No. 1791 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Aanval van havik op atraia vogel. «r hierbij sqn gereproduceerd, met «maak oitgesnedev. De figuurtjes werden bewogen door twee stokjes, aan de achterzijde aangebracht. Het tooneel waarop gespeeld" werd, was afgescheiden door een dun laken, waarachter iel licht brandde, geheel ala nog tegenwoordig de manier is voor tooverlantaren of chineeeche schimmen. i 4r ** Krijgsgevangenen. De voerstelling duurde van 's avonds tot da volgenden morgen. Het spel was meestal bizonder romantisch en mee door de beste dichters van dien tijd geschreven en deverlooner was zelfs een beroemd man: hq was trouwens zooveel als een opper journalist van zijn tijd. Politieke onderwerpen waren in zijn schouwburg immers aan de erde van den ETtNSCriAPPEÜJKE Zoue-aMl. illes wat op aarde gebeurt, kan alleen ge schieden doordat de zon in ontzaggeljjke hoe veelheden arbeidsvermogen over de aarde -uitstort. Een paar voorbeelden mogen dit verduidelijken. Door verschil in bestraling ?door de ion, wordt de lucht ongelijk verwarmd «n er ontstaan Incbtstroomingen die als wind" arbeid kunnen verrichten, door het drijven van windmolens, windmotoren, zeil schepen e.d. Alle arbeid, die In deze gevallen verricht wordt, il dus eigenlijk door de zon verricht. De zonnestralen stellen een plant in staat voedsel te maken uit het koolzuur dat in de dampkring zit. liet dit voedsel groeit de boom en er ontstaat o.a. hout, dat als stookmateriaal warmte geeft, of in machines gestookt, de stoom levert die de machine drijft. Dan nog: het lichaam van ?de plant wordt door de dierenwereld als voedsel gebruikt; dit voedsel verbrandt in ons. lichaam en geeft onze spieren het noodige arbeidsvermogen om arbeid te verrichten, zelfs geestelijken arbeid. Alles wat de mensch doet of denkt, is dus verricht door de ion, al is 't dan ook langa een zekeren omweg. Het arbeidsvermogen dat de zon ons dagelijks toezendt is gelijkwaardig met een onuit sprekelijk getal paardekrachten. Een deel hiervan wordt door ons gebruikt zooals ik aangaf; een groot deel gaat echter ongebruikt -verloren. De voorraad die de aarde vroeger kreeg, is voor een deel vastgelegd in steenkool, die, zooals men weet uit planten is ontstaan, dus ook weer ten koste van zonnearbeida-ver mogen. Wanneer wij nu stoommachines voeren met steenkool dan gebruikt men dus een eenvoudig middel om dit zonne-arbeidsvermogen om te zetten in dadelijk bruikbaar arbeidsvermogen. Toch heeft dit eenvoudige middel bezwaren. Er gaan in onze beste machines nog altijd ontzaggelijke hoeveelheden arbeidsvermogen, uit de steenkool vrijge komen, verloren. De verhouding tusschen den verrichten arbeid en den arbeid die verricht had kunnen worden als er niets verloren ging, is het zoogenaamde nuttig effect der machine; dit effect is in ideaal-toestand 100 pCt., maar is in werkelijkheid veel minder, dag, terwrjl h\j als alle ver standige redacties schakin gen en gevechten, en, met het oog op zijn tijd heiligengeschieienissen en magie bij wijze van varia" aller minst versmaadde. Tegenwoordig nog kan men in een klein caféin een der achterbuurten van Cairo het schimmenspel gaan zien... maar de ge bruikte figuurtjes zijn lang zoo fijn en artistiek niet meer uitgevoerd ala die, welke door dr. Kahle ge vonden werden. De reden, waarom deze figuurtjes zoo zeldzaam zyn, is, dat ver scheidene heerickera over Egypte ze Heten verbranden als aanbrengers van onheil. De legende ia dan ook in staat een Epyptiachen vorst bang te maken, «la ce niet door een slimmen Egyptitchen vorst (om zijn lastige schouwburgpolitici te nekken) ia uit gedacht. Zjj Inidt aldus: .Op een trouwfeest in de 17de eeuw werd wierook gebrand. Deze wierook trok plotseling de slechte geesten aan, welke leven gaven aan een atel schimmenfignurtjes, die uit zich zelf begonnen te bewegen. Dit ver baasde hun me as t er zooieer Drankventer. Dienaar. dat hq de tekst van het schaduwspel, dat juist aan den gang was, door elkaar opzei. Daarop opende de aarde zich en verzwolg hem en zijn vijf helpers. Na dien tüd durfde niemand meer dat bepaalde spel te speler. En de schimmen-schouwburgen waren van toen af in miscrediet. M. C. CtariTari, Men kan niet schijnen wat men niet i?," schrift het Bbl, en nu is voor ons alle aardigheid van het schijnen af. « Onder de moeilijkste constructies rekenen wij de tegenwoordig-deelwoord-constinctie. Zelfs de N. B. Ct. kan er niet mee overweg. Dit neerschrijvende," zoo lezen wij in dat blai, is het geens-ins onze bedoeling te tlllllllllllllllllltllllMIIMIII iiiniiiiiiiiiiiiiimiii lltllHIUIIIIMmlIMIIItllMMIIIMIIIII Fig. 1. OVERZICHT VAM EBNI ZONNE-MACHINE. De doozen met glazen dubbele-deksel en zijspiegels staan in lange rijen achter en naast elkaar. De stoom, door de opgevangen zonnehitte ontwkkeld in de doozen gaat door de groote afuoerbuis (die links gotd zichtbaar is) naar de machine, recht» onder het afdak. hoogstens 15 pCt., en zelfs dit wordt zelden bereikt. Ean tweede bezwaar is, dat de voor raad steenkool niet onbeperkt is. Juist heeft de bekende S ir William Rameay bij een presidentieele rede voor de British Association een waarschn wende stem laten hooren om de aandacht er op te vestigen dat in zeer goed afzienbaren tijd de steenkolenvoorraad in Engeland uitgeput zal zijn; in 175 jaren jaren is alles totaal uitgeput. E a" voegt hij hierbij laat niemand lachend zeggen dat 175 jaar een zeer lange tijd is; in het leven van een volk is 175 jaar niets''. Herhaaldelijk heeft men daarom geprobeerd het arbeidsvermogen dat de zon ons toezendt en dat wij verloren laten gaan, op te vangen en te gebruiken. Toes'ellen zijn bedacht om het arbeidt vermogen van eb en vloed te gebruiken; men heeft gaten willen boren in de diepere heetere aardlagen om zoodoende de eigen aard-hitte te ge bruiken voor arbeidsverrichtingen. Zoo heeft men ook machines gemaakt waarbij de zonnewarmte opgevangen wordt door spiegels of lenzen, om zoodoende dadelijk de voorraad te gebruiken. Deze methode, die in een on standvastig klimaat zooals 't onze, waar de zon zeer ongeregeld en maar zeldzaam schijnt, niet goed t e gebruiken zijn, levert in andere aardstreken bruikbare resultaten op. Men, kan hierbij n°g op zeer verschillende manieren te werk gaan. Door middel van spiegels of Fig. 2. LAQE-DBUK-MACHINE MET Achter de machine ziet men de TOEBKHOOREN, EN IRRIGATIE.POMP. rijen doezen met glazen deksels. lenzen kan men de zonnestralen conceutreeren op een klein oppervlak om dan water aan de kook te maker. Het apparaat vereischt echter te groote aanlegkosten, terwijl het voortdurend op de zon gericht houden ook een groote last geven by dat eoort toe stellen. Ook het gebruiken van ketels met vloeistoffen die veel lager kookpunt hebben dan water, en die dus bij veel geringer ver warming reeds dampen geven, die arbeid kunnen verrichten, heeft groote bezwaren. Zoo zijn aether, vloeibare ammonia e.d. ge bruikt, zonder echter voor de practijk bruik bare uitkomsten te geven. Een toestel dat de zonnewarmte dadelijk gebruikt moet aan de volgende voorwaarden voldoen: een zoo groot mogelijk effect, lage aanlegkosten, en lage onderhoudskosten, lange gebruiksduur, en niet te veeleischend op 't gebied van geoefende werklui. Terwijl, met een enkele gunstige uitzondering, die te wijten is aan bijzonder gunstige omstandigheden, deze toestellen, nog niet in de praktijk veel nut opgeleverd hebben, is er tenminste ean inrichting, die in de praktijk goede diensten bewezen heeft, zonder al te veeleischend te zijn wat de plaatsalytce omstandigheden be treft. Frank Shuman heeft na vele over wegingen en proeven een bruikbare zonnemachine gemaakt. Het is waar dat hij daarbij niet een constant-doorwerkende machine noodig had, daar hij het toestel voor irrigatiewerken gebruikt, zoodat alleen wanneer de zon scheen en de machine gedreven werd, het werk noodig was. HU wilde een machine bouwen die uit verschillende eenheden be stond ; hoe meer eenheden gecombineerd worden tot n geheel, des te voordeeliger zou het zijn. Da aanlegkosten moeten laag zijn, al behoeven zij niet zóó laag te zijn als een gewone stoommachine, omdat na dezen aanleg toch altijd het groote voordeel komt, dat er geen brandstof noodig is. In theorie kan men, de zonnewarmte opvangend (zonder concentratiemiddelen) op een vat, dat absoluut geen warmte verliest, die eenmaal ontvangen ie, de temperatuur in dat vat laten stijgen tot 500°Celsius. In de praktijk is 't onmogelijk om een dergelijk totaal gebrek aan warmte-verlies te verkrijgen, maar men kan toch het warmteverlies zér beperken en zoodoende nog een temperatuur van een paar honderd graden Celsius bereiken. Shuman's eenheid bestaat uit een houten doos, bedekt met twee glazen platen, waartusschen een afatand van 2.5 c.M. is open gelaten. De doosbodem staat op een 5 cM. dikke kurklaag en twee lagen waterdicht karton, om warmteverlies te voorkomen. In de doos bevindt zich een metalen water ketel met een toe voer-waterbnis en een afvoer-stoombui?. Elke doos staat op een Stellage dat 75 cM. boven den grond zich verheft, zoodat men in staat is den doos glaswand loodrecht op de invallende zonne stralen te stellen, wanneer de zon haar hoogste punt heeft bereikt. Deze instelling behoeft in de praktijk slechts om de drie weken te gebeuren. Natuurlijk vallen de zonnestralen 's morgens en 's middags schuiner in, maar het effect is groot genoeg. Goedkoope platte spiegels staan aan twee zijden van de doos om de toegevoerde zonnestralen te ver meerderen. De verschillende eenheden n.l. de doozen staan in rijen naast en ackter elkaar; alle toevoer- en af voer-buizen zijn verbonden met een groote toevoerbuis voor water en een groote afvoerbnis voor stoom. Ia fig. l ziet men de rijen doozen staan met deze groote buizen er midden doorheen loopend naar de stoommachine.die rechts onder een afdak staat. In fig. 2 staat de stoommachine zelf afgebeeld, die gebouwd is als een lagedrnk machine met condensor, enz. Ia fiar. 3 ziet men de borfd-stoombnis tujschen de voorste rij doozen te voorschijn komen om DE- STRIJD -TEGEN ? HET-ALCOHOLISME Op verzoek van de Nederlandeche Vereeniging tot Afschaffing van Alcoholhoudende Dranken teekende Walter Crane een propaganda-prent (38/58 c.M.), welke wij hierbij reprodnceeren. De prent stelt voor hoe (ter linkerzijde) het Nienwe Maatschappelijke ideaal" den draak van den alcohol met pijlen en met een doodbrengenden spies (?kracht van de open bare meening, maatschappelijke en politieke actie") te lijf gaat. De Draak, zelf zwevend op zijn vleugels Armoede" en Ellende", hondt zich geklemd aan.de rota Schatkistbelangen bij den Drankdnivel". Op den achtergrond de fabriekshel en bedompte woningen", die boven den poel uitkomen waarin aan drank verslaafden vergaan. Wij doelen, om het goede doel, gaarne mede, dat deze propaganda-prent voor 35 cent, (?6.25 voor iedere 25 stuks) verkrijgbaar is bij den uitgever J. Kuiken Jzn., te Sr. Anna-Parochie. MiimiliHlliMiimilllllmiMiiiiMMimiimMmilimMMimmiMiiiimiHiHllMl treden in eene beoordeeling van het verledene." » De Porte ia bereid het verbod, dat de stoomschepen de Dardanellen niet mogen passeeren, in te trekken." (Tel.) Zou er nog kans bestaan dat het bevel om te verhinderen dat het niet-passeeren verboden wordt, ingetrokken werd? * Het p.q. Bandoeng, van Rotterdam naar Java, arriveerde 28 Sept. te Ham burg." (Avondpost). Het blijft een teleurstelling, a's men op Java gerekend bad. Maar bij zoo'n gelegen heid is het zaak niet zijn humeur te verliezen en de stad maar eens te gaan zier. Hamburg is altijd een heele mooie stad. De heer R., die een sedert overleden koelie vóór diens dood lichamelijk kas tijdde, week uit naar Singapoer, maar werd op last van de jastitie aangehou den." (Tel) Wij hopen dat de heer R. streng gestraft zal worden, liefst met gevangenisstraf, maar dan vooral lichamelijk, en zoo mogelijk, vóór diens dood. * Jammer, dat zijn uitspraak niet steeds duidelijk was, zoodat hij voor de toe schouwers moeilijk waste volgen." (Tel.) Het ia in zulke ge f allen, dat de binocle goede diensten kan bewijzen. naar de machine (rechte) te gaan. In deze afbeelding is de stand van de doozen en de platte spiegels goed te zien. De werking van elke doos doet denken aan die eener broeikag. De stralende zonne warmte die het glas gemakkelijk passeert, verwarmt de inhoud van de doos, maar deze warmte ban niet meer terug door het glas. De dubbele glasplaat van Shuman's doos versterkt dit verschijnsel doordat de lucht laag tastenen de glasplaten de naar buiten willende warmte slecht geleidt. Zoodoende stijgt de temperatuur binnen de doos tot een zoo groote hoogte dat het water in de ketel gemakkelijk aan de kook raakt. De stoom wordt weggevoerd naar' de machine, waar de zuiger er door in bewe ging wordt gebracht. In fip. 3 is te zien hoe de veiligheidsklep, die zich bij het kruisje beiindt bij de knievormige buiging der stoombuis, stoom laat ontsnappen. Deze klep werkt zoodra de stoomdruk een kwart atmospheer overdruk heefc. Dit ii rnim voldoende voor de machine-werking. Op deze wijze werkend kretg Sbuman een goed resultaat. Reeds gernimen tijd geeft de machine genoeg arbeidsvermogen om ruim 13.000 Liter water per minuut 11 Meter hoog te pompen voor de irrigatie. Dit staat gelijk met het werk van een stoommachine van ruim dertig paardekracht. Een voordeel van deze zonne-machine is zijn gemakkelijke verplaatsbaarheid, en het gemak waarmee nieuwe eenheden bijgevoegd kunnen worden; een machine van eenige duizeude paardekrachten is gemakkelijk te verkrijgen. In een drorg klimaat en ver van de onzui verheden eener stads- atmospheer die veel zonne-warmte absorbeert, zal het effect der machine nog veel grooter zijn. Ook in tropische streken zal het e ft eet nog grooter worden. De aanlegkosten van een Shuman zonnemachine zijn slechts tweemaal hooger dan van eer gewone stoommachine met hetzelfde etoomvcrmogen, terwijl verder elk stookmiddel overbodig ie. Al is Shuman's eigen voor'pelling, dat binnenkort op 10 pCt. der aardoppervlakte elk andere machine vervangen ra', zijn door een zonne-machine ah er geen waterval in de buurt is, die nog goedkooper werkt, niet geheel au serieus te nemen, toch ia de practuche waarde zijner vind ng groot. P. VAN OLST. Fig. 3. VEILIGHEIDSKLEP, AFBLAZEND BIJ 1/4 ATMOSPHEEB STOOMDRUK. Links itait de voorste rij dtoien, waarvan de dubbele glasdeksels en de spiegels goed te zien zijn. Uit 't midden der rij komt de stoombuis te voorschijn, die knievoimig ombuigt. Bij X 2'' de werkende veiligheidsklep, met een witte stoomwolk; rechte slaat de machine.