De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1911 23 april pagina 5

23 april 1911 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

Na': 1765 DE. AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Het nieuwe Tehuis der Franoaise". Toen de Fronde, het groote, dagelijks ver schijnende vrouwenblad, dat gedurende de Dreyfui-saak *oo dapper, en dikwijls zoo geestig en talentvol voor de goede zaak mee hielp strijden, door gebrek aan geld had op gehouden te bestaan, bleef het feminisme in Frankrijk een langen tyd zonder stem. De Fronde, geheel geredigeerd, geadministreerd en gezet door^ vrouwen, had een oogenblik beloofd een groote vlucht te zullen nemen, en zon een machtige burcht voor de vrou wenbeweging hebben kunnen zijn. Maar de enorme kosten, die een dagblad eischen, bleken spoedig boven haar draagkracht, en weldra behoorde zij tot bet vele, dat is voorbij gegaan. Toen hadden de Fransche vrouwen geen orgaan meer, tenzij men zon willen mederekenen verse billende kleine maand- en weekbladen, van zeer speciale groepjes. En het bleek toen dat de erfenis der Fronde niet makkelijk te aanvaarden was, want in de meeste landen hebben we de eerste voor vechtsters van het feminisme zien zondigen door bet verwaarloozen harer kleeding, door het verachten der van onds vrouwelijk ge noemde eigenschappen, en door een wantrou wen tegen den man, dat wel iets op haat geleek. Hier, in Frankrijk, hadden de pioniersters althans die van de I ronde in tegenovergestelde richting gezondigd. Zij hadden te groot toilet, te groote behaagzucht, te groote teederheid voor den man aan den dag gelegd. Haar bad men niet kunnen ver wijten, dat, wat onder de Noordelijke hemelen in het begin altijd het refrein was geweest tegen de vrouwenemancipatie; vijandigheid tegenover het andere geslacht. De Frondenses" hadden met zooveel zorg en geestdrift dit verwijt weten te ontgaan, dat zij er in de ernstige kringen hare reputatie vrij wel bij hadden ingeboet. En er zyn hier meer van zulke kringen, dan men uit de romannetjes van Mijnheer Bourget en anderen zou opmaken. Degenen, die het werk der J?ronde wilden hervatten, hadden dus, behalve al de bekende, overal voorkomende vooroordeelen, nog een zeer speciaal vooroordeel te bestrijden. Zij moesten Pafte blanche toonen. De stichters van La Fraucaise" hebben dit met angst vallige zorg gedaan. Alleen vlekkelooze mede werksters werden voor het nieuwe weekblad gekozen, en om er eenige woorden in te mogen neder schrijven moest men niet alleen deugdzaam z|jn, maar ook, en vooral, er den naam en den schijn van nebben. Da maatregel zelf was verstandig. Ik kan dit niet ontkennen. Maar de eerste uitwerking was jammerlijk. Want, helaas,inde vrouwen wereld, precies als in de mannenwereld, zijn het volstrekt niet altijd de dengdzaamsten, die het meeste talent hebben. E a de brave schrijfsters der Ffanyaise toonden zich in die eerste periode buitengewooi onbeduidend. Het blad was onleesbaar... Langzamerhand echter lijn betere krachten toe gevloeid, belangrijker elementen schaarden zich zachtjes aan om den kleinen kern, een enquête, be treffende het vooroordeel tegen den arbeid der vrouw, bracht antwoorden, door invloed rijke namen onderteekend, zoowel van mannen als van vrouwen, en zoo werd ten alotte La Franchise" toch leesbaar. En rondom dezen haard bezon zich toen een weldadige warmte te verspreiden. Een zame vrouwen, uit verre streken, vonden er iets van gezelligheid, ontmoetten er land genoot en, maakten er kennis