De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1911 24 december pagina 2

24 december 1911 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE A M S T E E-D A; M MER WEEKBLAD V O O II -N E D E R L A K D. No. 800 ,i L i A.' urtoluit). Ieder begrijpt, dat ?Ml *en böhooilüke onderwijzeres en toch e»u :o»ge*ohikte directrice van dit graote , intannat&ao zjjm. Ontbreken by de directrice op den dunr dénoodige kracht en voldoend inzicht, dan kan zij met geen mogelijkheid leiden. Bezit >Üwél kracht, maar schiet zy voortdurend aanmerkelijk te kort in tact en in het ver mogen of den vil tot voldoende aanpassing, dan moet VT «en conflict komen tusschen dfn .geest der directrice en den geest der school met zijn draagsters. Zijn de slechte toestanden er, dan helpen vermaningen in 't wilde weg", dreigbrieven, instructies, enz. bitter weinig!h Die toestanden hadden begrepen, en, wat dan hetzelfde beteekent, zij haiden voorkomen moeten worden. En om te voorkomen ware een goede direetrioe-keus noodig en («rij durven het zeggen) ook afdoend geweest. Ten opzichte van punt 2, volgens hetwelk , (er wordt te denken gegeven: te rechter tijd) een. gemachtigde der lèeraressen zou «ijn -gehoord, merken wij op, dat noch te rechter tijd (vóór de opstelling der beschul digende en ? dreigende brieven van het Baetuur) noch te onrechter tijd (dus daarna) jéen gemachtigde der leeraressen U gehoord j De teerares J. B..Bruyn is op haar uit drukkelijk verzoek, onder voorwaarde, dat zjj uitsluitend voor zichzelf mocht spreken, tot een bestuursvergadering toegelaten, na dien tweeden brief, de vorige maal afgedtukt, dien wjj toen beneden onze critiek kèbben geacht. Ten opzichte van punt 3 en de daarin gepreaen grondige enquête", z\j "'vermeld, dat een parodie *) van een enquête heeft plaats gehad door drie van de laatst aangekomen" en dus het minst mat de toestanden bakende Bestuursleden. En dit .geschiedde al wederom na dien tweeden Biïet, waarin recht, welwillendheid en goede toon eenvoudig waren terzijde geworpen en de autocratische houding van het Bestuur voorgoed was bepaald. Punt 4 heeft het over de salarissen. Zullen wij nu van a?z de q u es t ie der salarissen moeten uitrafelen ? moeten aan toon en, dat de meeste salarissen voor leer aressen aan een Kweekschool te klein zijn ? Keen! Want daar gaat het niet om! Als men daar zo 3 ziet: Vak van onder wijs: Engelsche taal (bevoegdheid L. O.), 8 lesuren par week. Salaris ? 800 per jaar", danzegt ean oppervlakkig lezer: Nu, f 100 per wekelij kseh lesuur, dat kan". Maar dat is de questie niet. Dat vak (Engelsen) wordt onderwezen door Mej. Deibel, de afgezette onderdirectrice, sedert meer dan 23 jaren leerares aan de in richting ! Toen zij in 1908 tot onderdirectrice werd *) 54jo b.-f. is het bsepottelyk te beweren, dat ean interne le?rarea ten hoogste maar 24 uur per waak ,,'u fucctie bebeefde te ijjn!"Meent men ook de werkzaamheden ?an een huismoeder volioenda te waardeereo, als men buiten rekening laat al die c ia t aan te geven tijden, waarin zij klaar moet fttaau voor haar .kinderen en voor alle Eccrgelijke ,,-Ungen, die geen naam hebben"! lader mensen, mits onpartijdig, beg?ypt van «elf wel, zonder zoa'n gewichtige etq O &", dat een huisgezin met ruim 60 jonge meisjes druk most zijn voor da leerareegen. En wy hebban van oud-leeraressen (dia er trouwens ook onder ons zijn) ook nog nooit anders gehoord. Urea voor correctie en voorbereid ng voor lessen mochten niet worden opgegeven l INCOGNITO. 'n Keritverlelling, door H. DB HOOG. De heele bevolking was onder den indruk van d> Koninklijke Boodschap, die door da Itogeerdera der Stad uit de Residentie was ontvangen. De Koning van het Eik zou incognito de stad komen bezoeken. Birgemeester en Wethouders, in klein comit vergaderd, badden eerst ozerwogan, of 't misschien niet 't baste zou wezen, om da laak itii" te houden en er geen ruchtbaar heid aan te geven, omdat er van 'a openbare huldebetooging toch geen sprake kon wtS7.es. Ean hunner echter meende, dat men er al thans den R-ïad dor Gaaieente in kennen moest, en 'n ander, dat 'c niet aanging 'n zaak van 230 groote betaekenis en ?an zoo alge meen be'ang voor da inwoners verborgen te honden, 't Kon 'n kwestie worden van persoon lijken aard; er konden benoemingen, en ver hoogingen van trasternenten uit voort koman ; er konden wtl eens ordelinten worden uit gereikt of opzienbarende onderscheidingen plaats hebben, en dan zou da bevolking 'c recht hebban te via^en, waarom dit Koniaklijk Basoek haar verzwegen was. Ieder was toch des Konings onderdaan; ieder mocht zich tocb beyversn, zooveel in zijn vermogen was, .te handelen naar des Konings begeeran, te dingen naar zijn gunsten. De Raad der Gemeente werd in 'n spoed-eisehende fergadering" gaamgeroepen, en na veel wikken en wegen besloot uien den woordelyken in houd van het ingekomen Koninklijk schrijven te doen bevestigen en aanplakken op al die plaatsen in de stad, waar gewoonlijk pubii caties van algemeen baiang onder de oogen van 'i pnblick werden gebracht. De pers toog aan 't werk, cm de haar opgedragen taak EOO correct mogelijk te ver vullen. Op groote billetten, met sierlyke en duidelijke letter gedrukt, maakte de Stads raad Aan alle Ingezetenen" den inhoud van het schreven bekend, en waagde hot niet een enkelen raad of 'n enkel 'advies te geven, hoe te handelen wanneer de Koning binnen de stadsmuren zou zijn. Dese voorzichtigheid was 'n gedwongene, want in den brief stond niets anders dan dat de K»ning komen en gedurende eenigen tijd in de stad vertoeven zon, en dat Z M. hoopte te vinden wat zij beteerde te vinden: plichtsbetrachting, goedheid, eerbied, liefde, trouw en gehoorzaamheid aan de door haar gegeveu wetten. Ei alle menachen kenden die wetten, want eiken Zondag werden zij van het hooge bordes, dat voor 't Stadhuis lag, aan het volk voorgelezen. Toen men hiermede begonnen wap, jaren bevorderd, genoot züals interne leerares een jaarwedde van ?800 plus kost en inwo ning. Als onderdirectrice kreng zij er ?200 bij en hail das f1000 plus kost en in woning. Jtu wordt zij (ten einde te gemoat te komen aan haar eigen klachten" enz.) afgezet als onderdirectrice en krijgt ?800 zonder kont en inwoning.... (Op di« ?200 toelage valt volgens den uitdrukkelijken wil van het Bestuur (zie de a desbetreffenden, door ons gepubliceerden brief) nog niet eens te rekenen). Niet, dat zij ? 100 per wekelijksch lesuur verdient, is de grief, maar dat haar op zoo onrechtvaardige en inhumane wijze haar interne betrekking is afgenomen en mét die betrekking een groot deel van haar salaris. E a zoo is ook voor de andere dames (om alleen het finaieiëete van de zaak te be handelen) _de vraag, -niet in de eerste plaats, hoeveel z\j per leiuur verdienen Wist het Bestuur werkelijk niet, dat wij het zoo bedoelden ? Och kom! De lezers kunnen dus ten slotte consta teer en, dat inderdaad, zooals wij ia ons vorig artikel schreven, aan de Arnhemsche Kweekschool een geheel personeel, be kwaam en ijverig, op de meest willekeuirga, onrechtvaardige en inhumane wyae is ontslagen uit het internaat, en baooemd tot externe onderwijzeressen met aanmerkelijke vermindering van salaris, vermindering voor sommige leeraressen zóó aanzienlijk, dat z\j (met name de onderdirectrice, die 5O jaar oud en met 545 dienstjaren aan de Kweekschool, ? 800 overhoudt), in het over blijvende salaris nauwelijks een sober be st aan tj 9 kunnen vinden, . en dat als leeraressen aan de Kweekschool van Onder wijzeressen te Arnhem." Het Bestuur van de Arahemache Kweek school, van voornamen, om het gezag te handhaven, heeft daarin naar alle kanten gefaald. De leeraressen ontslagen, de oudste, volwassen leerlingen (in zekeren zin zi>« de leerlingen de hoofdpersonen ten slotte), die gaarne iets' ten gunste van haar leeraressen wilden inbrengen, met strenge berispingen" en bedreiging met scherper middelen" den mond gesnoerd. Hat ge&a;? van de directrice volkomen ondermijnd. Oreral heeft hei verbitterd en gekwetst, overal de verhoudingen badsrven, maanden aaneen in het internaat onrust en agitatie gewekt. Allerwegen heeft het Bestuur met ge weid bedorven, in plaats Taa met wezenlijke kracht en tact te leiden en te voorkomen! Wij herhalen het: de aan do Arnkemsche Kweekschool genomen maatregelen, geno men op deze wijze, beteekenen daar de nederlaag van een geest, vaa den inildeii, echt vrijzinnigen geest (vrijzinnig genomen in den algemeecen morealen ziu), waaruit de Kweekschool sproot en waariu zij groot werd! Gaan de maatregelen door, blijfc de Kweek school onder het Bestuur in zijn tegenwoor dige simenstellinsr, met ziju tegenwoordige inzichten, dan zal de Ariihenische Kweek school een nieuwe aera intredep, waarin het levenwtïkkend en lezdeüd. d. i. het eeiiig mogelijke opvoedende gezag, zal zij a over wonnen door het ge^ag, dat tte geesten doodt. Waar het Bestuur in zijn stuk zegt, het overige'' van ous artikel te laten voor rekening van haar, die het inspireerden en haar, die het onderteekenden, daar kunnen wij ondsrïeekenaarsters elk voorzien de verzekering geven, dat v/ij zelden met meer heiliga overtuigicg een groote ver antwoordelijkheid, een zeor onaangenatnea plicht op ons namen dan in deze droevige minimin iiilim en jaren geleden, was't z «art vandemsnecben geweest. Eiken zondag weer za'ea ze te wachten op de trappen van 'c bordss, ston den ze ah haringen gepakt in de breede straat, wachte.ad totdat; de groite, heoge deur geopend zou wofdan. E a aia dan de deftige beambte te vojisciyn kwam en aanvius te lezen, dan werd da menigte plotseling doodstil en sweeg iedaree.T, om telkens weer opnieuw da beTelen, de vrien delijke, vermanende, vaderlijke bedelen te hooren van dien goeden Konirg, die bij de aanraarding zijner legeeria^, geheel spontaan gelegd had, da' Hij zijn voik liefhad en diïbawijaüwille door het ge lukkig te make; . Dan kionk het heiuer ei-, duidalijk u'it des ambtenaars moed: Ia Naam des Koni.ig;! AUen die dese wooidsn sullen htorsC; zien of lezen, saluut! Allen inwoaares da'.er scedfi zij r/ttdeg-deeld, dat heïdts Kosüiigt) oprechte wacsab. ie, da: ieder zijner oniar Janïc da hem opg.-;<!rag«B sak uut naufrgoj«iiieiil v^ibrenge, dat in den omgang tassc'aeR armen en rijken 'n broed r ij^e asaLu.a heersene, dat trouw aan't eecsgegssvïa woord worde betracht-, dat gofdheid, liefja ui rechtvaardigheid elk verschil tno,i;,ïbesiat/r-U-i-. dat erbarrning e:. melöli;ii*i! z'c'i daar zuilen laten K,uld«n, waar 2ij verzoening brengen cf '(. ge uk h;;st,.;:i.f;i ku.iuc!)]/' Zoo klonk elke week tieze'fde iorte toe spraak, en er waren ei', die er met verbangun teikens weer Heu^Lageïi) nibl ftEiidacht luisterden, en rol-iam en opgewekt huis waarts keerden, versterkt tni bemotdigi als 'c ware, in de bewustheid, dat zjj 'n Koning hadden, die \ stoei mst, heil meande en rechtvaardig was. M*ar de bBiacgstfiüing verminderde al lengs; het pliin TOOT 'c sthdhuis* iiep vaa lievarieda minder vol; d* passaga van trasas en J ij tuigen werd met meer aoo vaak jc Btremd, ea eer het tienjarig jubileum yati «las Konings regeering on d» inïosring zijr-sr wetten g-avierd werd, gebeurde 'i? tiiat zelden, dat da ambtenaar op da trappen van'; stad huis de wet stond te lezan in totale een zaamheid, zonder dat er 'n enkele toehoor der was. Als dan de rinkelende train voorbij vloog, en 'n vreemdeling den conducteur vroeg wat die getabbaarde rnanter daar deed, dan zei de conducteur : Ik wsei 't nieu', o? hij antwoordde lachend: Die staat daar eiken Zoadag 't zalfde liedja ta zingen." 