De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1911 24 december pagina 3

24 december 1911 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

No. 1800 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD Y O O R NEDERLAND. . ..0,1 dis cuMnapHinn), die men onop houdend tegenkomt! Het zya fiingebouwde, lichtgrjJ9-< filtohtgems kleurige heester, met groot», *%», zactiidonkere oogen.... Zrj hebban niet dia domme, lompe uitdrukking van onre koeien, rij hebben iets pensiefs en menroheJijkfi, 't qjn wezens van ra» en vtraditie, a's de Bjjbeleche dieren nit het Oude Tettament. Da leidsman loopt vlór het gaspar, re eb t, mager/ met zyn blauwe, platte, Baskiëche muts op n oor, een lange, duime roede in da hand. Hfl is als een professor die les geef), bjj keert zich even raar zjjn beesten om, naakt een trage beweging met. de roede en het gespan gaat lang;aamgehommeleod naar rechts, naar links, daar waar het weien moet." Eindelijk nog deze avondstemming te Avigr.cn: ' In de schemering zijn wij naar 't Palais des Papes geklommen, en r sier, op het terras, omringd reeds door de duisternis van het park, hebben w jj, in de diepte, de oude stad met haar omgeving langdurig bekeken.... Als een ontzaglijk renisengevaarte rees het | paleis uit de rots naast ons op, foeforgeel in ! de avondfcheinering.... Er hing een indruk- l wekkecde atmosfeer van macht en etilte omhcer. Het was £.66 grootEch, en zóó stil, dat het bang rraakte, het was of het alleen testend, boven en buiten ailes om. Daaronder, 'in de diepte, lag de stad, met al baar dicht raast elkaar ge:cbaarde daker. Die hadden, inhettwijfdiicht, een heel teere, wazig-grjjjg-maure kleur... Hier en daar be gonnen... zwakke lichtjes te blikkeren en aan den eindir, wijd over 't verre, wegsom beren d en golvend land, ree) de maar, gtoot en rond, met doffen nevelgloed.... Uit de vage diepte, waar nu talrijker de lichtjes blonken, steeg een vaag geritsel op, als van stilknetteiende kaartjes om een lijk baar, 't Was als een stille, droeve bede in de neerzygende duisternis. Het wascf gamche volkeren biddend zaten neergeknield om een overweldigend reuzenlijk. En eensklaps sprak dat lijk, met formidabel-diepe bronsstem, ganech alleen in de plechtige stilte, als't waie een sombere klacht van tcorn en lijden uit. De groote klok van het paleis sloeg het vergankelijk uur en toen die gezwegen had, zweeg ook alles weer in stommen eerbied en men hoorde enkel nog het zwak geritsel van de knetterende kaartjes' daar beneden, ia de biddei d-r.eergeknielde, doodsche stad." Desa drie stukjes zijn dan het mooiste" nit het boekje en de hemel weet, dat zy nog niet hél mooi rfjr. Maar zy gtven toch een .fijnere noot te midden van het waarlijk laagbjJ-deB'grondech gebabbel, da onnooie'e gebènrtenifjes en aardigheden, die de schrijver goed gevonden heeft als reisverhaal" te doen drukken. Voor een minder solied befaam den kunsteiaar dan C'yriei Boyaee, zon zulk een onderneming misschien lichtelijk compromittant zijn, maar by' kan het zich veTooiiooven en zal het ois ook niet euvel duiden, zoo wij naarstig naar de oorzaken van dit ongeval speuren. Z(j liggen tamelijk voor de hand, die oorzaken, en wij hebben 'hen tendeele reeds genoemd. Eerstens moet men wel zooveel mogeltk per auto reizen, n air vooral niet aan bet stuur zitten en gantch alleen de verantwoordely'kheid voor de machine n drie dames dragen. Dat bezwaart geest en gemoed op dan duur en vermindert de ontvankelijkheid voor indrukken. En verder.... Wat is dat voor een noodlottig misverstand, dat tot reisbeschrijving minder zorg, minder moeite, milder tjjd en talent noodig acht, dan voor welk ander literair werk ook! In den tijd van Marco Polo moge dat zoo geweest zijn, toen het renen zelf alle] en het schrijven maar weinig beteekende, omdat hetwcnderlijke van het bericht cok de mee; t onbeho'pen vorm de d vergeten. Maar thans valt er niets meer te berichten". Weten doen wij precies alles, ook van de onwaarschijnlijkste strekep, maar ons daar voelen, ze1 ? er lev>r>, dftt is 't wat wij willen en dat eiseht den kunstenaar met HIJ n volle talent. Te-elijk luchtig, geestig en suggestief dienen reis beschrijvingen te zijn. ODS in den geest" ergens verplaatsen' door het sterk Bug&estieve woord, moeten zy, en dan weer geestig zijn ter afwisseling, want anders gaan wij cns vervelen, en voortduren i de spanning ophouden en vooral het gevoel dat hier waarlijk iets bijzonders, iets wondeil^k vreemds gebeurt. Doch het relaas van De Vroolijke Tocht is als het 'eeren omslag, waar de reisbiljetten in zaten of als et n bundeltje 1. ótel rekeningen, d. w. z. leeg, zakelijk en illusieloop. Als de heer Buyaïe weer eers wat reis-beschrijven wil, moge hij eenander laten chaufieeren en ... zijn lezers nut al te laag schatten. FRANS COENBN. 40 cents per regel. BOUWT te WÜNSPEET. Inlichtingen bfl het bouwbureau Art i' aldaar. Hoofd-Agent voor Nederland i j. LEC;;A: D URG, AMSTEEDA3L Berichten, GOKTHE ALS TEEKENAAR. In bet tjjdfchrift i'Art et lei ariistts geeft een inzender eene beschonwirg over Goethe als teekensar. Hij wijst er ons op dat een der van den grcoten dichter bekende teek eningen, een berggezickt met sneeu w, reeds dateert van 1775. Van zijn zwitsersche reis heeft hij vele teekeningen medegebracht, meest alle in sepia tf in oost-indkchen inkt. Naar de toen gebrui kelijke methode zijn zijn schetsen alle voorzien <an een of andere figuur. Nadat Goethe de t«ekenstift een tijd lang bad laten rasten, neemt hy baar in 1821 weer op om ze tot zijn dood tehanteeren. Dit .zy'n laatste lerenejaren is van hem op dit gebied het meest bekend een teekenirg van het. park te Venttiëop een winterdag met eneeuwluchten. EEN MERKWAARDIG EXEMPLAAR VAN VlCTOK HUQO'S TVKKKEK. Louis» Barthou bespreekt in de Revue bleue een merkwaardig exemplaar van da Oettvrea lustjées van Victor H u go, in 1855 verschenen. Het bevat de vermelding: Exemplaire unique, donréa. ma fiilenle Aar a Alice Adè'e Asplet". Hugc, zijn vrouw, zijn zoons en zijn vrienden hebben bat versierd met opdiachten, teekeningen, tquarellen en handschriften, waaronder het manuscript van de ode Ie Génie" met al zijn veianderiuger. Vooral de tiende strephe van deze ode orderging talrijke veranderingen. Verkrijgbaar te Amsterdam bij: l ATT TJAIM TWAnriHT?» Kalverstiaat. AU BON MAKCHÜReguiierabreestraat. j 3. G. HEBBERMAN, Damrak. ; JACOBSON & MANUS, Kalverstraat. \ H. MEYEE, hcfl., Koningsplein. > ADR. SCHAKEL, hcfl., Heiligenweg. ' SCHADE A OLDENKOTI, Nieuwendrjk. MED. 1NDIE: Heeren Kleeding Mag. M. DE KONING. Batavia. Wirkel-MüEIGEN HULP", Batavia. W. 8AVELKOUL, Soerabeja. Verdere adressen verstrekken wij gaarne BE FABRIEK WEK BEKENDE SPIJKER AUTO'S is gevestigd te Amsterdam aan den Aiustcldijk. nimiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii nu iiiiiiiiiiitiiiiiiiiii en drinkbakken van zijn lieve Betsy", zijn braven Hectoi", zyn trouwe Drifi", zijn allemaal even roei» viiende en vriendpinen, zjjn kindertjes", die bij in irjn malle buien aan de oorea trok-en zoende op ban neus. Maar de Koning wist van al dat sta'gemorrel niets af, dia had zijn hoofd vol genoej met regeeringezaken, waar 'n ander weer geen zier van begreep. Daardcor kwam 'c, dat aoo weinigen hem kenden en de meeste leden van 't pereoneel vcoral van 't t UIpersoneel hem nog nooit geüed hadden. Zoo kende men den Koning in de residen tie maar t alt en in de provincie beelemaal niet. De vcjtellingen, die van hem in om loop waren, werdeu in de residentie door maar weinigen, in de provincie door niemand geloofd. Eu als hij zich coit zou vertoonen, de Koning, den LOU men zien hoe doodge woon Hy wezen zon; heelemaal niet zoo wonder ijk en geheimzinnig als men nu over 'm sprak. Natuurlijk moest Hrj anders dan 'n gewoon men E oh worden aangesproken l Met Sire" of Majesteit,". Natuurlijk kon men hem niet in 'n gewone kamer ontvangen of gewoon eter, b.v. haverdegort of krentebrood, voortzetter*. Natuurlijk niet I 'n Koning is 'n Koning, net zoo geed als 'n arm mensch 'n arm metsen is; en wie zulke twee ver schillende mensehen preciea eender zou toe spreken of behandelen, moest wel gek wezen. Zoo praatte men niet, zoo dacht mep. 't Praten over zulke var-zelf-sprekende dingen was overbodig. Zoo dacht de Burgemeester van 't stadje, de Secretaris, de conciërge, zoo dachten alle ambtenaars en alle burgers, «onder er ooit over te spreken of gesproken te hebben. Wie praat er over, dat 'n paard' op vier beenen loopt en 'n mensen op twee? Dat 'n vogel vliegt en 'n vkch zwemt? 'n rjjk mensc'a 'n heet" is, die ontzien moet ?worden, en 'n arme kerel tegen 'n stootje kan en afgesnau trd mag worden ? Wie praat daar over ? Immers niemand l Er zijn van die maatschappelijke gewoonten, die half natuurgeworden zijn, en bij 't doen waarvan men ?oo min radenkt als bij 't opheffen van zijn voeten als men 'n trap opklimt. Als't meisje om 't mangelgoed kwam, dan moest ze ma» r even op de stoep wachten, aL regende '', of al lag er 'n voet sneeuw; en als de naaltter kwam, om mevrouw te spreken, dan kon ze zoolang in de keuken worden gelaten, en als de Gravin van Sinte Cocaille de Paille van Broezenbras kwam, dan moest de nieuwe looper in de gang worden gelegd en de Gravin zelf door de fransche gouvernante open ge daan en in 'c galon gelaten wordep. Dat zijn toch immers dingen, die vanzelf sprei en? ! Je kunt toch 't mangelmeisje niet in de salon laten ? l Of de Gravin in de keuken ? l Zoo ? dachten gedachteloos alle menechen in 't stadje waar de Koning komen zon, zoo hadden zg intieme flctiën" van behoorlijk en onbeiiiliiiimiHiiiiiiiiiiiiiiiiiitmiiiMMniiiiMMniiiiimiiiiiMnmiiMiiMiiiiiii hoorlijk, van passen i en onpassend, en zouder dat er o«it 'n woord over gevallen was, waren allen 't over da:e maatschappelijke verhou dingen roerend eens, en tearicbte er in 'i stadje 'n voorbeeldige vrede. Da Koning kon tevreden wezen. Er waren al 'n paar weken voorbij gedaan sedert de boo iacbap van de komst des Konings in 't stadja ontvangen wa?. Klokke tien pre cies was de Burgemeester nadien eiken morgen op zijn bureau vertchenep, had er den Sacretaris ontvacgep, 'n paar chefs van afieelingen, om over d? 'lien^t" te spraken; had den portier bij dch laten komen om te vragen of er iets bizonders gekeurd w .s en of hij soms al iets gehoord had van 't te verwach ten bezoek. Neen, burgemeester, nog niets. Maar de vlag op den achtertoren is van de lijn gawaaid en er is geeu andere. ' Ga naar de kleine kas en laat je ge d geven voor 'n nieuwe. Goed, burgemeester, en als die boer weer komt om u te spreken, moet ik 'm dan bij u toelaten of terug sturen? Welken boer ? Die ouwe boer, die gisteren bij u kwam, toen u kcffia moest f aan drinken. Wat is dat voor 'n man ? Wat moet die ? Dat weet ik niet, burgemeester. Hij wou u spreken, maar u moest weg, ea toen 7roeg bij of hij dan morgen dat is vandiag terug mocht komen. Maar u was al op de trap en hoorde 't niet. Zoo! Non als ie komt, laat'm dan maar even bij me. Maar blijf bij de hand, want je weet niet wia er nog eens meer kon komea. Ja, burgemeester, (portier a') Vrouw Siniera, 'n oul tobberig mengcbje, 'n stads type, overal en aan iedereenbekead om haar gebogen gestalte en laas? neerhangenden dikken echcudermartel, die ze ook 's zomers droeg, zat op da trappen van 't stadhuis toen de portier terug kwam met 'n nieuwe vlag onder zijn arm, die hy aan den achtertoren, in plaam van de weg^ewaaide vlag, zou ophij«caerj, ter eere van da komst des Konings. Hrj zat; 't arma wijfje zitten. ZDO, vrouw Sanders, zeid-ie, ben ja mae en zit je na wat te rusten ? Neen, antwoordde 't vrouw je lanzzaam, terwijl ze poogde naar hem op te kijken, ik wacht op den burgemeester. Ik ben vanoch tend al naar zijn huis geweest maar ze zeiep, dat ie hier was; en nu zal ik hier maar op 'm wachten. Ik kan zoo slecht trappen klimmen. Maar, vrouw Sanders, riep de portier verbaasd, ben jij naar den burgemeester zijn huis geweest?! Ea kom J9 nou bier op 'm wachten!? Dat gaat toch niet l? Ik aou maar weer naar huis gaap. De burgemeester heeft 't erg druk; dat kan je toch wel be grijpen. Zoo'n heele stad te rageeren, das geen kleinigheid l Ik kom ook niet voor den burgemeester zelf; ik kom om den Kon ir g te sprekan. Om den Koning te spieken?! riep de portier, toen, nog veel verbaasder. Maar menrcb, waar denkjaaan?! Om den Koning te spreken 71: Ik zou geen bemelschen raad weten als die je hier zag zitten, laat sta&n, dat ie je bij zich ontvangen zou Zoodra 't bekend wordt, dat ie in de stad is... Wat wou j», vadertje? Hij keerde zich om nr.ar 'n oud boer'je, dat aan den voet van den trap staan biet f en vragend aan den rand van zijn pet tikte. O ja, zoo ging hu vooit, je bent er gis'eren ook al geweest. Ja, 't is goed, ik za'. ja metean bij den burgemeester brengep. Ea toen weer tot't oude vrouwtje: Zag, vrouw Sanders, ik zou maar naar huis gaan, want den Kon'ni? te spreken, daar zal wel Liks van komen. Zoodra 't bekend wordt, dat ie in de stad if, moeten we allemaal onze jaste spullen aandoen, en mag ik alleen in de bu^geme?sterskamer verschijnen, a's hij om mij sche't. Neen, heueeV>, daar komt niks vao. Ea jij, Ooerije, pat wou jij ? Ik wou eigenlijk ook rragen aan den burgemeester of ik den Koning eecs spreken mocht. Maar men-chen, ben jelui gtk?! De Koning komt hier geen gtapjes maken. Hij komt zeker eena kijken of alles wel goed marcheert en of de mengchen wel goed leven volgens de wet, en of die wet niet over treden wordt. Die wet ken ik, antwoordde 't boertje. Ik ook, betu-gde vrouw Saider». Jaren geleien, toen ik nog rad ter besn wa?, ging ik za olke week hooren voorlezen. Nouja, zsi de portier, bijna boos, maar de burgemeester kent die wat bater dan jullie allemaal. Dan zal hij ook wel aan mijn verzoek voldoen, wijegeaide 't boertje. Kom dan maar mee, zei de portier driftig, maar doe je verzoek zeil aan (ién burgemeester. Ik zou 't niet durven. De portier klopte aas, ging binnen en ze den burgervader, dat 't boert j a vaa gisteren er waf. Wat boerfje? Van gisteren, burgemeester, op da trap O ja l Lwt 'm binnenkomen. Nog niets gamerkt ? Neer», burgemeester. Goed ! Haal zoo gauw mogelijk de nieuwe vlag op ea laat den beijerman op den toren bïij?en en hierheen kijken, om klaar te wezen en te begicneu, als we 'n teeken gaver. En la'at nu dien man binnen. De burgemeester boog over zy'n leasenaa en schreef. Het boertje kwam binnen, draaide mat zyn pet, en wachtte tot da burgemeeste: hem iets zou vragen. Maar de burgemeester schreef door. COGNAC IHARTELL Apten: KOOPMAHS&BRUINIER, AisterlBHi, Eenige Fabrikanten W.BengerSöhne Stuttgarfr EoofddepOt ia AMSTEEDAM: Kalveretr. 166 E. F. DEUSCHLE-BJBNCrEB. 5AM5DN Piano-, Orgel- en luziefadd Meyroos «f? Halsboven* ARNHEM, KONINGSPLEIN 9, Interc. Telefoonnummer 913. VLEUGELS en PIAWS in Koop en in EÏIÜ. REPAKEEKEN STEMMEN EU1LÏH J. LE MIN JE, Amsterdam. OUDE GENEVER merk ,,Nectar''. ?1.38 per G liter fles ch. WIJIïliN, COGNAC etc. llillLT" Iffel best bellende Merlt* AUTO-GARAGE RENAULT.-FREDERIKHENDRIKLAAN84. 'S-GRAVENHA.GE. Telefoon schev. 1533. INDISCHE-UITRUSTINGEN VOORDEELIG5TADRE5: VRAAGT PRIJSCOURANT UITSLUITEND BIJ A m STE R D A m. KALVERSTRAAT. TEL:1000. REQ:BREE5TRAAT. TEL: 5331. R. OTTE R. D Am. PASSAGE 1-0. HOOG5TR: 213. DEIN HAAG. I.POOTENS-1Z.-WAGEINSTR: 2. NEVEN5TAANDE ADRESSEN. ARNHEM-UTRECHT. i830M.w.z.HetelBELVEDE8E, familiehötel l sten raug. Mooitite en zonnigste ligging. Uitvoerig geïll. Prosp. gratis Internationaal Verkeersbureaii A ui s t e r «l a &n, BAADHUISSTKAIT 16 bij het Singel. Telefoon 7827. Vooraaamste Familiehotel, (100 kaaaers), onvergelijkelijk, rustig en vrij gelegen. Thermalbaden op iedere verdieping. Prospectus gratis Untol WTI UT?! 1UTA ^oor 'let Internationaal Verkee's'oureau Amsterdam, RaadhuisUU lul VILllJllljlM. straat 16 en den Eigenaar G. HAEFFSER ijne eqeCiifi. KERSTFEEST «w e«iv atfi^fifiia NIEUWJAAR «t c?. JCdc'rii. te£ ie» , "23 Het boertje kuchte eindelijk en schrapte voorzichtig zich de koe'. De burgemeester keek op en vroeg: Wel man ? Wat had je ? 'c BOET je trad vooruit en zei bescheidenlijk, terwijl hij naar zijn ooghoek wees: Maneer da burgemeester, zou ik den Koning niet eens kunnen spieken ? Verbaasd ketk de stadsvader den man aan. Wat zeg je daar 71 vroeg hij. Den Koning. Ja mweer. Maar mar, die is bier niet, en evenwel, al was hij hier, dan nog zou en waar voor wou je dan Konicg spreken? Kijk is, meneer, al de varkens van boer Smelt,.. Er werd drifdg op de deur getikt; de boer zfveeg, de portier trad binnen : Meneer, daar is de Gra vin van Broezenbraa. Laat de Gravin binnenkomen l En toen tot 't boertje: Ja vrind, over die varkens zuilen we dan later wel eens spreken.. .. Dag Mevrouw, hoe vaart u? Zaer vereerd n te mogen ontvangen.... Je kunt wel gaan, mar. ... Ik zei gisteren nog thuis, dat de Grafelijke familie zich wel interesseeren zou voor het bezoek, dat ons wacht. Maar tot nu heeft Z. M. ons in 't onzekere gelaten van 't uur Harer komst De burgemeester trok aan 'n schelkoord, de portier kwam binnen. Och portier, laat dien man even nit. Je kunt wei gaan, vrind. GDeiendag. 't Boertje aarzelde. Ik wou vragen, burgemeester, of ik dan hier op den Koning wachten mocbt. De Grasin van Sinte Cocaille de Paille van Broezen braa Jorgneeide naar den be zoeker en er speelde 'n hoog lacbje om hare aristocratifche Upper. Neen man, zei da burgemeester, dat gaat niet. E a bo ver. dien, je ziet, dat ik bezoek heb. Mevrouw is hier gekomen ... Hebben de varkens van boer Smelt hi'iar land ook vernield? 'c I? goed, vriend, asjeblieft! En bij trok ae!f da deur wijder open, en duwde het boer j-i naar buiten. Excuseer mij, mevrouw. Zulke menschep, met hun eauwige jeremiades en lamenlatien.... Als je daaraan wou beginnen !... Ma»r verheug mij met de meleeling waarmee ie u van dienst kan zijn. Ik wou vragen, burgemeester, cf u al iets wist, en zoo ja.... Nog niets, mevrouw! We zijn steeds wachtende. Maar u bent toch met alles voor de ontvangst gereed, niet waar? O zeker, mevrouw! Ik heb wel eens gehoord, dat de Koning er van houdt onder de een of andere ver momming te komer. S lel je voor, dat die man eens, dat boerlje daar.... De Gravin schaterde van pret om haar MlilimlimiMimmiiim iiijimiuniiHlllimi eigen gee-tigheid en de burgemeester, die weer was gaan zitten, eloeg zich op da knieën van pret. Z9 praatten rog even voort en er werd af gesproken, dat de burgemeester dadelijk 'n boodschap naar 'c kasteel zou laten brengen, als er ie:s naders van des Konings komst bekend werd. 't Boertja ging op de onderste trede van 't bordes naast vrouw Sander i zitten en vertel Je haar zijn wedervaren in 's burgemeesters kamer. De Gravin van Broezenbra?, -iie hem daar zap, wenkte haar rjjtuig om t n rijden naar de andere zijde van 't bordes. Zoo deed ook 'n uur later de burgemeester, die wel wat anders te doen had dan naar de praatjes van zulke manschen te luisteren; vooral nu de Koning op de komst was. Maar de Koning kwam niet, en ongetroost stonden laat in den middag de twee oudjes aan den voet van 't bordes van hun harde zitplaats op, om naar huis te gaan en in het leed, dat over hen gekomen was, te berusten en te blijven gelooven, dat, als zij den Koning zelf maar gesproken badder, er dan recht gedaan zon zy'n. Twee dagen later ontving de burgemeester 'n eigenhandig schrijven van den Koning, waarin hem werd medegedeeld, dat Z. M. twee dagen achtereen tevergeefj gepoogd had Zijn Edelachtbare te spreken; maar dat Zijn Edelachtbare den eersten keer geen tijd had, omdat bij moest gaan lunchen en den tweeden keer geen gelegenheid hem aan te booren ter oorzake van 't bezoek der Gravin van Broezenbras. Ik raad n zeer aap, burgemeester," zoo eindigde het koninklijk schrijven, indien de door mij aan al mijn onderdanen gegeven wetten voor u niet duidelijk genoeg zy'n en door u niet begrepen wordep, ds n de com mentaren daarvan te gaan bestudeeren, die in uw archief niet aanwezig schijnen, om welke reden ik n hiernevens een exemplaar zend, en waarvan u 'n kort begrip vinden kunt in Deel I, genaamd Mattheus", hoofd stuk XXV, van alinea 35 tot en met alinea 45." Volgde: de koninklijke handteekening. Met verbaasde oogen zat de burgemeester 't schrijven aan te staren; daar begreep hy nieta van. Hij was ervan overtuigd geweest, dat de. Koning tevreden zou zijn, en nu bleek, dat bij 'c niet wae. Wanneer was hij dan in de stad geweest? Niemand had 'm toch gezien ! Dat verradelijke reizen incognito was er de oorzaak vac, en de burgemeester overwoog, dat 't hoog tüd werd om dat soort reizen te verbieden, ook aan koningep. 't Kon iemand in zijn maat schappelijke poaitie ernstig dupeeren.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl