Historisch Archief 1877-1940
H<X 1794
DE AMSTERDAMMER WEEK;BL.A,D V O O R N E D E R L A N D.
V^OUWBN^UB^IBfi.
nu Mi,
Op 12 October verzond de bekende en
beminde dominéAnna Shaw een telegiam
aan Martine Kramers, de redactrice van
Jut Sujfragii, het Maandblad van den Wereld
bond TOOT vrouwenkiesrecht. Dit telegram
bèhélsae slechts n woord Victoryl
Maar dat ne woord heeft groote beteekenis l
Het beteekent, dat in den Staat Californi
het vrtmwenkieSHcht ia aangenomen.
Deze Staat, die door zijn groote
vruchtencultures steeds in verbinding is met Europa
«n om z^n natunrachoon het meest bereisd
woidt, beeft gezorgd, dat de vrouwen een
zetde eter op haar propaganda-vlag kunnen
plaateen.
Pessimisten zullen dadelijk wijzen op de
kleine meerderheid, die er bjj deze stemming
geweest is; maar de ondervinding heeft ge
leerd, dat daar, waar het vrouwenkiesrecht
in praktik is gebracht, de meeningen zich
flpoedig wijzigden. Heeft niet onlangs Sir
Joaep Ward, Minister-President van Australië,
in zjjn officieel verslag aan de Engelgche
regeering verklaard, dat, waar het vrouwen
kiesrecht in zijn laad indertijd slechts met
twee stemmen meerderheid verkregen was,
er thans geen twee mannen meer zonden ge
vonden worden, die er tegen zonden stemmen.
Onderwijzeressen, klerken, stadenten, kort
om allerlei vrouwelijke beambten nit Staten,
waar het vrouwenkiesrecht reeds is ingevoerd,
hebben hare zomervacantie opgeofferd om
de vronwen in Californiëen Wisconain te
gaan helpen. In dezen laatsten Staat zal ook
spoedig een beslissing vallen.
In n jaar hebben de vronwen in Amerika
twee overwinningen behaald I 10 November
1910 in den Baat Washington en 10 Oc ober
1911 in CaliforniëI De practieche
Amerikaaneche mannen beginnen zeker in te zien, dat
het meer in het belang der maatschappij is,
al de energie, die nu door de vrouwen ge
bruikt moet worden om recht te verkrijgen,
in het algemeen belang aan te wenden.
* ?*
Op een boottocht naar Grlpabolm, welke
door de Congresleden, die in Juni in Stock
holm vertoefden, gemaakt werd, was onze
stuurman.... een stuur vrouw l
Natuurlijk waren wij er als de kippen bij,
om haar te interviewen. Deze flinke jonge
vrouw was beambte op een groot kantoor.
Haar vaeantie bracht zij meest op het water
als «tnurvronw" door.
iililiniiiiillltliiimiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiii iiiMiiiiimimimiiiiiiii
UIT DB NATUUR
CDLI. Barbarossa.
Merkwaardig, hoe een geheele landstreek,
een geheel gebergte ? niet zijn bosschen en
-velden, zijn steden en dorpen, eenwen lang
bezocht kan blijven door den geest van een
geschiedkundige persoonlijkheid. En in het
geval van Keizer Barbarossa nóg wel door
een persoon, die zeer waarschijnlijk maar
heel weinig te maken heeft gehad met de
Streek, waar de toerist van tegenwoordig door
«lies en nog wat aan hem wordt herinnerd.
Namen van straten en pleinen, van hotels
en kcffiahnizen, van scholen en fabrieken,
, van «rotten en bergen, heti is daar ginds in
; oen Kyfpranier: Barbarassa und- kein Ende;
.tot de vogels toe herinneren aan den ouden
keizer; ieder die er een raaf ziet opvliegen
zegt dadelijk daar heb je een
Barbarossavogel.''
? En ze vlisgen er vrij rond, de raven,
beschermd . als te zijn door de legende zelf.
Ik heb er- -een op, twintig pas afdtand een
muis.zien eten. Eigenlyk moest dat niet,
de raven moesten juist verdreven zijn, want
volgens .de legende, niet waar, zon Barbarossa
bij zijn ontwaken de küflnstige vogels het
zinnebeeld van de tweedracht onder de
Dnitaehe vorsten en volkeren verjagen en
de eenheid en grootheid van het Duitsche
rijk herstellen. Nu heet het dat Barbaroisa
ia ontwaakt. 6e ziet hem de oogen ops'aan
en de hand door den rooden baard strijken,
om die los te rukken nit de roode rots waar
de haren in tqn slaap doorheen gegroeid
waren; maar de raven zij a er nog.
Prachtig, indrukwekkend door de heerlijke
samensmelting ven kunst en E at uur, van
werkelijkheid en ver beelding is dat geweldige
bouwwerk daar boven op de hooge roode
conglomeraatrotsen.Ala ge van het zuiden door het
hooge loofbosch er heen wandelt, si gen ze,
bij een kromming van het smalle boscbpad,
plotseling voor u op nit het dichte donkere
gebladerte; en al zult ge, evenmin als ik, er
bleek bij worden en de tranen in de oogen
krqgen, zooals bij mijn Dnitscbe reisgezellen
het geval was, de indruk dien de Kyff ?
au-erberg met het gedenkteeken en de ruïnen op
iemand maakt, die ze voor het eerst tegen
den hemel ziet afsteken, is machtig diep.
Neen, het is voor ons Hollanders geen
pelgrimstocht, zooala voor de meeste
Duitschers die gang naar boven, de 300
rotstreden op naar de Düiteche keizerskroon.
Ook het ontzaglijk gevaarte dat alles
overheerscht, het rniterstand beeld van Keizer
Wilhelm I, had, wat mij betreft, weg mogen
Op onze vraag of zij dit moeilijke werk,
dat zulk een groote verantwoordelijkheid
meebracht (vooral met deze kostbare lading!)
dan zoo goed kende, nam de kapitein, die
het interview volgde, het antwoord over en
prees de buitengewone bekwaamheid van zjjn
atnnrvronw. Verder deelde hu ons nog mee,
dat op de Zeevaartichool in Denemarken
ook vrouwen worden toegelater, om het
etnnrmaBSFxamen te doen. D*ah daar aan dit
examen dm jaar praktijk vooraf moet gaan,
waren het tot dusver meestal eigenaressen
van luxe-jachten, die zich voor dit examen
konden bekwamen.
*,*
Door de redactie van Vote» fa/r Women,
het weekblad dat door de militante Engeleche
kiesrechtstrijdsteis wordt uitgegeven, werd
een verzoek tot de lezers en lezeressen ge
richt, mede te helpen, opdat de lezerskring
zich zou uitbreiden. Het gevolg van dien
oproep was, dat in n week 1200 nieuwe
abonnéa gewonnen werden. Wel een bewijp,
hoe groot de belangstelling in Engeland voor
de zaak ia, vooral nu er eene beslissing op
til ia en hoe, er thans geoordeeld wordt over
het werken der suffragettes.
Het Manie
Mijn lieve blonde meipje,
Ik weet niet of je 't weet,
Maar 'k zie je 'c liefst van alles
In je licht blauwe kleed I
Je brnin fluwelen robe,
Je kleed van wit satijn,
Je lila zijden blouse,
Je bont van hermelijn,
Dat alles is wel prachtig
En kostbaajt ook misschien,
Maar, 't kan toch heuach niet halen
Bjj 't lichtblauw monsselien l
Mijn lieve bloede vrouwtje,
'k Wil heel graag met je mee,
Naar opera comedie
EQ 'i zomers naar de zee!
Maar ach, dan moet je dragen
Fluweel en kant en zij
ED daarmee ben je hensch toch
't Bekoorlijkst liet voor mij.
Ach, doe me n genoegen
's. Wou je zoo graag eens zien,
Al ia 't maar voor n uurtje
In 't lichtblauw monsselieo l
TINE LANGERIIOEST.
blijven. Ik had aan Keizer Frederik I, de
Barbarossa, genoeg. Het grootsere beeldhou
wer s werk dat de oude mythe verzinnelijkt
trok me zoo aan, dat ik het ook in den
vroegen morgen nog eens wilde zien, als
het stil was in het rond, en er geen
tweeof drieduizend menschen, leden van
Kriegeren Turnvereine omheen drentelden, er bier
dronken en liederen zongen, zooala op den
heeteu Zond igmiddag toen wij er aank wamer.
Wij hebben overnacht in het hotel, de
mooie Barbarossa-wirtschaft aan den voet
van het monument. Nog maar eens heb ik een
grootscher uitricht nit mijn slaapkamer gehad,
dat was in Zwitserland in Engelber?, toen
ik in mijn bed liggend de zon zag stijgen
boven de gletschers en firnen van
de Spannorter en den Titlig;"maar
mooier dan hier op den Kyffcanstr
was het niet.
Onze kamers lagen op het oosten
in het nieuwe gedeelte; heel een
voudig en goedkoope kamers, rus
tieke jachthuiejes leken het, als een
rij zwaluwnesten legen de rotsen
gebouwd; een lange luwhonten
veranda liep er langs; hoog boven
ons: de ruïae van de oude Bar
barossa-burcht; \66r ons, nit het
dichte struikgewas opstekend de
grille rotsen, diep uitgehouwen, met
kloven en grotten en nissen.
Daar lag het binnenste van de
legenden-berg bloot; dat waren de
steengroeven; hieruit werden de
roode rotsblokken uitgegraven, waar
van het gevaarte daarboven is
op«etrokker. Een heele stad voor 10000
menschen had gebouwd kunnen wor
den van de steenen die hier voor
het monument zijn uitgehakt. En hoe ?
Wie gezien heef % hoe het prachtige
Belgische land aan Ourthe en
Amb.ère op vele plaatsen is bedorvtn,
het natuurecboon er voor altijd is
vernie d, en de mooiste steilkanten
een onooglijke vuile boel zijn ge
worden door het steengraven, die
moet wel respect krijgen voor de
schoonheidsün van de Dnitechen
ingenieurs, die hier de hand en het
houweel der arbeiders hebben geleid.
Want in plaats van een rommelige
puinhoop achter te laten, is hier
natnurschoon door menschenhand
geschapen. De bonwsteenen zijn
zoo nitgehonwen dat een illusie
wordt ge weit, als of die grillige
vormen door erosie en natuurlijke
afbrokkeling zijn ontstaan.
Kindervrienden l
Och, juffrouw, zou dit jaar Sinterklaas
ook weer komen? We verlangen er toch zo
naar! Weet n nog, hee prettig het verleden
jaar was?" Zo klinkt het van alle kanten
ons tegemoet, en de liedjes ter ere van de
goede Sint schalie» al door het speellokaal.
Ja, deze vraag komt elke dag terug Maar
hoe zal straks ons antwoord luiden ? Kinder
vrienden, dat zal geheel van n afhangen.
Verleden jaar konden we menig kindje een
heerlike dag bezorgen, 'maar toch niet zo,
dat we geheel tevreden waren. Immers, in
1908 waren onze ontvangsten van par tik
ulieren ?3400, in 1909 p).m. /32BOenin 19 LO
was dit bedrag tot onze grote spijt ai weer
iets gedaald, het was toen namelik slechts
evea boven de ?3200.
We hopen echter, dat dit jaar het bedrag
uwer giften weer zal toenemen en dat we
de som van ?4000 bereiken, dan zullen we
kunnen zeggen: Dankbaar en ook voldaan l"
Wij weten, hoe warm uw aller hart klopt
voor dit sympathieke kinderfeest, waaraan
alle lagere en voorbereidende scholen met
arme bevolking, zowel biezondere als open
bare, kunnen deelnemen. Helpt ons daarom,
onze inkomsten weer op te voeren.
Eike bijdrage, hoe klein ook, wordt ver
antwoord in De Volkitchool, orgaan van de
afieling Amsterdam van de Bond van
Nederlandfche Onderwijzers, waarvan iedere
gever na afloop een exemplaar ontvang*-.
Zendt sp edig uw giftnn aan onze
penningmeesteres: Mej. H. CO HEN, LeidEchegracht 58.
De Kommissie:
B. MEIJEEING, Voorzitter.
Mej. J. VAN DEK BOKKE.
Mej. M. GROENRTAD.
Mej. N. VAN HESSELIISGEN.
Mej. H. COHEN, Penningm.
iiuiiHVItiiimuiiHHiiiiiiiijjjiuinitjiiiiiiimmii
Paradijitoeitar* d.
Een ideale staat van vrede en eendracht
heerscht in een kippenhok te 8... in
Overijeel, waar de meest niteenloopende tempe
ramenten en karakters gehuisvest zijn in een
ruimte van drie meter lang-, n meter hoog
en n meter diep.
In dit kippenhok wonen: Een keeshond,
een mops, twee katten, vier duiven, n
zwarte kip, een kalkoensehe haan en een wit
konijn, en niettemin is het een vroo'ijk
huishonder, dat goed marcheert. De beide t onden
iitiiiiiiMHiiiiiiHiiiiiimmiminniiiiiiMiiitniiiiimintiiiiiiiiiimiiiMMii
Dat is een pracht we r k op zich zelf, er is
niets penterigs, er is niets lomps aan deze
steengroeven ; ge Kijkt er naar met lust en met
bewonderingtevenp.als ge weet,boe ze gevormd
werden. Ook de natuur heeft genoegen geno
men met dezen inbreuk der menscv en. Mooie
wilde planten groeien er weelderig op de voor
uitspringende ricbela en in de kloven, de slin
gerpaden er door heen, deels uitgespaard, deels
aangelegd, lijn beschaduwd, of ze al een wen
oud waren; toch tellen ze pas twintig j aren.
Onmiddellijk aan de groeven sluiten de
oude bosschen aan.DeboB8chen,die er van ve re
uitzien als een oerwoud, dalen en rijzen m$e
met de breede en diep» golven van het gebergte.
Wij staan hier op "het terras hoog genoeg,
spelen allergenoegelijkst met.'t konijntje,
en de duiven maken graciense strijkages tegen
juffrouw en meneer poes. 't Ij een zuivere
paradijs!oestand, als toen het. lam sliep
tnsschen de voorpooten van den koningstijger.
De eigenaar dezer dieren, die ons deze
merkwaardigheid meldde, verzocht ons tevens
zijn naam en den naam van zijn dorp on
genoemd te laten... bij was bang voor een
al te druk bezoek van menschen, die het
wonder wilden aanschouwen.
* **
Sokvast.
Negentipjarigen en honderdjarigen blijken
tegenwoordig hoe langer hoe minder tot de
zeldzaambeden te beüooren. Wie in den
tegenwoordigen tyd geen 125 jaar vermag te
worden, kan niet vergen, dat de aandicht
der wereld op hem gevestigd wordt.
Veel merkwaardiger is het, dat te Ronow in
Bnsland een man woont, die zijn negen en
negenstigste jaar reeds overschreden heeften die
gedurende al die lange jaren slechts nmaal
zijn dorp heeft verlaten. D il t was big een extra
feestelijke gelegenheid, nl. het huwelijk van zijn
eenige dochter. HU ging toen in een rijtuig
twee uur ver, en dat was zyn eerste en zijn
laatste reis. Met een spoortrein heeft hjj
nooit gereisd, en hu heeft er zelf* ook nim
mer een gerien, want zijn dorpje ligt niet
aan een spoorlijn. Een merk waardiger geval
van rust en conservatisme in onze een w van
haast en vooruitgang is waarschijnlijk wel
niet denibaar.
*
4t 3$
Licht mode.
In sommige salons te Berlijn is een nieuwe
manier van kamer-illuminatie toegepast, die
grooten opgang maakt. Men ommanteH dóór
namelijk de kleine electrieche lampjes met
eierschalen, die den licht glans ah een zachte
feërieke schemering doorlaten, en het ver
trek in een poëtisch halfduister huiler,
terwijl bovendien de geheel metrond<>, lich
tende eieren behangen kronen een
tooverachtig eflect te weeg brengen. Het eischt
intusschen w«l een weinig zorg, deze teere,
blanke giorno-balons voor hun doel te
prepareeren.Met een zeer fijn en scherp sneldraai
end zaagje, wordt de ronding aan den boven- en
den onderkant van het ei afgesneden, terwijl
men den inhoud in een kom opvangt. Ver
volgens worden de doppen voorzichtig uit
gespoeld, en dan door middel van een
s'erkhoudende lijm aan da lamp bevestigd. Men
gebruikt ze ook om kleine waaJichten als
fairy-'amps op de diner tafel*, waar ze tusschen
de oloemen lichtende witte rozen schijnen.
Barbarosso, fragment van het Keker Wilhelm-gedexkteeken
op den K j ff huneer.
om over bet gebergte heen te zien, en kijken
van boven neer op het dal van de Heilige
Eiken en den G.tenfcop, op de diepe bergplooi,
die den oer ouden naam draagt van het
Wolveda-dal. Hier in dat dal ligt de ware
oorsprong vaa de Barbarossa-legende, hier in
Wodans-rust, hield Wodan den winterslaap,
van hier steeg hu op na het ontwaken in
de lente. Het is deze oude heidensche natuur
cultus, die alleen nog in de namen
voortlet fde,waarop de middeleeuwsche
Birbarossavereenng is geënt. De slapende God Wodan
is vervangen door den slapenden Barbarossa.
^.Dat het onwetende volk met zijn sterke
verbeelding in de mythe werkelijkheid
bracht, is te begrijpen. Wie deze bergen en
. dalen doorwandelt, krijgt zelf cok
nu nog romantische bevliegingen,
en geen wonder is het, dat herhaal
delijk slapende Barbarossa's uit den
berg zijn opgestaan, en door het volk
voor den ware zijn gehouden.
In de 13de eeuw was er al iemand
die beweerde de Barbaroasa te zjjn,
die nit het Heilige Land naar dien
berg waa gaan slapen. Hu had al
spoedig een grooten aat ban g; maar
bij werd door de minder
goedgeloovige Duitsche vorsten opgelicht,
en voor goed te slapen geleid.
Maar twintig jaar later in 1285
kwam er weer een nit den berg te
voorschijn. En die heeft het spel
letje langen tijd gespeeld. Waar
schijnlijk hebben vele KijkFgrooten
b e ca om politieke redenen een tijd
lang gesteund; de slimme bedrieger
hee f C het tot grootheid en eere
gebracht, tot men hem niet meer
noodig had en ook hij weer daalde
van zjjn troon. flg werd ontmas
kerd en verbrand.
En nog drie, viermaal kwam een
Aus dem Kyfitüueer Erstandene"
een pseudo-Hohengtanfer, de legende
nieuw leven geven. Eens, het was
al 1546, steeg er nit de ruïnen van de
Birbaroesa- burcht een rookkolom
op, en de mannen van Tilleda, die
het waagden naar boven te klimmen
om het wonder van nabij te aan
schouwen, vonden er een onden man
met zwaren baard;op zijn grijze hoofd
droeg hij een takkebos, die met zijn
haren vergroeid scheen.
B\j zat bij het vuur en riep de
boeren toe Ik ben keizer Barbarossa,
die DuitEchland de vrede en de
eenjheid ia! brengen en de vorsten be
dwingen zal l"
De inhoud der eieren wordt door bakkers en
hotels opgekocht... zoodat ten slotte deze
illuminatie ook niet zoo heel duur is.
*
Voor fluiter.
Van zonderlinge gewoonten en gebruiken
hebt ge nimmer de zonderlingste gehoord :
ze zijn er altijd nog dwazer. Engeland vooral
is de voorraadschnnr der vreemde gebruiken.
Te Elintona is een kleine kerk, die tot voor
enkele jaren geen orgel bezat. Tot overmaat van
ramp had weleer de voorzanger door een hevige
keelziekte zijn stem verloren. Het kerkbestuur
nochtans wilde dezen ambtenaar niet ontslaat!,
en daarom kreeg hij permissie ('t was in 't
l» a t at van de 18e eeuw) om de melodien van
psalmen en gezangen.... voor te fluiten.
Zpodra de prediker 't sein gaf, stond hy va»
zijn zetel op en begon met heiligen ernst te
fluiten, dat 't klonk als een klok. En toen
de heesche voorzanger dood was, bestendigde
men dit zonderlinge gebruik, en 't leefde
meer dan honderd jaar en werd eerst kort
geleden afgeschaft.
***
Jolietje.
Een Parjjsche mode, die hier niet licht
aanhangers zal vinden, zijn de visitekaartjes
voor schoothondjes. De Parijsehe
juffershondjes zijn natuurlijk zooieta als heel erg
bedorven kinderen, die overal mee naar toe
mogen, eo alles krijgen wat bun klein
hordenhartje begeert, en zelfs ook wat het nim
mer begeerd zou hebben. Gaat Madame of
Mademoiselle" in de auto vieite rijden, dan
zit de kleine, eigenwijze pinsjer of griffon
naast haar in de zijden kussens met s'n
neus in den wind naar de voorbijgangers te
g!ur< n. En worden de met een visite be
dreigden niet thuis ge randen, dan geeft
mevrouw bij haar eigen kaartje ook een
kaartje af, 'waarop de eigennaam van het
hondje staat,vereenigd met dien zijner mee
steres, bijv. Jolie de S t. Dy on".'t Lieve dier
is als kind .in huis en draagt dus den fami
lienaam zijner tweede moeder.
Voor hoogst onfatsoenlijk zon 't gelden,
om Jolie" ongekleed over straat te laten
gaan. De kleine viervoeter draagt een sierlijk
j a'j e. Aan elke kant van zij a fchabrakje is
een klein zakje, waarin de spring in 't veld
zijn visitekaartjes en een flju zijden zakdoekje
bewaart. Is 't niet haast al te veel snoezigheid?
ALLEQRA.
En weer herleefde de legende tot werke
lijkheid; het volk geloofde zoo weinig aan
dea dood van Barbarossa, dat ook deze
pseudokeizer in trinmf naar Frankenhansen werd
gevoerd, waar een troon voor hem werd op
gericht,
De man werd in stilte opgelicht, en weg
gevoerd door den landvoogd vanTbüringen;
in Eisenach bleek het, dat men met een
krankzinnigen kleermaker uit Langenalza te
doen had. Maar het volk geloofde er niets
<an, en honderd jaar daarna waa het bij
geloof nog even sterk: Keizer Barbarossa
was weer teruggekeerd in den berg; omdat
de tijd van eenheid en vrede nog niet ge
komen was.
Nu zal het wel nit zijn met het oude volks
geloof, dat zoo diep wortelde. De
hedendaagsche wereld, waarin alle menschen naar
school gaan en lezen leeren, duldt geen bij
geloof meer. En tocb, dat «pgaan in onze
da/en van duiienden en duizenden naar den
Kyfftauser, hei plaatsen van het gedenktee
ken voor het herboren Duitsche Rijk juist
op den. legeudarischen berg, die pelgrims
tocht van alle Dnitschers naar den ouden
«teenen Friedrichen den nieuwen bronzen Wil
helm heelemaal vrij van bijgeloof en
menschenvergoding is dat volkje toch ook nu nog
niet, al heeft het bijgeloof een modern
vernisje gekregep.
Ja, onwillekeurig gaat iemand er aan
meedoen, die zich anders tamelijk vrij voelt
van zulke gevoelens; men komt zoo licht
onder den ind:uk van de poe de der geschie
denis, als men een poosje onder die Duitschers
leeft; die hmichelen toch niet allemaal, liefde
en eerbied voor bun keizers. En ofschoon
mijn tocht naar Barbarossa heelemaal geen
pelgrimstocht naar keizer-heer lij kheid was,
en ik er alleen planten en steenen kwam
bestndeeren, heb ik toch n dag na mijn
tocht naar de Kyffiaoser mijn visite-kaartje
gelegd in de schoot van een ander
Barbarossabeeld.
Ik heb het wel niet gedaan met een even
ernstig gezicht als de Duitschers, die met
ons de grot bezochten; maar gedaan heb ik
het toch en gespot heb ik er niet mee.
Misschien kwam het, doordat ik sterk onder
den indruk verkeerde van de grootsche
natuur om mij heen; want het bedoelde
zitbeeld van Birbarossa vindt ge in de be
kende en terecht beroemde Barbarossa-grot;
waarover ik dit eigen opstel had willen
schrijver. Maar ge ziet het, hoe poëtische
historie iemand zoo te pakken kan nemen,
dat hu voor een eikelen keer de nit au lijk e
historie in den steek laat.
E. HEIMASS.
Keizer Wilhelm-gedeukte eken.
Oostelijke opgang naar het Keizer Wilhelm-gedenkteeken.