'n Enkele maal gebeurdy 'i, dat 'n vaderlandlievend en koningsgezind hart met enthou siasme over die wetten sprak; dea Koning press als den meest wijze en den rechtvaar digste; dan kwam er stilte onder de aanwe zigen, want allen eerbiedigden den Koning en wisten by geruchte, van de school, van En nog rust er nu op ons een plicht. Wat het Bestuur van de Kweekschool heeft misdaan, dat kunnen wij niet goei maken. Daarin moeten wünu verder af wachten. Maar wij kunnen toch iets. Het Brstuur heeft aan de leeraressen een deel van haar toch al niet groot inkomen ontnomen, en het zwaard van Damocles bluft zweven boven haar hoofden. Wij kunnen zooveel mogelijk en noodig de dames financieel schadeloos stellen; vooral: wij kunnen haar financieel iets minder afhankelijk maken van het Bestuur; wükunnen een soort van weerstandsfonds voor haar oplichten. Wanneer wüdat doen, dan is dat een protest tegen de daad van het Bestuur, tegen den geest, waaruit het handelde, dan is dat een hulde aan den geest, waar voor wij de Arnhemsche kweekschool dank baar zijn, dan is dat een blijk van hulde en sympathie (an voor vele oudleerlingen ook van dank) aan het zoo slecht bejegende leeraressen personeel. Geen aalmoes mogen wüschenken (die zou ook niet worden aanvaard); maar wij hebben behoefte, om aan onze sympathie jegens de uitgezetten een tastbaren vorm te. geven, behoefte, om tenminste eenigszias de wonden te heden, die hier ge slagen zijc. U in de eerste plaats roepen wy op, oud leerlingen van Arnhem, die nog met liefde en trots de oude dagen gedenkt! Toont, dat in u de oude kweekschoolgeest. nog leeft en dat wij ook schreven uit uw naam! Ook u, oudleeraresssn, ouders van leer lingen en oudleerlingen, vrienden der Kweek school, gesft blijk van uw sympathie, uw hulde, uw protest, en helpt ons! Efl gij allen verder, die iets voelt voor wat wüschreven over deze zaak, voor recht en humaniteit, die het levenwekkfnde, het leidende gezag stelt boven het doodende, geeft ons uw steun! Er zijn er onder onp, die veel kunnen doen. Anderen kunnen weinig. Veel ia natuurlük beter dan weinig. Maar ook het weinige, ook het geringste heeft waarde, op zich zelf, maar ook als blijk van sym pathie en als protest. L»ten de fiaanciësle sympathiebetuigin gen stroomen! L»tea zij bawijsan aan de leeraressen, aan het Bjstuur, aan het publiek, dat de oude kweekschoolgeest no^ leeft! Wij zullen uw bijdragen, te zenden aan Mej. Lijecga, .Van Pallaridtstraat JO te Arnhem, of aan Mej. l'ennink, Prins Henr drikslraat 13 te Arnhem (die ziah met de imning gaarno belabieu), later verant woorden. Zendt ons spoedig uw bijdrage! Vee], als 't kan. Wsinig, als 't mo3t. Miar allon Ms! N o e eens: laat het sympathiebetuigingen STKOOME-N ! Baeember 1911. Cll. J. FAKKKT, Directrice der Middel bare ;hool voor meisjes te Haarlem. S. II. DE KKYSi;R, Ojdlesrares a,J. Middelbare Sjtiool voor meisjes te Arnhf-in (Dochter vau den Stichter der Arnhömsche Kweekschool, wijlen Ds. J. P. de Keyser). I. KOOIS'FIJA., Directric? der Rijks kweekschool >oor Onderwijzeressen te Ap J doem. A. H. M. LEYDS-BEKENKAMP, Sc'aooloptiener i/h. arr. Doeticehem. W. E. LOJEXHA, Oud-directrice eencr bijsondero meisjesschool te Arnhem. S. Cll. PEXXLXK, Oud-directrice der Kweekschool vin Onderwijzeressen te Arnhem. M. GIL ZWAARDEMA.KER VKRiimm-mmm van VErgideriDgac, dat zijne wti de bssie waren, dia er bastoEdïc. Maar k«naea d*8i nieaaa:d za moer, hoe k-ut na eajiïouiig ?