Historisch Archief 1877-1940
No. 1747
DE AMSTERDA MM ER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Mar? Baïer ft, Eüy,
n.
Driejaar lang, van 1866?1869, trok Mrs.
Eddy zich van de wereld terug om de H.
Schrift te bestudeeren, te denken e» te bidden.
De bijbel was haar tekstboek. Na kreeg zij
voer het eerst antwoord op de vraag: hoe
haar genezing in haar werk was gegaan.
D» bijbel verscheen voor haar in een
gehfel nieuw licht.Zy zag nu de geestelijke
beteekenis van de leer van Christng en kwam
tot de overtuiging, dat zqne genezingen geen
mirakels waren, doch eenvoudig het waar
maken- eener goddelijke wet, die de wereld
en de menachen nn nog evenzoo regeert als
tweeduizend jaar geleden.?Toen kwam lang
zaam haar werk Science and Health withKey
to the Scriptures" tot stand. (Uitgave: 1876).
In 1877 huwde ICrp. Glover Dr. Asa
Gilbert' Eddy, een arts, die veel ? voor hare
inzichten was gaan voelen. HU was de eerste
die het waagde Chiistian Scientiat" (dat
wilde in dit geval tevens zeggen: practitioner)
op zijn ? naambordje te zetten. Dit huwelijk
was bizonder gelukkig, doch was ook slechts
van zeer korten .duur. Reeds in 1882 over
leed de heer Eddy, na nog getuige te zy'n
geweest va a de oprichting van het
Metaphysical College" door zijne echtgenoote.
Ongetwijfeld hebben de vel* vinnige en
meedoogenlooze aanvallen, die men tegen Mrs.
Eddy's leer richtte, en niet het minst de
vele 'laaghartige, van innigen haat getuigende
verdachtmakingen en beschuldigingen,
waarmöa men trachtte een smet te werpen op
haar toen reeds groote en door velen be
minde persoonlijkheid, zijn dood verhaast.
?De eerste gift voor de Moeder-Kerk te
Boston werd in 1879 ontvangen, in het jaar
dat Mr?. Eddy door de toen 26 leden groote
gemeente beroepen werd.
Zjj aam het beroep aan en werd in 1881
offleieel geïnstalleerd. Reeds vroeger, in 1878,
was zij als predikante opgetreden in The
Baptist Tabernacle" van Bev, Dan. C. Eddy.
Vaak is het toen voorgekomen, dat meniohen
onder haar gehoor genezen werden, zonder dat
zij er zich speciaal op had toegelegd. Zelfs wist
cfj het eerst, toen men het baar later vertelde.
De grond voor de eerste, zoosrei als voor
de groote Moeder-Kerk was een geschenk
van de leidster,
Mrs. Eddy trok zich in 1889 uit alle
open?bare kerkelijke ambten terug; ook het
Metaphysical College" werd gesloten. Zy
vestigde zich in haar geboorteplaats Concord,
waar zij tot 1908 in de villa Pleaaant Vne"
heeft gewoond. Zelfs kwam zy in het geheel
niet meer in de kerk, hoewel daar het
prachtige Mother's Boom" en een loge voor
haar zyn gereserveerd, om overdreven per
soonlijke vereering te voorkomen. De vele
vereerders, die uit alle oorden der wereld
toestroomden om haar te zien, moesten zich
tevreden stellen met haar 's middags haar
daKeljjkschen rijtoer te zien maken.
Nog tweemaal heeft zij in de kerk gepre
dikt : in Mei 1895 en in Februari 1896. Daarna
heeft zq slechts nog n maal in het openbaar
gesproken: dat was in 1901 zy was toen
tachtig jaar - voor de 2500 in haar tuin
taamgwtroomde itudents". Een ooggetuige
schreef: Tóen zij op het balcon verscheen,
bèeef sij, neerblikkend op die enorme massa
liiiiiiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiHHiiiiiiiiiiiMitiiiiiiiiiiiiiii
UIT DB NATUUR.
CDV. Extension.
Ook Belgiëbeleeft zijn publiek réveil op
nat uur-historisch gebied en de ziel er van
is: Jean Massart, Prof. aan de Universiteit
te Brussel. Evenals bij' ons, een »yftien jaren
geleden, gaat bq onze baren de hernieuwde be
langstelling van de groote steden uit, en ver
spreidt i zich steeds meer over het geheele land.
Dat is een verklaarbaar verschijnsel. De
steden versterken zich geregeld met nieuwe
frissche krachten van buiten en de nieuwe
stedelingen, die zich vroeger te midden van
een overvloed van natuurgenietingen bevon
den en er toen nauwelijks acht op sloegen, ge
voelen eerst binnen de moren het gemis ervan.
Zy erkennen ttgeiyk hun gebrek aan kennis
van het natnorlêven ala de oorzaak van hun
geringe belangstelling, juist toen de gelegen
heid tot genieten zoo ruim 'was. Vooral hun
kinderen verlangen zy te doen deelen in de
voordeelen, die een innige omgang met de
levende natuur kan geven, en zelf genieten
zg nu mede.
; Toch zy'n het begin en de aard van deze
beweging eenigszins anderp, dan zy by ons
geweest zijn. Niet zooals hier in Neder
land gaven leeken-lief hebbers den stoot,
maar van de UniversitéLibre te Brussel
kwam de opwekking; en daar door toont
de beweging EU nog meer een weten
schappelijk dan een populair karakter. Door de
Universiteit is eenige jaren geleden een .Ex
tension" georganiseerd, die over het heele land
siielle 'vorderingen maakt, cursussen worden
gegeven en goed bezocht, maar vooral de excur
sies, die in 'alle dealen van het land tijdens
de vacanties worden gehouden, onder leiding
menschen, een oogenblik hél stil staan. Dan
strekte zy haar handen haar hen uit, in een
gebaar dat heel de liefde van haar groote
hart karakteriseerde; en het was alsof zy
met dien stommen aanhef wilde zeggen:
Alles wat ik heb, geef ik u allen."
Nog eenmaal verlegde zy haar residentie:
in 1908 naar Chestnut-Hill", in de nabijheid
van Brookline *).
Mrs. Eddy reisde toen met een extra trein,
die door een voor-en een achterrydende loco
motief werd beschermd.
Mrs. Eddy heef c een groot aantal boeken
en brochures geschreven,waarvan Scienceand
Health with Key to the Scriptares",
Miscellaneons Writinga", Concordance to Science
and Health", The Church Manual",
Retrospection and Introspection", Unity of
Good and other Writings", Christian Healing
and other Writings", Bndimental divine
Science", Pulpit and Press" en No and Yes"
wel de voornaamste zy'D. Langen tyd redi
geerde zy zelf het maandblad The Christian
Science Journal"; in de laatste jaren hield
zy het toezicht op de redactie en zond mog
dikwijls bijdragen.
Voorts verschijnen by TheChriatian Science
Publishing Society", die alles van Mrs. Eddy,
en voorts alle werken die op Chr. Science
betrekking hebben, uitgeeft, een dagblad
The Chr. Science Monitor" en een weekblad
The Chr. Science Sentinel".
»
De leer van Chr. Science telt bare dui
zenden en nogmaals duizenden aanhangers
over de geheele wereld, in alle werelddeelen,
in alle landen, onder alle volkeren en natio
naliteiten.
Ik noemde Mrs. Eddy in het begin van
dit opstel de grootste vrouw van de negen
tiende en het begin der twintigste eeuw,
maar liever zou ik haar noemen een der
grootste vrouwen, die ooit hebben geleefd,
door alle eeuwen heen. Want my is in de
geschiedenis geen tweede voorbeeld bekend
van een vrouw, die in zoo korten tyd (± 40
jaren), zulk een algemeene geestelijke bewe
ging in het leven riep.
A'd a m, 7 Dec. '10.
MICHBL MOK.
*) In het eerste gedeelte bleef font staan:
in haar villa te Chestnnt-Hill, Boston
Massachnsetta", dit moet zyn: in haar villa
Chestnut-Hill", Brookline Massachusetts."
Protest lep Ckërirari,
Geachte Redactie!
Naar aanleiding van bet berichtje in uw
blad van 26 Nov., achten we ons verplicht,
a mede te deelen, dat het liedje van Speenhof
's avonds gezongen is, toen geen der leden
der juist opgerichte véreeniging meer aan
wezig was, terwyl de vergadering met zooveel
succes door mej. Groot geleid, om half elf
was afgeloopen.
Het btituur van de afdeding Ter Apel
voor Vrouwenkiesrecht.
IIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIMinillllllllllllltllHIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIHI
van professor Massart en
zijn goed geschoolde disci
pelen, zyn de groote kracht
van de Extension.
Ik had verleden jaar het
voorrecht bij eenige van
deze excursies van de party
te mogen
zynjbijeentweedaagsche in de Ardennen en
een driedaagache in
ZuidVlaanderen. Er waren een
tachtig tot honderd deelne
mers, menschen van twintig
tot zestig, van allerlei be
roep en stand; wel zyn het
voor meer dan de helft stu
denten en onderwijzers,
geneesheeren, apothekers, dus
lui die voor hun vak nog
iets aan leasen in
natuurstudie hebben; maar ik telde
ook velen, die nit louter be
langstelling kwamen en dat waren niet de
minst ijverige en aandachtige toehoorders
van deze colleges in de open lucht.
Colleges, durf ik zeggen, want dat zyn het.
Als een der deelnemers een plant of een dier
of een gesteente opwerkte, waarvan hy iets
wenschte te weten, of als de leider zelf iets
zag, waarover hij iets merkwaardig* te ver
tellen had, dan gaf hy een sein en de lange
file schoof opeen onder de hoornen of onder
aan het beekje; het materiaal werd rondge
deeld en dan klonk een krachtige stem hoog
en helder nit boven het suizen van de bladeren
en het ruischen van de beek ; met benijdens
waardige duidelijkheid, en geestig soms, zette
de leider uiteen wat de bijzonderheid was,
verklaarde bet wondere leven van plant en
dier, teekende in het zand of op een
boomMethwelemiana.
't Bericht komt wel van heel ver en
moet daarom wellicht met een greintje zout
aanvaard; maar 't is toch merkwaardig ge
noeg, om 't hier even mee te deelen. In
Californiëleeft een familie Claws, die 9
personen telt, acht broeders en een zuster.
Kort geleden kwam dit negental te San
Joséby elkander, om den lOlaten geboorte
dag van den oudsten broeder te vieren, en
dit was vermoedelijk de grootste collectie
Methnsalems, die ooit bij elkander is ge
weest : hunne leeftijden bedroegen 101, 98, 96,
95, 93, 90, 87, 86, allen broedere. Het zusje
was de jongste, een bekoorlijke baby van
82 lentes. Slechts n ontbrak er aan 't
gezin, de oudste zuster, die 't vorig jaar op
den aanvalligen leeftijd van 102 jaren over
leed.
***
Loterij.
Een straatveger in een der stillere straten
van Par\js, waa druk bezig op een somberen
regendag den modder wat bij elkander te vegen,
toen hy opeens vlak in zyn nabijheid een oude
dame zag uitglijden en vallen. Dadelijk liep
hy naar 't oudje toe, hielp haar op, nam
haar mee naar zyn huis in de nabijheid, en
reinigde haar kleeren, waarop de modder
geduchte plakkaten had achter gelaten.
Toen zy geheel van den schrik bekomen
was, haalde zy haar beurs] e uit den zak, en
de straatveger verwachtte, dat zy hem een
paar nikkelmuntjes schenken zou als loon
voor zyn diensten. Zy sprak echter: Ik
heb geen geld by me, maar hier hebt ge
iets anders', en meteen gaf zy hem een
stukje papier, terwyl ze erbij voegde: Ik
hoop, dat 't je geluk zal aanbrengen." Het
stukje papier was een lot nit een groote
geldlotery, die 14 dagen daarna trok, en den
straatveger als loon voor zyn gedieastigheid
den derden prijs bracht van 50,000 francs.]
***
Tot den dood.
Nauwgezet ten opzichte van haar kunst
tot den dood toe, was de wereldberoemde
zangeres Madame Melba. Zy bewees dit by
een opvoering van Gounods Romeo et
Juliette".
In de laatste akte van deze opera, die in
den grafkelder der Capnletti [speelt, lag zy
in zeer dun gewaad als schyndoode op de
baar uitgestrekt, toen zy opeens voelde,
dat een ijskoude lochtstroem over haar heen
streek. Een tooneelknecht had een der deu
ren open gelaten en met zulk een intensiteit
greep de tocht haar aan, dat zy zelf een
hevige ongesteldheid voor onvermijdelijk
hield. Zy wist evenwel, dat zy de machtige
schoonheid der slotscène van het draaa zon
verstoren, indien zy opstond of om hulp
riep en ... onbeweeglijk als een steenen
beeld bleef zy liggen, en speelde de geh-tele
scène met het ontwaken nit haar schijndood
en haar sterven, onverzwakt tot het einde,
hoewel zy reeds huiverde van de koorts.
Toen zy van het tooneel kwam, echter, zonk
zy ziek en afgemat in haar kleedkamer neer,
en gedurende zes weken was zy aan het bed
gekluisterd door een hevige longontsteking,
welke haar op 't kantje af, bijna 't leven kostte.
lllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIHII
De Vrouw.
Liefde en Stoom.
In zekere buitenatadsbnurt in Berlijn, die
by een spoorlijn gelegen is, werd door ver
schillende bewoners geklaagd, dat sommige
locomotieven, die voorbijreden, bizonder hard
en lang en veel floten. Naar aanleiding dezer
klachten werd een onderzoek ingesteld, en
nu bleek, dat een der machinisten verloofd
was met een meisje dat in deze buurt woonde,
en telkens in 't voorby-iijden haar door
middel van de stoomfluit zyn groeten bracht.
Ook had hy een geheele code van verschil
lende geinen opgemaakt, en de locomotief
was in den werkelyken zin zyn Post il l on
d'amour". Terwijl de galante machinist i»
een vaart van 50 kilometer voorbijreed, gilde
hy zyn meisje allerlei graciense compliment
jes en boodschapjes toe. Zeer korte 8 toot j es
beteekenden kussen, en vooral 't dagelykseh
rantsoen van déze signalen bracht de buurt
in opschudding.
* *
Aipatia.
Aan de Boos, de echoone bloemenkoningin,
werden in onde dagen wonderkrachten toe
geschreven. Van Agpasia, die weleer de
gehoonste vrouw v*n Athene was en de
geliefde van den machtigen Peticles, vertelt
mei, dat zij in haar jonge dagen ontsierd
werd door een groote moedervlek op 't ge
laat, waartegen alle middeltjes der knapste
artsen van die dagen niets vermochten. Op
zekeren mooien zomerdag, viel zij in slaap
in den tuin van haar huis en droomde, dat
een der duiven van Aphrodite kwam
aaofladderen, zich vertrouwelijk op haar schouder
zette, «n haar in 't oor kirde, dat zy naar
't standbeeld der godin moest gaan, dadr
eenige bladertjes nemen van den geheiligden
rezestruik, en hiermee gedurende d«n nacht
de vlek in 't gelaat bedekken : dit zon een
onfeilbaar middtl zyn, om haar schoonheid
te volmaken. Het jonge meieje, dat blijkbaar
reeds een geduchte ijdeltnit waa, liet zich
dit geen tweemaal zeggen, plukte dadelijk
zesmaal zooveel rozeblaeren als ze noodig
had, en bleef d«n geheele a nacht wakker,
om den raad der godin in de uiterste puntjes
op te volger. Toen den volgenden morgen de
zon haar kleine slaapvertrek verguldde, keek
zy ia haar zilveren spiegel, en bemerkte
met verrukking, dat de rozeblaeren hun
plicht hftdden vervuld: de moedervlek was
verdwenen, en als smetteloos echoone jonk
vrouw trad zy naar buiten in de koele
morgenlncht, en legde haar met paarlen
doorweven sluier ten teeken van dank aan
de voeten van het wit mar meren beeld der
liefdegodin.
c. Variabilüdo nombre des cótes de Cardium dule. Chaque flacon
renferme les valres avant Ie méme nombre de cötes. (Dit: Bar Ie Littoral beige).
62. Chanrp de Cichoiéee, destinées a la piépaiaticn dn
'Witloof. Stockel Novembre 1907.
(Uit: Dana Ie Br* ban t).
stam een verduidelijkende schets; dan kwa
men de vragen uit den troep, eenvoudige
en moeilyke, al naar de kennis van de deel
nemers ; en steeds even welwillend en klaar
volgde het antwoord zonder eenig vertoon
van geleerdheid.
Het waa een luat te zien, hoe ieder by
zoo'n Explication" hing aan den mond van
den bekwamen leider of leidster. Soms loste
een geoloog en ook eens een dame mevr.
dr. Schonteden-Wéry den gewonen leider
en spreker af; er heerschte een
vroolykfrissche geest onder de menigte memechen
van zoo uiteenloopende kennis en leeftijd.
Tot op htt laatst toe deed ieder zyn best
opgewekt te blijven, al werd er soms door
het terrein en ook door de massa feiten en
verschijnselen die verwerkt moesten worden,
heel wat van de lichamelijke en geestelijke
krachten der deelnemers gevergd; en bleven
sommige even achter, wanneer van vooruit
geroepen werd: Une explicationl" dan
haalden ze gauw weer den hoofdtroep in, om
niets te verliezen van wat er te leeren viel.
Men weet niet wat het meest te bewon
deren in den geleerden leider: zijn pbysieke
kracht, die hem in staat stelt zoo'n uithou
dend spreker in de open lucht te zijn en tege
lijkertijd inderdaad de bestuurder en regelaar
te zym, van drie- en vierdaagsche excursies
met hun rompslomp van hotel-zoeken en
spoorweg-verbindingen of wel de onge
looflijk groote terreinkennis, die hem in
staat stelt zijn route zoo te kiezen, dat hij
elk wat wils kan geven: den deskundige
zoowel als den leek, zijn studenten zoowel
als den advocaat en den literator, die nog pas
in bet begin van hun liefhebberij-studie zyr.
Maar wie den leider van de natuurhisto
rische, afdeeling der Extension uit zijn
wetenEchappelyke werken kent, verwondert zich
niet meer over zyn terreinken nip. Massart
is veld-botanist, om het eens populair te zeg
ge n. Zijn hoofdstudie is Geografische Botanie
en wie daarin, iets wil bereiken, kan niet in
de studiecel blijven; die moet er op uit, by
weer en wind, te voet meestal, moet klim
men en klauteren als een gewoon liefhebber
van natuursport. Er zullen dan ook weinig
plekjes in zyn eigen laad zyo, waar de chef
van deze natuurhistorische
cxtenrion niet herhaalde
lijk en geruimen tyd per
soonlijk de natuur heeft
bestudeerd.
Voor my ligt een van
zyn laatste werken: Esquisae
de la Geografie Botaniqne
de la Belgique. Een mees
terwerk, dat een icbat van
kennis bevat, algemeene
en bijzondere, en een weelde
van illustraties, zooals ik
in geen ander boek ooit
gezien heb; illustraties,
schetsen, kaarten en figuren
ook, maar vooral foto's, die
u heel Belgiëdoorvoeren
tot in zyn uiterste en meest
karakteristieke hoekjes. Op
dit zuiver wetenschappelijk
werk kom ik binnenkort
ik haal het nu aan, als
de buitengewone geschikt
heid van den schrijver, om als op wekker tot
natuuratndie te dienen voor zyn volk, en vooral
om natuurhistorische excursies voor
natuurvrienden te leider).
Daarmee is meteen, behalve dan het meer
wetenschappelijk cachet, nog een ar der ver
schilpunt aangegeven tnsschen de Belgische
en de Nederlandsche beweging. Daar in Belgi
is de zaak veel meer afhankelijk van de kracht
en den wil van n man ; maar van een man
in de kracht van zyn leven, van een die weet
te bezielen door zyn voorbeeld en die mooi
opweg ia een heele school van leerlingen te
vormen, die stellig zyn werk zullen voorzetten.
Nog een ander verschil; de deelnemers aan
nog eens terug
verklaring voor
Bloemmklok.
Toen de president van Frankrijk eenigen
tyd geleden een bezoek bracht aan de hoofd
stad van Zwitserland, werd hem als geschenk
de merkwaardigste klok vereerd, die er ooit
gemaakt is.
De wijzerplaat, die een doorsnede heeft
van zes voet, is een mozaïek-bed van fijn
gekleurde bloemen, door de romeinsche
cijfers, eveneens van witte bloemen, omge
ven. De wyzers zelf zyn smalle bloem
bak jee, gevuld met bloesems in zachte en
fijne kleuren. De geheeie inrichting be
staat uit bloemenbakjes van allerlei vorm en
grootte, die uit elkander genomen kunnen
worden voor de verzerding. In het midden,
geheel onzichtbaar, bevindt zich het voor
treffelijke en betrekkelijk kleine uurwerk.
De klok is thans naar Par£3 overgebracht en
is een merkwaardig sieraad van den tuin van
het Elyeé».
* *
Lampenfieber.
De zoogenaamde tooneelkoorte, de vrees
van den zanger of den tooneelgpeler voor het
optreden, is een hardnekkige kwaal, die in
de praktijk slechts by uitzondering geheel
overwonnen wordt-. Vele groote artisten
hebben er tot het einde hunner dagen aan
geleden, zoodat elke tooneel-a vond of elke
zangscéance door een zenuwtoestand werd
voorafgegaan, die zelfa het grootste succes
niet kon doen vergeten. Caruso b. v. lydt
er zoo sterk aan, dat hy zich vaak vóór het
optreden heesch voelt worden: hy heeft
echter teveni de gelukkige eigenschap, dat
hij, eenmaal voor het voetlicht staande, zyn
kracht en zelf beheersching volkomen herwint.
By Sarah Bernhardt nit zich de
Lampenfieber" op geheel andere wijze, ze wordt er
vuriger, hartstochtelijker, minder beheerscht
door, en is dan anstip, dat zy tot
smakelooze overdrijving in haar spel zal vervallen.
Van Eleonora Dnsa vertelt men, dat elke
speelavond voor haar een bittere kwelling
is, en dat zy op 't laatste moment vóór 't
optreden nog lust schijnt te gevoelen,
om weg te loopen. De rol van Marguérite
Ganthier wordt door deze tragédiene zoo inge
leefd, dat zy lee i en smart werkelijk schijnt
door te maken,en na afloop der voorstelling als
gebroken en uitgeput neerzinkt. Beginnelin
gen zyn doorgaans veel minder zenuwachtig
dan meer gevorderden. Ik ken zangers «B
zangeressen van grooten naam, die by den
aanvang van elk concert in angst en vreeze
bidden, dat 't al voorbij mocht zyn.
ALLEGKA.
llMllllimiMllllllMIIIIIIIMIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIMIIIIIIIII
de excursies en Extension kunnen ds opge
dane kennis herhalen, aanvullen en vastleggen:
ze krijgen uitvoerige verslagen; en door leer
lingen van den leider worden de waarnemingen
van eenige excursies in een bepaalde streek
verzameld en tot n geheel verwerkt in een
lij vig boekdeel; dat kan als handleiding en gids
dienen voor verder* studie en voor zelfstandige
uitstapjes naar het nu bekende terrein.
Al drie van die werken zyn er verschenen;
twee onder toezicht van den leider, samen
gesteld door mevr.Schouteden-Wél yLe Littoral
Beige «n Dans Ie Brabant, het derde dat ik van
de week ontving is bewerkt door Made"9
Jeanne Barzin: «Sur les Bord» de la Meute;
de prachtige en merkwaardige foto's, enkele
en stereoscopische, zyn grootendeels opnamen
van Massart zelf. Die do»t dat kieken naar de
natuur met (en ongelooflijke virtuositeit zoo
maar eventjes tnsschen de bedrij van van de
excursies door.
Het zyn boeken met populaire behande
ling van wetenschappelijke onderwerpen.
Voor wetenschappelijke namen zyn de deel
nemers dan ook niet bang; en de geologische
kaartjes er in zyn niet voor ieder gemakkelijk
te ontcijferen; maar de extensionniaten gaan
straks zelf weer als pioniers werken, naar
het illuUre voorbeeld. Het leidt geen twijfel
of het dringt van boven door tot het volk,
even goed als by ons.
E. HEIMANS.
54. Lathraea equamaria en fleurs a Samson. Avril 19.0.
(Uit: Sur les Borda de la Meuse de Samson . Freyr). Stereoscoop foto.