De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1911 7 mei pagina 3

7 mei 1911 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

WKE&BLA D mm ^hr AflAÉJKVlK^I Vanouds gerenommeerde Hotels le Rang met alle Oomfort. - Allen aan het meer gelegen. BAUUiCESMBaiEVBt. BEAU MViEE. EBiHD HOTEL EfliOPE. HOTEi Mm. EMHi Hflia TIÏOÜ. Gratis en franco het Historisch 1910 geheel verbouwd. VolL Pension vanaf Fr. 9?Geop. 1910. Eenig mooie verhoogde Groote Hal, War at da en Tuin praehtwerkje Alt 'Luzern. Geopend van Hoogseizoen 11.?ligging. Door lift m .d. straatweg verb. aan den voorkant. Geheele jaar geopend. 12Maartt«1200ctober. Geopend r. 15 Mrt tot 15 Oct. Geopend ran l April tot l NOT. Geopend van l April tot l flor. Van deze Hotels worde») gratii en franco door het Intern. Verkesrahu-., Amst.. R»adHni«atr. 16, Tel. 7827, GeïHnstr. prosp. aaat tarieven op aan vraag tocgesoniep opvattingen lynpatfeie vinden bij Willeoi HatBchwtrofter en ik bceng hem das nog niet in Terbamd malt H»t Beethovenbnis". Maar moest ik mijn artikel nog schrijven, dat voor tw«e weken ia dit blad verscheen, ik h*d het allicht anders gedaan «n ik Willem Ka» persoonlijk mocht beoordtelea. Base tceh hljjft oMfecheidelijk van de veel genoemde brochure. Het verwondert müten «eerste dat men Willem Kes, die weinig psychische ?ffiaiteit toont JB*t Beethoven» koasi «n all er min* t ?tet *? MiMft BolMOBiA d* leiding op»an dit werk, Eene mér dorre, ncéer e» onstemnigere opvatting van meesterstuk, onmagisch zoo en onmysitaeb, kan ik mjj niet denken. Het accorftsrt niet met Bssthovens pfeyche, met den MKn Knnst, toet het begrip Schoonheid, ?och met de tijdsomstandigheden, wanneer WW waarlijk plannen beraamt in d i e richUaf, ? Ba ste MM d* verhoudingen der besttting: 400 «ngers, 110 instrumentalisten («i, teatblmal) w het nietige orgel je van bet Gebouw voor Kunsten en Weten. ??happen". De orgelparty der Misga Solemnis Moge i» hoofdiaak overbodig, onpractiech 4n, soms de orchestratie vervlakken in 4* Gloria- en Credo-fnge is een krachtig iaatrument onmisbaar, en het klonk alles behalve fraai hier enkel een paar baiuinen te hooren, waarin de klank der mannenrtemmen verzwond. Waarom bliezen de trom. bonisten voortdurend een droog staccato ? D» pjurtttwur scbrfcft h«t niet voort (Bet spgft m d* KM» «*» keertje afwijkend van de brttarftfe» notatie aMiiaoonaasthetischen in?«l volgt!) De ondernemiBg beoogde een Baetlwven?peealyps fa* baar hoogste «ehoonheid T MM» het Rssidentie-orkest speelde toch heasch niet beter of artistieker dan op eene doodgewone uitvoering ondejr Viotta? BB als men de ?versterking van het ensemble eens critiseerde met deze woorden uit de brochure voor oogen: Allereerst moet dan .als eieüh worden gesteld, dat het Beethoven'orkest zij samengesteld uit kunstenaars, die het spreekt wel van self over de technische hoedanigheden beschikken, welke.voor een volmaakte reproductie van Beethovers kunstwerk worden verlat* gd, en die daarbij de muzikale ontwikkeling hebben beieikt, om zich van de beteekenis der rol, wette «g in het geheel hebeen te vervollen, bewast «8»," ik vrees de conclusie l Het spijt me dit alles te moeten constateerep, _ omdat ik te goeder trouw geloof in alle idealisme en niet hond van ontgooche lingen. Het Beethovenhnik" kant zich prin cipieel tegen het viriaosendom (dat de minder sterke karakters dos doemt tot knechtschap); raasvr bfj alles wat ik bewoonde trad allereerst 'de virtuoos (d. i. de individualiteit) op den voorgrond. Dit gcat zoover dat men laat drukken: eene lijst der namen van de leden van koor en orcheat «al aan dit programma boek «ader woiden toegevoegd." Wat men overal miste: het princ'pieel conti qutnte. Het «iteiiyke, de bewonderenswaardige opzet daargelaten, bleef alles geltfk men 't dagelijks meemaakt, bier en elders. Het gebouw, waar de uitvoeringen plaats vonden, voldeed in geen enkel opzicht; de aconstièk is er zelfs slecht. En ia dit niet 't essentieelste, dat hervorming dringend behoeft in plaats van dergelijke inschikkelijkheid? Nog enkele woorden over het programma' boek, bewerkt door den heer Wouter HnUchenrcyter, dat tot strekking had den hoorder voor te bereiden op de uit te voeren werken. Een kleine bloemleiing: ... de violoncel valt in met de deur in 't huis; wanneer de hooi n inzet komen lichte wolkjes het uiti'oht vertroebelen; een ver minderd septime-accoord breekt den zin barech af; langa in rijke melodiek bloeiende paden worden wij geleid raar het tweede thema; uit het hoofdthema der finale spreekt, naast veel levenskracht en levenslust, ook een kleine dosis eigenzinnigheid; met koene sprongen zet de solo-viool in; droomerig en peinzend gaan we naar as groot; de hoorns trachten tot energieker optreden aan te sporen; men hoort gestamp vansprjkerechoenan; ia '< dolste feistgejoel doet eendondergerommei allen verschrikt verstommen'; de violen spelen een passage, waaruit angst en verslagenheid spreken; de bui barst los; de sterk-geaccentueerde batfiguren spreken van vrees en zorg voor 't lijfsbehoud; vinnige passages van violen en alten verscherpen den toestand; het nieuwe motief, al klinkt het nog treurig, spreekt toch reeds van meer moed ea vastberadenheid; de eerste viool stemt weliswaar in a klein en ook lichtelijk bedrotfd het allegretto aan, aU wilde zq de andere tot minder treurige gedachten brengen; de «n wordt verrijkt met een frase van de le violen, die aandoet als zalig-weemoedig zuchten; de senatoren" van het orchest, de contrabassen spelen ges'.eond door de violotceüen een reci tatief aan, dat blijkbaar de bedoeling heeft de gemoederen te kalmeeren; een liedje in den volkstoon schijnt de bassen in den smaak te vallen en ineenrecitatief heel wat minder bar.ch dan de vorige «preken zij hunne goedkeuring uit; twee maten forse hè, brutale octaveasprongen in heel 't orchest en alles ia afgeloopen";.,. O, o l Hoort men zoo Beethoven nog in de twintigste eeuw? Ik wilde den heer Wouter Hatschenrrjyter niét belachelijk makeB, ik vermeed tnsseheBwearpsels en uitroepingsteekens; ik koos Imk-raak en lang niet alles, of het ergste; ik sloeg over wat Beethoven kleineert door aanmatigende of gemoedelijke appreciatie; door beredeneerden lof van sensitieve schoonheid. Het is waarlijk of wij nog in de dagen leven van den pedan ten Onbilischtff Sr. l Zoo maakt men op de meest burgerlijke manier van Beethoven een programma-mnsicns. En dezelfde heer Wouter Hutschenrnyter wil het wezen der kanst-blijvende programma-muziek verklaren met Beethovens woorden : Mehr Ausdrnck der Emj. finducg als Malere'." Geeft Hntschenrnyters zielige malerij soms iemand den smaak van Empfindnng? En hoe klinkt wel absolute muziek volgens de begrip (en de de omschrijving!!) van den heer Wouter Hutschenruyter ? Bovenstaande schilderachtigheden geniet de bezoeker van het Concertgebouw telkens en telkens, wanneer het programma analyses brengt van Beethovencche muziek. Maar n gebrek meer of minder bij een aantal fouten, als Willem Hutschenruyter in dergelijke instellingen heeft aangewezen, doet weinig ter sake. Het leek ^my immer een der rgste, dccb een protest Ecbjjnt me slechts van pas in de idealistische hervorminga-tfeer van den Haag? chen r-yeins l Met bewondering voor het enorme organi satie talent vermeld ik ten slotte de voor naamste kunstenaars, aan wie de kamermuziek avonden waren toevertrouwd. Bezigheden ver binderden müde concerten bij te wonen. Maat ik wil nog vragen: waarom engageerde men drie pianisten ? Men kan Ansorge, Röntgen en A. B. Verheij toch niet op n lijn stellen, laat staan vergelijken ? en dit B setho ven-festival (zooals ik den Cyclus ge noemd zag in een Frameohe periodiek) streefde immers naar het ideaalste ? Doch Ansorge is een groot kunstenaar, bet Parjjgche Trio (Cortor, Tulband, Casalt!) een unicum, 't B Dheemsche strijkkwartet magistraal enonovertrcffen, MeESchaert een wonderbaar zanger, Casals een meester. Men wist bier, wat men wachtte: bet allerschoonste. MAITHIJS VBEMEULKN. Bochten, FBANQOIS COPPÉB. In de Beoue de Paris van 15 April komen onder den titel Pcèmes d'autrefois et de nagière eenige onuitgegeven gedichten voor van Fraifois Coppée. Deze gedichten zullen worden opgenomen in een bundel verzen, welke door Jean Monval, een achternetf en erfgenaam van Coppée, binnen kort zal worden uitgegeven bij Lsmerre onder den titel Sonnets intimes et Poèmes inêdilt (1862-1908). ERNST HAECKKL werkt ijverig aan zijn ge denkschriften, waarvan bet eerste deel in het begin van het volgende jaar zal verEcbijnen. Zrjn levensherinneringen zullen minstens twee kloeke deelen beslaan en met talrijke copieën van teekeningen en aquarellen, waar van de origineelen van Haeckel afkomstig zij», versierd worde». Zooals bekend is heeft Haeckel van zijne reiz n in de kustlanden der Middellandsche ZOP, op Ceylon, in Nederlandsch-Indie en f.. een groot aantal afbeeldingen der landen en der daar levende dieren, vooral van de be woners der tropische -zeeën, meiegebracht, welke thans voor het grootste deel berusten in het door hem gestichte Pbylogeneticche Museum te Jen a. COPPÉK'S RIJMLEXIKON. Het pariJEche Carnavalet Museum zal binnenkort een merk waardig stuk rijker worden : het rijm-woor denboek waarvan Fraigais Coppée zich bediende. Toen op zekeren dag een zijner vrienden hem in zijne woning in de Kue Oudinet bezocht, sag hij op Coppée's schrijf tafel het Bjjmwoordenboek van Landais liggen. De beduimelde bladen toonden aan dat de dichter er een zeer ijverig gebiuik van pleegde te maker. Maar neen," vroeg de bezoeker verb uft, gebruikt gij ook een rij m woordenboek 7 Ik dacht dat alleen gelegenheidsdichters zie a van zulk een hulpmid del bedienden." Coppéaa&twoorddelachend: Ook ik ben maar een gelegenheidsdiehter, een armzalige verzensmid, die van tijd tol tijd moet zoeken naar het juiste rijmwoord. Dan sla ik mijn kostbaar woordenboek op en vind .de weerspannige», die mümaar niet voor den geest willen komen. Dat is het ge heel e gelei m van mijn beroep." Ea lachend voegde hij er aan toe: Verraad mijn truck niet aan de lezers, anders denken zij op 't laatst nog dat men aan een rij m woordenboek genoeg heeft om een dichter te worden." TOLSTOI'S NALATENSCHAP bevatte o. m. een drietal onuitgegeven romans, welke zullen verschijnen onder de titels Tikhon en ilanie, Vader Strgiut en Hadji ifurad; deze laatste is een vertelling uit de Caaeasus. Behalve deze werken werden in zijn papieren ook nog een paar tooneelstnkken gevonden, Een geleerde