1786 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND, * " ? ' kost slechts ?1.50 per kwartaal, franco per post ?1.65 IMIIIIItMinillllllMI'IMlHlH|ll(l|fUIIII|inilllllMtlMltt1lll>lllHlllllltlllllllMIIII1IIIIIIIIHII IIIIIIINIIMMMI ilMimilllllllllHlllllltnilllMlltlllllllf MllllltM llllllllttllllHIIMMII AErB^BEI. Oudje». Te . Norfolk woont n familie van se ven broera en zusters, die allen ouderdomspen sioenen, genieten. Het Banjaminnetje van 't gezin ia een aanvallig maagdeken van 71 jaren, de oudste is een blaag van een jongen van 10. Samen geteld, bereiken de leerlij ien van dit se vengesternte de somma van 530 winter?.. Van lentes" of zomers" te spre ken son natnnrljjk in dit geval ongepast zijn. : ', - '- *** Carnyie. De milliardair ? Caraearie geeft wel gaarneen wel mild, maar b|j heeft zich als regel gesteld geen' geld te schenken aan parti culieren. : Onlangs ec titer bewees hjj dat zy'n stelregel een regel is als elke andere, door er een uitzondering op te maken. T<J Pittsbnrg woont namelijk een man, die ge durende .twintig jaar barden dwangarbeid died als straf voor een zware misdaad. De «r dagen echter bleek, dat hy indertijd volkomen onechuldig veroordeeld waf. Dit tragische, verwoeste leven deerde den rijken man zoo danig, dat bjj diep in sjjn geldbuidel greep. HU verkokerde den ongelukkige een maande- iykeche toelage van ? 100. Da arme man ia natuurlijk naar lichaani en ziel gebroken, en niet meer in staat dm door ai beid in zyn onderhoud te v oor zier. *** Een AeWfin." . De Bergsport behoort reeds sedert vele jaren evenzeer tot het'domein der vrouwen als tot dat der mannen. Onder de damesbergklimstera, worden heldinnen aangetroffen, die in moed en volnardingsvermogen voer geen enkelen man behoeven téwijken. Een der eerste en stoutmoedigste op dit gebied is de Amerikaanscbe ontdekkingsreizigater Mies Aoiie Peck, die, nadat ze alle hoogste toppen van de Alpen endaRocky'a bestegen heef', thans in wilder en hooger streken baar hartstocht Voor de bergen den vrjjen tengel viert. Sedert eenige jaren beeft zij het vulkanische reuzen gebergte van ZuidAmerika, de Cordilleras de Los Andes tot terrein harer heldendaden gekozen. In Mexico beklom zy den Orisaba, die eea hoogte bereikt van 18600 voet. Dit resultaat wekte haar op, om nog hooger te streven en een paar jaar later slaagde «ij trio, t m den top ie bereiken van de Hnascaran in Peru, die 24000 vcet in de wolken boort. Daze top wei d voor dien MllllllllllllllllflIIIIIIIIHIIHIIIIHinillMlllltllllllllltllllllll IIIIIIIIHIHHHt UIT DB NATUUR Ct>XLIV. Paarlmoer en Parels. Als men een paar weken lang eiken dag aan paar l moer woidt herinnird, zooals wij te Frankeobansen, doordat je er geen voet op straat kunt letten cf je loopt er op een of andere wijze tegen aan, dan komt ook het verlangen op weer eens precies téwet er, hoe dat ook wet r zit met de rorming van paarl moer en parels. B^j mgn concrete souvenirs vaa de reis behooren natuurlijk eenige curieuae paarlmoersnippers en ook deze mooie foto; bover dien een paar bijna gave schelpen waaruit de knoopen worden geboord. Deze fchelpen ben ik voor geld en goeie woorden machtig geworden ; ze worden by wagonladingen in de stad aangeroerl en komen groo'endeels uit Oost-Aziëen de eilanden van de Zuidzee. Van da verdere geschiedenis kon ik op reis niets t e1 wet en kom't; thtrs ging ik er dadelyk, na het opbergen van de souvenir?, in my'n boeken en o'gsn aanleekeningen naar ennf tyd door de stoutmoedigste bergstygers Toor onbeklimbaar gehouden. Dazer dagen deed zij opnieur van zich spreken- door een feit, dat de pooltochten van Peary in stoutmoe digheid nabij -komt. Zjj hernam ten tweeden ma'e (in 1903 was' haar poging mislukt) de beklimming van den Sorata in Bjlivia, die op 25090 roet geschat werd Gedurende dezen tocht bracht zfl in gezelf cbap van twee gidsen, volle twee dagen en twee nachten door in een woestijn van sneeu «r en ijs, waar de thermometer tot 20 graden onder nul daalde. Zij slaagde er nochtans in over vlakten en hellinireo, nooit door den voet eens manschen betreden, een hoogte te bereiken van 20500 voet. Zullen de vrouwen ten slotte het sterke geslacht" worden? *** .Wonder. E in visscher op de Deanrche kust, heeft in zijn net een grcote Oesterschelp opge haald, die by opening een klein zilver munt-, stukje bleek te bevatten, vermoede'ijk.van Engelecben oorsprong. De stempels waren, wellicht door den invloed van f cherpe vochten, nagenoeg geheel uitgesleten. Een romantisch wonder dit kleine mnntstukje in die natuur lijke spaarpot op den bodem der ze p. Men zon een geheel boek val kunnen fantaiseeren over de mogelijkheden, hoe 'c daar gekomen ie. Zomergenot. S)tnmige menfchen hebben een zonderlinge voorstelling van 's zomers vry en prettig buiten te iy'u. Ik sprak toevallig dezer .dagen een Franeche dame, die gedurende een maand had gelogeerd in onze badplaats Koordwyk en erover klaagde, dat men in zulk een klein millieu zoo weinig genoegen beleeft van de bagage, die werd meegenomec. Had u dan veel by n?" vroeg ik. n zy: 't Gut nog al! Zsven koffers, twee manden, een band valies en een tascb.1' Goeie hemel, en wat zat daar allemaal in?" Och, in een groote-badplaats zou dit niet meer dan 't hoog noodige geweett zijn voor een maand verblijf. Ik pakte in zeventien japonnen, twintig blouses, tien nieuwe badcostuums, acht hoeden, vier mantels, drie bia's, drie parasol i, twaalf zy'den onderrokken, diie paar hooge en zes paar isge echoenen...." Boud op!..." riep ik, voor hoeveel personen was dat?" Hè?... starooitde ze, wel natuurlijk voor my alleen! Zooals ik n zeg, 'c wa* eigenlijk imniiMiiiiiiii'iliiiiimiMiiiitiiiiiiiiHiniiiiiniiiiiiiiiiiiliiiiiinMMiiiiim falen. Laat mij u dat eirst e en vertellen. ui naem paarlmoer zegt al duidelijk genoeg dat deze stof geacht wordt het aanay'n te geven aap de parel. Maar dat zegt niet veel. Waar komt dan weer het paarlmoer van daan? Nuchtere en prozaifehe onder:oekers vaa deien tyd zullen beginnen met da mossels en oesters er naar te vraten; maar de dichter lijke Griekse hèen Arabische nataurphilosofen van den ouden tyd konden daar wel bniteo, zy wis'en het precies: Ia de lente wordt de sthepenlooze zee Okeanot heftig gegeeseld door de stormen, hooj; s'aan de golven tegen de ro'Sfn ?; dan gaat Asturus, de oester, nit de bevaren zee naar de rotsige'kuiten van onbevaren Okeanoe. A's nn de golven vac Okeanos het schuim toog doen opspa'ten, zoo dat het over de scheideoda rotsen in de bevaren zee neer stort, dan opent de moteel zyn schalen en vangt wat se luim op. Het dier stalt snel Zyn schelp en het schuim verbindt zich met zijn lichaam. Dan, als de storm bedaard ie, de boomkrninen niet EO et r zwaaien, en de regenboog aan den hemel staat, opant de mossel op nieuw zy'n schalen; de zon beschijnt te weinig .,. Maar wat een tegenslag l.. er werd daar gén toilet gemaakt, en ik heb vier koffers dicht kunnen laten! 't Was een voudig i nant!... Ik ga er nooit weer heen l" Maar het strand en de duinen en de zee... vond n die er niet prachtig?" O, hei.ige onnoozelheid I... Wie gaat er nu naar een badplaats voor 'c strand en da duinen en de zee?..." Ik zweeg. *»* Nieuwe industrie. Wij leven in een tyd, die alles vervalschan kan; zelf i het valeche wordt vervalscht Weet ge, waarde lezeres, dat men in Parys de echoonheidscalte van het vrouwelijk gelaat reeds zóó ver drijft, dat men valecha wenkbianwen .maakt. Dit bedryf is een kunstvak op zichzelf en etaat natuurlijk voornamelijk in dienst van bet toonee'. Vroeger maakte men zich op de planken 'de wenkbrauwen duidelijk en zwaarder door wat zwarte schminck; maar tegenwoordig il faut qua la comédienne souffre pour tre belle", want dit aanbrengen van valfche wenkbrauwen is voor et slacht offer een py'nlyke operatie. Al de wenkbrauwharen, die weldra de schittering van het oog zullen overwelven en verhoogen, worden stuk voor stuk bevestigd in zeer fijne naalden, en de wenkbrauw-maakster rygt dese naalden uiterst voorzichtig door de huid en maakt 1 al dm een nagenoeg onzichtbare opening, i waarin het haartje zitten blijft. De haren j zyn dan natuurlek veel te lang en vormen een ruige borstel boven het oog, die vervolgeLS wordt ingewreven met een zamen tre k kende zalf, welke de kleine wotdjes sluit en het haar sterker inplant. Dan is de pyn geleden, en begint de arbeid van kunst en smaak, want de wenkbrauw wordt nn met fijne schaartjes en tangetjes gefatsoeneerd en geïdealiseerd, tot ze aan de hoogéte eisenen der aesthetiek voldoet en de expressie der oogen op 'c voordeeligst secondeert. De meest bekende der Parysche SourciltisteB", Madame Eli je Eyer, beweert, dat deze ar beid vele jaren van sta d ie en oefening vergt. Niet alleen nieuwe wenkbrauwen worden door de kunstenares vervaardigd, maar ze verstaat ook voorin fi'dlyk de kunst ba'fsleetsche op Ie frisscaen en aan te vu len. Goedkoop is ze niet met haar verjongings wonderen. Een paar eersteklas wenkbrauwen worden betaald met een honorarium van tusschen de 150 en 200 francs... met drie jaar garantie. Madame Ever heeft door heel De knoopeE steker. ze van binnen en geeft aan het Okeanisch schuim dat met den moscel is vereenigd, alle kleuren van den regenboog; het ver harde schuim houdt de kleuren vast; en als de mossel reeds lang dot d en vergaan is, en zyn buis gebroken en geschonden op het strand ligt, straalt nog het gevangen zonnelicht n tegen. Soms valt er met het begeerde schuim een groote Okeanos in de geopende droppel nit mosselschelp; dan wordt de mossel be vrucht zooals de wind de boomen bevrucht, en zyn lijf smelt samen met den droppel uit de onbe vare n zee. De droppel groeit, als de zon het schuim beschijnt en verhardt meteen; hy is het zaad van den oester geworden en dat is de schoone en zeldzame parel, die wel eens vry en los in de oester wordt gevonden. Zoo vertelt een Grieksche wijsgeer, maar een Arabier wist het beter. Dia ad van iemand vernomen, die het gehoord had van ierxaad, die het ze!f had gezien, dat de Okeanos by tijden water in de zee werpt gelyk aan kwikzilver en teai als hirs, de droppels vallen op de rotsen van het land Bairam waar de f oorten der zee zyn, daar vangen de geopende oeeters en mosselen ze op. In hun lichaam verbarden ze tot parelen, althans indien de droppels niet van te voren uiteen vallen ; maar vervlotien ze, wat gewoonlyk ge beurt dan wordt de schelp er van binnen mee bekleed en dat is het paarlmoer. Het is eigeilük jammer voor de dichterlijke geesten, dat wy tegenwoordig alles in de natuur 101 nuchter opvatler. Eigenlijk zijn dia natuur-sprookjes toch wel leerzaam; niemand immers neemt zoo iets nog lette-lyk voor waar aan, maar het geefc een kyk op het derken en geloovec der menechen in den ouden tyd, toen een cultuur-volk ook nog een natuur-vo!k kon zijn. Nn elkeen weet, dat de oesterb en de mossels hun schalen evengoed ^elf maken als de slakken hun huisje, ligt het voor de hand te onderstellen dat ook het paarlmoer door de oesters en mo-sels uit hun lichaam wordt tfgescheiden; het bekleedt immers den binnen wand van de beide schalen en het is er zoo innig mee verbonden dat het alleen door een kunstbewerking er van te scheiden is. Een tweede methode waardoor iedereen gemakkelijk te weten kan komen wat paarl moer eigenlijk is, bestaat in het gebruik van het tiescbje met a zy'n of zoutzuur. Evengoed als de buitenzijde van de schelp wordt de kleu rige binnenzy'de door deze zuren aangetast; paarlmoer en paarlen lossen geheel en al op in azjjn, ze verdwijnen voor het oog, terwy'l er kleine gasbelletjes boven komen; want ze bestaan uit koolzure kalk. ils die met zoutzuur, dat is chloor-waterstof, in aanraking komt, wisselen deze beide samen gestelde stoffen een can hun bestanddeelen tegen elkaar nit; de kalk van de parel ver bindt zich met chloor van het zoutzuur tot chloorkalk, en het koolzuur komt vry; precies zoo als dat by het gewone lagere- echoolproefje, met krijt en azyn of met marmer en zoutzuur gebeurt. In zyn wezen is het fijnste paarlmoer en Een pzegenile winivlaai. (Punch.) Hoe Miss Redeliff de sjiekste van heel Kensington werd. Europa haar klanten, zelfs aan de vorsten hoven. Ondoorgrondelijk zy'n de geheimen van 't toilet. In 't bon'. Te Petersburg stierf dezer dagen een zeven tigjarige dame Mevrouw PetrownaWaljeweka, die door een eigenhandig geschreven brief, welke op de tafel voor haar bed gevonden werd, de bepaling had gemaakt, dat zij be graven wilde worden, geheel gekleed in de kostbare, prachtige pelterijen, die zij bezat Zy had nichten en neven geen gelegenheid gelaten om de wereld op den mouw te spelden dat zy 'c uit bygeloovigheid deed, en de maat regel had genomen tegen de koude in baar eeu-ame rustplaats, want in den brief stond tevens de verklaring van haar zonderlingen wenscb. Haar bontmantel en andere stukken bont waren van zulk een buitengewone ichoonbeid, dat al haar nichten er evenzeer naar verlangden ze te bezitten, en het was haar ter oore gekomen, dat ze er gedurende baar leven reeds heftig over getwist hadden, zelfs dat ze aanleiding waren geworden tot een volkomen brouille tusEchen twee der dames... de helderste parel dus niets meer dan een stukje mosselschelp ; en bet ligt voor de hand te meenen, dat het op dezelfde wyze ontstaat. Toch is bet iets heel anders; zoo is ook diamant, qua grondstof en dus chemisch, gelyk aan houtskool, en toch is het heel wat anders, niet waar? Dat komt door zyn bouw, zijn structuur; zoo ia het ook met het paarlmoer en de parelen. Een paar figuurtjes kunnen dit sneller en beter duidelijk maken dan de beste besciryving. Het eerste stelt een mossel voor die pas gestorven is, en door een of ar der preparaat is gefixeerd cf styf werd bevroren. Dwars op de beide schalen is het dier door gesneden en ge kykt op de doorsnede; alle fijne bijzonderheden zy'n bij het teekenen weggelaten. Het dikke binnenste ia bet mogsellyf met den voet, die het dier by zy'n leven kon uitstrekken, de twee lapjes er naast zijo de kieuven met de kieuwholteer .tusscherj, dan vo'gt het gedeelte van het raoeaellijl dat de mantel wordt genoemd; deze sluit met zijn buitenkant tegen de schaal; zyn binnenkant is naar de lichaams- of man telholte gekeerd. Zoowel de binnen als buitenrand van dien mantel heeft een slijmvlies net als byna alle inwendige deelen van elk dierenlichaam; en het is dit slijmvlies of epithelium van den mantel, dat de kalkschaal afscheidt. Deze schaal EU bestaat uit drie deelen, een binnenste en middelste en een bnitenlaap. De buitenste is de opperhuid, de se is dun en vliesig en wordt by de schelpen die wy op het strand vinden meestal niet meer aangetroffen. Onder die opperhuid ligt een dikke laag, gevormd door prisma's van koolzure kalk met uiterst dunte organische Ze had dien tengevolge in alle stilte o ver legd.dat ze dezen twistappel niet onder haar verwanten mocht laten ... Met haar prachtig bont wilde ze de oneenigheid begraven... en aldus geschiedde. *** Laatste woord. De vrouwen hebben 't alty'd gedaan! Ik lees in een Duitsch moppenblad, dat voor dit malicieuse woord gestraft moge worden met een minimum aantal abonnéa: De eenige manier, waarop een man het laatste woord kan hebben ia een woordenstrijd met een vrouw is, dat hu 't haar door de telephoon toeroept en dan metsen af belt. Bar, hè? l. AI.LSGEA. iiiiiini lUMiiiiiiiiiiiiimiimiiiiiiiiiiMiiiiiMiiiiiiMliiiiiiiiiiiiiMiiiiimiii vliegjes er tusschen; dan komt de binnenste, die heel dun of dik kan zijn, al naar we een paarlmoer-schelp of een gewone schelp voor ons hebben. Is deze binnenlaag goed ontwikkeld, dan blijkt die te bestaan: niet uit prisma's die loodrecht op den schaal wand staan, maar uit uiterst fijne blaadjes, die evenwijdig met de schelp worden aangelegd. Hoe dunner en fijner die blaadjes, hoe fijner en kleuriger het paarlmoer wordt; en hoe grooter het aantal van deze vliesjes is, waaruit de binnen laag bestaat, des te sterker is de glans en gloed van het paarlmoer. Het tweede figuurtje geeft dit duidelijk aan, het is een sterk vergroote afbeelding (een dwarse doorsnee) van een stukje uit een paarlmoerschaal. Onder de opperhuid van den mantel ligt de bindweefsellaag; die brengt het voedsel aan voor den bouw van het parelmoer en de kalkschaal; de levende cellen van het buitenste laagje van dezen mantel, het slijmvlies dus, scheidt de stof af, die tot ongelooflijk dunne vliegjes verhardt en zoo het paarlmoer vormt. De kleur scbynt in hoofdzaak en gevolg te zyn van de structuur. Uiterst dunne vliezen vertponen hsel dikwyis paarlmoerkleur on verschil l g of ze uit zeepsop zyn geblazen, uit petroleum op water zyn gemorst of uit koolznre kalk zijn afgescheiden tegea een laag kristallen. Dit alles is tamely k prozaïsch, nog meer ontnuchterend zyn de laatste mtdekkingan over het ontstaan van de parel. De echte, los en »ry' van het mossellichaam liggende parele ontstaan door een zee kleinen worm, een gewone parasiet van de moseels. De larve van dezen worm hecht zich vast op den mantel; en op die plaats ontstaat, evenals bij een gal op een blad, een holte, een kuiltje, en ten slotte een larvekamer; dat wil dus zeggen, het mossellicbaam omsluit de vreemde gast met een blaasje, een huidje, en dit huidje scheidt, e venals de rest aan zyn buiten zijde parelmoer af. Blijft het blaasje als een plooi met de rest van de mantelhuid verbon den, dan ontstaat er een vastgehechte, c f ean halve pare), of wel de beroemde parel op een steel. Zakt het blaadje diep door, zoodat het een geheel rond balletje wordt, dan wordt het een vrije parel. Dit kan echter alleen het geval zyn als het larfje in zyn paarlmoerenhuisje sterft; dan vormen ziott jaar op jaar nieuwe lagen om den bo). Blyft de parasiet gezond, dan komt na een poos het diertje uit zijn woning en gaat verder ergens anders zijn parasietenlevep voorzetten; de parel is dan verbroken en gaat meestal te niet. Dat is de regel; het sterven is uitzondering en daar door zyn en blijven de parelen zeldzaam. E. HKIMAKS. ^Jka,aJl