<8 o^k we^an mochten. Zj bapeicatn, Maditeeiea er over, bos « btr.«eb., en in toepussing geVacht, hos ze dienstjaar gemaakt koaden wor len m 't, practisehe id 7en, daaraan dacht rara niet. Man kocht ea ver kocht, m*akte en brak, verjtadar e sa voerda uit, ea scharre:d8 ia 't laven CG tuss.'ii'iu elsaar door, dat er zco we'nifta:» mojrbiijs onder den voet raakteu. Ei gebeurd'.1 dit i! eens, daa was 'teiganlijs m*ar 'cvers.-audigtt er niet ie veel nota vau te utmai1, want dai zou men in andara eo. boogare verplichtingen, «ooa's d 3 orgaa voor vrou v 8E kind, voor akksr en kantoor, vco huwelijk en begrafenis te kort Kchiaien. '?L^vea is 'c in.zoyikk'.l.ïeri groot geheei, vol k;.enigaeJea, moeiiijüuit eikair ta tscader», Ata alia diageE tu-s-n ^rOv)tu aand;c!it w;üe;', i ga^t r. lef. *J~ We: 10' in uiferrts non-t", >*!': j iifls ^ehooraüaier, s-:;at ni«tf. D.t \visten ai'e j isotgéieerdd,! ou a-e röc''.'er«, -dit wiet da i tevrsJen aÏE ', zaakj » aoi'/le/ te «ewsidue botsingen aiarchseu! ?;--. D.; Koiiu.< koa torra den w a ze:-. peist-Ou; eu .'' vi.', 'ie tauJo-dug vaa dii b3i,);t /in iova';'; bnkan.j, ;. m"c.i' v-nondtiriUi-u ^fO'-iirtü, s!::... Hij tocii lottoi; -^u kominh s,:jr.er koüiulilsjico A-er.sc I-SL, E ? we den commissies fïevoraid vau T«?r-ichi;lerid dingaii ie oadersio.ssca en, sla 'oronijt, in oró-e ta brea^ea, te t; eindti dan Konitig iu-j ganstig Bioge.ijs voor Orerheid eu lijvo'.kÏKg te ateufleu. DJ psrrona ASE d<; statious worden gM'asptcteard, de treden der sieeiiaa trappsa büklopt on beuamsrd, cm te vvetea of Efc '..e; va il ^agejj, hei attiho-ïdpiein werd raet ',T<'.:-::.' schoot) g-abo!ï:;<j, U"3fli- on opbaDib'u.ra'iii :jopro'.:Ju, ui a ij s^ina waigeren zj:iJfiti t:i v:ï:k ., ',e; Blo.'fkenruaïi;i den tor;-:si '.: outJRi'jizu.iS tin s:adtiui?e ia jter.edheid Sjsbraoht, en dftb burgeniïes'.ers vrou w ko:ht 'n tiaaw eets.er ,'iuj eu nieuw taielgoed voor 'c geval Merk kor- nooit weten! Niamsad der stadgenootfn iiAiJ cog ooit doa Koniiog ga?.ien os niemand kende zijn eigenaardig heden, 'c Baste zon we3«n op aües voorbareid j ta nija ea dan taaar af te wachten wat er ver| der zou gebeurer.. Ben nadere uaukondiging werd verwazht. Maar du dagen gingen vojrbij zoader dat er naderd vernomen werd, ea de O /erheid der stad begon zich ongerust temaken. Men schreef uaar den Intendant van 't Paleis in de Residentie, of men ook zeggen kon, wan neer men geloofde, dat 't Z'jne Majesteit zou babagen Haar voorgenomen bezoek te brengan. Maar de Intendant kon die vraag niet HOEFF, Oudleerares aan de Kweek school van Onderwijzeressen te Arn hem, te Utrecht. (ALLEN OUD-LEERLINGEN VAN DE ARNHEMSCHE KWEEKSCHOOL). Eseds zijn ons verscheiden bijdragen toegezegd van ?100, ?50, ?25 en ook kleinere sommen. Aan de bladen, die het stuk van het Be stuur plaatsten, verzoeken wij beleefd, ook dit artikel, Ihfst in zijn geheel, op te nemen. Terwijl verschillende bladen van ons vorig, zeer uitvoerig artikel een uitmuntend resumégaven, werd in een paar bladen de tweede brief van het Bestuur, d. i. de voor het Bestuur meest bezwarende, weggelaten. De Vraolijke Tocht, door CTRIEI BDYSSB. C. A. J. van Dishoeck, Büsaum. 