vrouw en Een lef end doodt geheeten, en verder nog vele stukken, die in de eerste uitgaven van zijn boeken waren opgenomen, maar in de latere edities daaruit zijn weg gelaten, hetzij omdat gravin Tolstoi ze af keurde of dat zij door den censor geechiapt werden. EBN SCHOOLBOEK vANKiFLiNO. Binnen enkele weken zal door de Oxford Universily Press worden uitgegeven een School history of England, samengesteld door R. Kipling en C. F.etcher. Deze vaderlandeche geschiedenis is gedeeltelijk in poëzie, gedeeltelijk in proza verhaald. De drie-en-twintig gedichten, welke verschillende gebeurtenissen in dichtmaat be vatten, zijn van Kipling, de proza-gedeelten van Fletcher. Het werk zal kaarten en een menigte illustratiën bevatten, waarvan elf in kleurendruk. Inhoud m Tüdsciirifleu, Het Theater, No. 17: Op het omslag. Portret van mevr. J. Royaards-Sandberg. Frank Lurs, Tooneel en Moraal, II. M. van Seheijbeek,. C. P. T. Bigot. Vijftig tooneeljaren. Overzicht van de week, enz. Di Architect, 19a jaargang, *fl. I: Wieg van H. K. H. Princes Juliana, door Amsterdatnsche vrouwen aan H. M. de Koaingin geschonken. 'De Ark, No. 4 : v. D., De macht der d waas heid. Willem Elink, Torn Browne en Jan da Wandelaar. A. V., Reclamekunst en Vrije Schilderkunst, enz. Den Quld/sn Wii\ckel, No. 4 : In memoriam F. Bazemer. Joban Koning, Cyriël Buysse gehuldigd, enz. enz. De Boekzaal, afl. 4: De beteekenis der Openb. Leeszaal en Bibliotheek voor de technische ontwikkeling van ons volk. 3. H. de Roos, In memoriam Pieter Dnpont. Industrieele Maatschappij TROMPENBUfiG Amsterdam. De SPIJKEE is de OFFICIEELE AUTO. Xavier de Mahtre heeft een beroemd boekje geschreven, dat hij noemde Voyage autonr de ma chambre". En inderdaad, men kan in zijn eigen huis en op zijn eigen kamer genoeg reisavonturen beleven om er een interessant boekje mee te vullen. Wat wjj wenechen is: niet het reizen, maar in het reizen: de verandering. Ieder heeft wel eens gehoord van het ezelefeest, dat in de middeleenwen werd ge vierd en waarbij veel gelachen en veel gespot werd. Men laidde een ezel in bisechopsgewaad de kerk door, daarachter ging joelend de menigte. En toen er menschen kwamen die protest aan teekenden en van heiligschennis spraken, nam zekere doctor het woord. De mensch, beweerde hij, had zulke feesten noodig. Een mensch was een vat vol gis te ade dwaasheid; die moest nmaal in 't jaar er uit, of alles zou barsten. Zoo werd door'dezen doctor in het ezelsfeest een vei ligheidsklep gezien. De kleinzoon van Jacob van Lennep ver haalt, hoe de grootvader eiken morgen knapkoek op zijn brood at, ik weet niet hoeveel jaar al. Maar op zekeren dag schoof Van Lennep aan mevrouw Van Lennep zijn boter hammen-bordje toe, met de woorden: Lieve vrouw, geef me nu toch eens wat anders. De kaapkoek was onzen Van Lennep te machtig geworden. Wij menschen zijn zoo geschapen, dat wij bij tyd en wijlen een veranderinkje hoog noodig hebben. En wie geen acht slaat op dezen eiech van de natuur, wordt dof en suf, hij loopt gevaar te verdrogen en te beschimmelen, hij gaat gelijken op ou'bakken koek, waarvoor bedelkinderen zelfs den neus optrekken. Een luchtballon zou opgaan en er was naast den luchtechipper plaats in den mand voor n passagier Doch niemand had z ch aangemeld. Op het terrein wandelde ook een heer met vrouw en kroost, drie kleine peutera van beneden de vijf. Waar is pa? zei me e Ier op een?. Men zocht, de touwen van het luchtschip werden losgemaakt, pa zat in den mand naast den schipper, hoe het gekomen waf, zei hij later, wist bij zelf niet. 'c Was hem overvallen, 't was de zucht naar wat anders, die als een dwingende vuist hem had aan gepakt en voortgeduwd. Ei de penters met de kopjes in den nek en groote vraagoogen, en moeder, weg van verbazing, zagen pa gaan en keken pa na. Ons zijn thuis, dat gaan van buis naar werkplaats en van werkplaats naar huis, dag in en dag uit, dat dagelijksche etrevfn en doen kan op ons gaan werken a's de knapkoek op Jacob van Lennep. We snakken naar wat anders. Dan is de tijd van reizen gekomen, het is een gezondheids-maatregel geworden. Als wjj het besluit geno men hebben, voelen wij ons al verlicht. En het Centraal Station stappen wij binnen in de stemming van den dichter: Hoe is de zon zoo licht, mijn Lief zoogoed l Lafontaine in zijn bekende fabel Les den K pigeons" vertelt ons van twee duiven, die elkander teer beminden. Deux pigeons s'aimaient d'amour tendre. Maar n van de twee wou reizen. De andere somt alle bezwaren op, doch kan de reislust niet dooven. Het verlangen om de wereld te zien en de inwendige onrust l'humeur irqu'ète drijven hem eindelijk van huis weg. Onze reiziger wordt al da delijk overvallen door een onweer. Dan ge havend door een storm. Vastgegrepen deor een lijmstang. Vervolgd door een gier. Als hij thuis komt, is bij kreupel, zijn vleugel sleept en hu is halfdood. En dan volgt bij Lafontaine de moraal, 't Hoogste is de liefde, is thuis zijn met zijn liefste. Men moet elkander een wereld zijn, altijd schoon en altijd nieuw. Soyez vous i'un a l'autre un monde, tonjours beau, Toujours divers, toujours nouveau. Maar, o Lafontaine, dat is geven aan twee aardmenschjes een moeielijke opdracht. Zoo lang Jim en Barbara verliefd waren, ging dat goed. Tegen alle cchatten van hemel en aarde Contre le Louvre et ses trésors, Contre le firmament et sa voute céleste, had Jim, evenals Lafontaine, niet willen ver ruilen de bosjchen en plekjes, J. W. Enschedé, Het nieuwe Lnthersche Ge zangboek van Hannover. Mr. F. F. W, Jeltes, 8pellinjE8»iJd *66r 200 jaren, enz. Neêrland<a, No. 4: H. C. Hartevelt, Vacantieleergangen te Leiden, in Sept. 19ll. Over taalverknoeing in onze Oost en oog wat, ent. Moletehott, No. 43: Een en ander over watergeneesknnde. De Slandaa-rd en de Kwak zalverij, enz. Dt Livende Natnur, ifl. 24: Jac. P. Thqsae, De Beomklever. H. C. Delsman Jr., Door het Schwarzwald (vervol»). J. odefroy, Het maken van penteekeningen (slol) enz. De Natuur, afl. 4: Ernst Cohen, Jacobns Henricus van 't Hofl (1852?1911). Dr. J. C. Snijders, H«t nieuwere onderzoek van ijzer en staal, II. J. Hendrik van Balen, Een totempaal. R. Tepe, Bietzan gers, enz. Tijdtchrift voor Oe»chi(deniê, Land- en Vol kenkunde, 26e jaarp., afl. I: B. Kal ff, Amsterdamsche Koopmansepiegel. L. J. de Wilde. Napoleon I in Polen, in lf-06 en 1807 ens. ens. 40 cents per regel. BOUWT te NÜNSPEET. Inlichtingen bq het bouwbureau «Ar t i" aldaar. KDER.5TUK DAT KRIMPT WORDT TERUGGENOMEN Verkrijgbaar te Amsterdam bij: AU BON MABCHE» SJS.SS.la.fcl J. G. HERBERMA.N, Damrak. JACOBSON & M ANUS, Kalverstraat H. MEYEB, hofl., Koningsplein. ADE. SCHAKEL, hofl., Heiligenweg. SCHADE & OL DENKOT T. Nienwendijk. N E D. IK1>IE: Heeren Kleeding Mag. M. DE KONING, Batavia. Winkel-Mij EIGEN HULP", Batavia. W. 8AVELKOUL, Boerabaja. Verdere adrewen verstrekken wij eaarnaAls ge meent, dat ons fabrikaat niet beter is dan 't buitenlandsche, moet ge het niet nemen. Ieder onzer klantenis van het tegendeel o ver tuig d. B C R «JE IIS K. X. U. is de Koning der Nederlandsche rijwielen. Filiaal: Amsterdam, Weteringschans 201-203. Bad-Nauheim. 191O: 33302 Seizoen October. van bezoekers, 445831 baden. 16 April tot 15 Beroemd door de geneeskrachtige werking van zijne baden bij hartziekten, jicht, rhenmatiek, zenuwen, ruggemergziekten, scrophnlose, vrouivenziekten. Prosp. door KurverwaUung Bad-Nanheim en Internat. Verkeersbureau, Amsterdam, Raadhuisstraat 16. Tel. 7827. :?: BADEK-BADEN - HOTEL DE L'EUROPE, " Intern. ????^??^??^?^?Hi^iM Allereerste-Rang Hotel, met allen ?"~"""" :... ."""""?T""Ü! _?-^, comfort. Prachtig gelegen tegenover ?^?^^^?????^?^?^?^?^??^?l het Kurpark. l'Uvoerig- geïll. Prospectus «r. en f r. Vi-i-lie»'rsl»ur<-aii Amsterdam, Raaflliiiissir. 16. Tel. 7837.» iimiiiiiiiimiiiiHiiiiiiHimiiiiinmiiiMi Hcnoiés pas les pap, claiiéa par les yeux van de schoone, beminnelijke Barbara. Maar toen de huwelijks-lente was uitgebloesemd, wilden beiden wel eens wat anders. Ze zijn den vorigea zomer naar Sauerland geweest. Dol veel pleizier gehad. Allerlei menu's en prentbriefkaarten mee naar huis gebrachf. Eén keer zelfs in een stal geslapen, daar de hotels overal vol waren. Barbara met de paraplu op, omdat de kippen boven haar hoofd slieper. Er is gezegd, dat bet zien opslaan van de kramen eigenlijk no? heerlijker is dan de kermis zelf. Zooals Rostand in aijn Chantecler het beste moment in den schouwburg noemt, ah het gordijn al beweegt, men hoort stem men achter het gordijn, doch het doek is nog neer. Ah l le meilleur moment, c'est quand le ridean bouge Et qu'on entend du bruit derriére le rideau l Dat is ook het mooie van J3ng-ziJD. Daar vóór ons ligt de wereld, we zijn op punt er heen en er in te gaap. Barbara heeft in den stoel van Goethe gezeten. Ook den kop zien staan, waaruit Goethe het laatst gedronken heeft. Maar die kop is ze niet meegevallen. Een heel gewone kop, ordinair, zelf», zooals ze zeide, en dat op haar verzoek door Jim bevestigd werd. Zooals dikwijls de dingen en demenschen ons niet meevallen, als we er verre reizen voor gedaan hebberj. Maar dat is niemendal, claar word je wijs van. Reizen is goed, het gaan is mooi, de reie zelf heeft haar schoone momenten, het thuis komen is misschien het mooiste van alles. Ha, dat eigen huif, dat thuis zga, heeft ons nooit zoo toegelachen als thans. We ver haasten onzen tred, het hart staat vroolijk, daar is de bekende bnurt al, een buurvrouw knikt ons door het glas tce, de hond springt ons blaffend tegemoet, een vriend drukt ons de band, we openen de huisdeur en de klok slaat, onze eigen bekende klok, de kat strijkt streelend langs onze beenen, jawel, we zijn weer thuis, daar staat onze stoel en hier staan onze pantoffels, straks zullen we weer slapen op ons eigen bed, alle geluiden hier zijn ons zoo bekend, tot de wind in den schoorsteen toe. Reizen is mooi en heerlijk, en we hebben genoten, maar nu zij a we weer thuis, en dat is ook heerlijk, en wij begrijpen bijna niet, boe we al die mooie en gemakkelijke dingen bier beginAnguetus verlaten konden. Op een wandecbotel staat met sierlijke letters: Oost West, thuis best. We staan er bij stil en we knikken er tegen, zooals een Kabbi bij een moeilijke plaats uit zijn Talmud, waarover plotseling een nieuw licht komt vallen. Jawel, dat is het, nu begrijpen wij dien moeielijken tekst en we voelen ons heerlijk te moede. Wij zijn weer thuis, het theewater raast en de krekel piept.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl