Historisch Archief 1877-1940
I:
10
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND-.
No. 1741
door all» ondernemingen in enorme
hoeveelbedden is aangeplant, op den dnur gean
geacoikte rubber-boom, blijkt, zoodat de laad
word* gegeven om alle flcus-boomen door
Hevea's te vervangen, dan kan men als
aannemen, dat de theoretische
der productie reap. winsten,
in de prospectussen verstrekt, heel
wat teleurstelling zallen baren.
Tabakswaarden hadden wederom een vasten
grondtoon, waardoor- verschillende soorten
eenige pereentea konden verbeteren.
Bijzonder oflde/soheiddea zich de preferente
aandv- Holland Sumatra, dia 20 pCt. avan
ceerden, op geruchten, dat deze njt den
opbrengst van landrerkoopen zallen worden
afgelost.
Van Mij n waar den hadden vooral Ketahoens
eene willige tendenz, waardoor de gewone
aandeelen 9 pCt. en de preferente 15 pCt.
verbeterden.
Q« variaties in da overige speculatieve
waarden hadden weinig beteekenis; slechts
voor aand. Warechan-Weenen valt eene
rea«tip van ca. 10 pCt. te vermelden, zeer
naiuurlük na. da. ongewone en overdreven
rijzing in deze aandeelen.
De, koersen van beleggingsfondsen varieer
den slechts fractioneel; het aanhoudend dure
geld echter heeft ia den loop dezes j aars
onmerkbaar het niveau-, waarop deze waarden
stonden, belangryk verlaagd j vooral bij
pandbrleven van hypotheekbanken komt dit
ver«chjjMel sterk uit.
In d» laatste dagen is de geldmarkt iets
ruimer geworden.
4 Nov. v. D. M.
***
Q» daling van ruwe rubber.
Keede sedert: gernimen tyd ia de wilde
speculatie, die ongeveer 2 jaren geleden op
de rubbermarkt heerachte en vooral te Lon
den zoo groote verhoudingen aannam, tot
stilstaan gekomen en allengs is een scherpe
prijsvermindering van de grondstof en dien
tengevolge een belangrüke koersverlaging van
rubher-aandeelei» ingetreden. In Oost Azië, op
de markt van Sbanghai, heeft deze
terugIIIMItlllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
Brieven van Oom Jodocus.
gaande beweging zelfs tot een ernstige
finanoieele crisis geleid; door de buitensporige
speculatie-woede, die aldaar reeda lang ia
angstige spanning werd gadegeslagen, ayn
verschillende bank-instellingen en particuliere
firma's ia moeielökheden gekomen.
By deze crisis deed zich weder het eigen
aardig verschijnsel voor, dat de voorraden
geleidelijk zulk een omvang hadden verkre
gen, dat de consumptie by lange na niet in
staat was een zoo aanzienlijke hoeveelheid
grondstof te verwerken, te minder nu een
zoo belangryk verbruikster als de automo
bielen-industrie in de Ver. Blaten van
NoordAmerika door den tijdelijk economischen
toestand daar te Jande minder koopkracht
ontwikkelde, dan waarop men van die zijde
gewoonlijk meent te mogen rekenen.
Van de prijs-sehommelingen der ruwe
grondstof geeft onderstaande opgave een
denkbeeld. Men vindt daarin vwmeld de prij
zen van harde Para fijne per Engelsen pond
aan het einie van iedere maand, gedurende
de eerste 9 maanden van dit j aar en de beide
vorige jaren. Daaruit blijkt, dat het laagste
niveau dagteekent van het eerste trimester
van 1908, n), van 2/9 tot 3/1%, terwijl de
hoogste noteericg, ni. 12/1, nog einde April
U. werd bereikt.
1908 1909 1910
hoogt t e laagste hoogs'e laagste eind.
maand: d. mnd.
Jannari 3/5K 31/LK 5/2X 51 7/9X
Febrnari 3/1X 2/9 5/31A 6/tX 9/
Maait 3/7 H 3/ 5/3 5/1X 11/6
April 3'1H 3/3 5/5 5/2K 12/1
Mei 3/lOJi 3/4K 7/5 5/4X 9/1
Juni 3/ll>i 3/8M 6/3 5/lO}i 9/L1
Juli 4/1 3/L1 8;tK 6/4 8/10$
Auguslu*4/l 8/tl 8/3 8/2 8/4
Septemb. 4/3 4/H 9/LH 7/HH 6/2
Aan de Londenscne markt voor mbbershares
fchynt de daling der koersen, die op den
teruggang der ruwe grondstof is gevolgd, de
vraag weer te hebben doen toenemen; de
speculatie heeft opnieuw moed gevat en
daardoor verkreeg de markt in de eerste
helft van Oetober 1.1. inderdaad een meer
levendig voorkomen.
iiiiiiHiiiiiimiiiiiiiiiiliiimliiiii
MimuiiiMiiiimiiiniiiniiiiMuimim
2.XL'10.
Je briefje wil ik meteen beantwoor
den. Je vraagt mij : wat ik denk van de
schandalen" het woord blijft voor
jouw rekening in de Dordtsche Kerk,
en of ik als man- van-rechts nu werke
lijk vind, dat dat zoomoet." Maar mijn
beste, wat wil je 'dan? Natuurlijk moet
dat zóó! Denk maar eena een oogenblik
na en wees tenminste historisch, zoo je
niet christelijk-historisch wezen kunt, wat,
onder ons, oneindig beter ware. "Wanneer
wij, mannen- van-rechts, ter verdrijving
van de verfoeilijke leerstellingen der revo
lutie, het rad der ontwikkeling een paar
flinke slagen terug willen laten doen om
ons volk weder te brengen tot den
gezegenden vóór-revolutionairen tijd, toen de
Calvinistische zegen algemeen genoten
werd, dan gaat dat niet met glacéhand
schoenen. Zachte geneesmeesters maken
stinkende wonden! Wie het doel wil,
moet de middelen willen. Wij kunnen
nu eenmaal do zegen van het ware Cal
vinisme niet deelachtig worden zonder
dat wij daarbij verwarmd worden door
het gloeiende vuur van dea predikanten
hartstocht. Wij mannen-van-rechts wil
len regeeren en geregeerd worden door
onze eigen luiden, die ons vrijwaren zul
len voor den rooftocht, die op onze
zakken, beurzen en brandkasten
georganiserd wordt door de heeren van 1795,
liberaal, vrijzinnig-democraat, of socialist,
allemaal diefjes en diefjesmaat. Rechts
is het veilig. Daar stellen immers de
kleine luiden hun hope niet op het ver
gankelijk waereldsch goed ??en hebben
enkelen dat al gedaan, dan moeten zij
van de dwalingen huns weegs worden
teruggebracht maar op den rijkdom
in een Andere Wereld.
Doch deze gelukkige en
rustverzekerende toestand is onmogelijk zonder
predikanten. Ook de beste tijd onzer
nationale grootheid heeft ze niet kunnen
missen,en het lijkt mij dan ook alsof ik dien
tijd zie terugkeeren, nu het openbaar
wordt hoezeer ook er nu weder dienaren
des Goddelijken Woords gevonden wor
den, die niet aarzelen in de onverdraag
zaamheid. Verdraagzaamheid is een mooi
woord, maar is het niet beter uw weder
partijders te vuur en te zwaard te ver
nielen, dan samen te wonen met die uw
verderf willen ? Wij politieke Christenen
zouden het nooit zoover gebracht hebben
als de profeten en de onverdraagzamen
Blijkbaar zyn hier de optimisten in de
meerderheid, die zich niet storen aan de
voorspelling der pessimisten, volgens welke
de rnbberprjjs wel weer tot 3 sh. per Eog.
pond kan dalen, zooala in het begin van 1908
het geval is geweest, d.i. in den t ij d, onmid
dellijk -gevolgd op de najaarscrisis van 1907
in Amerika.
Maar de optimisten beweren, dat de toe
stand toen tot de uitzonderingen behoorde
en er een groot verschil bestaat tisjchen
dezen tijd en thans.
Toenmaals was het, volgens bun bekering,
den consumenten in Amerika wegen» de
flnancieele moeielijkheden te New York
onmogelijk, om groote hoeveelheden grond
stof te koopen a wegens de weinig bemoe
digende vooruitzichten der industrie a
wegens gebrek aan geld of krediet.
En Brazilië, dat aldus zijn voornainiaten
afnemer werkeloos za$ blijven, terwijl de
voorraden meer en meer toename», bleef geen
andere keuze over, dan het ruwe product tot
een zoo lagen prijs als 3 sb. van de hand te
doen, om verder rente-verlies en verdere
opeenstapeling te voorkomen.
Ook meenen de optimisten, dat tegenwoordig
de Amerikaansche consumptie veel te laag
wordt geschat, ge'uige da
automobielenfabricatie in de Vereenigde S a'.en, die
ondanks de minder gunstige tuien in den
loop van 191.0 sedert Januari 1.1. reeds een
bedrag vertegenwoordigt vao f 9 500.000 tegen
| 5.400.000 in 1909. Wél is in heide jarea
net bedrag van de ingevoerde auto's nagenoeg
hetzelfde geweest, nl. ongeveer $ 3.00U.OOO,
maar uit den meerderen aanmaak in dit j mr
komen zjj tot degevolg'rekking, dat de vraag
en daarmede het verbruik van rubber zijn
toegenomen.
Op dienzelfden grond bepleiten zij da
kapitaalsuitbreidirg van de Duitscbeen
0->8tenrijksche ondernemingen, die rubber
veiwerkea en daartoa niet zonden overgaan,
indien het bedrijf geen uitbreiding behoefde.
Zu wjjzen voorts erop, dat in r"e laatste 11
jaren de wereldvoorraad rubber me! minstens
8 pCt. jaarlijks moge zijn toegenomen, maar
niettemin van Febrnari tot begin Juli l'.
iiimiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiMimiiiimimiiimiiiiiiMHMimHiiimiMiiitminii
de schare niet hadden weten te boeien
en aan te drij ven.Hoe immers ia gemakke
lijker eenen braven arbeidsman, tevreden
in zijügezin, gelukkig met zijnen, hem
door Hemelschen zegen geschonken, ar
beid zelfs bij karig loon, naar de stembus
te voeren: door hem de verschillen voor
te houden tusschen inkomende rechten of
vrijhandel, of dóór hem eenvoudig aan het
verstand te brengen, dat het gaat om de
eere Gods ? Voorwaar het antwoord is niet
moeilijk te vinden. Maar zoudt ge dan
denken, mijn waarde, dat wij al mogen
wij in onze binnenkamer spreken van een
kerkelijk hansworst", zoaals Ds.
Wajenaar "dat in de N. R. Ct. deed, mannen
als de Dortsche dominee Keiler zouden
kunnen missen? Ons volk is nog juist
als in de zeventiende eeuw, belust op
de Hel en de Verdoemenis. Wanneer men
des Zondags zoo eens flink bepreekt is,
met eene leerrede, die in de maag ataat
als een stevig maal grutten, dan behoeft
immers het door-de-weeksche leven niet
zoo vol zorgen te zijn.
En een man als dominus Keiler is daar
echt geschikt voor. Welk een indrukwek
kende sensatie, nietwaar, voor den arbeids
man, die in de week nimmer iets bijzonders
beleeft, voor den komenijshandelaar, die
geen ander geluid gewend is dan dat
van zijn winkelschel, voor den nij veren
koopman, heel de week gebogen over zijn
boeken vol cijfers, om daar des Zondags
te hooren, dat als er gedaan werd naar
hunne zonden, geen enkele levend het
kerkgebouw zoude verlaten". A.*n dien
dood te zijn ontkomen, is immers een
genade die tot bekeering brengen kan,
hoe ook, om met Keiler te spreken,
Satan moge woeden en slingeren met
zijn staart". Wie dat meegemaakt heef r,
groote posten grondstof uit de m at k t werden
genomen, gemiddeld tot 50 pO. hoogere a
prijs, dan diévan einde Septenber 11.
Diensvolgens komen de optimisten tot de
slo'som, dat de prijs der ruwe grondstof
thans reeds e» n zeer laag niveau heeft bereikt
en een opwavtsche beweging, als benuterd
op gezonde basi», eerder is te verwachten
dan nog verdere daling.
Uit de statistiek van S-ptember 1.1, half
Oetober gepubliceerd, blijkt dat ia de eerste
9 maatden van dit jaar de rubber-invoeren
den uitvoer, vergeleken mst 1908 en 1909,
belangrijk overtrfffan, n'.:
1910 1909 3908
Invoer 636.430 514.379 424.634 C*>.
Uitroer 313.760 2SH.270 247894
Meerir.-dan
uitgeroerd 3"26SO 22.Mi<9 17(5.740
Booiat in dit jsar het verschil tnsschen
inen uitvoer telacgrijs is toa^eromer, welk
verschil zich in den vorm van voorraad,
voornamelijk in Europa moet be'ioder.
De vraag 'u nu, wat er met deze massa
gronds of i-i ge;chied ? Hoevee! iser^au ver
werkt en hoeveel ig nog in natura aan vezig?
Het antwoord op die vraag is van ceel
belang voor het verdere verloop der markt,
maar hieromtrent schijnen zoo «el optimisten
als pessimisten in het or zekere te'erkeeren,
zoodat baiden het antwoord gchu'dig b ij ven.
Intusfchen is de markt, behouiens kleire
variatie's vrywt-l op het ni'eau van 6 sh. in
de vorige maand gebleken en wordt een
daling lot zóó lagen prijs, als de pessimisten
voorspellen, niet zoo spoedig gevieest).
Die lage prijs (ouh dateert van 190^, tosn
de noUe.'ing zich bgna gedurende het gebeele
jair van 3 tot 4/G bewoog. Mat de grco.ere
productie is echter de vraag evereens
toeitfnomen, daar na 1908 da rubber- vei werking
in veel meerdere ma!e aan de inJastrie ij
diansthaar gemaakt.
lu 1009 en gedurende het eerste kwar:aa\
van 1910 werd de rij «mg onzestoord
vuortgazet ea oaianki da i daarna iigetred-m
terugssans; is de prij} tians nog 1ÜO /o
bovea het door de pessimisten gevreesie
niveau. Of echter, na verloop vau eenige
MiiimiiMiuiiiiiimHiiiiiitlimiiiitMiiiiitiiiiiimMMiiiiiiiiiiimiiiiiiiimi
hij loopt blindelings ter stembus voor
de eere Gods".
Ja, Keiler is een wonderlijk krachtig
en echt mannelijk man, voor de Coalitie;
hadie hij hat niet zelf aan het einde
der predikatie gezegd, dat hij ook ge
boren was, uit een vrouwj'. wij zouden
hem een achten dier Enkele Begenadigden
waarvan onze Grondwet in art. 11 spreekt
als van mannen uit mannen gekomen", en
wiendanouk bij Gods gratie het heer; chen
over ons volk toevalt. D^ch aan zijn
eigen, in alle Christelijke nederigheid
nochthans, afgelegde verklaring valt niet
te twijfelen. Hij is dus onzer een. Maar
toah een machtige leider van velen. Wilt
gij daarvoor nog een bewijs, dan vindt
ge dat in het door hem medegedeelde
wonder van de aanstaande bekeering
des Christelijken onderwijzers deHartog.
De Christelijke onderwijzers wier aan
gewezen plicht in de coalitie-organisatie
het anders is om de wegbereiders te zijn
voor den arbeid der predikanten zijn
te Dordt helaas nog m onbekeerden, ten
hoogste m half bekeerden staat. Zij komen
niet onder Keilers gehoor. Maar nu zijn
ten opzichte van een van hen wonderda
dige werkingen aan den gang. God heeft
het bloed uit zijne neusgaten doeu komen"
zoo verhaalde Keiler het Zondag van
den predikstoel om hem te wijzen mis
schien op het Eeuwige Bloed." Ik
hoip," zoo ging de dominee voort
dat hij, met de nauwere aanraking,
welke ik den laatsten tijd met hem had,
daarvoor gezicht krijge." Ik zou mij ver
bazen als de heer de Hartog daarvoor
geen gezicht kree? nu hij met zijn bloed
neus tot het wandelende Dortsche won
der is gepromoveerd; en wil slechts
hopen dat zijn Christelijke nederigheid
jaren, wanneer de aanplantingen in lodi
haar vollen wasdom hebben bereikt en de
industrie niet in nog meerdere mate het
verwerkingsterrein weet uit te breiden, een
meer belangryke prijsverlaging kan uitblijven,
mag worden betwijfeld.
4/Ll '10. V. n. S. t'
llHllllllllllllllinillMIIHIIIIIIIIIIunillllllllllllllllllllllllHIMIHIIUIIlMMir
Een kurk, die order water geduwd wordt,
süjut omhoog naar de oppervlakte omdat de
cpwaarteohe druk grooter is dan het
kurkgewicat. Een ballon stijgt in de lucht omboog;
omdat de opwaartscbe drnk grooter is f i p n
het ballongewicht, d. w. 7. van ballonbnlsul,
enz. maar ook van de ballonvullirjg. Ho»
lichter deze vulling is des te grooter zal de
8'ijgkracht zijn, want de opwaartscbe druk
wordt minder tegengewerkt. Hut beste is dus
het lichtste gas te gebruiken, n.!.
wattrstofgas. Maar gewoonlijk wordt er met het zwaar
dere licbtjas gewerkt om der wille van het
gemak. Om echter hetzelfde gewicht omhoog
te halen heeft men dan ook een veel grooter
licbtgaabftUon noodig dan waterstcfnallon-.
Gewoonlijk rekent men dat l M3 liehtgas
een ge vicht van 0.7 Kg. kan omhoog tillen.
Te Cbemnitz is een procédégevonden om
gewoon Jicbtgas een grooter stjjgkrecbt te
geven. Het h c h t gas wordt eerst door lang;)
buizen gedreven, dis sterk verhit zijn. De
meeste koolstof die in de koolwa'erstcffen
zit, waaruit het gas bestaat, wordt op deze
wijze er uitgehaald en het veranderde
lichtgas blijkt daardoor een veel grooter percen
tage wat er s tof gas te bezitten nl. 80 pCt. Het
soortelijk gewicht is daardoor zoo sterk ver
minderd dat l M3 van dit ballonjraa l KG.
tillen kan. Een ballon met 7000 M3 inhoud,
getnld met dit gas, heeft evenveel gtjjgkracbt
als etn lichtgasballon van 10.000 M3inbond.
Bovendien is de benzine uit 't lichtga< ver
dwenen, die een zeer ongewen?eht
oplossirjgavermogen heeft voor de stoffen waarmee
het ballonhulsel ondoordringbaar wordt gfev
maakr.
v. O.
iiiiitiiiiiiimii tiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiitiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiitiiir
hem behoede voor verhoovaardiging'.
Maar, niet waar mijn beste, kun je je
niet voorstellen, dat dat pakt? E a is het
te ramen bij hoevele brave, eenvoudigs
zielen te Dordt en elders het voor
beeld des Beusbloedenden onderwijzer»
navolging zal vinden, en bij hoevelen
he.t eerstkomend bloedverlies door den
neus als een Hemeleeh wonder en e»n
aansporing ter bek«ering zal werken ? En
die broeders worden kiezers, mijn jongen l
Och schrijf mij toch niet zoo onnoozel
meer: of zulke dingen nu moeten T
Begrijpt ge niet, dat het zonder zulke
die een" niet pakken" zou?
Warners en Keiler en al die andere
geharnaste en gespoorde kaaselridders,
zij brengen de dagen van 8mout en
Trigland terug, waarin de kleine luiden
tevreden waren en gelukkig, en de groote
luiden de rust genooten die hun op hunne
verantwoordelijke plaatsen toekwam.
Toen de Overheid nog de Overheid wae.
Dies draaien wij met rustige kracht
het wiel der ontwikkeling eenige slagen
terug; onze brave Roomsche
coalitie-genooten, die nog wat verder terug willen
draaien, helpen ons met onbezweken
trouw. Slechts daarbij is verdraagzaam
heid geboden, opiat de hand niet
verslappe. Maar wat moeten wij ter wereld
verder met dat fraaie woord doen ?
Het vuur en het zwaard doe Keiler
woeden over onze wederpartijders, hij
veere de schare aan; dan is er veiligheid,
rust en vrede, voor wie wijsheid genoeg
heeft om te letten op de Teekenen der
Tijden, voor wie intijds de bakens verzet
nu het tij verloopt.
Als steeds,
JE OOM JODOCUS.
J. BAPTIST-VALLEGG-IA,
Stoom Meubel- en Beeldenfabriek.
Singel 428- 43O - 432f Amsterdam.
OPGEUICI1T M851.
Wintersport - Pontresina (Eogadin).
Grand Hotel Hroneiiliof eii Bel l a v i* t a.
PO ST/;E«EL,S.
18000 verschillende. Gegarandeeid
echt. Pracht keuze. Wordt op verlat gen
aan Verzamelaa's gezonden met 50 70
pCt. onder alle Catalogus-prijzen.
A. WEISZ, Wien i, Adlergasse 8.
Efcs
OPGERICHT
1870
GEVESTIGD
E HAARLEM
COMPLETE WONINGINRIOHTINGEN.
VJK11&
on
Eerste Rang Zomer- en Wiiiterverblijf.
Prospectus gratis en franco. Hotel [nform.-Bureau, Raadhuisstraat 16, Amsterdam,
Telefoon 7827 en büden Eigenaar LORENZ GREDIG.
A. E. BEEKMAN,
Auto's Germain en Delaunay-Belleville.
Bloemendaal,
Hilversum.
Het kantoor van «ton Make
laar A. J. KEK UERS, Station
straat £O aldaar, heiast zich
met Koop-en Verkoop-,
Muuren Verhuur van Buitenplaat
sen, Villa's, Heereu- en
Winkelhnizen, zoowel in als
buiten de plaats. d>eeft inlich
tingen omtrent alle te koop
zijnde Bouwterreinen. Sluit
alle voorkomende assuran
tiën. Bezorgt gelden op hypo
theek. Taxeert en admini
streert onroerende goederen.
'süaandags 12?1% .Poolseh
Koffiehuis, A'dam.
Het Bureau Woninggids.
Dubbelzinnig. Jetje, toen ik van
ochtend het Vondelpark doorstak, zag
ik dat een kinderjuffrouw de aan haar
zorgen toevertrouwde kindertjes door
een soldaat liet zoenen. Ik hoop, dat jij
zoo iets niet doen zult l" O, me vrouw,
daar hoeft u beslist niet bang voor te
zjjn. Gaen soldaat, of welke man ook,
zon er aan denken, de kinderen te
zoenen, zoolang ik er bij ben!"