengte van 4800 K.M, terwijl geen luchtschip tot nu toe nog een onafgebroken reis ge maakt heeft, langer dan 800 K.M., en terwijl een vry-drijvende bal'on nooit verder tocht heeft beschreven dau de helft van Wellman'a reis. Men zou verwachten dat Wellman al geraimen ty'd te voren proeftochten gemaakt had, maar dat is niet zoo, evenmin als voor zijn poolrei?. By deze laatste gelegenheid zei h\{: 't helpt toch niets want de omstandig heden zijn tijdens de poolreis toch geheel anders dan bij de prpeftocht." En ook nu zegt hij hetzelfde: mijn reis gaat overzee; en geen tocht over land zou mij eenig verge lijkingsmateriaal kunnen geven voor de zee*) Bij het schrijven van dit artikel. Van de school in 't Manve-land. ?» Nu gaat gij als Segantini, Gletschers schild'ren in Tirol, Zóó dacht hij de concurrentie Van d» Laarder schilderschool. VIII. Laren wachten gulden tijden, Al wat schildert tijgt er heen Om zich aan de kunst te wijden, In de school van 't Gooieche Atheen I Wat is Feith zyn vliegverrichting? Wat de ontdekking van de Pool Vergeleken bij de stichting Van de Laarder schilderschool l JOIIANNES LABASKY. reis." Al valt bier wat op af te dingen, een feit is 't dat Wellman 't niet anders wilde. Het luchtschip is niet hetzelfde als dat waarmee de poolreis beproefd is; ,een van onze af beeldingen geeft een goeden indruk van het geheel. De ballon heeft een spoelvorm, met een grootste lengte van 75 Meter en een middellyn van 17 Meter; de vulling van waterstofgas geeft een hef vermogen van 12 ton. Het omhulsel weegt zelf reeds twee ton en bestaat uit twee lagen zij en een laag katoen, met gummi samen geplakt zoodat het lekken tot een minimum is teruggebracht. Het hulsel is zelf slap maar het geheel wordt onbuig zaam gemaakt door het schuitje" dat uit metalen buizen is opgebouwd en dat zelf ruim 50 Meter lang is; het geraamte van dit schuitje is in fig, 2 goed te zien, beter dan door een beschry ving weergegeven kan worden. Dit schuitje is geheel door zeildoek omgeven zoodat het luchtschip een soort kiel krijgt (zie fig. 1); dit hulsel is in fig. 2 aan de voorzijde weggelaten. Het schuitje is door middel van een lengte-strook verbonden met het eigenlijke ballonhulsel. De bodem van het schuitje wordt gevormd door een benzinereservoir van 25 Meter lengte. Het ge vaarte is voorzien van drie benzine-motoren, waarvan er slechts twee voor de eigenlijke voortbeweging gebruikt worden, terwijl de derde voor allerlei andere werkjes dient, die straks besproken worden. De voortbewegings motoren zijn van 80 . 90 paardekracht (een frutje, vergeleken by de 70.000 P.K. der grootste transatlantische mailbooten!). In tegenstelling met de meeste andere luchtEchepen worden hier geen vlakken gebruikt voor het evenwicht, terwy'l ook geen glygewichten aanwezig zijn voor liet omheogof omlaagrichten der ba'lon. Het evenwicht wordt bewaard door middel van de sleep kabel, terwijl het stijgen of dalen verkregen wordt door het vlak, waarin de schroeven draaien, scheef te plaatsen. De schroeven, 4 in aantal, zyn ongeveer 3.5 M. in middellyn. In het ballonhulzel zitten een aantal kleinere luchtzakken in een rij achter elkaar; door het willekeurig vullen of leeg laten loopen van enkele dezer luchtzakken is het mogelijk het luchtschip horizontaal te houden, terwyl bovendien bij lekken van de gasvulling, het vol blazen der luchtzakken de ballon gespannen houdt. Het roer bestaat uit drie verticale vlakken. De bemanning bestaat uit zes man, die slapen kunnen in de hangmatten (fig. 2) of in de reddingboot die onder het achip hangt. Deze reddingboot, licht en toch stevig gebouwd bevat pro visie, voortbewegiagsmiddelen.toestel voor draadlooze telegraphie, enz., deels dus voor de tocht zelf, deels voor. het geval dat de lucht verlaten moet worden voor de iets Fig. 1. WELLMAN'S TBAKSATLANTISCH LUCHTSCHIP. CHari. Caesar Gezelle dicht: ,,'k Zie schapen witgewold, 'k Zie rid- en rnnders draven..." WÜgaan voort: ,,'k Zie vo- en vlegels zich, Aan wa- en bitter laven. Ia 't mooie voorjaarsweer, Gaan bloe- en ramen open. 'k Zie ieder met een bloem, Zelfs schoo- met arjers loopen. Geen pneu- slechts harmonie: De tweedracht wijkt voor vrede, De ru- voor poëzie, Juicht kin- en ouders mede! Want len- en warmte is daar, Mijn geest stijgt op, naar boven, 'k Wil nat- en morgenuur Met vul- en lippen loven." * De heer Taco H. de Beer schrijft in de Telegraaf: zoudt mij zeer verplichten door een kleine ruimte voor dit artikel af te staan, waarop ik hoop, dat velen de oogen geopend zullen worden, dat zij zien dat er een grens is bij het kiezen van mid delen om zaken te doen." Maar hu schrijft uitstekend Engekch. * Evenals Manuel van Portugal. Maar die is na weer minder in zijn Fransch thuis, meent zyn Parijiche vriendin Gaby Deslys. De koning is een goeie jongen en zeer begaafd; hij spreekt Dnitsch-Fransch en Engelsen als zijn moedertaal," zei Giby lot een reporter, volgens de N. R. Ct. * Er zal een rilling door Nederland gaan, als het Centraal-Rapport over de Gemeentebegrooticg van Rotterdam algemeen bekend wordt. Een lid beweerde," lezen wij, dat het begraven van patiënten te Maasoord niet met den gewenschten eerbied plaats vindt." De schrik in de verkeerde beenen. Om den man schrik aan te jagen, schoot burgemeester Hosang zijn revolver in de lucht af. De veldwachter Brandsma verzuimde door den schrik over het schot, dat hij hoorde, den man achterna te loopen. Deze wist toen te ontkomen." Men ziet alweer welk een behoefte er bestaat aan een Staatsinstituut waar politiedienaren, onder leiding van een ervaren, schrikvrijen onderwijzer, kcalproef gemaakt worden. De keizer is van plan voor zyn be roemden vader admiraal graaf de Col igny een standbeeld op te richten." (N. R. Ct.) In den styl van dat van zijn iets minder beroemden vader Friedrich Wilhelm. Er komt een stilte over de menigte, waarbinst een ieder in zijn diepste hart den yliegman begeleidt door de ruimte en zyn koers vergezelt naar een wijd en zonnig vry ideaal." (Hbl.) Wie zich ongerust maakt dat dit den sym pathieken Wy'nmalen te veel bezwaard heeft, vergeet, dat bet begeleiden binst de menigte is geschied, en dat daarenboven een ieder zorgvuldig zijn diepste hart had uitgekozen om het in te doen. * A propos, we hebben het woord voor Aviateur gevonden. DB SYMPATHIEKE. Alle vliegers zijn sympathiek. Dat zeggen alle bladen. Een sympathieke" beteekent dus: een vlieger. * Sommige doctoren en apotheken trekken zich het lot der zieken zoozeer aan, dat zij zelf aan het sukkelen gaan. Mevr. D. schrijft in het N. v/k. N.: Mijn dienstbode heeft by mij longontsteking gekregen. Vier weken heb ik haar in hais verpleegd, incluis dokter en apotheker." M tweemaal stoelen,,. (Sluiverttuk, oud en nieuw kwartje.') Er is over geklaagd, dat het nikkelen stniverstuk te veel gelijkt op het kwartje. Slechts door den breederen rand kon men het in half donker onderscheiden. Thans heeft 's Rijks munt een nieaw kwartje bedacht met een rand, die nu bijna zoo breed is als die van het stuivertjnl Zoo is 't nog mooier. IIIIIIIIIMlIMIIIlmilllMIMIillIIIIIIIIIIIIMimlIllltlllllllllllllllllMIIIMMIIIII ran TuiscMften. Onze Kunst, No. 10 : Dr. Hanz Jantzen, De ruimte in de Hollandeche Zeeschildering. T. Landré, De Hollandsche Njj verheidakunst op de Brueselsche Tentoonstelling (slot). Knnstberichten. Moderne Kunstwerken, jaargang VIII, afl. VII: Reproducties naar schilderijen van- Th. v. Rysselberghe met begeleidende tekst van H. P. Bremmer. De Samenleving, No. 16: Onze beschaving, IX. Walter van Diedenhoven, Marsyas. Idler, Hoe de Dnitsehe keizer op de aeogte blijft. Ia. Qaerido, Tydspiegelingen. Geneeskun dige Kroniek. Servaas Rom, Onze Kin deren. Het begrij pen van litteraire kunst werken. F. H. v. d. Kop, 'n Nieawe Phase der Earopeetche Staatkunde ook uit econo misch standpunt beschouwd. E. D. Baumann, Macau l ay als geschiedschrijver, enz. De, Nieuwe School, afi. 10 : SToordhoff, Aan den heer D. O. Thesen. Thijssen, Maatschappelik rekenen, II. D. Bierhaalder, Ingezonden. Thijssen, Naschrift. - Ge achte Lezers I B. v. d. Vlist, Leugen (Tooneelspel in 3 bedrijven). iiillMiiminiiiiHiiiiii Fig. 2. SCHUITJE VAN HET LUCHTSCHIP. De zeildoekbekleediny is van voren weggenomen, zoodat het buisgeraamte beter zichtbaar is. De bodem wordt gevormd door het benzine-reservoir. In het midden staan de motoren waarvan twee schroeven zichtbaar zijn. Vooraan bevindt zich een kompai en het stuurrad. Bovenin /tangen eenige hangmatten. Onder het reservoir hangt de reddingboot, terwijl nog lager het begin van den sleepkabel zichtbaar is, door vier staal- en manillakabels gedragen. minder onveilige zee. Terwijl bij de Pooltocht het voedsel de hoofdzaak uitmaakte, is bij deze atlantische reis, die veel korter zal duren, het voedsel veel meer een bijzaak. Hoofdzaak zijn nu de machines en hun brandt tof. Elke motor op zichzelf kan de ballon een snelaeid geven van 32 K.M. per uur, terwijl de motoren samen deze snelheid vergrooten tot ruim 40 K.M. per uur. Allicht gebruikt Wellman slechts een motor tegelijk, terwyl de tweede als reaerve gebruikt wordt; beide machines zullen echter by tegenwind of iets dergelijks wel tegelijk gebruikt worden. Met een vaart van 32 K.M. per uur zou de reis zes dagen duren; er is gerekend 'op een tocht van 10 dagen, maar Wellman hoopt, met behulp van gunstige winden de overtocht in veel korter tijd dan zes dagen te kunnen volbrengen. Elke machine gebruikt 500 Kg. benzine per dag, dus voor een tiendaagsche reis moeten 5000 Kg. (5 ton) benzine meegevoerd worden. Hiervan worden 4 ton geborgen in het bodem reservoir, terwijl de vijfde ton geborgen wordt in de sleepkabel of equilibrator". Dit is een lange stalen kabel waarop als paarlen aan een snoer, dertig stalen bussen geregen zijn, gevuld met benzine. Zooals fig. 3 aan geeft is elke bus van boven bol en van onderen hol, zoodat een soort gewricht ont staat. Deze gewrichten zijn bekleed met een laag vilt, terwyl bovendien bovenin de bus de ruimte voor de doorloopende kabel ver wijd is, zoodat er geen sprake van doorslij ten van den ikabel kan zyn bij de bewegingen. Deze gewrichten zijn zóó ingericht dat by de maximale buiging van vier bussen, de kabel reeds rechthoekig op zijn vroegere richting staat. Op de dertig benzine-bussen volgt nog een reeks van veertig houten blok ken, elk een halve meter lang, en samen een soort ratelslangen-staart vormend. Da geheele sleepkabel is 110 Meter. Het groote nut er van is in de eerste plaats dat de ballon zelf geen ballast behoeft mee te nemen. Ouder gewone omstandigheden neemt een ballon losse ballast mee om overboord te gooien indien de hoogte garegeld moet worden. Door gasverlies zal een ballon dalen, door sterke zonbestraliag zal het gas uitzetten en de bal lon ry'zen, door dau w of regen zal de ballon zwaarder worden en dalen. Dit alles word nu geregeld door de sleepkabel, waarmee Well man zyn ballon op een hoogte van 70 Meter boven de zee zal honden. Bij deze ballonhoogte zal de sleepkabel «lus voor een groot deel in zee liggen en op zee drijven. Wanneer de ballon nu om een of ander reden lager zakt, komt een grooter stuk van den sleepkabel in het water zoodat de ballon zelf minder te dragen heeft en niet verder zakt. Rijst daar entegen de ballon teveel dan wordt een stuk van den kabel uit zee in de lucht gehaald de ballon krijgt dan meer te dragen en stijgt niet hooger. Deze vorm van ballast blijft dus steeds beschikbaar. Met het oog op stormen zijn de houten blokken zeer stevig gemaakt, terwijl de lichter te beschadigen benzinebussen nooit in het water komen en dus veilig zijn voor golfgeweld. Eenige weken lang heeft het ballonhuhel, bij totale vulling, zeer weinig gelekt; men schat het afnemen van het draagvermogen door dit lekken, op 100 Kg. per dag. Daar echter per dag 500 Kg. benzine verbiuïkt wordt, zou de ballen te licht worden, wat voorkomen wordt dcor de bovenbeschreven luchtzakken in de ballon met lacht te vullen, terwijl een zekere hoe veelheid waterstofgas uit de ballon wegge haald wordt. Deze waterstof gaat niet verlo ren; integendeel: Wellman heeft ook daaraan gedacht en zijn motoren zoo ingericht dat hij in plaats van met benzine ook met waterstof gas kao werken l Maar om terug te komen op den sleepkabel: deze wordt gedragen door vier kabels, 2 bovenste en 2 onderste, die teu deele uit stalen kabels, ten deele, met het oog op de noodige meegevendbeid, uit manillakabels bestaan. Met windassen kun nen de bovenste kabels ingehaald worden zoodat de sleepkabel rijst (of eigenlijk het. luchtschip omlaag getrokken wordt). Om de benzine Missen vry te kry'gen worden eerst de bovenste kabels ingetrokken, waardoor de onderste kabels losser gaan zitten en zoo slap zijn dat zij onder de bovenste benzinebua vastgehecht kunnen worden. Daze bus wordt opgebescben naar het schuitje, terwijl de bovenste kabels op hun beurt weer worden vastgemaakt. Zoo is de ingenieuse inrich ting, die werkelijk wel verdiende beloond te worden door een roemrijk resultaat. De kans hierop behoeft echter niet zoo heel groot te zijn, gelet op da volgende moeilijk leden. Met de gewone plaatsbepalingsinslrumenten, die elk kapitein gebruikt, kan op elk oogenblik de plaats bepaald worden waar het luchtschip zich bevindt.maar eigenlijk moet men constant deze plaats blijven bepalen, daar ver andering in windrichting ook dadelijk een verandering in koers zal geven. Daar de winden zoo veranderlijk zijn, is het gewenecbt voortdurend de beweging van het luchtschip te bepalen ten opzichte van het water, daar dit het eenige middel voor koers-waarneming zal zijn. In het geval dat de ballon pal oost vaart met een vaart van 32 K.M. per uur, zal de koers geheel veranderen wanneer er een sterke Zuidenwind blaast met dezelfde snelheid als de ballon. Het gevolg zou in dit geval zijn, dat de koers Zuid-Oost werd. Om dit uit te maken zal Wellman door middel van een logly'n contact houden met de zee. Gelukkig heeft Wellman alleen het punt van afvaart vastgesteld, maar het punt van aankomst geheel opengelaten, zoodat hij niet aan een vasten koers gebonden is, behalve die voor hem den kortsten weg aangeeft. Hij zelf laat het aan het toeval over of hij in Europa dan wel in Afrika belandt, als hu maar de Atlantische Oceaan overkomt. Wellman heeft met deze tocht ge vacht tot hij Westenwinden kreeg, die zijn machines kunnen helpen. Wanneer hy b v. afvaart bij een Westenwind van een snelheid van 48 K. M. per uur, dan zon het Inchtschip voortschieten met een 80 K.M. vaart, en de oceaan zon in twee en een halve dag overwonnen zijn. Gesien dat de grootste booten er nog een dag of vijf over doen met hun duizenden paardenkrachten, zon dat een aardige pres tatie zijn. Jammer genoeg moeten we hier zou" zeggen, want zoo gunstig zal alles wel niet gaan. In geval Wellman tegenwinden ontmoet die hem al te zeer tegenwerken, is hij van plan verder naar het Zuiden af te zakken, totdat bij geschikter winden krijgt. Dit plan berust op het feit, dat de winden op het Noordelijk halfrond juist tegen de richting der wijzers van een uurwerk in, om een depressie heendraaien. Wanneer Wellman dus Oostenwind heeft, ligt de depressie ten zuiden van hem, en wanneer hij dan verder zuidelijk probeert te komen dan dit depressie centrum, komt hy in een gebied van westenwinden. Het is niet te ontkennen dat het meteorologisch deel van Wellman's plannen wel wat al te optimis tisch wordt voorgesteld door de Sc. American, die schip en reis bespreekt, maar afgaande op Wellman'a schip zelf zullen ook onder ongunstiger voorwaarden nog bruikbare resul taten verkregen kunnen worden. Laat ons hopen dat, niet zooals bij zijn Poolreis de sleepkabel breekt, dat hij zijn schip niet behoeft te verlaten voor de onveilige red dingsboot, maar Fig. 3. DEBL VAN DEN SLEEPKABEL. Een heelt, bu» en twee deelen van benzinebusten zijn geteekend. De stalen kabel doorloopt alle bussen, en wordt voor slij tage gevrijwaard door de verwijding van het kabel kanaal bovenaan elke bus. Tusschen de bussen liggen in de gewrichten" vilt platen. voor veiligen vas ten Europeeschen grond. P. VAN OLST. NASCHRIFT. Het snelle, on gunstige einde van Wellman's tocht, gelukkig zonder persoonlijke onge lukken, heeft de optimistische ver wachtingenwei ge logenstraft, maar zoolang de oorzakender mislukking nog niet volledig bekend zyn, be houdt het lucht schip zelf, met zijn geestige inrich ting, onze belang stelling. Voorge licht door zijn er varingen bij dezen tocht, en beter overtuigd van het nut van proef vaar ten zal Wellman allicht de onder neming nog wel eens wagen. Van harte wordt hem daarbij succes gewenscht. v. O.