De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1911 8 januari pagina 5

8 januari 1911 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

Na 1750 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. i LIBERTY MORGEN BELANGRIJKE PRIJS VERLAGING IN ALLE AFDEELINGEN CATALOGUS FRANCO METZ& CO LEIDSCHESTRAAT - AMSTERDAM EEIIGE VERTE6EKWOORDI6ERS IN NEDERLAND V^OUWBN^UB^ffifi. De folMüomieieiiteii yoor Het verlangen naar medezeggenschap van allen, die de wetten gehoorzamen, bij het maken der wetten vertoont zich in toenemende mate in alle staten, sedert de Franse Revo lutie door invoering van het parlementair stelsel de absolute vorstenmacht heeft geknot. De grote volksbewegingen van 1830 en 1848 gaven daarvan getuigenis, zelfs ons rustig, zo raak acbterlik genoemd, landje deelde in de algemene beweging en wel op voor onze koning en regering niet oneervolle wijze, want zonder revolutie of bloedstorting kwam in 1848 onte Grondwet tot stand, die het aantal kiezers verdrievoudigde. Zo toonde de regering in te zien, welke kant de openbare mening opging en tevens te begrijpen, dat geen macht die op den duur kan trotseren Een dergelijke uiting der- volksmening is immers ook het gehele doel van alle verkie zingen : men vaardigt enkelen af om de vele kiezers te vertegenwoordigen en in het verte genwoordigend lichaam geeft de meerderheid de doorslag; dns in plaats van een gevecht, wie de sterkste is, komt in een beschaafde maatschappij het stemmen. Spierkracht moet de voorrang afstaan aan geestkracht, en de politiek vervangt in onze eeuw de helden daden der Zwarte Benden van Perrol en zyn kollega's. Onder de nieuwe vormen bly'ft echter de strijd der belangen van heersers en beheersten bestaan, net zo lang tot de rege ring wezenlik de afspiegeling van het rechts gevoel en van de verschillende belangen der door baar bestuurde natie zal zyn. Dat is er tans b)j ons te lande nog ver vandaan en dns moet er wel een kiesrechtbeweging zijn. De kiesrechtbeweging van 1885, die toen reeds zo zeer van haar goed recht overtuigd was, dat zy op 20 Sept. in Den Haag op een grote meeting bij motie verklaarde, dat een hethaling van deza beweging beleedigead voor de eigenwaarde van het Nederlandsche volk was", werd in 1887 gevolgd door de invoering der tegenwoordige grondwet. Een nieuwe golf der beweging, die haar hoogte punt bereikte bij de meeting te Amsterdam op 24 Mei 1891, waar 30,000 deelnemers waren, verstoof tot schuim en had geen ander resultaat dan de wet van Sam", onze tegen woordige kieswet, die aan geen enkele vrouw en slechts aan 854500 van de 1,375,000 man nen boven de 25 jaar het kiesrecht toekent. En nu zyn wij nog steeds uitgesloten en IIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIII1 UIT DE CDYÜL Zeeëgels. Den vorigen keer had ik het met n over egels, die geen egels zyn, nn kan ik er de zeeëgels wel by nemen. Al weer een dier, dat egel heet, maar dat met onze snuffelenden nachtzwerver en wormen van ger in geen ander opzicht overeenkomt, dan dat het ook met stekels is bezet. Ja, toch nog wel een overeenkomst, al is dat een bijzonder uiterlijke en oppervlakkige. Menschen, die niet naar de dieren zoeken, vinden beide haast nooit ander* dan dood; den landegel drijvend in een sloot of greppel dood geslagen door een jachtopziener, den zeeëgel op het strand tueschen het aanspoelsel. En wat wïdaar tosechen wier en schelpen, rottend stroo en oude drijfkurken van den zeeëgel vinden, is in den regel niet veel zaaks: niets dan het dunne wit gebleekte pantser, dat bo vendien nog gebroken of ingedrukt is. Dat is inderdaad maar een klein deel van een zeeègel; het kal k pantser geeft niet eens zooals bij de schelpen het uiterlijk van het dier aan; want wie zulke zeeappeltjes