1911. Het is haast niet meer te doan reisbe schrijvingen te maken. Namelük dezulke, die belangwekkend, geeitij;, ontroerend, of ook maar aardig z jn. Da wereld is te bekend gewo:de3, oyeral, en wy allen reizen zelf te veel. Ook «indt mei allerwegen eigenlijk hetzelfde tegenwoordig en most een reiziger minstena naar lonkersf' Afrika of ver boven Spitsbergen gaar», om nog iets bijzonders, van hst altmaan model afwykends, te vinden. Ea dat algememe model ij : steden met neutrale huizer, bres Ie, rechte straten, electrische tram?, tekphoonpalen, hóiels (de 1'EiropO met witte eetzaal en lift en auto aan het ttatior. in wat de badplaatsen be tref', laten wij ons door B jysse zeggen, dat : Biarritz, Nice, Monie-Carlo, Ooet-etde, 't is allemaal . . . precies heUeif Je. Het karakteris tieke vaa die plaatsen ij, dat ze absoluut g en eigen karakter hebben, 't I i cosnopoiiiisaie ea, uls zoodanig, esntonighaid. En het is bes ; ta beg ij oen, en zelfs onvermijde ijk, dat Je speciale aantrekkelijkheid van ai Jia oorden zooverre men van aanire'ikelijkheid mag spreken geheel en al buiteo ecnige locale temoiing om gaat. 'c Is er geda-oeu/reerj, gab.asaarJ en vooral gebaiaiiaeerd. Het is er, of wor it er al heel spoedig, met n. woord: stom-ver 7ölea i!'1 Keu dergelijke uitsproak vau een gezaghebbfndtu inau, ahdeheSi i! iysse, is vörtroestend vo^r ons, anaö, (iij zoj aelden de gelegen heid krjjgen dj schitterende wereld der luxebidpiaatjïn mat eigen oogen te aantchouwen, maar te'/ens hciteiijk .ontmoedigend, nu ons du illusie ontnomen woidt, dat het ia die I! .'loofde Landen plemeiig 2011 aiji'. Man bbdtnke : voor hen, die niet reizen kuüiiee, bi^ft tiiiijd de t;egocchei;n«, dat reilen ieis venukhoiijks i#. Zij zus iten en verlangen in zulïoekiag en z'jn eigen ijk ge lukkiger daa acovuii» anderen, dia wél iti-.dsn en be'/ocdtii, hoo hsrseDechimmig het rei'genoegen waf. l a'~ motsten denon echter uiat riiü^ftüvertti.en eii no .; minder optchrij»-eii or.dör itio beiiiïgeiijk variokkendea t i. al, a's ...Yfiel Uny«a doet ii_. heïboaSje, dit ik nkr tis ctr heb aan to kondigen. Want De Vro3~'ijkïTocht is ten triestig bMtje.. om 'i, raair ineens te ztggei). Ds oatgaf;chcl.i.!5 vaa net reizen, nog wel van het meest v/ijt», gemakkeüjke, onbeperkte r?izert, hst reizen par eigen automobiel, staat er aacüijea in te gryazen, te hatelijker, naar mate het minder bedoeld is. bsantwoordan. omdat de Kjaing v/e' niet wiHeke'iriji!, maa: to^iïaaayjl zeif<ta icijr, in al alja UOSE on l*:en tuiacl.-iide. Iu \ pA.eia tu is: k'Ia^ïc v.a.-.i- m i j H^aj ksnds, ging du leitaue, dut H .j kwaai ,/i/s ten duf in s't.'i uaca", oügjj.oi:jjea sn or.aarigediecd. Zyn uug» pu3ii e veiflchsfie He-oi over&l 'n geHiikKeiiJT entree. In de residentie werd OOK verteld, J «'t Hij nee/malea op plaatsen kwam, waar nk-iïii:ïii rie:u ooit verwachtte; dat Hy ziüa vaak oider da möciszte begaf in voistreiit gear: koiiiiikiij .& kieedij ; dat II ij wei esus Jingi.üdeed, die beelamaal niet te rijmen waraa niüJ JïoninKiijk-j macht en kuoin^iijke wiiardigae.d. Zjo zou Hij eens 'n ara oud vrosifij-j, du Hij uitgeput op 'n stoep i.al aangeirü'dii, h83ban thuis ge bracht ea 'a audereu Keer '11 weïkmao hebbeu geuolpöa dier.s kar tegen 'n brug op te Allen w^ei. dat, H:j rain of moer rutt; v.'ds «sa J.iE"\;:g IÖLB desd, wit -d ':'-'i;' /ua 'r K Jiiing JGU ver^aeate-', A itii "'iiten !..ok, aa* Hij ^oed eï: rechtig 'A.v.1, o a S'.uitiS zeif da rerate, om lij h -11.1 zij c Miiiïstors, :JH S)2creiaris38B, zyii goiieimöbjodjcuapperé, e:i was altijd in anonieme t f pae;i{lorii;-,[n.3 corresoonceafi^ inet hfi--i het iar.d tu meï. da bavo'kiu" in de laudi'n ?au ionöoni. Hij uad '11 eigen isle^raiwr- ea tolsi'^ontoaatei e.?, heel eskeloa widieii, d»^ Hy ook aa-.t .Marconogfaüa en ga:ie;:ii;ae.a;if!, Jt.:.d. H v. t ^rootstöTcriTcK ia sijüpsieis war, 'a rijüvoorziena kleedkf.jisr, d;e de iijKa;« toonee;spsl»r hetn sou baaijd ie'.-bfiii. Er iugeiïatatieaiaütels, .iiioimea, matroiecpakitD, dornibedeluarskleeren, 'a jevenpakken, kortem van alles, wat 'R menech uooJig heeft, dia onder 'u. nndsr^a schijn dau ^ijr; eigen lijken, aieh voor wil doeïi. I \vae of drie hof beambten wis'c.i ma;ïdit scüeeu wol 'n goor; gelieim, op '; verklappen waaraan de d.'L'dstraf atoui ia'i s.' ovüvrouweukieaïau ;a iiifs iilecdiame; liiagen : kïeerea van 'u beJelvrouivtja, v<iü'm Yöp'&egaiêr van 'u diüconiewijfje, vsn '11 regentes vai 'a ge-* sticht. Er was achter ia die kleedkamer van welks inhoud nooit 'u h'ii'oguïwaa opgemaafe.?, mwr diea da Koirng uit zijn hoof j scUten te kajaen 'n kltjiub ueui, waar ges» enkele sleutel op paste, die nog cooit iemand bad kunnen openen, &a wa?.ivan iemasJ wiet, Wi»ar zij uitkwam o! tut welke katoor ei gin,? of poor; cf stea.^ o' siraat aij taegaTig varieende. Het gebeurde B3ia8, dat do Koning dia kleeJkamer binnen ging ea er daa urea en urea, eotis val da^en en nachten achtertiea ia vertotf Je; en 't hofpersoneel WAS gaat! flalsteren, dut Hij dan door die kleine, laadaelachtige deur naar buiten WRS gegaan, om er op dezelfde geheime wijze weer binaen te komen. Eens was Hij die kamer binnen gegaan Het ia gean gekheid de» tocht, niet maar zoo een banaal uitstapje naar de Ar dennen, of den Byn, de Harz of Siitsische Schweiz, maar een rit per ante, langs het Maasdal o rer Nancy, D|jon en Lyon naar de Riviera. Vervolgens terug over Arles, Ni ne>, Carcassonne, Lourdes naar Biarritz en van daar over Bordeaux en Tours naar Pary's. Dat is dus heel Frankrijk om, een tocht van duizend 9n kilpmeterf, van het hooge Koord naar het diepe Zuid, door aile af wisseling van klimaat en landstreek en be volking, in eea voertuig, dat vrij is te gaan waar en wanneer het wil, dat af kan wijken, zich ophouden, zijn vaart versnellen en nooit vermoeienis of verveling behoeft te ver oorzaken. ... E 3 ziehier nu het resultaat, het gewin voor geest en hart," de verdieping van verstandelyk inzicht, verinniging van Echoonheidsoutioering, de gansche verruiming des levens iia zulk een reis,... in dit boefej 9, dat ver telt hoe Arles, N i nes, Tarascon, L-mrdes, Biariitz, Ban Sebastian, het een wat meer het ander minder, tegenvallen, hoe vuil het Maasdal is en hoe eentonig de weg tu-schen Dijon en Lyon. Hoe, als eeuige herinnering van den reiziger san het schilderachtig Bouillon, de impressie bleef van een eindeloos babbelenden meneer en twee, als versteend, luisterende dames in de eetzaal van het kóïel, hoe men geen sandwiches maar dikke hompen brood met vleesch op den tocht mee kreeg, hoe gevaarlijk spijkers voor auto banden zyn, hoe ergens een paard op hol ging, een tochtgenoote b$ vergissing in de be dienden-eetzaal plaats nam, een arm poesje te vondeling werd gelegd in da Lande», het buitenverblijf van Rostand tegenviel enz. En daarvoor, om zulke avonturen te beleven, om daze levenswqsheden te loozen doet men een tocht van duizende kilometers, van het hooge noord naar het diepe zuid door alle afwisseling van streek, klimaat en be volking. ... Om billyk te zijn echter, dient ook ver meld wat er suggestief beeldend en geestig geobserveerd en s';emmingsvol in het boekje voorkomt. Buyaae zou Buy-ise niet zij o, als er ook zulke gedeelten -niet in te vinden waren. Ziehier het voornaamste: een avondstemming in het Fransche zuiden : 't, Was tegen zonsondergang a i'neure du bergei", zooals de Franschen zeggen, dat w op den drempel dier woestijn (La Cfau) aankwamen. De hemel was vlekkeloos blauw, maar begon te somberen en sshuin over de eindelooze weeterkioa, waar lichte wolken schenen op ta komen, hing een kolossale oiaDJe lichtveer, als een reuzenvlecat van goud. Het vale land daaronder had een warme, bruïngebronsde zuidelijke tint. 'c Was als va i donkerglanzend leer, waarin de gele keien hier en daar als groote gouden spijkers blonken. Het had iets Bjbelecb, iets uit de oude, oude tijden, toen de menschen zich met dieryacbten kleedden. En in die atmosfeer van Oostersche legende, zagen wij de kudien huiswaarts komen. Nog tooit heb ik zulke talrijke kudden gejisu. Het laken wel de legendarische kudden van den Verloren Z^on. Zij kwamen naar ons toe als een grya-deiceada g.jlf, de gansche breedte van den bretdsn weg bezettend en er waa niets anders op te vinden dan de aato (o w&t stond die daar dofpsraat 1) paalstil te houden. 't Is de see, 't is werkelijk de ase, die op CES £an komt deiner. Vooiuit de herder mat fcija staf, vsalgrijs en bruin in 't avond licht, als een profeet uit hot Oude Testa ment. ..." Ziedaar daa tenminste een visia en een «temming, iets met knnstenaarsoog genietend aangezien, tu;scaen al dat vlak onbeduidend pratea. Hier ia nog zoo iets uit het dal van de Ar ge tuaechen Carc«ssonne en Lourdes. sn dria dagan ea drla nachttn volkomen onriehtbaar geweest en toea Hij er weer ui kwam, werdan twee paieisbeambten en een van 't stalparsonael ontslagen, terwijl eeu Btaijoügeütot opzichter over de stallen werd aangesteld en de ;oon vau den bosc iwachter 'n .cadeau in geld kreeg, dat hem in staat stelde te trcuvan. 'n Varkiariag van deze schijnbaar willekeu-igfi handeling gaf de Konicg niet, maar de ontslagenen zwegen sn werden door het overige personeel niet beklaagd, omdat zij ruw en hardvochtig waren, en nog pas 'a paar dagen te voren 'u armen, ouden Htumper geweigerd hadden aich te «armen in den stal, en in tagenwoordigheid das Koniags de goedheid ae!?« schijnende, ia werkelijkheid echte duivels waren, wreed voor auda.ce bedienden, onheussh tegenover kdsr vau wien z-ij wisten gean voordejitjss te kuüBeu behalen. Da ontslagen sUlsuicht, cl ie verleden jaar eau drachtige merrie 20.0 onbehoorlijk; had getrapt en geslagen, dat ?£'?: ontijdig 'a veulen wierp 'n geowsae daad die dan Korfis^ ^eiukkL; aoo;,: ter uotöwas gókomea ? 201 küets, an Kiu/s- Ea de vTODiijke, blijde :ra"jongeu, '.-, oc'-itaads vroajt en 's avonds laat in de «ÖBI om zijn kinderen", zijn ,,'ievc paarden", iyn broerij r.'s eu au<jes" aooals L-j ze sioe-rtiie, te verzorgen, de sta'jongsu iuders vriend nn uiemauds vijand", behalve van dien "aleclien stalknecht," buitelde urer ;*.ijnjkop vart b!yjsehap tceüde boodschap k^.ira, dat b?j *ot opzichter o eer da ata'ieu waa benoem!' Hij hoopte ca inaar, dat de Koning 't moL ta wstei. aou komen, dat hij soms'11 hea! loggebrood am zoo'n arnieu kerel gaf. Eergisteien was dit iiog gebeurd. DiensylfJen oadexi bleeken man, m&t z';ja ongekamds baard, die w»! 'a waar kwam als 'c erg koad was, had hij TOn de melk gegeven, di'üvoor da ponpy be-itamd <?aJ. Hij had '131 'n uartja ia den Iokker-T7arni3n d tal laten s'apan en toen hij dacht, dat >io vaischerik" komen ::ou. g.ï!;e;»d, da>, a^ ^'8^ j.aoait xaaa, Hebj j 'HIJG. taor^an wat tüeten?" bad ie g*vraapd, CE toen de ajaa aarzelde te ant viOJjrdeD, nog: Ea h.ib ja vannacht iets om op te liegen? Hier kaa je nieïblijven. Ik t&\ j 3 'n jas van me ge yen : M is wel oud, maar grC'Ot eu lokker warm ; ik heb er vroeger wel 's mee op den bok geiten toen ik nog op de boerderij was. Ea hier heb je 'n dubbslij;, 't ia wel weinig, rnsar ik ueb niet ineer ; iniischieji kan ja daar morgen in di gaarkeuken 'n portie capucijners voor g&an eten. Maar ja raag mij niet verraden hoor, en tegen ni?maad iets zeggen l B&aiaur, ga hier de achterpoort maar uit, en als 'y> houger hebt, kom dan hier maar langs, dan zal ik ... i weg nou l Daar komt iel" En toen, met 'n düwtjs, had hij 'm de poort deur uitgelaten, en was fluitend en zingend weer begonnen schoon te maken; de ruiven ?

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl