Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD V 00 Tl NEDERLAND.
No. 1752
Britsche handelscjjfers van igio.
Op nieuw heefa Eogeland'a
handelsbeweging met het buitenland reoordcijfers aan
te -wijzen -en -wel v»n cóó groote beteekenfe,
als men eenige jaren geleden niet zou hebben
verwacht.
In 1908 -wekte het groote verbazing, dat
de waarde van Bxiteche artikelen, in dat
jaar geëxporteerd, bet totaal van 400 millioen
pd. at. had overschreden, nadat kort te voren
het totaal van 300 millioen pd. at. reeds een
record was geweest.
Voor 1910 is het totaal van Engeland's
uitvoer, blijkens het jongste rapport, niet
minder dan £ 534.365.915 geweest, een inder
daad respectable bedrag, dat het voorafge
gane jaar met ongeveer 65 millioen en 1907,
het jaar van de internationale hoogconjunc
tuur, nog met ruim 16 millioen pd. at.
overtreft.
Tegenover de toename van den uitvoer
mot ruim 13 Süt O t. staat een vermeerdering
van den invoer van 53 % millioen pd. at.,
nl. totaal 675 millioen tegen ruim 624 -mil
lioen, zynde een verhooging van rnim 8 ^ pCt.
Van de djrie groote rubrieken der Biitaohe
handelsstatistiek, nl. voedinga- en genot
middelen, grondatoSen en fabrikaten, heeft
de iaatete de meeat belangrijke verbetering
ondergaan en wel met 46.3 millioen pd. at.
Die rubriek vertegenwoordigt dan ook in
haofdsaafc de uitvoer-artikel en, nl. 313 mil
lioen ,pd?at. van de totaal geëxporteerde
531 millioen pd. at., en heeft een toename
van 15J4 pCt. in 1910 ondergaan.
Tot de uitgevoerde fabrikaten behooren
nl.: katoenen goederen ter waarde van 105.9
millioen pd. at. en wollen goederen tot een
bedrag van 37 }i millioen, d.i. 12.4 millioen
en 6.8 millioen pd. st. meer dan in 1910,
welke evenala de voortbrengselen der
textiel-industrie in het algemeen de eerste
plaats onder de Britache export-artikelen
innemen, vooral de katoenen fabrikaten, die
alleen 20 pCt. vertegenwoordigen van het
geheel door Engeland geëxporteerd bedrag.
Veel minder aanzienlijk ia daarentegen de
toename van de uitgevoerde ijzer- en
ataalprodncten, waarvan de waarde van 38.19
millioen tot 43 millioen, en van machines
ene. waarvan het export-cper van 28.1 tot
29.3 millioen pd. et. is toegenomen. Ia deze
branches ia de scherpe mededinging der
Daitache industrie duidelijk merkbaar.
De uitvoer van chemische producten uit
Engeland is in 1910 van 16.79 millioen tot
18.57 millioen pd. «t. vooruitgegaan, die van
artikelen, instrumenten enz. op het gebied
der electriciteit van 2.23 millioen tot 4.12
millioen pd. a*. De papierindustrie expor
teerde voor circa 0.65 millioen pd. st. meer
dan in 1909 en bereikte het totaal van 3.12
millioen, terwijl aan porcelein, glas- en
fayence-artikelen 4.35 millioen pd. s*, werd
uitgevoerd, zijnde £ 662.000 meer dan in 1909.
Ook voor .don Britsctwn scheepsbouw was
1910 een gunstiger jaar dan zijn voorganger,
al werden de vroegere ty'den van grooten
bloei op de werven en fabrieken nog niet
geëvenaard. Maar in elk geval is de waaide
TAB de in Engeland voor rekening van
andere staten gebouwde en uitgeruste schepen
in 1910 2.8 millioen pd. 8*. grooter geweest
dan in 1909, n). 8.76 millioen tegen 5.96
millioen pd. st. ?
De invoer, waarvan het totaal hierroren
reeds is genoemd, heeft hetimport-cjjfer van
het bij uitstek gutstig jaar 1907 met ruim
821/2 millioen pd. st. overtreffen, terwijl
met 1905 vergeleken het meerder geïm
porteerde zelf luim 100 mill.pd.s*. bedraagt.
Maar, en dit ia in elk geval een vcor de
binnenlandsche industrie gunstig verschijnsel,
de invoer van grondstofien, die in 1910 een
waarde vertegenwoordigde van 261 millioen
pd. st., is 41 millioen hooger geweest dan
in 1909. Het grootste contingent hiervan
komt eveneens op katoen, waarvan in het
«fgeloopen jaar ongeveer li K millioen pd. st.
meer werd geïmporteerd.
Vooral in de laatate 10 jaren is
Duitschland meer en meer Engeland's mededinger
geworden op het terrein der ijzer- en staal
industrie. In 1910 heeft het zelfs zijn
Britechen concurrent overvleugeld, althans indien
enen rekening er mede houdt, dat tegenover
het groote uitvoer-cijfer der Engelsche
fabrifcaten ook een totaal invoer-bedrag van 157
ttillioen pond sterling op rekening der fabri
katen komt, terwijl Duitschland's import van
fabrikaten een in verhouding niet noemens
waardig bedrag vertegenwoordig*.
Dit is verklaarbaar, doordien Duilschland
den invoer van voortbrengselen der
bnitenlandsche nijverheid zooveel mogelijk
bemoeilpr, zelfs belet, terwijl het door een
flink ingericht syndica'en-stekel, door de
directe of indirecte nitvoer-premiën, aan die
syndicaten-toegestaan, en zoo noodig
«elfs door aanbod beneden de
binnenlandtche prijzen den uitvoer op iedere wijze for
ceert.
Die scherpe concurrentie, waarvan de
Britsche industrie wél degelijk de nadeelige
teiugwerking ondervindt, ia een krachtig
wapen in handen van de partij, die in Enge
land op afschsflïQg van het vrij han delstelsel
aandringt. En ofschoon die partij bij de
jongste verkiesingen ook niet de overwinning
heeft behaald, zal zij bij iedere gelegenheid
het volle licht laten vallen op de omstan
digheid, dat door deze mededinging op de
wereldmarkt de indnstrieele toestand van
Engeland gteec's meer onguns'.ig dreigt te
worden.
En wanneer dan na eeraze jaren dte con
currentie ten koste van Engeland steeds
grootere vordeiingen heeft gemaakt, zal het
den Britechen handel te moeilijker vallen
het verloren terrein te herwinnen.
Tot dua ver dreigt het gevaar alleen voor
de metaal-industrie ; op het terrein der tex
tiel-nijverheid heeft Engeland van de con
currentie minder te vreezen, want op dit
gebied heeft het een zóó grooten voorsprong,
dat het een bepeikiug van ernstige
beteekeuis voor zijn afzet in den eersten tijd nog
niet behoeft te duchten.
Maar het succes maakt ondernemend en
sroutmoedijr, en te Beniger tijd zouden de
bevredigende resultaten der Duitsche
ijzerindustrie ook voor de Duitsche
texdelindustrie een spoorslag kunnen worden, om
te trachten Engelaad op de wereldmarkt het
terrein te gaan betwisten.
20 Jar. '11. V. D. S.
ongeveer 40 millioen meter bedraagt. Een
van de laatate graad metingen, die van Clarke,
geeft voor de lengte vandenequator 40,075,719
meter. N«men we eens aan, .dat om den
e quator een band is gespannen welke 40,075,719
meter lang ia. Nauwkeurig sluit dan deze
band om de aarde, Gesteld nu dat we de
lengte van dien eng-spannenden band met
n meter verlengen. De band wordt dan
40,075,720 meter lang. Dan ia de vraag, sluit
die band nu nog zoo eng en wordt hu door
die minieme vermeerdering in lengte losser
om den aardbol, zoo ja, hoe groot ia dan de
afitand waarop hij dan van de aard opper
vlakte verwijderd ia ? Is er een apeld tusschen
te steken ? Of ia de ruimte groot genoeg om
overal den vinger onder den band te kun
nen schuiven 7 Dit laatate lijkt u een onmo
gelijkheid toe. Welnu, door dezen band met
n meter te verlengen, zondt ge uw hoofd
(wanneer het niet al te veel hersenen bevat)
tnscchen band en aarde kunnen steken. Er
is overal een ruimte van luim '/« meter.
Voor eventueel bestaande ongeloovigen volgt
hier het bewijs.
De straal van een cirkel is ongeveer het
n zesde deel van den omtrek. Maakt men
den omtrek nu n meter grooter, dan wordt
dus de straal ook ongeveer een zesde van
een .meter grooter of juister:
2 TT
.= 01
2 TT 2 TT
Deze vergelijkingen van elkander afgetrok
ken geven :
Ei R T meter.
^ 77
(M Ct.).
ItHIIIII ..... II ........ III ..... IIIMMMI ........ 1111 ....... II ....... IIIM ...... milllll
miiimniiim
De leigte ?an ten iptor met n meter
Door graadmetingen heeft men kunnen
bepalen dat de geheele omtrek der aarde
Miscbe
Onder dezen titel vond ik in.het Weekblad
Dt, Amsterdammer van 8 dezer ean betoopje
van G. Marius Nieuwenhuis, waarvan de
strekking ia om toch eena te beginnen aan
een vermindering van de hoogere Indische
ambtenaarstraktementen; dan zop het er
met de Indische begrooting stellig wat beter
gaan uitzien, zegt de schrij ver, en zou de nu
reeds voor de tweede maal daarop voor
komende post van 4 millioen voor verbetering
van 'a Lands administratie" al dadelijk kunnen
worden geschrapt. Elders spreekt hy van min
stens een paar miliioar.
Vier, of aHhans minstens twee millioen
bezuiniging l 't Is om van te watertanden ;
hoe kan een Minister van Koloniën nog een
oogenblik aarzelen l
Jammer toch van zoo'n doodeenvoudigen
maatregel, dat die zoo heelemaal geen kans
heeft om uitgevoerd te worden, en dat
waareehfn'ijk ook daarom het Kamerlid, de
heer Booiaardt, tot nu tos heeft, nagelaten
met een cotcreet voorstel te dezer zake voor
den dag te komen.
De heer Mar' u* Nieuwenhuis wil de trakte
menten van ? 2COO (ot ? SOOO 'smaands tot
de helft terugbrengen, en waarschijnlijk ook
de aangrenzende lagere salarissen een flinke,
zij het niet even groote, vermindering doen
ondergaat». In 1905 wilde de heer Boogaarde
wel niet zoover gaan, maar dan toch ean
stevige beanoeiing, te beginnen met de wedde
van den Gouverneur- Generaal.
Ik geloof al dadelijk te mogen constateeren
dat het wel niemand ernst zou kunnen zijn
met een voorstel tot vermindering van de
lagere inkomsten, daarvoor bijvoorbeeld aan
nemende een grens van ? 600 'a maande. Het
zouden dus uitsluitend de boven die grens
gaanden moeten z\jn, die het gelag zcuden
moeten betalen. Maar als men nu met een
uitgewerkte Indische begrooting naast zich
eens uitrekent hoeveel er met een verlaging
met by voorbeeld 25 pet. op de bezoldigingen
bo'en de ?1000 's msands en 10 pet. op die
daar beneden (tot ?600) bezuinigd zou kunnen
worden en hier neem ik toch zeker wel
een kras voorbeeld , dan komt men niet
tot millioenen. Een dergelijke berekening
moet indertijd eens gemaakt zijn, toenlndi
heel krap in het geld zat, maar men kwam,
meen ik, slechts tot enkele tonner. Ik heb
geen gegevens bij de hand om de berekening
nu zelf te maken, maar het is gemajkelijk
in te zien als men nagaat hoe gering
bet rekke ijk het aantal is van de ambten, waar
aan de hooge traktementen zijn verbonden.
Tot een bezuiniging van enkele tonnen
'sjaara op een begroeting van bijna 2(0
millioen zou men op deze wijze dus misschien
kunnen komen, maar men zal niet zoo on
verstandig, zoo hoogst impolitiek zijn om tot
zulk een maatregel over te gaan, die, goed
beschouwd, eigenlijk alleen gemotiveerd zou
zijn wanneer een staatsbankroet zou drtigec.
En dat in een tijd, waarin het crediet van
Indiëhoog gehouden moet worden, immers
in het vooruitzicht dat eerlang, min of meer
zelfstandig, leeningen zullen moeten worden
gesloten. Afgescheiden hiervan zou een be
zuinigingsmaatregel van deze soort onge
twijfeld er toe leiden dat de aantrekkelijk
heid van den Icdischen ambtenaarsdiens'.
die men juist in den Jaatsten tijd genood
zaakt is geweest door andere maatregelen :
verkorting van den tijd, wasrca verlof naar
Europa verkregen kan worden, en verhooging
van verlofstraktementen, te vermeerderen,
weder, en in sterke mate. zou vermirderec.
Zij het dat maar weinigen da hoogste rangen
in den Indischen ambtenaarsstacd metterdaad
bereiken, die prijien hangen teek boren in
den cocagnemast en als dat niet zoo ware.
zouden velen zeker niet met klimmen willen
beginnen. De Indische staatsdienst zou er al
spoedig de zeer nadeelige gevolgen, zoo in
de hoedanigheid als in de hoeveelheid van
den ambtenaarstoeroer, van ondervinden.
De vraag, cf de Indische hoogere
atnbtenaarsbezoldigingen dan toch niet op ach
zelf te hoog zijn. komt, na het voorafgaande,
nog slechts in de tweede plaats. De heer
M. N. vindt ze uit den tijd en meent dat de
menachen er niet meer naar le?en.
Het eerste argumfnt is wat vaag. 3Ifln kan
daartegenover o. a. er op wijsen dat de hoog
ste inkomsten, in handel, inlustrie en land
bouw genoten wordende, tegenwoordig vol
strekt geen lager peil bereiken dan vrofger.
Die van d,e ambtenaarswereld maken, daar
mede vergeleken, nog volstrekt geen te
gebitterend figuur, eer het tegendeel. En als men
aanvoert dat de waarde van het geld in de
laatste halve eeuw ook in luliëgedaald is,
dan staat daartegenover dat de levenseischer,
die men er thans stelt, zeer zijn toegenomen,
en de luxe in de leveuswijze het eveneens
is. Die loxe uit zich niet altijd in het zich
vertoonen in het openbaar of in het aanste
ken van veel licht in de voorgalerijen, zooals
de meergenoemde achrgver, uit herinnering
aan vroegere tijden of van hooren zeggen
uit die tyden, nog als eiech schijnt te steller.
Niettemin bestaat zij; ze heeft alleen
eenigszina andere vormen aangenomer.
Ik zon het niet de moeite waard gevonden
hebben op deze eigenlijk overbekende dingen
de aandacht nog eer s te vestigen, indien het
mij niet goed had toegeschenen tegenover
het telkens weer opduikende praatje dat men
ala eerste maatregel van bezuiniging toch zoo
gemakkelijk en zonder bezwaar die kolossale
Indische traktementen kon gaan verminderen.
Man praat bet elkander na, zonder kennis
van zakep. Laat de grootste apaarzaa nheid
worden betracht bij het on vermijdelij k schep
pen van nieuwe betrekkingen; laat zorgvuldig
worden onderzocht of misschien niet hier cf
daar een ambtenaar kan worden uitgespaard
en dan liefst zooveel mogelijk met toe
passing van den regel: betaal iemand voor
twee en hij zal werken voor drie; maar
torn zoo min mogelijk aan de eenmaal be
staande inkomitenregelingen. Dat zou, vooral
nu, al een van de onverstardiggte dingen
zijn, die men zou kannen doen.
H.,
Oud-Indisch Hocfdarr btenaar
***
De heer G. Marins Nieuwenhuis is door
ongesteldheid verhinderd van repliek te
dienen.
EED.
Den Haag, 11 Januari 1911.
Mijnheer de Eedacteur,
Veroorloof mij een korte critiek over het
in uw nummer van l Januari j.1, opgenomen
artikel van den heer Bekaar, getiteld: De
Javaan en de suikerindustrie".
Die critiek ge'dt in de eerste plaats n, die
zulk een prullig artikel in uw blad opneemt.
Naar mijn bescheiden meening moeten zij
die in dit weekblad schrijven, niet met zulke
afgezaagde mededeelingen aankomen, als die
waarmede de heer Bekaar zijn artikel aan
vangt. De lezers der Groene" weten toch
wel, dat Java een door de natuur rijk geze
gende kolonie is en bewoond wordt door een
volk van beminnelijke groote kinderen. Zij
moeten zich ook van bet f c ar ij ven in uw
blad onthouden, indien hetgeen zij hebben
mede te deelen, door hen aan geen frisschf r
bron kan worden ontleend dan de verslagen
d< r Mindere Welvaart commissie", waaruit
reeds sedert jaren her Dr. Kohlbruggp, van
Kol, Duys en vele anderen, die meenden te
moeten getuigen van hun liefda voor den
Javaan en tegen de suikerindustrie op Java,
geput hebber. Maar bovenal moet hetgeen
zij zeggen helder en juist zy'n
Aan deze laatste voorwaarde voldoet het
artikel van den heer Bekaar allerminst...
Een voorbeeld slechts.
Hij schrijf: toch : Maar den bouw sawah
wenscht deze suikerfabrikant te huren voor
? 52.50 (het bedrag dat mr. Ramaer allicht
joist voor de padi productie van Sidin
becyferi). Waarna bij uit den osgst voor on
geveer f 000 aan suiker zal vervaardigen."
Wat hebben het gros uwer lezers aan de
mededeeling, dat de suikerfabrikaiit op Java
van een stuk grond, waarvoor hij ?52.50
huur betaalt voor ? 30 O suiker afhaalt, ah
daarbij niet wordt opgegeven, welke uitgaven
de fabrikant zich moet getroosten om tot die
productie van ?3000 suiker te komen ? Het
doel, waarmede de heer Bekaar dit artikel
geschreven heeft, is om aan te toonen, dat
door den fabrikant te weinig grondhuur
b:taald wordt. Door de bloote mededeeling der
twee hier boven genoemde getallen wordt
dit eahter allerminst aangetoond. Of denkt
de schrijver soms, dat die uitgave sau grond
huur het eenige is wat de euikeifabrikanten
hebben te betalen, en er dus voor hen een
winst van gemiddeld ?2947.50 per bouw
overschiet?
Zatr jammer voor den heer Bekaar, en
nog meer voor de enikerfabrikanten ip, dat
er nergens op Java voor ongeveer / 3000"
aan suiker per bouw gemaakt wordt.
Volgens het Archief voor de Suikerindustrie
in Nederlandech lodiëbedroeg in 1909 (en
over jongere gegevens zal de heer Bekaar,
die nog steeds aan de verslagen der Mindere
Welvaart commissie" zit te kluiven, wel niet
beschikken) de suikerproductie per touw
116,8 picol», tegen 121 picols in 1908, 120
picala in 1907 en 107 picolg in 19C6, of ge
middeld over de laatste 4 jaren 116.2 picols.
De hoogste productie waartoe een fabriek
het in die jaren gebracht heeft is, 170,5
pieols per bouw.
Tot wtlken gemiddelden prijs de fabri
kanten op Java in die jaren hun product
hebben verkocht, is mij natuurlijk niet
bikend. Wel weet ik dat de hoogste prijs voor
de gemiddelde qualiteit uiterlijk ? 7 50 kan
zijn geweest, maar die prijs is doo;én zeksr
niet bedongen.
Inplaats van ? 3000 kan de suikerproductie
per bouw dus gemiddeld hoogstens ? 871.50
bedragen hebben, en voor de fabriek die de
hoogste productie per bouw op Java gemaakt
heeft, nog niet meer dan ? 1278.75.
Ik hoop u met dit weinige reeds te hebben
aangetoond, mijnheer de redacteur, dat de
heer Bakaar over onderwerpen als Ue Javaan
en da Suikerindu itrie" in een ernstig blad
a.'s De Amsterdammer is, niet meer mag
Fehrijver. Voor zulk werk most u bekwa
mere medewerkers zoeker;.
Hoogachtend,
W. DE WAARD.
* *
*
Vooreerst het eenige zakelijke ia deze
merkwaardige crititk.
11(5 picols per bouw" neemt de geachte
schrijver aap. Gaarne wil ik dat cijfer
acceptfierep. Dat is ruim 7lOO kg. (S'aatsalmanak
l'yitersen bl. 25.)
IQ 1907 (Ik bied den geachten cruicus mijn
verontschuldiging aan, dat ik geen latere
cijfers ter beschikking htb 'c maakt echter
absoluut geen verschil) werd vo'gens het
Koloniaal Verslag 19(8 bijlage \"Y (ik bied
opnieuw mijn veronuchuldigiBg aan a's de
bron" niet frisch" genoeg mocht zijn)
1100 millioen i g. suiker van Java uitgevoerd,
waarvan de waarde ? 95 milüoen was, zijnd s
dus ? 0.80 per kg. Voor 7COO kg. zou de
waarde dus j 5600 zij D, volgens d« efficieele
schatting Ik zelf nam in het best re d on
artikel ? 3000 aan, de geachte criticus
zal mij dus niet van overdrijving kurnen
beschuldiger. De uitgave aan s;rondhuur
is voorts niet de eenige, die de suiker
fabrikant hef f t te letalen". De suiker kan
niet kant en Waar zoo maar van den grond
worden afgeveegd. Deze mededeelingen van
den heer De Waard zy'n van een evidente
juistheid.
De lezer van de Groene" aal het treffende
ervan zeker apprecieerer.
Maar deze opmerkingen van den criticua,
al waren ze nieuw en juist, doen zeer wei
nig tot de raak af. Ik wil de ? 3003 pro
ductie per bouw wel cadeau doen, de be
doeling was niet, volledige cijfers te geven,
wsar die reeds lang van efficieele zij de eldera
zy'n gepubliceerd.
Het bedrag van ? 3000 was slechts een
illustratie van bet feit, dat de machtige
suikerindustrie den Javaanechen landbouwer
uiterft weinig voor zy'n grond betaalt.
Verder knnnen we den heer De Waard
zeer dankbaar zijn, voor wat niet in zijn betoog
staat.
Het loont de moeite, dit even uiteea te
zetten, wanneer de redactie daarvoor plaats
ruimte wil afetaan.
Uit de verslagen der Mindere
walvarrtcommissie", het zoo nuttige werk van alle
ambtenarin van Binnenlandsch Bestuur op Java,
van de mam en dus, die sinds tientallen van
jaren Java kennen en met 't geheele leven
van den Javaan in aanraking komen, volgt,
dat de suikerindustrie profiteert van het geld
gebrek van het Javaans^he volk, om voor
weinig geld de gronden voor haar bedrijf te
huren.
De bekwame vertegenwoordiger van het
machtige suikersyndicaat bij onze Regeering,
mr. Ramaer, sprak dit feit in zijne jongste
nota aan alle Kamerleden dan ook niet tegen,
maar betoog'e dat voortaan ambtelijk een
huurprijs zoo kunnen woiden vastgesteld
die dan een maximum-pry's zou zijn.
Het was noadig, die verregaande onbil
lijkheid dadelijk te signaleerer, zooals dan
ook in de Groene" van l Januari j1, door
mij geschiedde. Wanneer onze Staten-Gene
raal eenmaal tot een regeling van den grond
huur overgaan, zullen zij zeker inzien, dat
men zoomin een maximum prijs voor < ea
Javaanschen grondverhnnrdermag vaststellen
als voor een Hollandschen boer, die suiker
bieten verbouwt.
Tevens werd betoogd, dat de Indische
suikerindustrie ook uit on se schatkist voor
millioenen wordt bevoordeeld.
En nu wacht de heer de Waard, blijkbaar
een man van gezag in de suikerindustrie,
(wellicht de plaatsvervanger in dezen van
Mr. Ramaer ?) zich wijselijk wel, over deze
twee hoofdpunten iets te zegger. Zie
daar, wat ik met genoegen constateer; want
blijkens den gewichtigen toon ven zijn
sebrijyen moet hij een deskundige zijr. Da
Mindfra Welvaart-commissie" had dus ge
lijk, en ook van mijne toevoegingen aan
haar rapport mag ik de juistheid aumemep.
Over de boosheid, die verder uit zijn stuk
spreekt, knnnen we zwijgen. Zs-ker zal de
heer de Waard, wanneer hij niet juist door
zulke onaangename waarheden als de hier
nog . eens uitgesprokene, wordt geprikkeld,
een beleefd en hcffelyk man zijn.
Dat hij meent (zooa's groot-kapitalisten
vaak meeneri) invloed op de perste kunnen
uitoefenen, maar ook Ban redacties met ver
heffing van stem hst opnemen van bepaalde
artikelen te knnnen verbieden heeft
ontegetzegge'ijk zyn humoristischen kanf.
J. J. DEKAAE.
Mfjvffrouw Martina G, Kramers,
Rotterdam.
Geachte Mejuffrouw,
IQ uw tweede artikel O7er Da
Volkspetitionnementfn voor Algemeen Kiesrecht,",
komt een ain voor, die misschien misverstand
zou doen ontstaan, een misverstand waarvan
wij, Vrijz.-Democraten, last zouden hebber.
U schrijft: ,,Z) gaat het bijv. tans niet
meer aan, dat iemard die brochures schrijft
tegen Vrouwenkiesrecht, een eis van j l der
V.-D. beginsel-verklaring, lid van de V.-D.
partij blijfi."
Ieder, die zich s'eehts) een beetje op de
hoogte gesteld heefc van de Vronwenkies
rechtkwestie, weet op wien dat iemand'
slaat; en waar kcrt gi leden van dienselfden
iemand" in De Telegraaf een paar artikelen
tegen Vrouwenkiesrecht zijn verschenen acht
ik het zeer wenschelijk dat u en het groote
publiek weet, wat de V.-D. partijgenooten
reeds weten: de hrer D. Hans heeft efnige
maanden geleden (gelukkig!) ingezien dat
zijn plaats niet was in dan V.- D. B. en heeft
als lid bedankt.
Hoogachtend,
A'dam, U * d v.,
16 Jan. '11. WM. VAN DJESEM.
Inbond van Tuflscliriften.
(Fervolg van pag. 3).
Gevven'ebelangen, No. 10 : De man der
gemesnte, II. Sratistiek van loon en arbeids
duur van gemeentewerk iedeu. De
Hampsttai voorstad, met af b Uit de
S.atenGaneraal : Wet op de backen van leening.
Uit onze Gemeenteraien:Achtkars pelen (Fr.)
Politiehond. Voorechot woningstichting.
Pensioneering gemeerte ambtenaren. Arn
hem, Lsening, Peneionneering van wet
houders. Bjls*ard. Ombouw tramlijn in
locaalspoor. Dokkum, Gasleveiingaaneen
andere gemeente. Eugwirden (Fr.), Onbe<
woon baai vei klaring. 's Gravenhane, Ge
neeskundige) dianst. Haarlem,
Arbi-idsbenrs aan de Ruhr. Keuringsdienst van
voedingsmiddelen. Hariirger, Voorfchot
woningstichting1. Opsterland (Fr.), Contro
leur woning wezen. Rauwerderhem (Fr.),
Sluiting burtaux gemeentehuis. Rotter
dam, Beperkte tramdierst cp Zondag.
Bzzorgir g van waarschuwingen en aanmaningen
der p1, belasting.
Onbswoonbaarverklariti?. Vrij museumbezoek voor
Echolierer. S.nallingerland (.Fr.), Mtximnm
drankver^unningen. Utrecht, INLnimumloin.
Veleen en omgeving, Gemeenschappelijke
waterleiding. West-Friesland, Electr sche
centrale Weitstellingwerf (Fr), Afirek
peEsiotnkortirig. Zaandam, Mi&iaium-'or n
voor «rotdwukers en timmerlieden.
Jaarwid'e ontvsngeï'. Periodieke
loocsverhooging vcor gemeentewerklieden.
Plaats'iit- kla'pe wet personeel^ beiasünp.
Zutphen. Verzeker ng van paarden. Me
disch chooltoezich*. Cokes voor minver
mogenden. Subsidies. Zwolie,
WerkHedeniegUment. Uit het Buitenland : On
verwachte cont: o e der gemeentekas in
Gro( t-B^rlijr. Vrouwelijke burjemefsters
in Engeland. Orthopaedische gymnastiek
op school in Eüsseldoif
Schooltandenkliniei te Dortmund. Automatisch
lantaarnopsteken in Duitschland. Rioleering in
Karlsrnhe Schoolkeukens in Berl n.
De gemeenten en het baden in Praisen.
Antoziekenwagen te Berlijn. Tegen
ottsiering in Hannover.
Eigen Haard: Mariage de raison," door
A. A. van Haaftcn, II, slo*. Onderaardscb
Nederland, door J A. Doesburg Lannocy.
met af b. naar foto's van R. H. Her wig
H. A. van Ingen, door Daisy E. H. Junins,
met vier reproducties naar schilderijen ea
teekeningen van den meester.
WoudIdylle, door Edith Heide. Verscheiden
heid. Feuilleton. Huldiging van mr.
W. Baron Röell. De NaehtwachV' be
schadigd. De opening der Waterleiding.
De Vechtstreek" te Maarssen, Herinne
ring aan Menn i Simons. Een kras predi
kant, alles met afb.
Kient e itiayes.
De Protestanteche zending, serie I, No. l ;?
Dr. J. J. P. VALKTON Jr., De Christelijke
Zinding. Baarn, Hollandia drukkerij.
F. FORSTMAKN en dr. A. W. AUFEMS, Het
Neomalthutianwme. utrecht, wed. J. R. van
Rossutri.
Tweiërki maat: Kritifche beschouwingen
naar aanleiding van bet nieuw voorgestelde
artikel 248bic, Wetboek van Strafreclt, in
het den 16en Sept. 1910 gewijzigde Wetsont
werp tot bestrijding van Zedeloosheid. -Uit
gegeven door den boekhandel r/3. Gears
Belief ante, 's Oravenhage, 1911.
Dr. H. PH. BAÜDET, De nieuwe cereeswv,'ze
van Lorgteririg. Amersfoort, G. J. Slothouwer.
Neerlandi Ind'ë, tü. 2. Amsterdam, Uitg.
Mü. Klsevier."
IIMIIMIIIIinlIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIItlllllllllllllllllllltlllllttllllllflIMIHII
8a Jaargang. . 22 Januari 1911.
Red.: C. H. BROBKKAMP, Dam rak 59 A roet.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, te richten aan bovenstaand adrep.
No. 181. Probleem van den auteur J.
Verdoner, Amsterdam.
Zwart (8 schijven en l dam).
Wit (9 schijven en l dam).
Oplossingen moeten binaen 14 dagen wor
den opgezonden aan bovenstaand adres.
Op), van pr. 180 G van den auteur.
Stand:
z. 4, 7, 9, 10, 12, 13, 15, 17/19, 23, 24, 29.
w. 21, 27, 30, 33, 35, 37/ 9, 4 L, 43, 45, 47, 48.
W. 30 25, 27-S2, 37-31, 33-28, 47-41, 48 42.
35-30, 39-34, 25:3, 3 4bl
2e opl. w. 33-28, (f.. 23:32 A), 37:28, 57-21.
28-23, 30.8, S9 33. 43:11
A ?. 17:£6, w. 39 34. z. 23:21. w. 34:51
Ofschoon er nog veel zwarte schijven over
blijven, kunnen ze toch niets meer uitvoeren,
wegen? het dreigen van iciijf 30 en dem ,
Wederom een waardeloos probleem, wat
wellicht met een weii_ig doorwerken l ad
vermaden kunnen worder.
Liten de problemisten na bet afwerken
van het probleem, toch vooral goed toezien,
dat dergelijke fctcoinieten tiet te voorschijn
gebracht kunnen worder. Het onderzoeken
doet ruimschoots de moete beloonen, lerwijl
niets onaangenamer is dan te zier, dat ande
ren het veeltijds moeittvolle werk plottding.
afbreken.
DIAGRAM-BOEKJES.
Bij den heer D. Reiman, Ie Jan Steen
straat 47, verscheen ion diagram zak bot k je
met a: 100 diagrammen, waarop
eiud-teliingep, problemen, alagzetten, en verder alles
wat het damspel betreft kan aar geteekend
worder. Het boekje ziet er netjes uit en is
bepaald practisch ingericht en sterk
gabonden en wordt voor den luttele prijs van 30 ets.
in dea handel gebracht. Bij 10 stuks 25 cr.
per exemplaar, met verhooging van
pcrtkosten bij toezendirg buiten Amsterdam.
UIT DE DAMWERELD.
Mat ndagavond 16 Jan. gaven wij een simul
taan-! ance voor de leden van den
H»arlempcbe Damclub", met 18 spelers. De heeren
A. J. Fortgens, en B. Ottolini wonnen huu
partij, terwijl l speler remise maakte.
Dinsdagavord 17 Jar. gif de heer Kerm.
Hoogland Jr. een simuitaan-séance, voor d
leden en geiitroduceerd«n van de dam
ereenigiug Amsterdam", in het clublokaal,
Caféde Kroon", Rembrandtplein. De zaal
was vol spelers en toeschouwers, die met
groote belangstelling een en ander volgden-.
26 spelers werden toegelaten, waarvan de
meester-simultanist er 17 vers'oeg De heeren
A. van der Heide. L. Nijkerk, A. B. H. Sïjet
en J. Verdoner wonnen de parlij, terwijl de
heeren S. P. van Baaien, Eir>. Cardozo, S. A
Lochtenberg, A. Swart en Jb. Bis remise
maakt er.
Zij, die eens nader kennis willen maktn
met bovengenoemde Vereenigini;, kuncfii
elke Dinsdagavond introductie verkrijgen aan
de speelzaa'. Als bewijs dat daar het spel
goed beoefend wordt kan nog dienen, cal
van de 10 leden dezer vereeciging, welke
aan de eéance deelnamen, er 4 wonnen ei)
2 remise maakten.
SLAGZET IS DE PARTIJ.
Stand: Z. l, 3, 5, O, 9/13,13/16. 18, 19, 23. S'J.
W. '25, 2G, 30, 34/36, 28/40, 42/40, 4S.
In bovenstaande stelling speelde wit 38-32,
waarna de heer L. Nijkerk in de fésnce teg?n
den simultanist Hoogland, met zwart de niet
onaardige damslag ontwikkelde:
Z. 2933, 23-29, 11-17, 16:4fel
Beter was nog 16:47! waardoor de dam
vrijer stond.