met personen, die haar van dienst konden zijn bij het zoeken van werk, by het bestndeeren van toestanden. Er vormden zich kleine groepen, met vaste uren van bijeenkomst. Een Deenecbe club, een Italiaansche, een Creoolsche, samenge steld door vrouwen uit de koloniën, een Qrieksche club werden tot stand gebracht, iiitlltiilliHllliiillilllhiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiliiiii UIT DB NATUUR. Plankton. Dit is een betrekkelijk nog nieuw woord (hét dateert van 1887). Toch kent bijna iedereen het, die in zij n courant ook geregeld de wetenschappelijke mededeeliogen inkijkt, als de overige berichten die meer bijzonder belang inboezemen, gelezen zijn. Het woord plankton wordt genoemd, als ar over visscherij in zoet, zont of brak wa'er sprake is, als er over waterleiding en de wat* rvoo'ziening voor groote steden wordt geschreven, of een verslag gegeven over diepzee- onderzoek of over een zoöloguch botanit-ch station aan de kust, of over vervuiling van rivieren, bronnen, pn'ten; kortom altijd komt dat vreemde woordje te pas, als er over leven en water tegehjfc ge sproken wordt, en daarmee heeft ieder onzer op zijn tijd wel eens te maken. Zij, die aan plant- en dierkunde doen, komen het dagelijks tegen. Geen vaktijdschrift op hun gebied of het beeft van tjjd tot tij i een artikel o*er Fiankton. Bij allerlei economische en wetenschappelijke vraagstukken komt het waar men elkaar onderling hulp geeft en de echos van het vaderland klinken; jonge kunstenaars, met onbekende namen en harten vol eerzucht lieten er zich hooren, schilderesjes hingen hare doeken langs de wanden, waar tnsschen arbeidsters van verschillende bedrijven over hare vakbelangen zaten t praten... De Fraccaise" werd een middelpunt van leven. Maar hare lokalen, somber, ongezellig en saai als hare eerste artikels konden niet lang de omlijsting blijven van dit nieuwe leven. En zoo werd een dezer dagen hare aange name, nieuwe woning ingewijd, vlak bij de Madeleine, de rue royale, de rne de la Paix, dat wil zeggen no. 253 rne Saint-Honoré. Voor vreemdelingen, die niet veel vrien den in Parijs hebben, kan het nuttig zijn dit adres te bewaren. In een prettig ver lic n t zaaltje kan men thee gaan drinken; men kan er hulp en voorlichting ontvangen voor het inkoopen doen; in een rustige kamer kan men zijn correspondentie voeren, of gauw het petit bleu" krabbelen, zonder hetwelk een Parijsche dag ondenkbaar is. Men kan er goede muziek hooren, en lezin gen over alle mogelijke onderwerpen, litte raire, philosophische, artistieke, economische. Men kan er jonge aktrices hooren verzen zeggen, en kunstvoorwerpen bewonderen en koopen! Op dit oogenblik is er onder andere tentoongesteld het zeer bijzondere en voor naam mooie kunst naald werk van onze landgenoote, mevrouw Christine van der Meer de Walcheren, wier arbeid zeker tot het beste behoort wat in onzen tqd op dit ge bied werd voortgebracht. De inwijding van het nieuwe Tehuis ge schiedde zonder groote plechtigheid. Het is duidelijk, de schitterende feesten en de wilde nachten van de Fronde zijn verre. Mevrouw Jane Misme, de ernstige en sympathieke hoofriredactrice van het blad en de ziel van de Cercle de la F'Cinfmse, vertelde een harer geestige verhaaltjes, en Madame Aurel, een jonge schrijfster van veel talent en evenveel aanstellerij, las een paar bladen uit haar jonggten, nog niet verschenen roman, wat een vrij ondankbaar werk was. Verder gebeurde er niet veel bij deze inwijding. Geen redevoeringen, geen Harseillaise, geen cfficieele personen, noch wederzijdsche bewierooking. Maar de aanblik der zaal was recht feestelijk, niet door de versiering, doch door de aanwezigheid van al die Fransche feministjes, velen jong en bekoorlijk, allen elegant en levendig, blij met haar gezellig Tehuis. De meesten harer heao orden tot de werkende vrouwen, advokaten, onderwijze ressen, doktoreasen, artiesten, hoofden of beambten van groote handelshuizen, schrijf sters, tooneelepeelsters enz. In de Lyceum club, de andere vrouwenclnb hier, welke verwant is aan de groote Lyceum-clubs in Barlijn en in Londen, vereenigen zich vooral de voorname vreem delingen en de mondaines. Met veel meer luxe en rijkdom zijn daar de zalen in gericht, alles is er zwieriger, schitterender, wereldscher, minder intiem. En dit is geheel in verhouding met de som van het lidmaatschap: in de Lyceum-club betaalt men per jaar 50 franken, in de Cercle de la Franyvise slechts 25, en van de laatste kunnen vreemdelingen lid worden voor slechts drie maanden en zelfs maar voor n maand. In de Lyceumel ub heerecht een geheel andere atmosfeer dan in de Cercle. Beiden hebben zeker reden van bestaan, en beantwoorden aan de ver schillende behoeften van verschillende krin gen. Aan allen, die Parijs willen komen be st ndeeren en zich voor Frankrijk interes seeren, zou ik echter het bezoeken van den Cercle" aanbevelen. In de Lyceum-club zou men het kunnen treffen, dat men niets ont moette dan fladderende, flirtende, pronkende, giebel-babbelende Amerikaanschen of gedesoen vreerde, zennwlijdende Russinnen. Wie een indruk van.de Franeche vrouw wil krijgen, moet naar de rue Saint-Honorégaan, niet tegenstaande ook daar een vrij levendig op de proppen en het dringt ook al door tot de populair wetenschappelijke lectuur. Tocb. is tiet moeilijk met een paar woorden te zeggen, wat het woord precies beduidt; of beter gezegd: wel het woord, want het is een vorm van een Grieksch werkwoord dat zwerven of zweven beteekent. Letterlijk zon plankton moeten zijn, al wat leeft en zweeft m het water, en dat dus geen eigen beweging heeft; maar dat, wat zijn plaats in de wereld be treft af hankelij k is van eigen soortelij k ge wicht, van dat van het water of van stroomingen, spanningen en verdichtingen er 'm, en tevens van de inrichtingen die het individu bezit om zinken tegen te gaan. Ofschoon nu inde rdaad als regel de planktonwezen», pUnten zoowel als dieren, willoos of althans automatisch en mechanisch op be paalde hoogten of diepten in het water wor den gebracat, bezitten vele om zich zwevende te houden, weer middelen die zenuwen en spieren of iets dat daarmede overeenkomt doen onderstellen; vele plankton-dieren zyn inderdaad wat men noemt vrij beweeglijk. Maar nu zijn alle plankton-organismen zeer klein; van microscopisch tot enkele milli meters, en de kleinheid maakt die eigen bevreemdelingen bezoek bestaat. Daar echter worden de vreemde elementen overheerscht en beïnvloed door de sterkere Fransche per soonlijkheden. En terwijl in de feestzaal het vroolijk bedrijvige gegons, gaat en de thee geurend pp kleine tafeltjes wordt voorgediend, kan ik niet laten speurend rond te zien: zouden er ook Jupes-culottet z|jn ?... Neen, in deze omgeving zijn er geen. En dit is logisch. Waarschijnlijk zijn geen van deze vrouwen, die hard werken en zich vlug verplaatsen moeten, zoo entraiée geweest, zoo ingebonden, als de mode het voorschreef. En mode-grillen worden altijd uit reakties geboren. Wie in het afgeloopen seizoen onmogelijk een paa van vijf en-twintig centimeter doen kon, wil nu een culotte, dl* de arme, gevangen beenen in hun volle lengte zich laat strekken. Slavernij kweekt altijd toomeloozen vrijheidsdrang De Francaiges van de Cercle echter schijnen voorloopig geen behoefte aan buitensporige been bewegingen te hebben. Onder de prak tische trottenrs" gaan haar voetjes rap en licht, en gracieus ziet men haar weldra w ghollen, om na dit gezellige uurtje weer haar taak te hervatten. Zij hebben andere dingen te doen dan mode excentriciteiten te dienen, en de vrijheid, waarvan zij droomen, eiacht niet de afschaffing der bevallig en knisch plooiende gewaden. . C. DE JONG VAN BEEK EN DONK. Ik kan koken, van dr. ERICH UEBAN. Voor Nederland bewerkt door H M. 8. J: DB HOLL, Directrice der Industrie- en Huishoudschool te Amersfoort. Uitgave A. W. Sijthoff'sUitg.-Maatsch., Lndön. Dit is een mooi boek, dat geheel afwijkt van vroegere kookboeken, omdat het zoo veel omvattend ia; het geeft niet alleen uit stekende recepten, maar behandelt OOK kinder- en ziekenvoeding, de kookkunst van af den vroegsten, tot op den allernieuwsten tijd, en geeft een bespreking der verschillende grondstoffen. Ter wille van deze laatste is een nieuwe indeeling der stof gevolgd: in plaats van op de gebruikelijke wijze soep, vleesci, groenten, pudding enz. achtereen volgens te behandelen, heeft dr, Drban de volgorde vleesch, wild, groenten, meel, suiker, enz. gebruikt. Het nadeel van deze methode is, dat, bij alle oogenechijnlijke regelmaat allerlei zeer verschillende spijzen onder n rubriek samen gebracht zijn. Zoo vindt men bij meel" pikante saus en karnemeiksche pap; en bij vleesch", bij groenten" en by visch allerlei soort soepen. Deze methode heeft natuurlijk ook het nadeel, dat de on ervaren kookster b.v. niet opmerkzaam wordt gemaakt op het verband, dat er tusschen gebonden soepen en sauzen, en tus'chen vladen en zoete sausen bestaat. Trouwens voor onervaren personen is dit boek minder geschikt, de stof is te veel omvattend en te uitgebreid behandeld. De bewerkster erkent dit zei je, maar laat het op alle kookboeken slaan, waar zy zegt: wie geheel onvooroereid hare taak als huisvrouw wil beginnen, zal vergeefs haar steun en toevlucht in boeken zoeken. Zij behoort althans eenige grond kennis op daarvoor bestemde scholen op" te doen." BÜalle ingenomenheid met kookscholen, komt my deze uitspraak overdreven voor; de autodidaktische weg ia altijd langer dan dan die van school en onderricht, maar het verstand wordt door selfhelp gescherpt, volharding wordt er door gekweekt, en de sleur tegengegaan. Met een eenvoudig kookboek gewapend, en een goede dosis gezond ver stand en geduld, zal, b|j gebrek aan een kookschool, de tegenwoordige jonge vrouw een even goede kookster kunnen worden als vele onzer grootmoeders. Al moge dit boek dan voor ongeschoolde krachten overstelpend veel geven, toch meen ik dat het bij velen de belangstelling voor voeding en kookkunst zal opwekken, hiertoe werken ook mede de iitiMiMmiimmiMiiimiimtmMiiiiiimimuiiiiiMHiiimiiiiiHMlMiiiimi weging vrij wel tot een illusie, als er de afstanden en diepten in het water mee vergeleken worden. Dus een definitie: zwevende, geen eigen beweging bezittende dieren ea planten zijn plankton, is te ruim en te eng; er moet nog bij dat ze zeer klein moeten wezen en hun zelfstandig verplaats!ngs vermogen zeer gering is ten opzichte van de ruimten, waarin ze leven. De belangstelling in dat Plankton büde wetenschappelijke onderzoekers en later bij de leeken en belanghebbenden, is in hoofd zaak ontstaan door de pogingen om de vischvangst evenals de landbouw een wetenschappelijken, en daarmee een vasten basis te geven. Van de aanwezigheid en den aard en de hoeveelheid van het plankton in zeeën, meeren, rivieren, immers hangt het af, of de visch die economische waarde heeft, in een bepaald water kan leven en gedijen, of wel er uit zal verdwijnen. Nu kunnen dieren die büde kusten leven, nog teren op de planten, op wieren vooral, welke er vastgegroeid leven; maar verder op in zee, waar de pelagische" wezens veraardige illustraties, die voor zoo ver zij de keuken illustreeren een duidelijke afbeelding van alle handgrepen büde bereiding geven. Een prachtig boek voor meergevorderden l A. VAN LESCWEN FEANCKBN. iHimiiifiiiiiiiiitMMiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiHiiiiiiimmiiiiiiiiiiii Per stoomspuit. Een zeer zonderling trouwrytuig gebruikte een tronwlustige brandweer-commandant te Bildeston in fcuffolk. Hij reed ter kerke op de stoomspuit, die voor deze gelegenheid fraai versierd was met bloemen en vlaggedoek. We zijn geneigd dit een slecht gekozen eyrmool te vinden. D 3 liefde ontsteekt den gloed, en is bet dan niet een malligheid, om meteen het blusschingsmateriaal er bij te ha'en ? * * Kroningsduiten. Er wordt berekend, dat de officieel ge maakte kosten voor de kroning van Koning George zullen bedragen honderd vijf en tachtig duizend pond sterling of twee millioen twee honderd twintig duizend guiden. Dit budget is bijna acht ton hooger dan de onkosten voor de kroning van Koning Edward. Er zal dus op onbekrompen vorstelijke wijze gefuifd worden, en wellicht brengen de vreemdelingen, die de praal volle feesten komen büwonen wel tienmaal zooveel geld het land in. Ten stotte toch geen slechte speculatie zulk een weelderig kroningsfeest. 't Is een scbelviscbje uitgooien om een kabe'jauwtje te vangen". *** Voor den zomer. Eenige zeer oude rymregels in een middeleenwsch gedicht brengen o n.-t een verblijdende boodschap voor den naderenden zomer. De middeleeuwsche bard zegt, dat, wanneer Kerstmis op Zondag valt, gelijk in 1910 ge schied is, een fraaie en warme zomer kan worden verwacht. Uit het middel-fransch vertaald luiden de regels ongeveer als volgt: De wintertijd zal zacat zijn, De zomer vol van pracht zijn, En vruchtbaar en vol kracht zijn De daden, die volbracht zün. Heb je dus iets gewichtige te doen, dan zal ook daar «66 r de fraaie zomer, die volgens dit oude orakel komen moet, de geknipte gelegenheid worden. Carpe diem l * * * Veel zon. Om jaloersch van (e worden, wanneer je 't leest! Spanje is het land van Europa, dat boven alten van den zonneschijn geniet. Gemiddeld heeft men er jaarlijks 3600 uren zonneschijn, of pi. m. tien uren per da*. Ia Meran, het bekende Kurort in Zuid-T irol, boogt men erop, dat net er 300 dagen in 't jaar zonneschijn en mooi weer is. Dat is dus o.jk niet kwaad. Nederland mag maar rekenen op ongeveer n derde van deze hoeveelheid. O, land van mist en mest!" Keizerlijke garage. De keizer van Ouitschland is een hartstoch telijk chauffeur. Hy heeft dezer dagen weer zes nieuwe auto's gekocht, en zyu collectie beloopt thans 24 stuks, allen van de beste merken. Bovendien heefc hij nog vier wagens, die uitsluitend bestemd zijn voor goederen vervoer. Zijn personeel is eveneens vorste lijk : hij houdt er 52 chaufieurs op na. Dit geta! lijkt wél overdreven groot: misschien is dus hiermee het geheele personeel der garage bedoeld Het moat een oogenlust zijn deze collectie benzine-wageos te aanschouwen. Voor vijfmaal onderd duizend gulden aan motor-rijtuigen bij elkander te zien is voor een gewoon sterveling geen da^elijksche kost. toeven, is er geen andere bron van bestaan voor de levende wereld dan het plankton, de zwevende organismen. Aan de oppervlakte alleen, en voor zoover het licht doordringt, is planten Ie ven mogelijk; imraers zonder licht geun koolznurontleding en dus geen zetmeel vorming en dus geen plantenle en, wat hetzelfde beteekent als in het geheel geen leven. Daar dieren, zelf geen organische stof kun nen bereicen?van enkele uitzonderingen op de :en regel, heb ik u onlangs verteld moeten zij als ze geen kleinere dieren verslinden, dus op dia meestal microscopisch kleine plantjes a'.en; en zulke dieren komen dan ook dicht bij de oppervlakte voor. De grootere, sterkere of beter gewapende, eten deze kleinere op en die kunnen iua wat lager ilyveu. Deze dienen op hun beurt de grootere tot voedsel en zoo gaat het door tot de grootere kreefter,visschen en andere zeedieren met krachtige eigen be weging, die ook tegen sterkere stroomingen bestand zijn en zich willekeurig kunnen ver plaatsen. Daardoor is het verschijnsel ten deele ver klaard dat op verschillende diepten en op verschillende plaatsen van de aarde ook zeer (PucK). FEN HOMEOrATISCHE GENEESWIJZE. Patent-hoed van de Mannenbeschermincrsbond. lllMIIIIMHIIMmillMIIIIMMMIIItimMIHIIIimilllHIIMMIMMIIIMIllimilim Groot zegel. Een oude anecdotel Als ze niet waar is, is ze toch aardig bedacht. Het groot zegel" van het Engelsehe koninkrijk is (geloof me op mijn woord) een kolossale plak was. Er wordt zulk een massa roode specie voor ge bruikt, dat iedere jonge dame, die zich de luxe veroorlooft van een eigen zegelring (dat is de mode thans) er minstens gedurende de helft van haar leven genoeg aan zon hebben. Voor het gieten van dit groot zegel," want stempelen" is hier eigenlijk niet het juiste woord, wordt natuurlijk een kolossalen stem pel vorm gebruikt. Hoe kolossaal ? Nu, hoor maar eens l Van een ouden lord-kanselier, Lord Brongham, wordt verteld, dat hij weleer een aantal jonge dames op visite had, die den hoogen staatsambtenaar eens geducht plagen wilden. Ze gapten dus den stempelvorm van het groot zegel," die hu als bizonder gewichtig en kostbaar stuk in zijn slaapsalet bewaarde. Spoedig bemerkte de Lord den diefstal, en was er zoo van ontdaan, dat de jonge juffers het lijden van hun vriend niet langer konden aanzien, en besloten hem zij u dierbare staatsreliqnie terug te geven. Zij capituleerden ... echter onder voorwaarde, dat hij baar permissie zou geven, dien zelfden dag... in het groot zegel van Engeland pannekoeken te bakken. De voorwaarde werd aangenomen en ze smulden dien middag van boekende-koeken," waarop duidelijk het rand schrift zichtbaar was: Hony soit, qni mal y pense." ** * Schrijvereloon. Een Amerikaansche schrijfster, Mrs Bice, had een geweldig succes met een humoristisch boekje.: Mrs Wiggs of the Cabbage Patch." Haar honorarium is wellicht in verhouding een van de hoogste, die ooit werden uitbetaald: zij kreeg een pond sterling per woord. Dit verzinkt echter in 't niet bij 't schrijversloon, dat een zekere Lady Pitcairn oogstte. Een schatrijke oom dicteerde haar zijn testament, dat geheel te haren gunste was, en haar tot de universeele erfgename maakte van een ver mogen van zes en dertig millioen gulden. Het testament was kort en bondig: het bestond uit honderd twintig woorden, en ze ontving dus voor elk woord een schrijversloon van drie maal honderd duizend gulden... en zonder kans op literaire kritiek. * * £ Koitbaar vuilnis. De schoonmaak brengt roet; maar we zien daar gewoonlijk niet veel van, want de schoorsteenveger duwt het in een grooten zak, en marcheert er het huis mee uit. Niet zoo in de goud-fabrieken en muntgebouwen. Daar zijn de schoorsteenen kleine goud- en zil vermijnen. Het roet wordt opgegaard, ge zuiverd en... weet ge wat er in een jaar wordt uitgestooten ? Een enkel voorbeeld zal 't u toelichten. Dit den schoorsteen van de munt te Berlijn komt jaarlijks ? 2400 aan stofgoud. Vele kleintjes maken een groote. ALLEGRA. De larve van een aar n aal met zweeftoBstelien. (Uit: Zacharias Plankton.) De larve van een worm ("Vlitraria) bovenaan met inge trokken, onderaan met uitgespreide parachute. (Uit: Arldt, Meereskunde.) De larve van een kreeftje met zweefaanbangsels aan de ledematen en de staart. (Uit: Doflein Meerestoeren,} verschillende plankton-wezens voorkomen, en daarvan hangt weer af de aanwezigheid van verschillende hoogere dieren, die voor den mensch van groot belang zijn, zooals visachen, kreeften, oesters en mossels. Voor de kleine wezentjes die voor een bepaalde diepte geboren zijn, is het een levenskwestie niet te zinken, want daar in de diepte wacht de dood door diukking of door honger; toch dalen en zinken ze over kleine afstanden, en dikwijls periodiek, met den dag en den nacht, met zomer en winter; maar dat be hoort bij hun Ie'en. En, nu deze zwevende wereld zelf mach teloos is zich te verzetten, moet de natuur wel gezorgd hebben, dat ze zich toch konden zwerende houden, anders immers bestonden ze niet meer. De studie van de inrichtingen die daarvoor dienen, behoort tot de belangwekkendste uit de zoölogie, ook voor hen, die alieen voor hun genoegen, als afwisseling van het dagelij ksch- brood werk, aan natuurstudie doen. Sommige van die microscopische planten en dieren bezitten regelrecote parachutes, die het zinken voorkomen, andere weer dra gen lange sleep iraden, nog andere waaiervormige aan langsels, ipiraalpiooien, kortom alle duor menachen bedenkbare en deels al bedachte middelen, om de oppervlakte te vergrooteu en daarmee de weerstand bij den val in de diepte te verminderen. Hier is de zaak een t er zeer ingewikkeld, doordat h et een vallen in water is, en hèt teven», di&wyla althans, een verweer moet zijn tegen stroomiag of spanning in het water. Een bijzondere aantrekkelijkheid krijgt deze studie, doordat de onderzoeker een ongekende en haast ongelooflijke verscheidenheid van vornen onder de^oogen krijgt, vormen, die vaak op net eerste gezicht eer aau georuiksvoorwerpen dan aan levende wezens doen duiken, het aantal emmer'j es, vaatjes, kruikjes, vazen, kiokk-n, bellen, mutsen, hoeden, zweef molens, lampekappen en dergelijks meer, is zoo groot, dat iemand die nieuwe gebruiksdingen wil construeeren, hier bij het plankton in de leer kan gaan; hij is zijn leven lang niet meer verlegen om wat nieuws of om een suggestie er voor. En dan de biologie weer van die wezentjes! Al ctag er van willen, zelfs van instinct geen sprake zijn, en alles mechaniach-automatigch door druk en spanning van water gebeuren, het wekt niettemin onze bewonde ring en verdient die volRomt-n. Hier is een heel nieuwe belangwekkende wereld voor het onderzoek open gesteld. Een volgende kear meer over de methode van deae studie. E. HEIMANS.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl