No. 1745 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. VN V. HET TOONEE Aanplakbillet in kleurendruk van R. N. Roland Holst. De TertooBing ran Vollers Lncifsr. Door de vertooning van Lucifer hebben Willem Royaards en R. N. Boland Holst met nen stouten slag bereikt, wat ^ win tig ?jaren lang reeds in theorieën en t&nvaste pogingen werd gezocht en bestreef«|: Zoo ooit, dan is het woord gebeurtenis", 'dat in zake van kunst door veelvuldig misbruik ?dreigde welhaast onbruikbaar te worden, hier op ny'n rechtmatige en waardi ze plaats. Wint deze op voerinr, het werk van Royaards en Boland Holst, kan een datum stellen in de geschiedenis der Nederlandecbe- tooneelkunst. Kan stellen, indien namelijk op het hier in zuivere consequentie gevolgde beginsel ook by de opvoering van elk ander niet-naturalistisch drama trouw wordt voort gebouwd. R^eds meermalen, niet alleen in de kolom men van dit weekblad, heb ik gepleit voor ?de vervanging der naturalistisch-geschilderde decors (bosechen, vergezichten, rotsen, vijvers en wat dies nreer zij) door drie-dimensionaal materieel, daar de in de ruimte bewegende spe lers en het twee-dimensionaal decor in voort durende en onontkoombare disharmonie blij ven.. Na het pompeuze paradijs doek (van De Moor) in Adarp. in Ballingschap, na de jammerlijk-ouderwetsche en toch met zooveel ophef als nieuw aangekondigde enecèneering van ^PNSCHAPPEUJKE Tiuenlirtt Terras aderen-yerloop. De ouderwetsche, veel bespotte, manier ?waarop van politie zijde misdadigers en andere minder schuldige wezens werden beschreven om voor herkenning vatbaar te worden, is büernstig detective-werk reeds lang vervan gen door een wetenschappelijker en (dus?) betrouwbaarder methode. Van deje nieuwere identificatie systemen is dat van Berli Ion lan gen tijd het populairste geweest, waaroy aller lei lichaamsmaten en kent eekenen opgenomen werden op onveranderlijke wijze, en genoteerd in een uitgebreid archief. Op deze wijze werd het mogelijk op verschillenden leeftijd de identiteit van een persoon secuur vast te stellen, al had het gesicbt schijnbaar nog zooveel veranderingen ondergaan, die voor een gewoon mensch zeer misleidend zouden zy'n. Maar het bezwaar van Bertillon's systeem is dat behalve de talrijke instrumenten ook een staf van bekwame medewerkers noodig is om de metingen goed volgens regel te verrichten. Niet de eerste de beste kan dit gewichtige werk verrichten waar zeer veel van afhangt. Reeds even lang minstens, was reeds be kend dat de huid van de vingertoppen een Manyas had ik een zoo spoedige verwezen lijking, door den heer Boland Holst, van de theorie der zuivere beginselen niet verwacht. Met des te meer warmte wensch ik dan t bans mijn bewondering te betuigen voor den grootschen ea logischen opbouw van den tooneel-toestal büdeze stralende vertooning van Lucifer. Wie zon ook het tooneel, dat in den hemel" is, door geschilderde decors hebben willen verbeelden, of door nabootsingen van wolken, toch louter vlakke linnen lappen, die van niemand, noch van den naïeven, noch van den veel-eischenden en naar harmonische schoonheid dorstenden toeschouwer, de ver beelding tot bet hemelsche paleis zouden hebben opgevoerd... Hier zien wy kolonnaden, zuilen en treden en een hooger gewelf, in hun blankheid en rustigen eenvoud tegen het effen (echter ietwat te lauw gekleurd) acbteidoek een voornamen aanblik gevend. Het is een evenwichtig stak representatieve architectuur, dat wil zeggen: een tooneelopbouw die slechts voorstelt, maar op waar dige en de verbeelding opwekkende en hoo ger opvoerende wijze. Het schenkt een on gestoord schoon'ieidsgenot, te weten dat hier niet naar de onbereikbare nabootsing van den Hemel werd gestreefd. Tasschen deze zuilen, op en voor deze treden, werd het mysterie-spel van den zeer regelmatige teekening vertoont doordat de fijne porieën in lange ry'en liggen op fijne huidplooien, die als heuvelrnngen boven de huid zich verheffen. Met het bloote oog kan men deze lijnen op de vingertoppen zeer duidelijk on ierseheiden, ter wy l de fijne porieën zelf juist even zichtbaar zijn, maar met een loupe veel duidelijker woiden. Wil men deie lijnen op zijn gemak bestudeeren, dan is het 't beste even de vingers door ons haar te halen (dat steeds iets vettig is) om daarna de vingertoppen op de vensterruiten te druk ken. De vetdeeltjes op de huid spelen dan dezelfde rol als drukinkt by drukwerk; er ontstaat een getrouwe afdruk van de huidverhevenbeien op het glae. Beziet men deze afdrubje dan zy'n de vingers onderling meestal reeds niet gelijk, zelfs niet de gelijknamige vingers der beide handen. Laat men zy'n buisgenooten op hetzelfde glas vingerafdruk ken maken, dan blijken zelfs de naast ver wante familieleden nog verschillende afdruk ken te hebben; zelfs tweelingen, hoe ook uiterlijk gelijk aan elkaar, verschillen in dit vingertop- npzicht. Qeen twee menechen op de wereld hebben gelijke vingerafdrukken, al zy'n soms de verschillen alleen voor bevoegde menschen dadelijk zichtbaar. Daarentegen zal n mensch tijdens zijn geheele leven dezelfde vingerafdrukken maken; de lijnfiguren ver anderen niet meer van de geboorte af tot de dood toe, tenzy natuurlijk litteekens de tee kening beïnvloeden, waardoor deze echter nog gemakkelijk te herkennen wordt in het vervolg. Op dit verschijnsel heeft in 1901de Londensche detective-inrichting een nieuw stelsel van identificeering gebouwd. Het blijkt Fig. 1. DB VIEE HOOFD-TTPEN VAN VDJOBBTOP-ADPEUKKBN (VBBGBOOT). Van Hnkt naar recht»; l. TYPB BOOG, de lijnen loopen nooit terug ; t. TTPB LUS, de lijnen loopen torn» terug en vormen luiten ; 3. TYPB SPIRAAL, de lijnen loopen minstens ns rond in een spiraal; 4. SAMENGESTELD TTPB, de lijnen combineeren hierbij twee of drie der andere typen. Engelen-val gespeeld, in gewaden die door kleuren- en lynenpracht volkomen samenstemden met den statigen tooneelbouw, in standen en figuren-schikking, welke op het tooneel van een even ontroerende gratie waren als die op de heerlijkste schilderijen der Katho lieke kunstenaars van 15de en 16de eeuw. En hier bewoog en leefde alles, hier bestegen de figuren in hunne sierlijke gewaden de blanke trappen, hier snelden zy' nader of slopen weg in levendige sprekende gebaren; hier zeiden zij verzen, welke zinvol waren en vol m u dek, de hoogste schoonheid van het woord. Ouder Royaards' leiding wordt, men weet het uit al zijne opvoeringen, ook door mindere krachten behoorlek gespeeld. De wei-ver zorgdheid van het spel op zich-zelf, van acteeren en zeggen, bleek bij deze Lucifervertooning opnieuw. Royaards zelf, in de hoofdrol, was bewonder er s vaardig van vorste lijke kracht; mevr. Royaards?SandOerg, als Bafaël, van een voorname bekoorlijkheid in gebaar en gelaatsuitdrukking, welke de teederste gestalten der primitieven nabykwam. Beider samenspel, in bet vierde bedrijf, by' Licifer's laatsten tweestrijd, had een eid zame en edele spanning, gelijk de dramatische kunst slechts bij uitzondering te aanschouwen geeft. Woord en spel, gebaar en dans, ensc neering en gewaden, alles werkte eendrachtig samen om hier een bijna volkomen-schoone dramatische vertooning te vormen; en indien de begeleidende muziek, vooral in de reien, de profetische statigheid van deze Vondei's verhevenste lyrische verzen ook maar van verre had weten te benaderen, de genieting en de zuiverte der stemming waren nog hooger gestegen. De Vondel-kenner dr. Gerard Brom heeft, ter inleiding van het publiek binnen de on gewone sfeer van '0 dicuters hemel-drama, een heldere verklaring en een bondig overzicht 'geschreven, waarbij hy, en terecht, den dogmatischen ondergrond zooveel mogelijk on aangeroerd liet. Slechts even spreekt bij van de geschiedenis van den Engelenval als van een goddelijke openbaring." Voor wis ook de meoschelyke rede als zoodanig beschou wen, is er natuurlijkerwijze een onoplosbare tegenstrijdigheid tusechen het wonderlijk ver haal van der Laciferüten opstand en de al wetende Voorzienigheid en Almacht van God, die door deze beide eigenschappen de gansche historie, zoowel van den val der Eigelen als van den menschelyken Zonden val, had kan nen weten en v ooi komen. Voor onze menschelijke, maar als fcodegeschenk toch ook goddelijke Bede, is heel deze dogmatische mythologie slechts een verplaatsing van de raadselen, maar allesbehalve eea Openba ring." De oorsprong en de noodwendigheid van goed en kwaad blijven een duister ge heim, waarvan de vernuftigst bedachte mythen den sluier niet vermogen weg te schuiven. Het spreekt vanzelf dat Dr. Brom en zijne mede katholieken deze dingen heel anders zien en gevoelen. Maar een groot deel der vertolkers van Vondei's drama, en zeker ook wel de heer B. N. Roland Holst die. naar ik meen, niet van dogmatisch Katholi cisme verdacht kan worden, ? wellicht eveneens het meerendeel der toeschouwers, die allen waardeeren andere eigenschap pen in Lucifer dan lonter de dramatiseering van een goddelijke openbaring". Evenwel betreft deze waar deer in g geen uiterlijke eigen schappen alleen. Het pltit te meer voor Vondel's ziele-grootheid dat zy, die niet met hem opgaan in bet, voor hunne oogen kin derlijk vertrouwend, geloof zijner K.erk, toch een algemeen-menschelyken, voor alle ty'den scherp-ontleden getnoedsatryd in de antropomoifiiche duivelen en engelen van het drama mogen bewonderen. Alleen zoo beschouwd de dogmatische ondergrond als verouderde mythologie lykt het my verdedigbaar dat niet-katholieke kunstenaars de vertooning van dit door-en door katholiek-bedoelde dra na ondernomen hebben. Niet een ITd'eeuwsch theologisch dat bij onderzoek vau veel vingerafdrukken geen gely'kheid te vinden is in fijne details, maar wel soms in hoofdlijnen waardoor een aantal hoofdiypen op te stellen zijn, waar onder de gemaakte afdruk valt. Deze hoofd typen zijn de volgende (zie fig. 1). Bij het eerste type loopen de lijnen gebogen van links naar rechts, zonder ooit teruggaande lichting te verkrijgen op een deel van hun weg: type boog; by het tweede zy'n enkele van deze lijnen weer naar links teiuggebogen, zoodat lussen gevormd worden, maar nog geen spi ralen : type lus; by het derde type maken de lijnen een teruggaande beweging, die in een spiraalvorm uitloopt van minstens n winding: type spiraal. Het vierde hoofdtype eindelijk is zödat het patroon der ly'nen een samenstel is van de twee of drie andere hoofdtypen: samen gettelde type. Deze vier hoofd typen zy'n weer verdeeld in zeer tahy'ke on dergroepen (1021) berustende op detail-ver schillen. Elke van deze ondergroepen is weer verder onderverdeeld, enz. zoodat een zeer overzichtelijke collectie te verkrijgen is. Alle misdadigers die de politie in handen krijgt moeten een compleet stel afdrukken maken van alle vingers van beide handen, eerst elke vinger een voor een, en dan de vingers van elke hand tegelijkertijd (zoodat men de afdruk krijgt van den vingerstand bij een greep}. By deze afdrukken worden naam, bijnamen, nummer, enz. genoteerd van de persoon, wien 't aangaat. Dit geheel wordt bewaard in het archief. Wordt by een misdaad een vingerafdruk (vuile vingers zy'n by' inbraken niet steeds te vermijden I) ge vonden, dan wordt deze afdruk naar Scotland Yard gestuurd, en binnen een paar mi nuten is het soms reeds mogelijk op te geven of deze afdruk reeds voorradig is d. w. z. of de misdadi ger een oude bekende is, die dadelyk opge spoord kan worden. Dit snelle vinden van den j uitten afdruk uit de kleine 200.000 stellen afdrukken die het archief reeds bezit is te danken aan het boven beschreven classificatie-stelsel. Vergissingen zijn neg nooit voorgeko men ; meermalen is de gelijkenis vaat wee strijdschrift zagen zij, geluk de militante pre dikanten van 1654, maar een kunstwerk van wereldbeteekenis en visionaire schoonheid. Overigens is de samenwerking in dezen van Katholieken en paganisten weder een der vele bewy'ien voor de ontwrichting onzer cultuur-beginselen, of een bewy's dat de Kunst in sferen leeft boven de verschillen van godsdienst en wereldbeschouwing ? .... Anders dan Dr. Gerard Brom moeten Wiliem Royaards en B. N. Roland Holst tegenover Vondel's Lucifer hebben gestaan l P. H. VAN MOEEKERKEN JE. ^Moeten wüonze Meren m St. Nicolaas ratellffl? l uur 's nacht B. Liefje: Vader, heeft Sint Nicolaas z'n paard z'n hooi zoet opgegeten 1" A's Liefje nu zoet gaat slapen, en als 't dan wér morgen is, dan is St\ Nicolaas er geweest, en dan," enz. enz. enz. Sint Niklaas kapoenlje, Gooi wat in my'n schoentje, Gooi wat in mijn laareje, Danije, Sint Niklaasje." De ouden: Wat zal ze 't prachtig vinden, de dot l" De fchat, ze was er zoo echt io, tel" Denk er aan 't hooi weg te nemen l" By' ons thuis was er altyd..." enz. enz. en?. personen bijzonder frappant, maar hun vin gerafdrukken doen hen uiteenhouden en juist identificeeren. In geval iemand van een misdaad verdacht wordt, kaneen vinger afdruk büde misdaad gevonden, beslissen of de verdachte schuldig ot onschuldig is. Het voordeel van het geheele stelsel is nog dat de vingerafdrukken door elke beambte opgenomen kunnen worden met behulp van een korte oefening en een stuk papier en wat inkt; geen kostbare instrumenten, geen be paalde opleiding voor de gebruikers, ziedaar groote voordeelen boren Bertillon'ssysteem. In geval de afdrukken erg onduidelijk zijn, kan men met een poeder, bestaande uit kwik en kalk de lijnen bepoeieren, waardoor de teekeoing duidelijk zichtbaar wordt; zoo is o. a. een vingerafdruk op wit papier dadelijk zichtbaar te krijgen. Ook op niet-juridisch gebied is de onverandsrlykbeid van de vin gerafdruk reeds veel gebruikt als een middel tegen vervalsching van cheques e. a. In den laatsten tijd is echter propaganda gemaakt voor een ander, eveneens zeer be trouwbaar identificatie-middel, nader ontwik keld door prof. Tammassia van Padua. Hy' gebruikt als herkenningsmiddel het lijnenverloop der aderen onder de huid van de handrng. Tarwy'l immers alleen de grootere bloedvaten een gelijk verloop hebben bij alle menschen, is dit volstrekt niet het geval met de kleinere vaten. Op de handrng zijn deze aderen duidelijk zichtbaar, tenminste zij zijn gemakkelijk zichtbaar te maken door de hand een tijdlang te laten hangen en door een band om de pols het bloed op te stu wen in de aderen. Het ie gebleken dat dit aderen patroon bij geen twee personen gelijk is, ook niet bij zeer na verwante menschen. Ook van rechteren linkerhand kan het patroon geheel ver schillend zijn, maar dit is niet noodzakelijk, [udien bij toeval van twee menschen de rechterhanden gelijk zijn, zijn hun linkerhanden echter wél verschillend- By' het herkennen van deze patronen is ook gebrnik gemaakt van verdee ling in een zes-tal hoofdtypen n.l. 1. n groote ader loopt gebogen of slingerend, soms ten deele recht, over de hand met slechts enkele' zijtakjes, 2. drie of vier gpoote aderen loopen alteen van de polg naar de vingers, waar elke ader een of meer takken vormtde, hoofdaderen zijn meestal gegolfd en door kleine aderen gekruist; 3. een groote ader en vele kleine aderen 2 nar 's nacht s. Liesje: Moeder, kan jy de Zwarte Knecht wel zien zoo in 't donker ?" 3 n u r 's nacht 8. Liefje: Vader, Lieeje is toch hél zot t geweest, niewaar vader ? l" 4 uur 's nachts. Liesje : Moeder, je slaapt toch niet ? je let toch wel op de bel a's Sint Nicolaas komt?"' 5 uur 'd nacht s. Lietje: Zal je me morgen vooral vroeg wakker maken ? Ik vind Sint Nicolaas toch zóó heerlijk l Jij ook hè?" vormen een onregelmatig netwerk met vier kante, hartvormige of ovale mazen; 4. twee groote aderen vormen een V met de basis bij de pols; 5. twee g'oot s aderen vormen een V met de top bij de pols, terwy'l de beenen verbonden zijn, aan ban uiteinden, door een korte, rechte, dikke ader ; 6. het laatste type bevat combinaties der vijf overige. Voor architf-bewaring worden teekeningen of p hot o's van de hand gemaakt, nadat door arm-hangen en pols-onderbinding de aderen gezwollen zijn. tiet is het beste het patroon duidelijker te maken door de aderen na te trekken op de huid met een donkere kleur stof, zooals gebeurd is by de handen gere produceerd in fig. 2. Tamassia's methode is aanbevelenswaard door eenvoudigheid; de patronen veranderen niet in den loop der jaren, terwijl misdadigers het patroon niet kunnen veranderen, zonder ernstige ver. wending. Het spreekt vanzelf dat nooit deze aderen patronen de plaats kunnen innemen, die de vingerafdrukken in de detective-wereld bekleeden, want, al is de identificatie van een misdadiger in beide ge allen misschien even goed mogelijk, de opsporing van misdadigers door middel van de vingerafdrukken bij een misdaad gevonden, is, zooals vanzelf spreekt, nooit te doen door middel van het aderen patroon. P. VAN OLST. Fig. 2. ADEBBN VAN LINKEB- EN RECHTBBHAND VAN BBN ZBLFDE MENSCH. Door onderbinding van de pols en het hangen van den arm tijn de aderen gezwollen, waarna met donkere verf op de huid het verloop der aderen duidelijker ii aangegevin.