Historisch Archief 1877-1940
N°. 1792
DE AMSTERDAMMER
A°. 1911.
WEEKBLAD VOOK NEDERLAND
OrLcLer redactie -ran. HUDr. ZEI. IF. L. "WTESSHsT<3-.
Dit nummer bevat drie bijvoegsel.
Uitgevers: VAN HOLKEMA &.WARENDORF, Keizersgracht 333, Amsterdam.
Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No 124).
Abonnement per 3 maanden / 1.50, f r. p. post ? 1.65
Voor Indiëper jaar, by vooruitbetaling mail 10.
Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar 0.12'
Zondag 29 October.
Advertentiën van 1?5 regels ? 1.25, elke regel meer / 0/25
Advertentiën op de fmanlieele- en kunstpagina per regel . . . . , 0.30
Reclames per regel 0.40
INHOUD:
TAN VERRE EN VAN NABIJ: Joban
Braakensiek. Biaakenrfekhnlde.
Huldigenie woorden van minister H. Coljjn,
ond'goav.-gen. W. Rooaeboom, Staatsraden,
mr. T. M. C. Asser en mr. P. Cort van der
Linden, de Voor si tt er s der beide Kamers, de
leden der Parlementaire fracties, vele leden
van Eerste en Tweede Kamer, Kunstenaars,
Hoogleeraren, enz. BERICHTEN.
FEUILLETON: Tle bekeerinu van Sjoep,
door Frlts Hop man.- 7BODWENRU8RIEK:
Het femiatam» .n Finland, VI, (slof).
door Emma Baltiman. ' Recht ea Set s i,
door N. M de W. H. Vrouwen als
reentem in Marokko, door A. W. - ALLERLEI,
«oor Allegra. UIT DE NATUUR, dcd
E. Heiraans. Johan Braakensiek, De
Amiterdammer (oaet af o. door J. H. Rösging en
anderen. CHARIVARI. Een Italiaansch
afgevaardigde, door P M. Wa. Een
ingckankerd migbrnik, door 8. Zorg vcor
bet welzjjn van den Neder), soldaat door O.
Een snel en goedkoop recht, door P. M.
Wa. Brief van een bezem-milicien aan
sjjn rneiej», door Jager. ' FINANOIEKLE
J3S OBCOHOMISCHE KRONIEK, door
v. d. M. en 7. d. 8. icHAAKSPEL.
DAMRUBRIEK. ADTERrENTIEN.
ty
an
en van
Johan Braakensiek.
DJ heer J. de Koo, wiens invlosd op
de huidige journalistiek een machtige
is geweest, heeft vijf-en-twintig jaren
geleden, toen hem Braakensiek werd
voorgesteld en hij zijn werk leerde ken
nen, begrepen wat deze teekenaar voor
de NederlandEche pers kon worden, en
liet kostte hem, die zoo uitermate
scherpkantige natuur, geen moeite (zóó gaf
Braakeisiek ia teekeniig het hem liefste
kleed voor zijn geest) onzen teekenaar
blijvend aan de Amsterdammer te ver
binden. De geschiedenis van Johan
Braakensiek, dien wij dezen Zaterdag
huldigen, werd aldus n met die van
het Weekblad, zooals hjj n werd met
het leven en het streven van onzen
krachtigen oud-hoofdredacteur. De Koo
had een pen ; Braakensiek, ten volle zich
zelf blijvend, was hem een lerende stift.
Bovendien : wist de Koo het niet, Braaken
siek vulde hem aan: met den scherpen
blik van den artiest, met de oubolligheid
van zijn Hollandschen aard. Wij doen
Braakensiek geen onrecht en handelen
gewis in zijn geest, die een geest is van
oprechtheid en beminnelijken eenvoud,
door hier reeds bij de eerste woorden, die
wjj den vriend en den stut van ons
Weekblad wijden, op deze durende samen
werking den nadrnk te leggen. Wij
weten, dat het hem aangenaam moet
zijn aldus historisch te worden verbon
den aan den man, die de richting aan
gaf van dit blad ; die door velen, maar
nimmer door hem werd miskend ; en die,
al is zijn edele geest niet meer onder
de levende niet te scheiden is van dit
feest.
Vijf en twintig jaar lang, week aan
week, zoo is het dus, heeft Johan Braa
kensiek in een pakkend beeld samengevat
wat zijn landgenooten voelden. Ook hierop
leggen wij ten volle den nadruk. Vijf en
twintig jaren lang was Braakensieks
prent de meest Nederlandsche uitdruk
king van Nederlandsen lief en leed, uitte
.zjj echt Nederlandsehe verontwaardiging
?of meegevoel, meermalen was ze het
Nederlandsche geweten. Een kwarteeuw
lang heeft Johan Braakensiek gesproken
naar het hart van ons volk.
Is het wonder, dat men toestroomt
om zulk een representatief burger te
huldigen, en dat de brieven en feestelijke
artikeltjes ons in massa bereiken P Is
.het wonder dat wij verheugd zijn en
trots ch tegelijkertijd f
* .*
Zoo men rondziet op deze bladzijden,
:zal men namen vinden van maatschap
pelijk grooten, die over de vele, soms
hooge schuttingen van politiek en ander
verschil, den kunstenaar met vriend
schappelijke warmte de hand drukken.
Er waren er bij, die in een, hunne bij
drage begeleidend schrijven aan de redac
tie, geestdriftig gewaagden van onzen
Braakensiek". De lezers kunnen niet
weten laten zy ons veroorloven uit
de school te klappen dat ook zér
lage sommetjes by de Hulde Commissie
zijn ingekomen, kleine penningskens"...
van werkelijk ontroerende vriendschap
getuigend, óók uit de kleinere klassen...
Want overal, in alle rangen en standen,
vindt men Braakensieks vereerders!
Het is waar, men kan ook den teeke
naar ter eere wel zeggen, dat hij het
er naar heeft gemaakt"! Hoe heeft hij
gearbeid in al die jaren! Hoeveel
duizende platen heeft hij vervaardigd,
waarvoor de voorbijgangers hun neuzen
drukten op de vensterruiten, om toch zoo
veel mogelijk ervan te zien; platen, die
in den familiekring van hand tot hand
gingen, en gaan! Hoe heeft hij onze
tijdgenooten, hoe heeft hij een heele periode
van Nederlandsen burgerleven begrepen !
Van oorsprong genre-schilder in den
trant van Bikker Korf, was hij reeds
daardoor Hollander van den ouden en
goeden stempel, en toen hij met zijn
sterk instinct voor compositie, zoo noodig
voor de prent", de taak aanvaardde
van het wekelijks produceeren,
was Braakensiek, vóór hij zijn werk
eigenlijk nog goed meester was, het reeds
zijn publiek. Men verstond hem d a d
e1 ij k. Het moet in die dagen geweest
zijn of men op dezen teekenaar had ge
wacht! Zelf zeer eenvoudig, frok (mutatis
mutandis: als Yader Vondel) het statige,
het deftige in de hoogere burgerij hem
aan. Het typige in de Amsterdamsehe
volksbuurten was hem, gelijk aan van
Maurik, een lust, waarbij hij geestelijk
vanzelf op een afstand bleef. In het rustig
realisme lag zijn aard, naar het klassieke
trok hem de Hollandeche traditie en
eigen voorkeur, naar de bij ons beminde
romantiek zijn gevoelig hart.... Zoo
is hy veelzijdig, *>n naar alle zijden door
en door Nederlandsen. E m spiegel van
een tijdvak, een der blijvende teekenen
van ons Holland deze vijf en twintig j iar.
Aan Johan Braakenaiek dankt De
Amsterdammer: zijn naam ver buiten de
grenzen. Als teekenaar ging deze naam
boven het Weekblad uit, toch blijvend
daaraan verknocht. Braakensiek! wij zijn
u verplicht, wij kunnen u als men?ch
en kunstenaar van ganscher harte hul
digen, wij zijn u dar kbaar, voor wat ge
gedaan hebt en bij voorbaat trotsch op
wat ge nog zult doen.
Braakensiekhulde.
Yan alle zijden vloeiden ons de huldi
gende bijdragen toe. Z. Exc. Minister
H. Oolijn, de Ministers van Staat Mr. T.
M. C. Asser, Dr. A. Kuyper en Jhr.
Mr. A. F. de Savornin Lohman, de
oud-Gouverneur Generaal W. Roose
boom, de Voorzitters der beide Kamers,
de leiders van alle de zeven Parlementaire
fracties, de oud-voorzitter Jhr. Mr. J. Roëll,
verscheidene oud-ministers, waaronder
Staatsraad Mr. P. W. A. Gort van der
Linden, vele Eerste en Tweede Kamer
leden, leden van den Amsterdamschen
?&L *^^ £*. 73
^^<3t^r^
-<s^^
--£? "2 ,»
:fr ^ j^^-sf, ^L^.^w
^-^~~ x x
offisr^t- -2^-e- ^"^.^f-i^^i^? ^e-*^ o,, <, ^^ ^
^^ / XX
j^^- ^.~ &*^*^ ?y^,-, ?i *>^ ^.
V ^^
?>*S » ^ ''
J&' ^?£""* <**&**£ ~^ ^-^- -fé^ ^^-^
. / ,/
r^^7. ^r. ^
?^
(Op Staatsraad Assers voornaam had Johan Braakcnsiek zich, in verband met een vergadering in Burgerplicht, deze woordapelin
van het To be veroorloofd. REU.)
Gemeenteraad, Nederlandsche
Hoogleeraren, Letterkundigen, Schilders, en at dere
kunstbroeders, vrienden van ouden datum,
gaven aan onzen oproep gehoor of zonden
uit eigen beweging hunne woorden van
dankbare hulde voor onzen jubilee ren ien
teekenaar.
De door OES en door Johan Braaken
siek hooggeschatte politieke teekenaars
Albert Hahn en Louis Raemaekers
beeldden hem af in prenten, die het
ons een eer is in reproductie aan dit
nummer toe te kunnen voegen.
De hulde van een Algemeen Comit
gewerd Braakensiek op dezen Zaterdag
middag. De leden van het Comitéwaren :
Prof.' Dr. Hector Treub, Voorzitter,
J. H. Rössing, Secretaris, B. C. E.
Zwart, Penningmeester, Prof. Aug. Alleté,
C. W. H. Baard, Charles Boissevain,
G. H. Breitner, John Grand Carteret,
Dr. Joh. Dyseriisck, J. Eggink Dz., Jac.
P. R. Galesloot, S. de Geff8, Johan Gram,
Dr. H. E. Greve, Albert Hahn, J. W F.
Haverkamp, Gerard Hekking, Dr. J. v. d.
Hoeven Leonhard, A. B. van Holkema,
Prcf. Bart van Hove, M. Heyl, Mr. J.
A. Levy, Simon Maris, Jan Maandag,
Justus van Maurik Jzn., Mr. Aug.
Mesritz, Dr. E. D. Pijzel, Louis
Raemaekers, A. Reyding, Jhr. A. W. G.
van Riemsdijk, W. J. Steenhcff, J.
Valkhoff, S. Warendorf J r., Mr. H. P.
L. Wiessing, Willem Witsen.
Johan Braakensiek door Staatslieden gehuldigd.
Tropisch Nederland noemde Baissevain onze schoone Aziatische bezittingen en
hij wilde daarmee uitdrukken hoe Indiëeen deel van onszelf, van ons verleden,
onze traditie en ons leven is. Inderdaad, óók een deel van ons Nederlandsen leven!
En dat dit zoo is, danken we voor een niet gering deel ook aan arbeid als die
van Braakensiek.
Bijna geen Europeesch gezin in Indië, althans in de ontwikkelde kringen der
samenleving, of De Groene, en dus Braakensiek, doet er met de leeatrommel eiken
Zaterdagavond zijn intrede in den hulsel ij kern kring.
De invloed van zijn teeken stift is er groot.
Ook dankt bijna ieder, die eenige jaren in de tiopen doorbracht, hem menig
gerot vol oogenblik.
Er zijn dan ook stellig zeer weinig Nederlanders wier persoonlijke invloed op
de Europeesch e samenleving in de tropen zoo groot is als die van Braakensiek;
en er is wel niemand die zoo vaak als hij tot vervroolijking van het somwijlen
eentonige Indische leven heeft bijgedragen.
Ook dat is een reden om den kunstenaar te huldigen, die de politiek 25 jaren
lang in beeld heeft gebracht.
H. COLI.IX,
Minister van Oorlog.
Gaarne breng ook ik aan Johan Braakensiek mijne hulde. Op zijn werk
schijnt mij toepasselijk het versje van De Génestet:
Haast al te pikant" is juist van pas.
Want zoo het niet op 't kantje was,
Dan waar 't ook gauw
Weer wel wat flauw! W. ROOSEBOOM,
Oud-Gouvern.-Gen. van Ned.-Indië.
Aan de Eedactie van de Amsterdammer, Weekbl,
Zeer gaarne voldoe ik aan uw verlangen. Braakensiek heeft 25 jaar
lang onze politiek verbeeld, scherp inprentend zonder te kwetsen. Zijne
huldiging is ten volle verdiend.
CORT v. D. LINDES.
Johan Braakensiek door het Parlement gehuldigd.
DOOR DE VOORZITTERS DER BEIDE KAMERS:
Hoewel niet altijd instemmende met den indruk, dien een bepaald feit op den
geëerden jubilaris blijkens zijn illustratie maakte, breng ik echter volgaarne hulde
aan het onmiskenbaar talent, de vruchtbare verbeeldingskracht, de geniale uit
voering, en de kiesche uitingen van zijn humoristischen geest, die schier al zijn
teekeningen boven de meeete van dien aard verre verheften.
Talenten zijn den mensch van Go l geschonken, verantwoordelijk is de mensch
voor het gebruik dat hij er van maakt.
Da heer Braakecsiek, die als teekenaar zijne talenten veelal bezigde om anderen
op hunne gebreken ta wijsen en dat doet om hun tevens de waarheid te zeggen,
breng ik gaarne op zijn 25 jarig feeet een blijk van sympathie met den wensen
dat hij zich nog lange jaren moge verheugen in de toename zijner bewonderaars,
ook wegens de artistieke wijze waarop zijn teekeningen steeds zijn uitgevoerd.
DOOR DE LEIDERS DEI; ZEVEN PARLEMENTAIRE GROEPEN:
'm*
fat-A P>-r .
'Vrutx
h>-o
foc*_aj2&»,
/
~S/?a
"? ??
<Ho Ci
, t-, . (Ti-«-
1-n-aU,
k»
(^tnA
h "l V -X ? //
/«&(*? *- * -A >/
(Ojk mij heeft Br. mear dan eens duchtig toegetakeld, maar toch altoos zoo,
dat 'k er zelf schik in had en er soms onbedaarlijk om kon lachen. Zijn plaat was
nooit door spot of hoon ontsierd, en op giftige satyre of verguizing was hij nooit
uit. Geen schram bleef, er daarom op mijn gelaat, geen krab op mijn hand van
over. Ofltadeld heeft Br. de carrieatuur nooit, en bij het boozeslagcarricafuristen,
dat met de dolk rondsluipt om te wonden en dan nog in een wonde gif druppelt,
viel deze grootmeester nooit in te lijven. Zeer-doen was nooit zijn toeleg, vaak
deed hij ook mij goed. Daarom zij op zijn feest aan den jubelaris ook mijn dank
ongeveinsd aangeboden, als 't mag met aanbeveling voor het vervolg.
Den Haag, 22?X-'ll. Dr. A. KUYPER.)
.-es£^- ?
(Wat verbiedt iemand lachend de waarheid te schilderen?
JH». MR. A. F. DK SAVORMN LOH.VA.V)
_J