of zeeëgels goed kent en voor het eerst een levenden zeeëgel ziet, wil niet gelooven, dat dit speldekuasen het zelfde dier is, als de witte bal vol met regematig verloopende lijntjes en puntjes. Inderdaad; wie nog nooit een leven den zeeëgel gezien heeft, kan er zich toch een vrij juiste voorstelling van vormen, door aan een heel gewoon ouder wetse b speldeknssen te denken; zoo'n balletje van bruine stof, van onder wat plat gedrukt, waarin zooveel spelden steken, dat van het kussentje zoo goed ale niets te zien komt; maar het zyn bijzonder dikke en stompe spelden, bruin, gry's, groen of zwa-1 gekleurd, en verkeerd, met de punt naar buiten gestoken. Laat zoo'n levend speldekussen onder water zakken op den zandbodem van het strandplasje, of van een goed ingericht zeewateraqnarinm.dan duurt hetniet lang,of ge bemerkt, dat de prikkelbal zoetjes aan in het zand weg zinkt ; en als ge nan vkenrig toeziet, ontdekt ge na een poosje, als de zeeëgel reeds lang geheel verdwenen is, twee gaatjes in het zand. Door met een strootje voorzichtig te peilen en daarna te graven, kunt ge uitmaken dat dit twee huisjes zijn, die op het dier uit komen. Ze vormen de verbinding tnsschen de vochtige buitenwereld waar hy zyn kost moet zoeken, en het bolletje dat bij heeft ge graven in het aquarium zoo diep mogenog steeds ontevreden, zonder dat men ons daarom veeleischend, kan noemen. Of kunnen wy duurzaam genoegen nemen met een kiesrechtregeling, die, naar het liedje xegt, maar al te dnidelik is vastgekoppeld aan de geldsak", zoodat 9/10 der kiezers bnn stembiljet niat aan belangstelling, gebleken uit eigen aangifte, maar eenvoudig aan de lütt der belastingbetalers dankt, terwijl het platteland daarbij ver boven de steden wordt bevoordeeld en de kiesdistrikten zo verdeeld zijn, dat bijv. in Amsterdam IX 19,405 kie zers n Kamerlid kiezen en in Amsterdam II, IV, VII en VIII te samen 18,912 vier Kamerleden ? Neen, het Nederlandse volk is lang niet tevreden met het heersende kies stelsel en de beweging om dat veranderd te krijgen, eerst van 1900?1908 geleid door het Algemeen Kiesrechtkomité, nu door de 8. D. A. P. en het N. V. V., heeft alle reden van bestaan. Haar openlnchtmeetings en optochten zjjn dan ook jaar op jaar gegroeid, getuigenis gevende van de wassende volks overtuiging, dat het zo niet kan bleven. Daarbij komt, dat in de tegenwoordige kies rechtbeweging een nieuw element naar voren treedt, nl. de eis va a het stembiljet voor de vrouwen. Het bewustzijn wint veld onder mannen en vrouwen beiden, dat het toch niet aangaat, dat n sekse door de wetten te maken over beide heerst. Weliswaar zeggen de toeschouwers bij onze jaarlikse kiesrechtbetogingea: Kom, wat geven wij om die grote picnic?" Maar het feit der groeiende ontevredenheid i) daar, en evenals koning Willem II in 1848 zal de Bagering verstandig doen daarmee rekening te houden. De Vryzinnig-Demokraten ver klaren reeds, dat een miskenning van dit feit en een dooiblyven voor dien wensch gezien in het licht der geschiedenis een dwaling zou zijn, die voor de rustige en vreedzame ontwikkeling van ons staatkundig leven de noodlottigste gevolgen zou kunnen hebben," en de Sociaaldemokraten aarzelen niet een kiesrecht te eisen, dat cuereenkomt met de sociale verhoudingen en met de onweerstaanbare eischen van een oplevend deel des volks, bereid in den strijd die offers te brengen, die deze strijd van hen mocht eischen" Revoluties met barrikaden enz. geschieden nu wel niet meer zo vaak, maar waarom zou de Regering een algemene staking, zoals België, Finland en Zieden die gezien hebbe%, ook hier uitlokken? Tot zulk een gespannen verhouding tussen volk en regering komt het niet gauw. Eerst worden nog allerlei andere middelen be proefd, en daarom heeft de Sociaaldemckratiese party, die bij de kiesrechtbeweging vooraanstaat, dit najaar een volkspetitionnement op touw gezet. Betogingen, meetings en optochten trokken natnnriyk alleen overtuigden tot zich. Zy zyn een uitstekend middel om een overzicht te geven van de grootte dezer beweging. Maar een adres, dat de voorstanders aan alle landgenooten ter tekening aanbieden, werkt andersom; dat is een propaganda, die uitgaat van de overtuigden en zich richt tot de massa, die men hoopt te winnen. Slaagt zulk een petitionnement, dan betekent dat dubbele winst: men toont naar buiten een groot aantal voorstanders der zaak te tellen en men verftterkt zich naar binnen tog meer. Toen nu de 8. D. A. P. op baar partijkon gres tot een volkspetitionnement voor algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen besloot, vond dat idee ook weerklank bij andere politieke groepen van hele en halve voorstanders van algemeen kiesrecht. In Oïtober trachtten de Vry'z. Demokraten tot een gezamenlike aktie te komen, doch dat plan stuitte af op de motivering der eis, die door de S. D. wordt gebaseerd op de wens, dat de arbeidersklasse de haar toekomende plaats in de samenleving zal gaan innemen, maar door de V. D. op algemene gronden van billikbeid. Nu z$n er dus twee adressen voor A. K. in omlaop, het ene van de 8. D. A. P. en het andere van de V. D. P. Laat ons ze beide eens bekijken uit het oog punt van het vrouwenkiesrecht. Het Bociaaldemokratiese adres is wat dat aangaat zo zuiver vóór gelijkstelling van politieke rechten van man en vrouw, als het maar zyn kan: voor alle burgers en burge ressea wordt het kiesrecht gevraagd, het toenemend politiek leven onder de vrouwen wordt erkend als gevolg van het bestaande produktiestelsel, dat haar tot arbeid buiten het gezin dringt. De eisch van algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen is daar om de eerste eisch van het huidige politieke leven en geene gronden van recht of van algemeen belang kunnen tegen de rechtma tigheid, de noodzakelijkheid en de urgentie van dezen eisch worden aangevoerd". Men ziet, wij zijn hier verre van 1903, toen het 8.D. voorstel tot grondwetswijziging nog genoegen nam met de tnogelikheid van invoering (op onbepaalde tijd) van kiesrecht voor de vrouw, d. w. z. het zo terecht ge wraakte blanko-artikel" voor haar goed genoeg vond. Goed georganiseerd en goed voorbereid als alles bij de 8.D.A.P. is, heeft zy brj deze adresbeweging ook gezorgd voor een Hand leiding voor de hnisbezoekers, die ten doel heeft hen grondig op de hoogte te stellen ran de argumenten, niet alleen der voor standers, maar ook van de tegenstanders; van den loop der kiesrechtzaak in vroegere en in de laatste jaren, den tegenwoordigen stand van het vraagstuk en van de beteekenis der strijdmiddelen". En zie, nu is het ge deelte van die Handleiding, dat betrekking heeft op het vrouwenkiesrecht vol fouten en valse voorstellingen, terwijl het de Pers kommissie, die het boekje samenstelde, maar een briefkaart had behoeven te kosten om de gegevens over het buitenland, de Wereld bond en de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht juist te hebben. Het lykt wel, of men in de 8. D. A. P. deze mooie aktie nn eens heeft willen gebruiken om een zeer gebate maar zeer weinig gekende vereniging in 't voorbij gaan e?n duw te geven, want even vurig als het petitionnement zich verklaart vóór het kiesrecht der vrouwen, evenzo vuri? valt de Handleiding de Vereniging voor Vrouwen kiesrecht aan. Wij van onze kant blijven daarbij rustig en laten ons niet van ons standpunt afbrengen : wij zeggen het duidelik, wij strijden niet de klassestryd, alleen een politieke seksestrijd en zonder de ene party boven de andere te verkiezen staan wy op de nitkyfe, wat wy van iedere party te ver wachten hebben, en vragen daarbij mede werking van personen uit alle partyen. Schrijfster dezes heeft baar best gedaan om de Perskommistie en Het Volk, het orgaan der 8.D.A..P., in te lichten, opdat zy de ge geven scheve voorstellingen en fouten konden recht zetten, doch dat is niet geschied. Wel beloofde Het Volk de rektifikaties getrouweIjjk te zullen vermelden", maar de voor naamste daarvan werd als zijnde ,polemiek" niet opgenomen; en de andere, futiliteiten" genoemd, waarschynlik omdat ze het buiten land betrofiee, werden met meer liefeliks aan mijn alres in een hoofdartikel verwerkt, dat ten doel had de onwaarheid omtrent de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht reeds in de Handleiding veikondind nog eens te her halen, alsof de beo, die Multatuli aan Haesan ten geschenke liet geven nog altijd, net als toenmaals in Damaskus leugen tot waarheid kon maken door herhaling! In 't kort komt de zaak hierop neer. In de 8. D. A. P. heerst het principe: De klassenstrijd gaat vóór de sekaenstrijd. Zo doende worden alle krachten in dienst van de eerste gesteld en de tweede eenvoudig genegeerd. Of die tafctiek nu verstandig is, lijk op het zeeatrand ongeveer 3 d M. diep. Wanneer ge nn met de loupe heel dicht by kunt komen, b. v. als de kanaaltjes tegen den glaswand van het aquarium liggen, kunt ge zien, dat er een itrooming doorheen gaat, die allerlei dingen in het eene gaatje voert, en dat uit het andere met het water, kalk- en krijtrotsen ; b.v. van Zuid-Engeland. De bek va a de gewone cirkelronde zeeëgels is voor kauwen en graven sterk genoeg, en zeer merkwaardig ingericht; eigenlijk lijkt het meer een machine, een snij of bytmolen. Het is een buitengewoon krachtig gebouwd samenstel van vijf kaken elk met n Rechtg een zeeëgel met stekels op de huid; links de kalkschaal; boven rechts een strandgaper, links een boorder. vezels en brokjes worden weggespoten. Boven een mossel die zich heeft ingegraven, kunt ge ook vaak zoo iets waarnemen, maar dan is er maar n kanaal voor den af- en den toevoer, die beurtelings gaan. Hoe zoo'n zeeëgel zich zoo gauw en gelijk matig kan ingraven, is gemakkelijk na te gaan. HU graaft met zyn stekels en draait zich tegelijk rond Ook zal de bek, die aan de onderzijde van den stekelbal zit, wel mee helpen. Ook in leem, turf en zelfs in zachte steen, kalk- of zandsteen, kan zich de zee gel een nest uitbijten en uitgraven; er be staan soorten die dat geregeld doen in den scherpen snqtand die door een stevigen ring worden samengehouden, en die met uit steeksels zoo om en in elkaar grijpen, dat er aan losbreken bij de bewerking van de hardste stoffen niet te denken valt. Het geheele toestel, afzonderlijk geprepareerd, heeft wel iets van een lantaarn! j e en draagt in de wetenschap den naam van Lantaarn van Aristoteles". Dat een zeeëgel vijf kaken heeft, staat in verband met het bouwtype van de etekelhuidige dieren. U herinnert n wel van uw strand reiej e en anders van figuurtjes die ik u gegeven heb, de vy'fstraiige zeester; dat laat ik daar; maar zrj brengt mee, dat een organisatie als de Ver. v. Vrouwenkiesrecht tegengewerkt en zwartgemaakt moet worder als zy te groot wordt om haar bestaan over 't hoofd te zien. En nn wordt van 8. D zyde de Ver. v. Vk. steeds als DameskieBrecht" aangeduid. Men leest niet, wat die vereniging publiceert, wil niet horen wat er namens die ver. gesproken of verklaard wordt maar desondanks weet men toch beter dan de leden, beter dan het Bestaur, beter dan de oprichtsters zelf wat de Ver. van Vrou wenkiesrecht is en wat zij wil. En dat is in het onderhavige geval het bestaande kies recht volgens de wet v. Houten, maar uit gebreid tot de vrouwen. Wat wy nu zeggen of niet zeggen, de Sociaaldemokraten blijver er by, dat onze vereniging voor beperkl vrouwenkiesrecht strijdt. Voor niet aldus Oostindies doof zijnde lezers wil ik hier gaarne verklaren, dat de Ver. v. Vrouwenkiesrecht geen bepaald stel sel van kiesrecht, hetzrj algemeen hetzij be perkt, aanbeveelt of aanvaardt, maar dat zij enkel by alle partyen en by iedere gelegen beid opkomt tegen de uitsluiting der vrouw. Nn komen echter de Sociaaldemokraten, eerst in de Handleiding en daarna in Het Volk, aandragen met een bewijs voor hun stelling. Dat hebben zy gevonden in dit ge deelte ener resolution" vaa het Amster damse kongres van de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht: we aak for the fran chise on the same terms as it is now or may be exercised by men, leaving any rcquired eztension to be decided by men and women tcgether, when both have eqaal voice, vote and power." Wie nu echter weet, dat resoln tion" niet zeggen wil kongresbesluit", aan gezien hier onder het hoofd resolution" een menigte verklaringen door een komitee van drie personen opgesteld en niet door de aanges'oten verenigingen vooraf overwogen, in eens zijn goedgekeurd, die begrijpt wel, dat men niet aan zulk een resolution" de be ginselen en taktiek der Vereniging voor Vrouwenkiesrecht in enig land kan leren kennen. Daartoe moet men de statuten en alle officiële stukken van de Vereniging uitgegaan, bestuderen en dat willen de Soci aaldemokraten nooit, omdat zy al vooruit overtuigd zyn, dat die Verenigiog is voor dameskiesrecht; Clara Zetkin heeft het immers zelf gezegd l De strijdsters echter voor het vrouwen kiesrecht los van alle party bedoelingen, waar toe zy zich hebben verbonden by haar toe treding tot de Vereniging voor Vrouwen kiesrecht, willen zowel in de S. D. A. P. als in andere partyen haar werkelik streven be kend maken. De Vereniging nam daarom onlangs op haar jaarvergadering bet besluit de valse voorstellingen ea fouten der Hand leiding in den Kiesrechtstryd te verbeteren en een korrektie aan de hnisbezoekers ter hand te stellen, die wy in het nummer der volgende week zullen afdrukken. Botter dam. MABTINA G. KRAMERS. (Slot volgt.) AD D E ]$Er E I. Vtgetariesch. In Londen wordt door een groote vege tarische vereeniging een hoogst merkwaar dige tentoonstelling gehouden, die het be wijs wil leveren, dat dierenhuiden voor ons geen onmisbare levensbehoefte zyn, en dat we best een paar flinke schoenen kunnen dragen, ofschoon alle koetjes springlevend in de weide loopen te grazen. Alle voorwerpen op deze tentoonstelling behooren tot de klasse van galanterieën, die gewoonlijk van leer vervaardigd worden en de fabrikanten hebben er zich op toegelegd het leder tot in 't volmaakte te imiteeren. iiMiiiiiniiiiiiii is een verwant van onzen bollen zeeëgel. Ook de zeester heeft stekels, maar heel kleine, en de zeeëgel heeft stralen, maar korte, want de tusschenrnimte is opgevuld. Sterft een zeerter, dan valt het lichaam spoedig daarop uiteen en er blijft niets van over dan een slijmerige massa met wat lange naaldjes er in, plus een menigte zeer kleine losse stekels; dat is in een aquarium beter na te gaan dan in de natuur, waar de golfslag het doode weeke lichaam al heel spoedig uiteen slaat. Als ik aan de natuurlijke verwantschap en tegelyk aan de schijnbaar zoo verschillende vormen va a zeester en zeeëgel denk, komt mij altijd de kaart van Oost-Indiëin ge dachte, met Celebes en Borneo. Dat zyn twee eilanden die tot elkaar staan als zeeater en zeeëgel. Beide hebben hetzelfde stralende bergstelsel; maar by Borneo valt dat niet zoo sterk in het oog, doordat de tusschenrnimten volgeslibd zyn. Wie, op het uiterlijk afgaande, nog twijfelen mocht aan de natuurlij ie verwantschap van zeesterrenen zeeëgels, zal dadely k zyn dwaling inzien, als hy ook de inwendige deelen van beide dieren vergelijkt. Want ook by de zeeëgels vinden we weer dat merkwaardige watervaatstelsel, de inrichting, waarbij het zeewater, al naar behoefte tien tot honderd bui-jes kan vullen en die dingetjes tot zeer practJEobe pootjes kan maken. Op het kalkpantser van de symmetrische :eeëgel, hier geschetst naar een exemplaar van het strand van Umuiden, ziet ge in den bovenboek van de vyfhoek weer een klein vüfhoekig figuurtje. Dit is de plek waar het zeewater binnendringt, het is een uiterst fijne zeef vol gaatjes, die nauwelijks met het bloote oog te zien zijn. Die zeef is het dekplaatje van een trechter met lange dunne buis, die het water overgiet in een ringvormig kanaal, in het midden van het dier gelegen af iets verder naar onder. Dit kanaal heeft eenige zy'akjes die naar blaasjes loopen en die, als meeren of boezems, tot reservoirs dienen; bovendien een groot aantal zijkanaaltjes die elk naar een blind eindigend takje voeren; dit zyn de wandel voetjes van de stekelhnidi gen: de zee sterren, slangsterren en zeeëgels. Zoo'n wandelvoetje ziet er gewoonlijk uit als een onderwetsch lakstempel, met zyn dikken bandknobbel en zyn plat letterplaatje; op zyde van den knobbel mondt het water adertje uit, dat het handvat van den stempel kan vullen en leegen. Denkt ge u zoo'n stempelachtig water pootje van een zeeëgel?niet massief en van hout natuurlijk maar ala een hol speentje, vervaardigd van het allerdunste er rekbaarste gummi, dan zal het u niet verbazen, dat een zeeëgel zulke pootjes minstens driemaal zoover kan uitstrekken als zyn lichaam lang of breed is. Sommige soorten vangen met die zuigAndereu ook hebben het bewy» gelaverd, dat het voor dit of dat gebruiksvoorwerp als grondstof overbodig is. Ik vrees toch, al mogen deze voorwerpen van imitatieleer fraai lijken, dat ook hier schijn en wesen met elkander in strijd zullen bly ven, en dat het surrogaat het echte leder wel niet in kracht en duurzaam heid zal naby komen. Griekich. Gaan we naar den eenvoud van lijnen en simpele schoonheid te werk, die oud Hellas in zyn vronwenkleeding huldigde? Het wil er wel een weinig op lijken. De nieuwste gril der mode schrijft japonnen voor, die door haar strakheid van lijnen deGrieksche tuniek tot op een haartje naderen. Dit terug gaan tot de Helleensche vronwendracht wordt bovendien nog nader bepaald door de garneering dezer allernieuwste jurken, welker schoot van donkere stof, geborduurd is met Giieksche randen, of met figuurtjes, die regelrecht schijnen overgenomen te zijn van een Grieksche vaag. Het hoofddeksel by dit costunm schijnt echter meer aan de Turken ontleend, want het lykt bizonder veel op een tulband van matigen omvang, die zeer eng om het hoofd sluit. Prachtig geborduurde garneeringen met beeldjes zijn trouwens ter versiering van de dameskleederen meer dan ooit in gebruik en deze schoons'e der vrouwen kunsten in de doen groote steden tot nieuwen bloei komen. Door de modemagazrjnen worden tentoonstellingen gehouden van prachtvol borduurwerk in gouddraad op zwart satyn, vaa sobere teere kleuren op lichten grond, waarvan zoowe^ ontwerp als uitvoering tot de hooge kunst behooren. Dit maakt het overigens doodsimpele kleed duurder dan de luxnenge en overladen toiletten van een twintig jaar ge leden, want voor een fraai geborduurde echoot van een tuniek wordt niet zelden meer dan 2000 francs betaald. En nochthans flatteeren deze jurken niet, en moet men van zichzelf reeds mooi zyn om er wat in te lijken. Men weet, hoe ook de danskunst zich in Grieksche richting beweegt en dus... Grieksch worden we, of we willen of niet. *** Treinvreet. Paarden vindt men bijna niet meer, die bang zyn voor treinen, menschen echter wél. Een jonge Italiaanse hèboer Cario Bnongiovanni zou dezer dagen met zyn bruid Maddaleaa Escala een uitstapje maken tot op luistering van de bruidsdagen. Ze hadden besloten enkele dagen naar Turijn te gaan, by wijze van hnwelyksreUje, maar werden nu voor de noodza lelijkheid geplaatst van den trein gebruik, te maken, wat ze nog nimmer gedaan of gedurfd hadden. Na lang dralen werd nochtans besloten den grooten stap te wagen en in een spoorcoupéplaats te nemen. Met aarzelen en beven waren ze het kleine kamertje binnengestapt, voelden zich een schok door de leden gaan toen de locomotief z'n gillend gefluit liet hooren en... konden het niet langer uit houden toen de trein zich met het noodige geechommel en gekraak in beweging zette. Beter laat dan nooit l" dacht het jonge echtpaar, gooide het portier met een forschen ruk open, ea sprong gillende uit den wagen op 't perron. De trein had reeds fli»k gang en ze kwamen zoo onzacht te land, dat het boertje zyu been brak en het^boerinnetje... haar neus. ALLEQIU. IIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHII pootjes de vlugste garnalen. Ja, in dit ondier lijke byna mathematische wezen, schuilt nog iets als een slimheid, als krfjgslist. Er zyn zeeëgels, ook de kleine regel matige zeeappel van onze kust behooit er toe, die, als ze boven den zeebodem komen, op hun stekels een menigte stukjes zee wier steken, zich zoodoende maskeeren en de terecht steeds zoo achterdochtige garnalen foppen. Neemt ge in het aquarium den zeeappels hun maskerade-pak af, dan zoeken ze gauw andere wierlappeo, ook papier, touwtjes e. d. en brengen ze weer op hun stekels. Dat gaat merkwaardig snel in zijn werk; en de oorzaak daarvan, de oorzaak namelyk van die onbegrijpelijke handig leid van zeeegel-stekels, is eerst sedert kort gevonden. Het ligt niet aan de beweeglijkheid der stekels zelf, de scharnieren daarvoor liggen te dicht bij de kalkschaal, om blaadjes en lapje» te kunnen oppikken. Er steekt iets heel anders achter, of liever onder.Tusscben de stekels verborgen, draagt het merkwaardige dier een groot aan:al zeer fijne, zeer beweeglijke en zeer rek bare pincettenop steekjes, net duim en vinger. Hiermee kan een zeeëgel alles van zyn bollen rug verwijderen dat daar niet hoort, en tevens alles wat er opgebracht wordt of aan de stesels hangt er af nemen en verplaatsen; het dier bezit inderdaad, behalve een groot aantal zeer practische voetjes, een ontzaglijk aantal bijzonder handige handjes; terwijl het boven dien nog heel vlug met zyn stekels zich in alle richtingen kan voortbewegen. Werken de stekels als stelten en de zuig voetjes al s trekkers, dan holt het dier vooruit, om zoo te zeggen. Jammer dat deze dieren in gewoon kamer aquarium, al is het zeewater goed, niet lang n leven kunnen worden gehondtn. Ze graven zich al spoedig niet meer in, de stekels vallen )ij tientallen tegelijk af, zooals by het figuurtje rechts te zien is. Dan komen de jyen knobbels voor de ste kels, ook de vy f water vaat stralen en de vijf of ien tusseheuBtralen wel beter uit, maar dia kaalwording is het begin van het einde. Als alle stekels weg zijn, gewoonlijk al veel vroe ger, is het dier morsdood; en dan kunt ge met het bloote oog of met de lonpe nog yyf gaatjes en nog vier andere in de buurt van de zeefplaat ontdekken; die dienen als openingen voor de geslachtswerktnigen; als ge er vlug by zij t, is er ook binnen in nog wat van 4e inrichting der waterleiding te zien. De kauwmolen of lantaarn van Aristoteles, die by de geheel ronde soorten precies in iet midden van de on ierzyde ligt, valt ook icbt uit de kalkschaal, zoodra het dier dood is; het is het beste, die afzonderlijk te bewarer. E. HEIMANS.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl