Na 17T5 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Bekende figuren nit den strijd om het vrouwenkiesrecht, op 't Btockholmsche congres aanwezig. te Stocttoli, IL Ik vervolg mjjn Congresverslag. Mrs. Chapman Catt vroeg dan verlof het programma te onderbreken, omdat z(j een aangename tijding had mede te deelen. De Afgevaardigden van de MannenbondEN nit vertchillende landen hadden namelijk te ?amen vergaderd en zich ook tot een Inter nationalen Bond vereenigd en verzochten thans zich büden Internationalen Bond te mogen aansluiten. De presidente wees er op, hóe de tijden veranderen l Bg het Congres Je Berlijn, stond de politie in de saai om op te letten, dat de vronwen zich niet Polizeiwidrig." gedroe gen. . . . Xu scharen zich mannen onder de vaan van den Vrouwenbond. Deze mededeeling werd met gejuich entvangen, dat zich nog verdubbelde, toen de voorzitter van den Hollandechen iMannenbond op het podium verscheen om in het kort mede te doelen, vat er in die verga dering besloten wac. De namen der Mannenbond-afgevaardigden, die du» de oprichters van den Int. Macneabond zün, volgen hier : Dr. Ch. V. Drysdale, nit Londen, welbekend van het Amsterdamsehe congres, toen bjj daar den stoot heeft gege ven tot de oprichting van de Hollandsche Afdeeling; Dr. F. A. Bather, Wimbledon, Engeland ; Mr. Fr. Nathan, New-york ; Mr. Alexander Pit» j, Bndapest; I. Dubreuil de overdreven persberichten. Bjj v. hoe de ver wonding van Churchill tot een coup d'état was opgeblazen, zooals een Engelscne jour nalist baar geschreven had. Noorwegen bracht integendeel een com pliment aan de pers, als zijnde de grootste hulp. In haar land bad men daar nooit moeilijkheden door gehad en waren er sinds onheuchelijke tijden vrouwelijke journalisten. Bij het later uitgebrachte officieele verslag van Noorwegen, was het bemoedigend te hooren, dat de wijze waarop de vronwen in Noorwegen gewerkt hebben, vóór zij het kiesrecht verkragen, precies gelijk is, aan de wijze waarop door ons in Nederland gewerkt wordt. Een Fransche afgev. kon maar niet begrij pen, hcèhet mogelijk was geweest, dat de vrouwen in Noorwegen het vertrouwen der mannen hadden gewonnen, zonder zich bij een politieke partij aan. te sluiten. Noorwegen antwoordde, dat zij juist door de neutraliteit hunner vereeniging het ver trouwen van alle mannen gewonnen hadden en verder, door hetgeen zij ala vronwen in het sociale leven gepresteerd hadden. Nu, kiezers zijnde, hadden züzich natuurlek by verschillende partijen aangesloten. In het bestuur van elke politieke partij hebben meerdere vrouwen zitting en het is nu piecies alsof de vrouw niet drie Jaar, maar al wel honderd jaar het kiesrecht bezit, zoo is de gedachte eraan daar ingeburgerd. Zy ried dringend aan: organiseert n en vergeet vooral de vrouwen op het platteland niet. Zy hebben veel meer tijd tot denken, als degenen, die door het rumoerige groote stads ieren afgeleid worden. De bede om hulp, VOOR VROUWENKIESRECHT <" & n t , o -+-.g \ ^ eten floot-! wij moto svüfa, : Caricatnnr van Ton van Tast, overgenomen in de Stockholmsche kranten. St. Qermain, Parijs; Franz Lehnhcff, Bre men; W. A. E. Mansfeldt, Utrecht; F. F. W. Kehrer, Gorinchem. Het secretariaat werd voorloopig aan Hol land" opgedragen, tot tijd en wijle men ge legenheid zal hebben een volledig bestuur te vormer. Daarna volgden rapporten uit allerlei landen. Holland vraagt aan de Begeeiing van al die staten en landen, waer vrouwenkiesrecht is, óók bij onze Regeering daarover een rapport in te dienen, zooals dat door Nieuw Zeeland en meerdere staten aan de Eogelsche Regeering is gedaan. Dr. Qnam, de officüele afgevaardigde van Noorwegen, die met groot applaus ontvangen werd, beloofde reeds dadelijk die hulp. Een Amerlkaansche afgevaardigde wees op het nut der propaganda, waarvoor men thea ters en bioscopen ook dienstbaar moest maken. Finland kwam met prachtige statistieken, ?mr omdat het voorlezen van getallen geen wrt heeft, werd de afgevaardigde van dat land verzocht deze tabellen ia de tjjdingzaal te deponeeren en werd den congresleden medegedeeld, dat züze later in het verslag opgenomen zonden vilden. Noorwegen (afgevaardigde Isaackson, een naam büons welbekend) stelde voor, dat elk land, waar de vrouwen het kiesrecht hadden verkregen, mocht mededeel en, wat «r sinds dien ten voordeele der vrouw ver anderd was. En niet alleen wat, maar ook, op welke wijze. Rolland weet vooral op de onware en die in Noorwegen steeds klonk, was beter onderwijs voor het platteland. Zg besloot hare msdedeelingen met den raad: gaat bedaard u w gang en verliest vooral uw goed humeur niet l (Gelach). t-*;;;. Men is nooit Hollandscber dan in den vreemde. Het deed mij tenminste goei in zeer correct Hollandscb. aangesproken te wor den door een Noorweegsche dame, die er mij op wees, dat de naam van haar zuster, die zoo juist gesproken had, verkeerd ge schreven stond op het zwarte bord en Keilha Otteten luidde, omdat zy er prijs op stelde, dat de Hollandeis dien naam precies zouden weten. Ea verder vertelde zümg, dat zij vele landen bezocht had en zeer vaak in Holland logeerde, dat, volgens haar, van alle naties die zij kende, de Hollanders en de Noren de grootste verwantschap bezaten en zy zich daar o ai in Holland altijd zoo thuis voelde. Ook dit vond ik in verband met de zaak waarvoor wy stry den bemoedigend te hooren en ik hoop, dat de commissie die onze grond wetsherziening voorbereidt, blijk zal geven van die Noorsche verwantschap. Hongarije stelt voor een telegram aan de Engeleche zusters te zenden. Verder, dat men de socialistische vrouwen met klem zal aansporen zich toch bij ons aan te sluiten en zich dat niet te laten verbieden, door de mannen van hun partij. (Hear, hear!) Groote verbazing van Frankrijk, waar juist de socialistische vrouw de groote hulp inde Vrouwen-Kiesrecht rereeniging is. Er waren zelfs socialisten onder de afgevaardigden l Hongarije stelt verder voo», steeds te protesteeren zoo er van Algemeen Kiesrecht gesproken wordt en daar alleen mannenkiesrecht mede bedoeld wordt. Ook: 'n fonds te stichten opdat de Int. Bond over meer geld zal kunnen beschikken. Niet onnoodig. Ik vernam dat voor dit Con gres te Stockholm reeds 25,000 Kronen uit gegeven werden, vóór w$ nog begonnen waren. Zweden stelt voor een telegram aan de Parlementsleden in Australiëte zenden, die door hunne officieele rapporten, welke zoo gunstig luidden, de zaak van het vrouwen kiesrecht veel goed hebben gedaan. Finland, met zeer veel applaus ontvangen, vertelt hoe veel er door en «oor de vrouwen gedaan is, niet alleen om haar in politieken zin te ontwikkelen, maar op allerlei gebied; en hoe haar vooral geleerd wordt, haren Fintchen aard niet te verloochenen en in tegendeel hoog te houden (langdurig applaus). Gevraagd wordt, hoe tiet komt, dat het aantal vrouwelijke Parlementsleden in Fin land verminderd is, sinds de eerste verkie zing. Het antwoord luidde, niet omdat de be langstelling der vrouwelijke kiezers vermin derd ia, maar omdat vele vrouwelijke candidaten voor hare benoeming bedanken moesten, daar het meestal vronwen waren, die reeds met werk overstelpt