flo. 1777 DE A M S T E II D A M M E R W :E EK' B LA D V O O R N E D E R L A N D. T0or TroDi eikiesrecüt, Zondag 8 Juli werd te Nijmegen de AJgem. Zomerverp. der Ver. voor Vrouwenkiesrecht gehouden, die riek kenmerkte door een Stockholmechen" geest. Want bet was verblijdend de opgewekte verslagen van de meeite «fdeelin jen te hooren en te vernamen hoeveel uien we middelen en wegen men weder gevonden bad, om met succes te propageeren. Uit dit alles bleek met hoeveel moei en vertrouwen de toekomst wordt te gemoet gegaar. Langdurige -besprekingen werden gewijd aan de wijzigingen die men het Maandblad der Vereeniging wil doen ondergaan. Ten eerste door het met illustratie* aantrtkktlijk t; maten en verder door toevoeging vaneen politiek by blad onder redactie van Martine Kramers. In dit politieke gedeelte zal, volgens authentieke gegevens, gewezen worden op alles ?wat door de wetgevende lichamen besloten wordt omtrent vrenwen en kinderen en waaruit zal blijken, hoeseer de medezeggiogschap der vrouw ontbreekt. Als voorbeeld werd er bij». gewezen, hoe in de gemeente Barsingerhorn wel aan de jongens, maarniet aan de meisje», school pai toffels werden ver strekt. Ook werd de houding der Pers besproken, waarvan de meeste groote bladen de zaak van het vrouwenkiesrecht thans zér wel geBind zijn; maar werden voorstellen gedaan {toderen, die met name genoemd werden, te boycotten. Door twee leden van het H. B, werd ver slag uitgebracht omtrent het congres te Stockholm. Door me] o ff rouw van Lanschot Habrecht werd het zakelijke gedeelte en door mevrouw Clifiord het feestelijke gedeelte behandeld. De presidente, dr. Jacobs, vulde deze mededeeling nog aan door het belang rijke bericht, dat de resolutie, de beruchte ma|{ ik wel zeggen, die niet alleen in ons laad, maar ook in Dnitschland en Hongarije zooveel verwarring heeft gesticht en door velen zoo verkeerd is begrepen of uitgelegd «n waarvan de text luidde : dat de vromwen het kiesrecht zouden eischen op denzelfden voet als de mannen het hadden of zouden krijgen", dat deze resolutie thans zoodanig g«w^zigd i?, dat niemand er zeker meer aanstoot aan zal nemen en alleen de op heffing van het eene verschil, bij het verleenen van het kiesrecht, ons doel moet zyn. De leiding der Vereeniging wordt voor gernimen tijd in handen gelegd van de vicepresidente mevrouw van Balen- Klaar, daar dr. Aletta Jacobs een groote reis gaat onder nemen. Zy verliet 10 Juli ons land, begaf zich naar Londen, waar zy zich bjj mrp. Chapman Catt, de presidente van den Wereld. bond aansluit, om vandaar, in gezelschap van nog eenige Engelsehe vrouwen, een wereldreis te beginnen. De eerst a tape is het eiland Madera; vandaar reist het gezel schap i aar Cape-Town en verder eenige maanden door Znid-Afrika. Dan wordt het verdere reisplan vastgesteld, waarin ook Samatra en Java wordt opgenomen. Het doel van deze reis is, het vrouwenkiesrecht vraagstuk te bestndeeren, door in die la t den waar het reeds in werking is getreden te onderzoeken hcèhet werkt en op welke wijze <men het beste gebruik er van maakt en in de landen, waar het nog nitt is gegeven, te helpen, door het bezoeken van regeer in gspersonen, het beleggen van vergaderingen en het vervullen van spreekbeurten. N. MAK«»BLD-DJt WlT HüBBBTO. IV. 4. Opleiding tot fröb'.londerwijteres. In de onderwijsverslagen vinden w$ reeds in het jaar 18S4 de opleiding tot fi belonderwijieres vermeld. Wij lezen daar, dat de vorasehool voor onderwijzeressen en kweekelingen der bewaar- en meisjesscholen te Dor drecht 21 leerlingen telt, terwijl wy een UIIIIIIIIIHIIIIIIIII u IIIIIIIIIHIIIIIIIIIII immuun nu UIT DB NATUUR. Duin water. II. Om zich eenigsïins een denkbeeld te kunnen vormen van de beweging van het hemelwater, dat de heuvels doorlaten, moet men zich kunnen voorstellen, hoe het dieper duin is gebouwd. Boven op, dus voor ieder zichtbaar, ligt het losse, kale of ijl begroeide zanddnin, de froote vlakten of valleien, en de kleinere of pannen tnsschen deze heuvels. Kik van de vele putjes die ge in de pannen en diep gelegen berkeboecbjes vind', zegt n dat het grondwater maar eenige decimeters onder de oppervlakte staat. Ook de tallooze kleine boringen die in de duinen zijn uitgevoerd, hebben aangetoond dat het grondwater zel den diep zit; overal booger dan de zeeopper vlakte by eb; al wisselt het nog al met de plaats en al is het op vele plaatsen in den laatsten tijd sterk gedaald, door verschillende oorzaken. Overal bevindt zich dus water in het zand der duinen; behalve büdroogte in de buitenste lagen der keuvels; alleen daar kan de wind vat krijgen en nog niet eens altijd. Verleden Zondag toen het, op twee hnitjtsna, van acht uur 's morgens tot zeven uur'«avonds droog was, stoof het kale duin op n K.M. van de kust volstrekt niet meer; ofschoon er een zoo sterke wied woei, dat het fotografie toestel trilde tijdens de opname. Wel scheen het zand droog, maar het zand en de lucht waren toch te vochtig voor bet stuiven. 'Onder deze eigenlijke duinen, die door de wind hun tegenwoordisen min of meer blij venden vorm hebben gekregen, ligt de vloer der duinen: d.i. de oude zeebodem, be staande uit zand, dat nog fijner van korrel U dan het duinzand en waarin behalve fijn schelpgrnis ook veel fijn verdeelde klei voor komt. Dit is de alluviale onderlaag onzer duinen, die als regel gemiddeld tot 30 M. diepte reikt. n daaronder begint, wat wij het funda ment van ons duin zouden knnnen noemen, eerst een laag van veel grover zand, ook met schelpen vermengd; deze laag, in de laatste periode van den ijstijd ontstaan, wordt ook elders in ons land als een doorloopend» laag aangetroffen; hij loopt waarschijnlijk De Parijsche mode sedert 1862. iimiiimmiimmmtmiimimmmmmmmmiiiniiiimiiimiiiiiiMmnii iniiiiiiiiiiiii jaar later vinden, dat bovengenoemde school de gewenschte vruchten blijft opleveren en de kweekschool voor bewaarschoolhouderessen te Rotterdam bleef bloeien en einde 1857 97 leerlingen telde. De verdere gegevens, waarover wij beschik ken, zijn ontleend aan antwoorden, van 5 der 9 ons bekende opleidingsgelegenheden inge komen op onze vragenlijsten. De bovenvermelde vormichool te Dordrecht ging in 1867 in gemeentehanden over; ze werd in 1873 grondig gereorganiseerd en in 1891 nog eenigszins uitgebreid. Thans heet ze: Inrichting tot opleiding van bewaarBchaolhonderessen. ttednrende het laatste 10-tal jaren bezochten 100 leerlingen de school; daarvan behaalden 32 het diploma voor Hoofd eener Fröbelschool; sommigen verwierven alleen de acte voor klasseonderwijzeres, terwijl velen den cursus verlieten om zich te bekwamen voor beter bezoldigde betrekkingen, of omdat er voor baar daar ter stede geen plaats was aan de gemeente lijke of particuliere bewaarschool. De kweekschool voor bewaarichoolhouderewen te Leiden werd geopend in 1867 Sedert dien hebben 350 leerlingen aldaar een diploma verworven Hoeveel leerlingen de school bezochten, werd ons niet gemeld. In 1903 werd de vormschool voor bewaar. ichoolhouderesten te Rotterdam, die toen reeds gernimen tijd bestaan had, van gemeente wege opgeheven. Daarvoor kwam in de plaats de kweekschool tot opleiding van bewaaischoolhouderessen. Sedert 1903 hebben 641 leerlingen die school bezocht; 172 bebaaldtn acte A (hulponderwy'zerep), 57 acte B (hoofd) terwijl 96, die de oude acte be zitten, de studie voor hoofdacte volgden om op de hoogte der tegenwoordige eischen te komen. Op het oogent>lik telt de^chool 300 leerlingen, verdeeld over 15 klassen. Da lormtchool voor ondtrwijzeretten aan be waarscholen te Amtterdtan werd in 1886 ge epend met 60 leerlingen; in 1889 werden de eerste examens afgenomen en aan 7 leer lingen diploma A, aan 6 B uitgereikt. In de jaren 1889?1910 slaagden jaarlijks gemiddeld 10 leerlingen voor acte A en 9 voor B, totaal 223 voor A en 202 voor B. De cursus, die eerst een 5 jarige was, werd in 1909 veranderd in een 6jarigen, n). 4 jaar voor acte A en daarna nog 2 jaar voor B. Sedert 1908 werden parallelklaasen gevormd, omdat de vooruitzichten b\j het voorberei dend onderwijs in Amsterdam door hèc openen van gemeentelijke voorbereidende scholen zeer gunstig zy'a geworden. Met Mei 1911 zal de school 10 klassen tellen, elk van ± 20 leerlingen. De vormithool voor S. K. bewaanchooliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillliiliiiiiliiiniliiiiiiiiiiiiiliiiiiiii geheel en al onder de Noordzee door, want ook in Oo»t-Engeland t omt hu op vele plaatsen voor. Dat is bet aanspoelsel van de rivieren, die uit het oosten van ons land, uit het smeltwater der gletschertongen ontstonden, en die nog vloeiden, uit en door de gr int hèu vela en grintbankeo, lang nadat het ijs zich al uit ons land had teruggetrokken. Deze laag werd door dr.Loriéde Eemlaag genoemd, naar de plaats in de Eemvallei bij Amersfoort, waar genoemde geoloog deze laag goed be stndeeren kon. Onder deze laag grof zand liggen, tot op zeer groote diepte 300 M. minstens verschillende lagen van afwisselend fijn en iets gro'er zand en grint, hier en daar ook tameljjk dikke k lei-lagen en klei-lenzen ; maar deze k lei-lagen vormen geen aaneensluitende waterkeerende massa, al zijn ze op enkele plaatsen dik en vettig. Het uiterst fijne zand met kleideeltjes van den allnvialen vloer der duinen rust dus op de zeer dikke fondamenten, die op 20 a 30 M. diepte met grofzand, de Eemlaag, beginnen, en waarin zich kleüenzen en kleischijven be vinden, soms van een paar decimeter, soms van eenige meters diktp. Nog een s: de duinen van Holland rusten niet op een k lei bodem ; die schuift hier en daar wel, van de polders uit, een eind onder het duin, of schoof er tegen op, of het duinzand zelf schoof er een klein eindje over heen; doch een aan eengesloten laag van de polders tot zee, is in onze duinen niet aanwezig; zeer stellig niet in de duinen tnsschen den Ouden Rgn en het IJ, waar honderden boringen zijn verricht, enkele ver over de honderd meter diep. In al die lagen zit water, zoet drinkbaar water. In de betrekkelijk dunne laag van de vloer dringt dit water het eerst binnen uit het losse bovendnin, en daar dit zeer fijne zand met klei is gemengd, is de wateroeweging hierin zeer moeilijk. Horizontaal, zooals al gezegd is, is die beweging ongelactfyk langzaam, om een Kilometer ver te komen heeft het 10 . 20 jaren noodig; zoodat het wel te begrijpen is, dat uit den bovengrond in de duinen geen noemenswaarde watertjes zijwaarts naar de .zee of de polders afstroomen; want het kan veel gauwer naar onder door zakken. Maar in deze alluviale vloer boven het fundament zakt het water toch nog zoo langzaam door het fijne kleihondende zand, Jiouderetien te Amsterdam werd geopend in 1909. Sinds de oprichting hebben 54 leer lingen de school bezocht. Diploma's werden nog niet uitgereikt, aangezien voor diploma A 4 klassen moeten zijn doorloopeo. Aan de inrichtingen die ons antwoord zonden werden dus + 800 meisjes bekwaamd tot onderwijzeres aan een Ftöbelgchool en ± 300 tot hoofd. Weet men nu dat in 1908 de belpsters" niet medegerekgnd aan de open bare Fiöbelscholen 611 onderwijzeressen waren en + 160 hoofden, en aan de parti culiere Fr5 lelscholen 1425 onderwijzeressen en ruim 1000 hoofden, dan i i het zeer waarsehiJDlijk, dat naast de niet-gediplomeerden het meerendeel van debeaitsterader Fi belacte in dezen tak van onderwijs zijn aan gesteld. (Wordt vervolgd). ANNA J. JUNGMANN, Secr. van het Nat. Bureau voor Vrouwenarbeid. ADErEÏ^DBL Brülanten. Verblindend moet tijdens de Engelsche kroningsfeesten in West minster Abbey het geschitter zijn geweest der brillanten, die door Peers en Peeressaes gedragen werden. Vooral tijdens dit buitengewoon praal volle feest, had iedereen zijn kostbaarste schatten uitgestald. De koning gaf het voorbeeld met zijn nieuwen scepter, waarin op zeer artistieke wijze de reusachtige Cullinan-diamant was aangebracht, en de ondeidanen volgden dit exempel van hun souverein zoo schitterend als in hun vermogen was. Volgens globale berekening was er in het plechtige oogenblik in de kerk .voor een/MÉrde Van plus minus honderd vijftig miUioea. aan edelgesteenten. Een grooter versameling werd wellicht tt t op heden nergens elders .aangetroffen. Modellen. Goede vrouwen-modellen beginnen in Itali steeds zeldzamer te worden, en de mogelijk heid schijnt uitgesloten, dat een beeldhouwer, voor het beeld eener volmaakt schoone vrouw by n meifje alle eigenschappen aantreft, die hij in zy'n kunstwerk"wenscht te beli chamen. Daarom is nimmer een schoon vrouwenbeeld het poitret van n vrouw; maar het "wordt uit détail-schoonbeden naar verschillende modellen samengesteld, die elk haar specialiteit hebben, waarom ze door de beeldhouwers gezocht worden. In Turijn woont een jonge vrouw, dochter van een timmerman, die beroemd is om haar buitengewoon mooie handen. Deze fraaie gevormde vingers en polsen verschaffen dat het er zich in ophoopt; er komt dikwijls meer van boven, dan er in denzelfdeu tgd door kan ; dan ontstaat er een opstopping en een overdruk op de onderliggende natte zandlagen; hetgeen dan het door vloeien weer iets versnelt. Maar in de grove zandlaag, de genoemde Eemlaag, komt het doorgezakte water in een laag die veel gemakkelijker water doorlaat. In vergelijking met den tegenstand er boven, komt bet water nu vrij, het stroomt er om zoo te zeggen, en de druk is geringer; want het kan naar alle zijde ontwijken in de diepte, in de lengte en breedte. Toch is het water ook hier in zand besloten en dus niet werkelijk vrij beweeglijk; maar alleen in vergelijking met dat in den vloer (het tllnvialefijnekleizand) is dit diluviaal wat et" vrij te noemen. De diepte en breedte van den stroom", die zich tot ver buiten de duinen uitstrekt, is de oorzaak van de beweeglijkheid van het water. Van daar, door die Eemlaag heen, stroomt het regenwater, dat langzaam uit het fijne alluviaal zand is doorgezakt naar zee, maar een heel ei ad onder den zeespiegel, en eveneens in den bodem van de polders. In een rapport van 1910, door Prof. Eng. Dubois, komt een berekening voor, van de massa's drinkwater die jaarlijks door de Eemlaag en wat er vlak onder of boven ligt, wegvloeit naar zee en polders. De Hollandsche duinen op 36000 H.A. nemende, en onderstellende dat maar de helft van de neerslag doorzakt, dan komt de schryver (vcor 1895?1903) op een jaarlyksche voeding van 144 millioen M3. regenwater en daarvan vloeit, naar ruwe, maar noe te geringe schatting, 100 millioen M3, weg. Nu gaat het er om, van dit wegvloeiend water zooveel te halen als voor de ver schillende waterleidingen noodig is, en zoo, dat de kans op uitputten zoo gering mogelijk is. De vraag is nu maar (het water is er, dat bly'kt) m>et het nn gehaald worden uit het bovendeel van het reservoir, uit het allu viale fijne zand, dat het water vasthoudt of beter gezegd zoo langzaam doet doorzijpen, of moet het komen uit het diepere dilnviale deel, onder den vloer uit dus, uit de grove zandlaag, waaruit het zoo gemakkelijk weg vloeit ? Om de deskundigen te knnnen volgen in het verdedigen van hun verschillende meeningen in deze, is het noodig nog iets na te gaan van haar een jaarly'kech inkomen van 6000 lire. * * Feteranen. Voor snelzwemmen schijnt jeugd geen on misbare vereitchte te zyn. Dit althans zou men afleiden uit het feit, dat büeen zwemwedstryd in Londen dezer dagen een groot aantal veteranen werden ingeschreven. De afstand van deze race was slechts vijftig Engelsche ellen, en op uithoudings-vermogen kwam het dus niet aap. Toch is het wel zeer merkwaardig, dat de derde prys gewonnen werd door een jongeling van 67 jaren, die evenwel nog een baby was bij twee andere mededingers welke respectievelijk 75 en 85 jaren telden. Men gunde dezen twee oudjes weliswaar geen bizonder grooten kans... maar ze kwamen toch no. 7 en no. 8 aan, en lieten dus menigen jeugdigen hekkespringer in 't verschiet. * * Zonneproces. Een Fransch schilder, Monsieur Lcchet, heeft een verzoek ingediend om schadever goeding by een Spoorwegmaatschappij, wier xachttrein, die om twee aar moest vertrekken uit Pary'c, ten gevolge van een verkeerd ge steld onveilig sein, pas om half vier in Fontaineblean kwam. De artist was namelijk dien morgen bui tengewoon gedisponeerd om een prachtigen zonsopgang te schilderen. Maar het roode lichtje van den spoorweg ontstal hem de symphonkën in purper en violet, die de zomer morgen brengt, want toen hy aankwam stond de zon reeds hoog boren de kimmen... Hy zegt, dat hem op dien buitengewoon inspiratieven morgen een schitterende kans is ontgaan, om met n slag beroemd te worden, en eiecht een rouwgeld van twintigduizend francs. Een jong Parysch Advocaat Jules Lestréheeft zich bizonder voor dit zonneproces geïnteresseerd. **?» Wonderhoed. Ean Fransche modemaakster heeft een zeer verrassende noviteit op hoedengebied inge voerd. Zy heeft namelijk in den binnenrand van een grooten hoed een kleine, vernuftig be dachte inrichting aangebracht, die de draag ster, ... oogen in den rug geeft. In een groote bloem achter op den hoed bevindt zich namelijk een photoyraphische lens, welke door middel van prisma's het opgenomen beeld projecteert in een kleine camera-obecura, welke is aan gebracht in den voor-rand van den hoed, en dus allén voor de draagster zichtbaar is. Op deze wijze kan deze in het glazen spionnetje, zonder om te zien, te weten komen wat er achter haar geschiedt. De se aardigheid moet intneschen reeds dan vorst, die het ondergrondsch zoetwaterbassin vermoedelijk heeft. De eerste vraag, die al dadelijk bij iederen belang «tellende opkom*, is deze: Ia dit water opgesloten? En zoo niet, waarom vloeit het dan niet dadelijk allemaal weg naar zee, zoodat het zeewater er voor in de plaat» komt ? Na, opgesloten is het zoete water alleen in zooverre, dat het zich tusschen zandkor rels bevindt. Opgesloten in den zin dat het tusschen niet doorlatende .wanden vloeit, tusschen leisteen of klei bijvoorbeeld, is het niet; indien althans de kennis en de er va ring door de deskundigen, technici en theo retici, geput uit tal van diepboringen in de prises d'eau van da verschillende waterleiot zeer heftige incidenten hebben aanleiding gegever. Een dame in Parijs, die zich zulk een wonderhoed had aangeschaft, bemerkte na melijk, dat op een middagreceptie, een andere dame, welke achter haar stond, zich de luxe meende te kunnen veroorloven, haar door allerlei grimassen belachelijk te maken. Toen ze dit bemerkte, draaide ze zich eens klaps om, trad op de grappenmaakster toe, en gaf haar een slag in 't gelaat. Een heftige scène volgde, en een vrede-breuk met al haar vriendinnen was het eerste en niet zeer opwekkende resultaat, dat de wonderhoed aan zün draagster opleverde. *** Reclame monument. Een allermerkwaardigst reclame-monument is te Hamburg opgericht door den houder van een groote sleepersonderneming, die jaarlijks met duizenden wagens de handelswaren naar de haven transporteert. Hy heeft namelijk gedurende 5 jaar alle oude hoefijzers bewaard, die door de paarden van zijn stal verbruikt werden; uit deze reuzencollectie heeft hij thans op een klein pleintje voor zy'n stal een zuil doen bonwen, die bijna 20 meter hoog is, nagenoeg twee honderd ton weegt en aan oud-ijzer een waarde vertegenwoordigt van dicht bij de tienduizend gulden. **' KettMemet. De Hongaarsche stad Ketschkemet, dia dezer dagen door een aardbeving ragenoeg geheel verwoest werd, geniet den roep, dat er veel lieve en mooie meifjes wonen. In de beroemde Zigeunet lied er" van Job. Brachtus doelt daarop de volgende geestige Etrophe: Scbünstes Siadtchen in Alfö'd lat Ketscakemet: Dort giebt es gar viele Malchen Schmnck nnd nettl Freunde, sncht enen dort ein Brantchenans, Freit nm ihre Hand nnd giündet ener Mana: Freudenbecher l eer et ausl Welk een contrast tnsschen dit dartele, jolige liedje, en het droevige lot, dat thans d fraaie, kleine stad getroffen heefh. * * * Metropoli*. De kleinste gemeente in Enseland, en mis schien wel de kleinste van Europa is Hor senden. Deze metropolis telt thans 17 irwoners. De bevolking is in de laatste jaren sterk achteruit gegaan, want in 1900 stofte ze Log op 36 inboorlingen. De kans is dns groot, dat er ten slotte n inwoner zal o verblij ven, die zal kunnen zeggen: Horsenden c'est moil ALLKOBA. ?'-. ./?..y. Bovenaan: Water in de gestippelde zandlaag; daar onder een horizontale kleilaag. Er is geen artesieche put te boren. In de figuren middenin en onderaan wijzen de lijntjes aan, waar artesifch water te putten is, doordien het tusschen twee kleilagen van hoog naar laag stroomt. Alleen onderaan is het geval voorgesteld, dat het hoog op spuiten zal. dingen, niet berust op geheel verkeerde waarneming of op onjuiste verklaring der feiten. Wat niet is aan te nemen. Er bevindt zich dus geen water onder de duinen dat tusschen twee niet-doorlatende kleilagen doorstroomt. Zulk een natuurlijke waterleiding zou ian van elders water moeten aanvoeren; en wel van een hooger gelegen ter rein ; en zou dus onder de duinen de laagste of althans een veel lageren stand moeten hebben. Want alleen dan is het te verwachten dat het water in een put zou opstijgen of met weinig moeite zoo opgepompt knnnen worden. Het is de kwestie aan de communiceerende vaten en de arteaische bron die elk onzer zich nog wel uit zün schooljaren herinnert. (Zie fig.) Nn hebben de bo ringen immers aange toond dat er volstrekt geen aaneengesloten kleilagen onder onze duinen liggen, waartusechen zich een zoet-waterstroom uit Noord of Oost afkom stig, zou bevinden, De op verschillende niveaux doorboorde klei is onitendien niet van den aard, dat deze specie water kan tegenhouden; althans geen water dat, zooals in de duinen, onder eenigen druk staat. Er is hier en daar wel klei aanwezig en die zal (evenals het veen en de dikke kleilagen aan den rand der duinen) wel eenigen invloed hebben op den waterstand, maar arteaisch water kan er volgens de uit komst der boringen hier niet bestaan. Wel iets wat er op lijkt; hierover den volgenden keer, E. HEIÏIANS.