D E A M Si' E R D A M M E R W K E K B L A D V O O R NEDERLAND. No. 1749 fc]jjkt41u8 die ^jze-van-aijn de idevtp, niet aMeen TOOT aich zelf, maar ook voor zijn beo e» ambtenaren. B. JL AFZOSDER1HO. Na de B. E. geitenfokvereetaiging kwam BU het R. K. ganzenbord. De bladen maken ?r gewag van. De loop van het spel is ongeveer als volgt: Wie op 4 (vroom gebed) komt, schuift tot beloon i n g (het kon werfcelgk beter) naar 13 op. Wie op 7 een ?wart vakje met vlammetongeljes zijn pepernoot moet- zetten, zit in de Hel (pagaBÏstUche put") en heefc geen kans op verlossing, enz. enz. Ben' onzer (boosaardigste medewerkers beeft nu voor Katholieke Voetbalclubs (men weet, dat ook deze reeds bestaan), een passende uitrusting bedacht. De bal deukt J>Üzich beschilderd met eenigszins verwKmgen mensohelyke gelaatstrekken, waar op duidelijk leesbaar: Ketter". De goal' .(het «doel") is van zwarte latten gemaakt, «ok met lekkende roode vlammentongen «bedekt, en draagt tot titel: Hel". Wie van zoo'n ganzenbord leest vraagt «f: Waarom niet ? Be Javaan en de suikerindustrie. (loze door de natuur zoo rijk gezegende koleaie Java wordt bewoond door een volk -nuf beminnelijke groote kinderen. Geld -ketiben ze heel weinig feesten geven, noèie kleurige dingen koopen doen ze heel Sgrasg vrij hooge landrente aan 't goeversreaent moeten ze ieder j aar betalen. Daarom, niuorschot in geld is hun steeds welkom bet verzoek: perskot" ligt in hun mond bestorven. Hebben ze eenmaal voorschot verkregen, dan wordt dat verteerd, en de volgende maal moet er weer geleend worden. Dat weet iader Arabier en ieder Hadji, die voor spotprijzen hun sawahs huurt of koopt dat weet ieder Chinees", die een fabriek van gebatikte. goederen opzet dat ,weet iedere kleurling, die geld tegen woeker rente uitzet. " 'Dat weet ook onze groote Buikerindustrie t»p Java. Zeker er was energie bij de kapitalisten, die haar maakten tot wat ze 'is. Maar ook. . haar hooge dividenden verkregen door de voorschotten die *e, op veel grooter schaal dan Arabier en Chinees, geeft. Hesben Sedin en Kromo eenmaal voorschot, dan blijven zegebonden «n zijn ze gedwongen altijd tegen lage prijzen -te verhuren. 1) IX t alles betoogde ik in het October?cmmer van de Vragi-n des Tijds. Het artikel was een bloemlezing, en feitelijk niet meer dan dat, uit de officieele ver slagen der Mindere Welvaart Commissie bet 'gaf dus de officieele waarheid. - DJ 'vertegenwoordiger in Nederland van het .tyodikaat der Ja va- suikerindustrie, de heer mr. Ramaer, liet oogenblikkelijk eene uitvoerige nota ter bestrijding van myn artikel drukken en zond die aan alle kamerfaden en aan de pers. De ambtelijke ver dagen, door het geheele Binnenlandsch Bestuur op Java samengesteld, prikkelden ?hem tat heftige tegenspraak. Deze polemiek ging vrijwel over mijn hoofd heer, en ik zou het antwoord (dat door omstandigheden buiten mijn schuld wat laat komt) achterwege kunnen laten, ware het niet, dat de heer Eamaer een voorstel doet, dat de aandacht verdient. Hij wil voortaan den Javaan aan grondhuur zooveel laten vergoeden, 1) De subcommissie te Modjokerto, hart der -suikergtreek, bericht, dat 't eerste jaar ? 70 4 ? 80 wordt gegeven per bouw, later ? 25 a ?40. utiiHiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiMiiiiiiiimiiiiuiiiiiiiimiiHimiiiiiiMii DE ITÖESJHAKELDE IAILTWII. Door J. C. Cutcliffe Hyne. Uit het Engelsen vertaald door H. J. Ballet». Het was maar een nietigheid ean niets bt .teekenend defect aan den achtersten cilinder van mjjn machine, die mij weer eens in aanraking bracht met A. W. Geddes. Ik was op eigen gelegenheid gaan probeeren Joba o'Great's record te slaan, was van Lands Eod vertrokken en had Cornwallis doorgetufd Biet een vaart waarop ik niet weinig trotsch w*fl. Het weer was prach ig en de wegen varen goed; bet eindpunt te bereiken scheen nog slechts een kwestie van uithoudingeverintgen. Maar er was geen twijfel aan, dat langzamerhand de s'aap me overmande. Het besturen van een voertuig gast voor een groot deel instinctmatig op deze lange, een zame ritten en toen ik de lange hellingen van de Grampian-bergen afreed, moet ik ongetwijfeld voor zeventiende gedeelte in slaap zijn geweast. Toch stuurde ik den wagen goed en hield steeds het midden van den we?; doch toen ik kort bij de eert te huizen van Geddes Castle een geul bereikte die de weg werkers schram door den weg badden uit gediept om bet water van de hellingen te verwijderen, zag ik die geul niet... Het is ongelogen. De zware zes- cilinder-wagen die ik bereed, sprong door de groote snelheid over de geul, w a vlogen omhoog en bereikten met een schok den weg weer, ongeveer 15 meter ver der. In Perth zou men het geraas hebben kunnen heoren dat de machine maakte en ik dacht dat alle veeren er aan gingen. Maar de goede kar rolde voort, zoo zacht als over fluweel en eerst toen ik een volgende helling wilde nemen b$ het tweede huis, begon ze te blazen. Nu was het noodig eens naar het geval te kijken, ik stopte das en sprong uit den wagen. Ik vond de zeere plek, nam den zuiger er nit en was geheel wakker toen Geddes verecbeeo. . Hj) kwam van den grijzen keiwal, terzijde van den weg, stond even naar me te kijken en zeide: Hulp noodig, mijnheer ? Ik wil n graag een hand helpen als ik u van dienst kan irjo." , Dank u, neen. 't Is een eenvoudige her stelling, als tenminste mg n overige zuigers niet vernield zyn door den smak dien ik zóó even maakte." A, u ia over die verwenschte greppel als de inlandsfhe landbouwer bij eigen bewerking van zijn grond in norma'e om standigheden kan verdienen." Dat bedrag zou dan ambtelijk worden vastgesteld, en daarmede zou d 3 industrie genoegen nemen. Het is wel vriendelijk. Wanneer een spiritusfabrikant op Java tot de suikerindustrie zegt: verkoop me uw afvalproduct, de melange, voor wat ze u waard is (namelijk ongeveer nihil) dan redeneert een suikerfabrikant, hebzuchtig als ... elk ander man van zaken: Wat ia mijn melasse voor den spiritus-stoker waard ? Hij noemt dat de vrije markt." Maar den bouw sa-vah wenscht deze suikerfabrikant te huren voor ? 52.; O (het bedrag dat mr. Ramaer, ai licht juist, voor de padi productie van Sidin becijfert). Waarna hij uit den oogst voor ongeveer ?3000 aan suiker zal vervaardigen. Zoo wil mr. Ramaer de zaak wettelijk regelen, erkennend, dat er thans minder wordt betaald l Op den duur zal de regeering aiet kunnen ontkomen aan een regeling van de grondhuurkwestie. Daarom is het nuttig, dat het merkwaardige voorstel van den vertegen woordiger van het suiker-kapitaal stevig wordt vastgenageld. Het drukt zoo juist uit, hoe weinig men geeft ea met welk een deftig gezicht men... weinig wil blijven geven. Er zijn trouwens nog meer redenen voor regeeringsbdinoeiing met de industrie er kan meer werk voor hareu vertegen woordiger komen. Niet alleen van de uiterst lage grondhnren profiteert zij. Zij betaalt lang liet genoeg aan de schatkist. In 1906 berekende de heer Dinger, be kend Indisch financier, dat de suiker" rechtstreeks profiteert vaii ? 4.UOO.C1ÜO der uitgaven uit de koloniale kas, waartegen ze maar ?1600000 zou bijdragen. Daarbij was dan nog de J 900000 der thans inge trokken suikerbelastiiigl Ook thans nog krijgt de suiker minstens twee millioen cadeau. Wanneer de industrie het ontbrekende eens bijpaste, en de regeering besteedde dat aan landbouwcrediet, dus tegen het voorschot" der suiker' (en van anderen) dan kwamen we misschien een heel eind nader tot een bevredigende o^lossing.J' Waaruit natuurlijk volstrekt niet volgr, dat de petroleum en de tabak moeten voortgaan aan hun aandeelhouders uit te keeren wat in de schatkist behoorde. Thans betaalt Sidin tot 20 yCt. landrente (practisch een enkele maal veel meer) en het Europeesch kapita l van zyn millioenen dividend hoogstens een vijf percent. In de esthetica noemen we dit onhar monisch. J. J. BEKAAK. Nederlar.dscho, hittorieprenim (1555 1900). PJatenatla* ten «ebruike bij de studie der ~aderlandsche geschiedenis door G. VAN RIJN en G. W. KERXKAMP. Amsterdam, S. L. vaii looy, 1910, prijs /35X Met groote ingenomenheid ga ik iets schrij ven over dezen bijzonder fraai uitgevoeidan platenatlaf, voor de uitvoering waarvan dsn uitgever warme lof toekomt. Professor Kernkamp vertelt ons in het voorbericht, dat de gesprongen bij het vorue huis l" Hij streek een lucifer aan om syn pijp op te eteken en zoodoende kocden we e,kaar in het gelaat zier. Bij Jupiter l Ik dacht die stem en die lange beent n te herkennen. Wat doe jij hier V' Allemachtig," zei ik, ben jij dat, Gsddeb? 'k Heb je in geen zrs jaar meer ges-en. Deze hei is ja geboorteland, hè? Wel, ik was op mijn gemak besig Groat's record te verbeteren, maar jouw ellendige greppel heeft het mij onmogelijk gemaakt. Twee van mijn zuigers zyn vernield en... alle duivels... daar is de derde ook stuk! Nu is het heelemaal mip. Met een blazenden cilinder kan ik niet har i genoeg looper. Kerel, waar is hier de caaathij zynde reparatieplaats? Ik ben dood vermoeid." Loopt je wagen nog?" Ik lachte. Ik durf te beweren dat hij nog zyn vijfentwintig myl loopt." Hij stapte in. Zet je koffiemolen aan den gang, ik zal je terecht brengen." En dadelijk voegde hij eraan toe: Houd EU raaar steeds dezen kant van den weg, anders krijgen weongelukker.Die verwenschte snelle vaart van jullie l" Ik kchte. Maak je niet ongerust. Heb je last gekregen van je zenuwen, de laatste jaren I Vroeger was het niet je gewoonte, j8 daarmee op te houden." Hy antwoordde er niet op. Hij wenkte met de hand in de richting van zich ondui delijk sfceekenende gebouwen. Nu ben j-e er, ouwe jongen l" zeide hij; hier is je reparatieplaats, Geddes Castle. En ik ben de landheer. We zullen je kar in een van de koetshuizen zetttn en ik denk dat een Eacht bed je dan niet slecht zal bevallen." Ik weet het niet meer gekuur, maar ik denk dat -het ongeveer ha!f vier in den morgen was toen we binnentradsn, en daar me den volgendan ochtend niemand wekte ging ik eerst om ruim twaalf uur naar bcnedep. By het ontbijt vond ik mevr. Geddes en midden onder het maal verecheen de heer des hmizes ze! f. Ik merkte spoedig dat dit het eerste was wat hu dien morgen nuttigde n dat viel mij teger. Ik had hem mij voorgesteld als iemand die 's morgens vroeg een koude biefatuk of koud gevogelte at en die een lunch ten eenen male verafschuwde. Doch toen ik hem in het daglicht beschouwde, viel het me op, hoe veranderd hij was. Zijne oogen lagen diep in omrimpelde kassen en er waren lijnen terzijde van zija nena. Zijn haar, dat vroeger rood was, begon te grijzen. Nu wordt een dertigjarige, roodharige man niet zonder reden grijp. En door deze ge dachte kwam zijn zenuwachtigheid in de auto me ook weer voor den geest, atlas vooreerst is bestemd voor schoolonderricht, opdat het levetd woord der onderwij zers hulp on t van ge van het op depieut verbet-lde, maar hij noopt, dat hij ook zal worden opengeslagen door «ie de schooljaren reeds achter den rug be'iben. Daaraan twijfel ik vorr mij geen oogenblik. Ouderen,stulonten, leeraars, geoefende historici, letterkundigen zullen zelfi veel wezenlijker genieten van wat de schoonheid en de bekoring onzer oude prentkunst nitmEakt, zij zullen haar warmer waardeeren en er scherper oog voor hebben, en ik ht.ui my overtuigd, dat dere verratncling ook in studeer- en huiskamer dank naar zal worden gebruikt. Ook om hare veel zijdigheid. Kernkamp herinnert er onn nog aan, da1; Daast de staatkundige geschiedenis, ook aan die van htt maatschappelijk leven eene ruime plaats is toegtkend. Het was te verwachten. Of.-choon de politieke geschie denis nnch de histoire bataille" ooit z mogen verwaan'oofd worden, wijcfen wy' toch ook ons liefdevol onderzoek aan bet leven der natie in den ruimsten zin, haar gods dienst, kuest en wetenschap, haar handel, scheepvaart en industrie, hoe zij at en diotk, hoe xij speelde en zich vermaakte, hce men dn bruid trouwde en de dooden begroef, wat men las en zong en ten tooneele zag voeren het vollf, ry'fee le?en der vaderen, dat willen wy kennen als van dag tot dag, met hunne vreugde willen wij ons mee vei blijden, met hunnw droefheid willen wij nog mede voelt n, wij wilUn once oo/en no* te gast laten gaan fan de k'eurige schoonheid er»an zie hoe het schutters-'endel optrekt langi straat en burg va ! opdat het doode opsta, opdat het verlfdene tpgenwonrdig worde, opdat deze pao-ohe gestorven weield kome tot verrijzenis en wij er in otnwandekn, dank baar en eerbiedig. Dat zoowel bij het lager onderwijs als by voortgezette studie het beaien van fraaie prenten in hooge mate aan dit verheven dos! van alle historisch onderzoek ten goeda zal komen, is wel openbaar. De tweede ver amelaar deelt ons mede, dat de rijke altas van historie prenten van den heer J. 7an Stolk Aar. vooral de stof voor den atlas heeft gelegerd, en wy mogen ons met hem verheu^er, dat deze kostbare, allen liefhebbers der historie welbekende, verza meling tot zijn dienst ia geweest. Natuurlijk hebben reproducties niet de bekoring van de oorspronkelijke prent Zie op bl . 155 van den atla? de beide prenten van dsn Staatsgreep van 22 Januari ) 798 en van da gevangenneming van Van Lingen den 121en Ju i d. a. v. en vergelijk ze met de gelijksooriige platen io Rigge's Tafereel" en Staatsregeling"; het >s niet dezelfde aan doening. Maar ik voeg er ia n adem bjj : schier alle prenten in desen a;las zyn door fraaie uitvoering een lust voor da cogen. Daar zijn vooreerst de portretten. L^t op dat ?an Oraij», hoogli ffalijker memorie, waarmês, naar recht, ds verzameling ge opend wordt, op dat van Frederik Hendrik naar Van Dy'ck, dat men niet moede wordt te bekijken, op die van Huig de Groot en Maria van Reigsrsherca, op den prachtigen kop van beateva^r Tromp, op de portretten van Willem III en zijne gemalin, gelief! eenmaal door ons volk als geeie andere vorstin o jit is bemmd gaweeat, op het al even goed geslaagde van Gisbertm Voetius (waarbij Cocciju-i' fijne en sprekende trekken goed zouden nesben gepas'), op dat van Daendels, dat al zeer gelukkig is geslaagd zie se aan, deze en andere, verdiep u in de beschouwing hunner trekken en erken dank baar, dat alleen reeda hierom deae atlas voor de leerlingen van beteekenia en tot genot zijn za'. Maar er is zooveel meer en ik spoed mij veïder. Hier is de treffende afbeelding van de trap en het portaal, waar Prins Willem viel, de fraaie prent van den elag by Nituwpoort, de af beelding van de terecht stelling van 01 ienbarnevelt met de bekende oyerliggende prentjes en van den moerd op de broeders de Witr, de twee zwartste dagen onzer historie; hier is da glorieuse tocht naar Jnliid beidjes scMjnen het al heel aardig te kunnen vinden!" zeide hij. Wel j-i," ztide ik giimlacaend, ik hoorde in onzen studententijd zoo herhaaldelijk van de toekomstige mevrouw Gaddee, dat ik me als een oud vriend van baar geyoel, nu ik haar hier in persoon ontmoet." Als ik ooit een mistplaatste opmerking gemaakt heb, dan is het toen geweesf. Dadelijk zag ik dat er i' ts niet ia den haak was. Een plotselinge stilte daalde neer en deze duurde tot den afloop van het ontbijt Ik probeerde nog wel eens, het gespreïweer aan den gang te brengen, maar geen van beiden hielp een woord mee. t Waj dan ook heel natuurlijk dat ik na zoo'n gezelligen maaltijd onmiddelijk laat gevoelde, te verdwijnen, r.aar het Noorden of naar het Zuiden, dat kon me niet schelen maar zander het minste uitstel; doch da toespeling daarop maakte dadelijk de kleine mevrouw Geddes opmerkzaam. O neen, neec, gaat u niet zoo gauw weg ! Er komen zoo weinig oude vrienden van A. W. ons eens opzoeken." Nooit zag ik rÓ3 duidelijk vrees uitgedrukt in een vro iwenblik, als in haar mooie oogen. G.dde3, die blijkbaar niets anders wist te zeggen, voegde er aan toe: Ja, blijf, ouwe Dua bleef ik. 's A?onda hadden we in dergelijke stemming een somber diner, en omstreeks 10 uur trok mevrouw zich terug. Om half elf zeidöGaddea dat het huishouden gewoon was vroeg op te staan, en d&t de kandelaars op de kleine tafel stonden in den gang. Wilde hij my kwijt zyn? Ik zeide dat slaap voor mij het eenig noodige was en klom de trap op. Maar eenmaal in mijn slaapkamer ge komen, voelde ik in 't geheel geen behoefte meer aan slaap ; ik ging naar het venster, stiet een luik open en keek raar buiten over het door de maan beschenen landschap. Kijk, daar was A. W. Geddes, die met een vluggen pas de laan afliep in de richting van het verst verwijderde hui?. 't Waa heel natuurlijk dat ik uit nieuws gierigheid bleef staan en dat ik hem bleef nakijken. Zwart en scherp teekende hij zich af tegen het maanlicht. Ik zag hem het huis pasaeeren en den straatweg oversteken. Ik zag hem over den steenen wal klimmen en uitbuigen naar de lage weilanden. Diidr dook in de verte een gebouw op, dat ik niet duidelijk kon onderscheiden, maar onmiddel lijk schoot in den vorm van een komeetstaart de hel verlichte rookwolk eener loeomotief dwars over het land en ik kwam tot het besluit dat het gebouw, waarheen Geddes zich bewoog, een spoorwegstation moest zijp. Toen onttrok opeens een wolk de maan en C b al ham, hier het vertrek der EngelschRuesische troepen uit den Helder, hier de Belgische opstand en de heldendood van Van Sptyk. Laat DU iemand het Register vóór in den atlas te.- hand nemen en zich door eigen voorkeur laten leiden. Wil hij van onze koloniën en onze zeevaart zien ? Hier is de o ?erwintering op No 'a Zembla en onza eerste tochten naar Oost Iud:ë, met dat naïave kaartje van Java, en de portretten vanBoth en Koen en die prachtig uitgevoerde kaart van Straat Magellaen en »an het District van de Caap" ea van Manritsstadin Brazil: herinnering alles aan die dagen toen de Hollanders uitzwermden over de ginsche, wijce wereld. Of wil hij wat zien van godsdienbt en andere geestelijke stroomingen? Hier is de atlas niet o/ervioedig : portretten o. p. 'an B. Bekker (niet: Bscker), van Spinoza, doopersche martelaren uit Van Braght's Bloedig Tooneei"naar Jan Lnyken; iets rijker het onderwijs met de Leidscbe bibliotheek en da bekende fraaie prent van eene 17de eeuweche studeattnkamer; aardig ook r.et kleinkinderschool'j a uit het einde der 18de eeuw, maar uit Swilden'a A. B. boekje met de uiterst fijne prentjes ha Iden wy gaarne een betere keu 2e iien doen. Aardig is de iutocit der rederijkers binnen Haarlem AO 1606 en frati Cojter's schouwourg te Amsterdam en de gala-voorstelling bij het bezoek >-an prins Willein V. Van de kunst des penseels ziet gij e.-^ne schilderijenveiling en eau studiea--OL<l op de teekenacademie; let ook op te groote prent van het particulier museum van e-0 liefhebber, aie naar de mode der 18 Je etusv grasduint in de natuur lijke gesch'.edenis. Wat veïder? Ambachten en bedrijven zijn goed vertegenwoordigd (bl?. 80 v!g. 117?120) mat een leerbrief en een güdebmf en een aanslagbi'jat voor de verbruiksbelasting niet vergeten. Het huiselijk en maatschappelijk leven bekleedt in onzen atlas eene mime plaats ('et op bl7. 76 vlg.), de vermaken aijn niet vergeten (er is een boerekermis fan Breughel op blz. 82), en een paar preiten van patricifche buitenplaatsen doen ons met drotfbeid deuken aan de vroegere practit oin on se groote ateder. Stadegezicriten geeft de verzaoielitg zeer schoone b.v. op bl. 127 een Aiasterlatnscb en blz. 95 (ea op Nijmegen.. B j al dit schoons steekt wonderlijk E f de foto van de eerste confe rentie voor internationaal privaatrecht en die van de tweede vredesconferentie. Zij konden niet w rden gimitit en de uitgever heeff, gely'k ik weet, er veel moeite voor gedaan, maar hoeveel fraiier en levendiger zijn toch de oude prenten! Ik leg hier de pen neer. Stellig heeft de lezer een indruk verkregen van den bier ge boden rijkdom, maar de helft is hem nog niet aangezegd. 0?er de bijschriften nog een enkel woord. Ook daarin is heel wat kennis mé'gelegd, maar natuurlijk moet het ge sproken woord hier aanvullen en uitbeelden. Dat in eene verzameling als deze de een dit en de ander dat mist, ligt zóó voor de hand, dat ik fr zelfs niet van rep. Laat ons liever blijde zijn vooreerst, dat de vaderen zulk een schat van prentkunst geschapen hebben, vervolgens, dat thans voorbeelden daarvan kunnen getoond worden aan de grage oogen van zoovele leerlingen, die tot de prent verzamelingen zelve niet eiken dag toegang hebben Moge de uitgever giooegen beleven van dit goede werk. Bij het eindigen van deze kroniek bereikt my juist de eerste aflavering van een nieuwe stadsbefchrijving : B;tchrijving van Schiedam door dr. K. Heeringa, die dus blijkbaar zijne belangrijke Levan'.-studiën hetft afgewisseld met een onderzoek naar de geschiedenis zijner woonplaats. De uitgave in roy. f o), geschiedt bij H. A. M. Roelants. Ik stel er mij veel van voor in een volgend artikel er iets van te verteller. 21 Dec. 1910. L. KNAPPERT. aan mijn blik en ik ging naar bed. Maar ik vroeg me tcch af, waarom ter weield Gaddts het noodzakelijk kon hebben geacht, me te bedriegen. Ook Jen volgenden ngcht bleef ik op het kasteel en da a?ond verstreek even somber Kla de vorige. Den volgenden morgen sprak ik met mevrouw Geddes. Bij het ontbijt ontmoette ik baar. Zij ver telde me dit A. W.'s tegenwoordige gewooite waf, niet te verschijnen voor half twee 's middag*. Zorgyu.dig voorzag ze mijn kopje van kristalleijes gerstesuiker en koffij en zeide plotseling: Hoe komt het toch dat u niet wist, dat ik Luty niet ben?" Lucy waa het maii-ja, waarmee Geddes geëngageerd was, toen by Cambridge verliet, het mei-je van wie ik zóó raak had gehoord, doch dat ik nooit gezien had. Ik verhaalde mijne reizen door den Cjn^oataat en door Centraal-Afrika. Ik veronderstel dat u weet dat zij over leden is?" Integendeel, mevrouw, ik hab er niets van vernomen/' U moet toch hebben gehoord van den middernacht mailtreir, die van de brug over de Tyle is gestort, in dien ontzettenden f torm. Het gebeurde in het begin van Auguatu"." Ik herinnerde mij, dat het gisteren de 31e Juii was geweest. O ja, dat bericht hebben we daar ginds gekregen," zeide ik. Lucy was in dien trein." Die gebeurtenis," zeide ik opgeruimd, bad zeker plaats, geruimen tijd na uw huweïijk." Neen, een maand er voor. zal het begrijpen ; Geddes Ci-ttle waa verschrikkelijk bezwaard en ik had aanspraak op het ge heele goed. Da gchterstallige interest was aanzienlijk geworden en hij huwde mij om het landgoed te redden. Ik mor niet-, ge. loof me. A. W. en ik namen de zaak zooals ze was en steeds hebben we in de gelukkigste verhouding geleefd; maar toch heb ik u nu noodig om te weten te komen hoe de aaken staan." Nijdig verwenschte ik inwendig de greppel bij het verre huis en ik geloof, dat ik even zeer alle motorvoertuigen verwenschte. Nog nooit had ik naar iets geluisterd, dat me zoo onbehaaglijk stemde. Hoe kon ik er in's hemels naam iets aan doen, dat die kerel de bypotheekhoudster had gehuwd? Zij ging voort: lederen dag gaat hy nu naar Lucy toe." Neemt u me niet kwalijk?..." lederen dag gaat hij haar opzoeken. Al by'na een jaar lang heeft hy dat gedaan." ,.0. natuurlyk, ik begrijp. Hij gaat haar Is 4e looMal Het Concertgebouw-orkest beleefde delaa'ste weken een verandering van groepeering, welke ik om haieaf wijking van de meest gebruikelijke niet onvermeld wil laten. Eerste en tweede violen behielden hun plaats, doch de cellisten schoven naar voren en zitten EU straal ge w ij ze met de alten op n lijn. De fagotten vindt men voorts in 't midder, daarachter rijen zich in wijden half cirkel de overige blazers: hout, hoorns, trompetten, 't Voornaamste echter: de 6 contrabassen zyn verplaatst naar links vaa den hoorder, het slagwerk naar_ rechte. Ook de schikking van 't zware koper' werd andere. Vlak naast de pauken bevindt zich nu de bastuba, de overige bazuinen volgen hierop naar den rang van hun klank volumen (vroeger omgekeerd); de harpen staan nu voortaan op den linkschen uithoek, achter de contrabassen. De ze nieuwe ordening heeft, behal/e de hier verkregen juistere eenheid van timbre en versmelting der klankgroepen, vele voordeelen. De contrabassen schragen nu het bout, wat bovendien niet meer geschaad wordt dcor da nabijheid van het slagwerk. Het geluid van pauken, trom en pndere slag'nstiunMnten is in massiviteit verdrieduhbeld (zonder daarom sterker te worder). Xylopboon, klokkenspel, tamboerijp, maar vooral gonp, bekkens, triangel en klok zijn uu waar zy- inderdaad thnishooren : bij de bazuinen; men mag ze niet isoleertnl (Hoe prachtig klinkt nu de gong in direct samen gaan met de blazers J dergelijks merkte men ook bij de bekkens.) De harpen overglanzen in het tutti gansch het orkest, wat vroeger niet kon omdat de klank dadelijk verzwond in de onmiidelyk nabije violen. Behalve dit alles vormen bassen en celli nu een veel beter geheel met de eerste violep, omdat ook hier da uitersten gecombineerd werden; en de tweede violen en alten wonnen door hun afzondering aan plastiek. Nog meer zou er te schrijven zijn over de verbeterde koorgroepen van hout en koper. Het ware ook vermeldenswaard wie deze nieuwigheid ver zon. Mij lijkt 't een prachtige groepeering, voor moderne werken in de eerste plaats. Mengelberg dirigeerde 't orkest het eerst in dezen stand. Toen Wassili Safonoff, de fameuze Knssifche dirigent. Het hoofdkenmerk van dezen zeer sugges tieven man is de levende, boordevolle spon taniteit (ondanks de 58 jaren, grens van den ouderdom, die hij by'na achter den rug heeft), wtlse bij met weergalooge handigheid, zelfs in de gecompliceerdste passages, weet te be houden. Verder, zwierige gracie en eenvoud, precisiteit en txpressie. Zijn gebaar gaat bet bedoelde effect immer een tiental seconden vooraf, vandaar een hoogst accnraten aanslag; het wil de mnsitk niet, als dat van zooveel anderen, illustreeren, doch is enkel berekend op samenspel, tempo en dynamiek. In deze laatste merkt men den meester en zelden hoorde ik het orkest in zoo fijn-evenwichtige klankverhoudingen, Nu mag het waar zijn, dat Safonoff zyn eleganten commandeer-styi (de kort-affe armbewegingen doen inderdaad denken aan commandoV) soms te ver drijft, waardoor het geheel verminiatuuit tot rococo en bevallige pier-kunst, te ontkennen valt niet, dat het warme gevoel nooit aflaat en dat de levensfriseche, prikkelende spontacnheid melodie en klanken aldoor blijft be klijven. Zulke bedenkingen vervallen totaal eigenlyk, waar zij raken de tegenwoordige Russische mnziek, welke een even gepro nonceerde neiging toont voor arabesken-werk als de meeste hedendaagsche kunst-uitingen. Tot mijn spijt kon ik hem niet hooren in 't laatste concert, waar hij o. m. Beethovtns Coriolan dirigeerde. Volgens hooren zeggen: monumentaal l Hij beeft ons tegelijkertijd een kijkje ge geven op de jongste Russische muzieklitteratuur en br&cht als noviteiten mede: La grande Pftque russe, ouverture OD kerke lijke melodièn fan den genialen RimskyKorssakow. Variaties voor Strijkorkest van MluiiHiiimiiHii graf bezoeken. Zeker, daar moet een eind aan komen." .,Hij gaat telkens raar het station Geddes Castle om haar te zien." Ik keek het kleine mevrouwtje beteuterd aan. Zg was volkomen ernstig. Ik vroeg me af, wie nu eigenlijk niet goed bij het hoofd was, zij, Geddes, of ik. Maar spoedig was ik overtuigd, dat, wat ook de rest mocht zijn, zij in elk ge v il volkomen toerekenbaar was. Za zag wel eenigszins bleek, maar zij was levendig, bovendien prettig gekleed en toonde hoegenaamd geen spoor van een zieke verbeelding. Ik ben volkomen ernstig, en wat ik zeg is de zuivere waarheid. Ik ben eens opeen nacht stilletjes uitgegaan en was nog TÓór hem aan het station. Daar heb ikzelf gezien wat er gebeurde. Hij scheen op een trein te wachten, maar er liep op c"at uur geen trein. Hij geneen een trein voor het perron te zien stoppen en sprak met een conducteur of dergelijk persoon, van wien ik niets kon zien. Hij vroeg dezen een portier te openen en hij had een lang onderhoud met Lucy, die in den wagen scheen te zijn." Zij hieid plotseling op, en om niet een nog ezelachtiger opmerking te maken, vroeg ik, waarover het gesprek had gelooperj. Och, dat was van geen belang. Het doet niets ter rake. Maar zij hadden een onder houd en ik hoorde er ieder woord van, ieder woord. Toen liet hij den conducteur het portier sluiten en wuifde met de hand naar haar, alsof hij dien geruischloosen, onzichtbaren trein het station zag verlaten." U deed beter, hem hier vandaan te brengen. Neem hem mee op een auto-tocht door Frankrijk. Da zenuwen van den man zijn overstuur en de uwen ook. hebt beiden verandering noodig. Als ik in uw plaats was, schafte ik me een zes-cilinder «vagen aan als de mijne, met magneet-ontsteking en dan zult u volkomen gevrijwaard zijn voor...." Misschien had ik u nog moeten vertellen dat de trein precies op denzelfden tijd aan kwam, waarop de mailtrsin arriveerde vóór de ramp van de Tyle-brug. LT weet dat die dienst nu geschorst is. Maar Lucy was er in toen de trein over de brug reed. Ziet u eens, ik geloof dat u zijn vriend is, ik heb u van avond noodig." Maar," stamelde ik, ik geloof niet, dat dit een zaak is waarin ik tusschenbeide ma? komen. Bovendien, ik moet vertrekken. Ik heb dringende bezigheden in Pertb." Tot nu toe had zij volkomen baai zelfbeheercching behouden, maar thans greep zij met beide hinden mijn mouw vast. U moet helpen, ooh, doe' u het! Het zal dien armen A. W. nog de dood zijn en het