werden, zoo als de spreekster zelve, dokter Tekla Haltin, die een drukke praktijk heeft. En verder, dat de zaak bij de Fimche mannen ook in goed» handen i», want ander» hadden gij on» toch ome burgerrechten niet gegeven l (Applaus.) De voorzitster deelde mede, dat een aan tal Zweediche schilderessen vele knnstwer ken aan den Int. Bond cadeau hadden gegeven, die in een der zalen van het Grand-Hótel tentoongesteld en met toestemming der Begeering verloot zullen worden. tFjiiulein Heymann wijst er op, dat men steeds cfficieele commissies, die om de een of andere reden een stad bezoeken (zooals nu hier die Engelsche raadsleden, die een studie van tuinsteden maken en door mij reeds genoemd werden) op een vergadering moest noodigen om hun oordeel te vragen omtrent het vrouwenkiesrechtvraagstnk en trachten inlichtingen uit het land te ver krijgen, dat züofficieel vertegenwoordigen. Gevraagd wordt, wat er geworden is van het boek, dat de Int. Bond zou uitgeven, berichten uit alle landen bevattende. Martina Kramers antwoordt dat een der gelijk werk is uitgegeven door den Fransen man Buisson en ook door den Zweedschen profes sor Reaterskjöld; in het laatste wordt inde taal van elk land, zelfs in het JapanEcb, het vrouwenkiesrecht behandeld. Daar dit een dik, duur boek is, wordt gevraagd hiervan een resuméte maken, dat in ieders handen kan komen. Doch daar het boek van prof. Reuterskjöld nog als zeer onvolledig wordt geciteerd, besluit de vergadering dit: Van die onvolledigheid aan de Zweedsche Regeering, die prof. Reaterskjöld officieel opdracht gaf dit boek samen te stellen, kennis zal worden gegeven en tevens aan gegeven zal worden, vtat er aan ontbreekjt. Dat prof. Rauterpkjöld deze mededeeling eveneens zal ontvangen. Dat door den Int. Bond nu zelf zoo'n werk uitgegeven zal worden in het Eagelsch, Fransch en Duitsch. Daarop volgde een protest der kleine landen, waar deze drie talen niet gangbaar zyn en die finantieele hulp van den Int. Bond verzoeken, voor de vertaling en druk kosten. Drie Fingche vronwen, wier politieke werkkring hen weer naar huis riep, werden voor hun vertrek aan de geheele vergadering voorgesteld en geestdriftig toegejuicht. Een voorstel om de fraternal greetings" te laten drukken en niet te doen uitspreken, omdat dit congres met werk overladen is, wordt aangenomen met enkele uitzonderingen van landen die iets by zonder s te vertellen zonden hebben, zooals den Vrijdag daarop zou blijken. Zweden stelt voor dat de parlementsleden uit alle landen, die vóór Vrouwenkiesrecht z\jn, zich ook Internationaal zullen vereenigen. Opgemerkt wordt dat dit werk nu aan den Int. Mannenbond moet overgelaten worden. Vraagt verder of de gedelegeerden op het a.8. Vredescongres te Rome, onze zaak daar .bepleiten zullen. Tot zoover mijn zakelijke mededeelingen. Eiken morgen komt een der Zweedsche gastvrouwen, Ezaline Boheman, die ook al weer zoo'n taalwonder is, ons in allerlei talen mededeelingen deen, omtrent alles wat den vreemdelingen wordt aangeboden. Een aantal student j os doen al weer dienst als gids en zoo kunnen congresleden Museums, gymnastiekuitvoeringen, allerlei inrichtingen be zoeken en bijv. een prachtige schilderij verzameling bezichtigen, daar het echtpaar Th iel hun woning daarvoor openstelde. Of zy kunnen van een rijtoer profiteeren, hen door Fru Lotten von Kraemer aangeboden, dezelfde die reeds zoo'n groote som gaf voor het aanschaffen van vaandel en vlag. Deze rijtoer werd in 75 rijtuigen, waaronder groote mailcoache?, ondernomen. Alle ry tuigen waren met vlaggetjes in de congreskleuren versierd, waardoor het geheel een vrooljjken indruk opleverde, die de overigens zoo bedaarde Zweden uit hun huisje lokten". Als vertegenwoordiger van de pen heb ik voor alles uitnoodigingen ontvangen en kon ik met mijn neus vooraan staan. Maar och arme, die neus moet blijven by de oogen en ooren, die al de wijsheid van de congres zittingen moeten opnemen en verwerken en den lezers van de Groene" in gecondenseerden vorm mededeelen. De Zweedsche pers moeten wij zeer dank baar zijn. Eiken dag staan de couranten vol en er komen hier vele couranten uit l De teekenaar van het voornaamste blad zit ge regeld naast mjj met zijn schetsboek en potlood en ik help hem de voornaamste per sonen aan te wijzen en de namen op te schrijven. De toon van alle couranten is zeer symphatiek (onze gastvrouw vertaalt voor ons, wat wij niet begrijpen) en zoo stond er bijv. pas nog in een der bladen vermeld, dat de Hollandsche afdeeling een der levendigste was, die als kwikzilver zich overal rondbewoog en de eeuwige jeugd van dokter Aletta Jacobs zeker aan allen tot voorbeeld strekte. Zin voor humor bezit men hier naar het schijnt zeer, getuige de ver makelijke spotplaatjes die in allerlei couranten staan, en de gretige opnamen van een Hollandsche prop. briefkaart, een schepping van Ton van Tast, die in ons eigen land menige wenkbrauw heeft doen fronsen. Dinsdagavond werden de vermoeiende con greszittingen afgebroken door een feestavond INTEENATIONALH MANNENBOND VOOR VBOUWENKIBSHECHT. Bovenste rüvan linkg naar rechts: 1. Mr. Tr. Nathan, New-York. 2. Dr. Ch. V. Drysdale, Londen. 3. Franz Lehnhof, Bremen. 4. W. A. E. Mansfeldt, Utrecht. Onderste rüvan links naar rechts: Mr. Alexander Pataj, Badapest. 2. F. F. W. Kehrer, Gorinchem. 3. J. Dabrneil de St. Germain, Parus. 4. Dr. T. A. Bather, Wimbledon, Engeland. in de opera. Zeker het schitterendste feest van de geheele week en gevierd ia dat prachtige gebouw in renaissance stijjl, dat de trots is der Stockholmers. De groote zaal was er prop en propvol. Toen het gordijn opging, zat daar onze Presidente Mrs. Chapman Catt als een ongekroonde Koningin, te midden van de bloem onzer spreeksters nit alle landen, en dadelyk steeg er een gejubel op, dat zich echter nog verdubbelde, neen verdriednbbelde en de geheele zaal deed opstaan, toen SelmaLageriöf naar voren trad als eerste spreekster. Dat een profeet in eigen land niet geëerd wordt, geldt dus wel niet voor Zweden. S alma Lager! 5f las haar rede voor en het was merkbaar dat de aandoening haar bjjna te machtig was. De tranen zaten haar in de keel. 8. L. geide dan, dat de positie der vrouw zich in den loop dar tijden zoo veranderd Caricatnur op Rosika Schwimmer, met handen als ganzekoppen: vanwege de manier waarop de gevierde spreekster die uitsteeksels beweegt. had, als een gevolg der oeconomische toe standen. Dat de tegenstanders van de ontvoogding der vrouw steeds de vraag stelden: wat heeft de vrouw gedaan, om dat te ver dienen?" Haar antwoord luidde: een tehuis gesticht waar mannen en kinderen zich gelukkig voelden, Maar wanneer de vrouw de vraag omkeerde en vroeg, wat heeft de man gedaan, om dit wel te verdienen, luidde het antwoord: ,den staat gegrondvest, doch zij konden daar niet aan toevoegen en vrouwen en kinderen gelukkig gemaakt". Want hoe zou het anders te ver klaren zijn, dat overal de ontevredenheid met het staatsbestuur z'.ch zóó nit, ala door verschillende politieke partijen in alle landen geschiedt? Is dit geen afdoend antwoord op de vraag,, waarom zal de vrouw deelnemen aan het politiek leven en het staatsbestuur ? Zal door haar hulp de menschheid zich niet gelukkiger gevoelen, zooals zühet gelukkige tehuis voor man en kinderen heeft vreten te scheppen? Ik releveer alleen dit deel harer rede, die later wordt uitgegeven, omdat dit gedeelte zooveel indruk maakte. Behalve Reverend Anna Shaw die het troetelkind van het Congres is, en die van haar werk in Amerika verhaalde, spraken nog de eenvoudige miss A. Tnrnhzelm nit Finland, die door haar ernst en waardig heid allen treft, dr. Juris Anita Augspurg, wier welsprekendheid en mooi stemgeluid haar een gevaarlijke concurrent voor al haarmanlyke collega's zon maken, zoo men haar toestond in haar land te practiseeren! Mr?. Philip Snowden, die zooals ik reeds eerder zeide, de glorie van de Engelsche delegatie is, en zoo prachtig en correct spreekt en voordraagt, dat ik haar dadelijk leerares aan de tooneelschool zon willen maken, een benoeming waarvoor züzeker hartelyk zou bedanken, daar züin haar politieke party (Labour Party) veel te veel te doen heeft. Züstond daar voor ons als een profates en telkens heerschte «r diepe stilte als zügesproken had. En eindelijk onze lustige" Rosika Schwimmer, die overal als la note gaie" begroet wordt. Zij zeide, een verhaaltje te zullen vertellen van een troep ganzen en een ganzenhoeder, Deze laatste had een groote krytstreep op den grond geteekend en die domme ganzen durfden daar niet over heen. Zoo ver ging het eer t y'dj ook de vronwen. Züdurfden, als domme ganzen, niet over den streep gaan; maar eenmaal dit heldenstnk volbracht hebbende, waren zütot de ont dekking gekomen, dat het daar in het gebied van al die ganzenhoeders lang niet volmaakt was en men daar hare hulp best gebruiken kon. Daar onze Rosika een zeer b y'zonder e manier heeft, om haar voorpootje te gebrui ken, vond een caricatnrist daar aanleiding in, om haar den volgenden dag nit te beelden met ganzekoppen, inplaats van handjes aan die voorpootjes. Zooals ik reeds vermeldde, het was een schitterende avond, die niet spoedig vergeten zal worden door allen, die hem bijwoonden en die de Zweedsche vrouwen moed en kracht zal gegeven hebben haar werk voort te zetten en vele vrienden onder de mannen heeft ge wonnen, zooals Donderdag bly'ken zou. Woensdag was het een vry rustige dag. Van hetgeen in dien morgen verhandeld is, behoef ik niets meer te vermelden; dat heb ik reeds samengesmolten in de berichten der vorige dagen, 's Middags genoten de hier aan wezige Hollanders de eer, ontvangen te wor den door den Nederl. gezant, baron van Weideren Rengers en echtgenoote. Op een gezellige tea liep alles on gedwongen dooreen en kwam ik toen meteen tot de ontdekking hoe sterk wy vertegenwoordigd zyn; er waren pi. m. 40 Hollanders by'een. Geen enkel land zond zooveel deelnemers. Als een attentie aan ons, feministen, beschouwde ik, dat een werk van onze Johanna Naber op een tafeltje lag. Ook mooie antieke kasten en Hindelooper meubelen deden mijn Hollandsch hart aangenaam aan. Vandaar begaven wij ons naar het openIncht-musenm 8sausen". Over dit museum, met recht de glorie en trots van Zweden, zal elders in dit blad door professor Logeman meer verteld worden en ik moet dus my'n enthousiasme daarover in de pen houden. Op verschillen de platforms werd net publiek door spreeksters uit allerlei landen toege sproken, waaronder vaak onze mevrouw Drncker, en er stond steeds een dikke haag menschen omheen. Onderwyl begaven wy ons naar den dansvloer, waar een 10 tal c^^-s Ir^ II 'Rzv. Anna ofiaw Kalk e Rosika. Mirovitch Sch\A«mmcp Caiicaturen uit Dagens Nyheter.