Historisch Archief 1877-1940
1801
DE AM&TEBBAMMEtt
VQ-OÖHEÖEBÊAND.
het JMH Mbe*, to> lawv, o» «oer ee*
leven*verMMteg te> MftM ? njjiialadfeackafdt»
?f tv BMÉWI AM» t|<* w»* «el d*
aan*»naanMfc, «at i* «nrfteCf ftet.
Toe» tin» *mr mg ea» 4a* M»,, tt* abt
TenMÉlMMife -Hf mQm Bebtugss «f birjvwi
gegrift. 0e» mi *
n»*i*ie* bad- plaat* grèad. 's-Hazgets
?H murmw 9 uw rerHufreneir yreefiereaeurs
«Ma politie bij mij, «n» my MOT hst hoofd
bureau van politie te frrwgeny waw ife, TO^nff
Min, zon geconfronteerd wotdwn met een
féraoon , welke z'.ch mijn naam ma hebben
toegeëigend. ' Ik gteg in goed vertrouwen
Mede, omdat ik mij vrij van ieder schuld
gevoel wist, nitt ia het minst vermoedend*,
dat deze gang het begin zou z$n van cel
nieuwe en bangere scheiding van vrouw en
klad. Op het politiebureau aangekomen,
went mij medegedeeld, dvt Duittckland nw
plaïuling vel mijn lüetcriny gevraagd had.
Wettigt aren later brachten mijn wanhopige
t»ouw en tnyn verschrikt kind mij een laatst
tfezoeb-aaB-hetboofdboreaa, en de» vo? «BZ de»
4kg **ri il nor bet bah van bewaring
?rer gebracht. Wel wekte mijn mededeeling
rer de brieven, wette ik van den Kieler
<ifiMtp v*n j*tKtt(fe CD t van gen Bad en in
«riginale kon voorleggen, b\j het gerechtshof
* Amsterdam der hoogst» verbazing, maar
?indringend proteat van mjj aan den Hcogen
MI Mt IïM£ 6fi eeu stteekwnrf ft doof
aw aan des Holla«dacb«n Minister
f*b JoMtfe (T. Baal») geaondéa, om
deaitleverfffg te weigeren aangezien deze wegens
haar willekeurigheid strijdig moest woiden
geacht met wette ijk recht en ieder begrip van
oMMChelfkfaeid vond gén gehoor. Het
bMfe my' niets, dat ik er ratt sadrnk op wees,
drt ik ala buitengewoon rustig mensch en
berger aan al myn moreele en fioancieele
pöehrten hier te lande trouw en ruim voldaan
had, dat echter door mijn eventnaele
uitleWring een aantal van mijn leerlingen ten
opsiebte hunner in vol vertrouwen vooruit
betaalde gelden tegen mijn wil en schuld
schade icu lijden. Ho land, hetzelfde land,
dal sedert honderd* van jaren een toevluchts
oord geweest is voor vele duizenden ver
vol g jeu, waaronder zeker wel eens menschen,
dia zicb, anders dan ik, werkelijk iets ermt'gs
hadden te verwijten, voldeed in dit buiten
gewoon Wreede geval aan den zoo handtastelyk
ongerechten wensch van den gr joten buurman
en leterde mij n! t \
Gedurende deze vreeaelyke weken door
leefde natuurlijk ook mqn gezin een droevigen
tijd. Tf.ee galden had mijn vrouw in handen,
toen ik uit het huis gehaald werd ; ran daar
art moest rij onder d» band het een* slak
na het andere veikoops» om met haar kind
te blijven leren, en dat wel den. geheelen
dag, achter gesloten deuren, zich diep
acbameade voor iede:e baar of kennir. Aan
'de Verwonderde leerlingen werd per brief
door r«ü» wouw medegedeeld, dat ik door
oavoofziene g£benitenia«en plotseling naar
Duitschland hal moeten vertrekken, aam
mijn best soa doen hen schadeloos te stelten.
Tree keer per wevfc kwam mijn vrouw mij,
terwijl ik te Amsterdam ..prefentiei" zat, een
bezoek brengen en koa ten wij gescheiden
doer tralies l «Jka&dar spreken. Op een
goeden dag, 9 O et ober, werd aan mij mede
gedeeld,, dat ik m$ binnen een half uur tijd
moest gereed maken voor de reis naar
Dnitschland zonder 4at ik myn vrouw
nog eens kon zien, wat my tcch zoo na
drukkelijk was beloofd geworden door den
directeur. Ik werd met een handkettirg
Barnet gesloten aan een beroeps- o p ie titer
en Bami n met dpz«-n wel ongeveer 20>
mirnten inssute-a 3 rijksveld/rtchters in
de openbare va:htkamer van het g' a 'ion
Weesperpoort a's 'c ware tentoongesteld, dn»
geheel anders vervoerd dan kortgeleden b.v.
de Oiprchter Graaf" de Ia Ranéuit den
Haag. Ia Emmer. k weid ik aan deDult-cne
politie afgeleverd, waar ten minste d 3 hand
boeien er af gingen, welke vet l bater ara
d» banden van zoo menigeu «roeten maar
feheime» scbcrrk iwhcorep, dia vrij rond
loopt, dm aa* een van die kleinen" waartoe
ik behoor. I&tttseches, op Dniteeh grondgabit d
begon eerst goei re ij a marteling; earst op
dan ttwaa'fJen dag kwam ik aan op de plaats
van tafyn beftemmmg (Kie ) n*datikte;oren
doof 3 tcsrchen-uiervungetugen gesleept was
en wei.' Banwrik, Dusseldo f en Hancorer.
Veisrew*» bei ergst wat bet ia Duaeldoif,
een ware hel, waai iïvolle 8 dagen moest
blijver. Het vervoer van da eece plaat 31 aar
d*ff!Hiese, het welk men liet endergaan aan m?,
miiuiiimiiui iiiiMMinrmtiiHfmmiiMiiiiiiftHHmHiiHHMliliuiiMiiiiii
se geen antwoord (ttf, brulde hij dfl vraag
zo« bard bükop. Hon ja van me?"
R Neet.", antwoordde ze ein lelijk, ik haat
j?. Je ben; een brnrrt. Ik wo:i dat ik
Matbiea getrouwd bad of 'a ander."
A.W si9te brj, Jat zei Bar bet a'. Maar
daar zul je toch etn pa c slaag 7iorh ebben l
En voor de eerste maal slceg hij haar. Talkens
schreeuwde hy den buren toe: Ik dee wat
ik kon ik dacht dat za me Ut f had l"
En eenigen 1§d daarna verdween z£n harde
Stemming ea L uil ie büvreealijk, zoodat allen
biwg werd«n e» elkander zonder iets te
(«fgeif aaastfardtD.
Ia do- fageo, Sta nu volgden, liep Jehan
af eii aam zonder iets te zegger*. Hij waa
sofflber en teruggetrokken, en deed den mond
niet open dan om te eteo.
Tié.-è.e daasde voor hem terug als hij
c'hhtbij haer kwam, maar tij maakte 't baar
niet 'artig. Hij was uu meestentijds weg met
de visc chersvloot. Soms kwam hy ti als met
de woorden : Ik heb Mathiea vandaag ge
zien." Als ze dan diets zoide, schreeuwde hu
ongedu'dig: Non, waarom zeg je niks'r"
Wat moet ik zeggen ?" troeg te dan bevend.
Niks. Zeg maar niks, maar begin in gods
naam niet te grienen."
Soms ook keek hy haar verlangend aan,
van ocdar zyn wenkbrauwen, en zsi: Zou
je werkelijk gelukkig zy'a mst Mathitu?"
X jtunriijk kwamen haar dan de tranen in
de oogén en beefden haar lippen büde
gedaclte hoe gelukkig ze bad kunnen zijn.
Sadert hij baar geslagen ha J, was ze bang
voor Jehan, hoewel er, als ze 't slechts ge
weten en begrepen had, niets ta vreezen was,
want Jehan probeerde alleen maar, op de
hem eigene, ruwe manie-, hét goed te maken
eh haar liefde weder te winner.
Naarmate de tij i verliep, begonnen zijne
vragen een anderen vorm aan te nemer1.
-Ben ja met my wel EOO gelukkig als je met
Mathieu zou geweest zyn'i" vroeg hg, of een
a&dermaa1, nadat lay haar op rnw-speelsche
If^ize by den arm gegrepen had, vroeg h\j
woest en plotseling: heb je me na lief?''
Ea zij dacht dat hy' dit alles alleen deed
die uTf Ktgn adres enip had opjegnven, sn
dut HDg vel' d*ie jaar ia dato, geschiedde
m «on Mort dtakere v* e wagen welke. 14
k lettre stinkend» cellen bevatte en duurde
een keet & oor, eas» twetde keer 16 uur en
em derdb keer 17 aar. Hoe gekeel amèere
nise» i»f Bnttfcatar»* een prins Eulenburjr,
0e4temra-, Lyaar, e» b.'. Gnwf
WoWw«lk» lafttftt» eerst toen
bardfiandlg aangepakt weid1, toen TOOT den gladden
P/n*sisntken minister van Jmtitie Beseier en
ie recïfters vaststond, dat men" dit keer
ter heogerer plaatse" geen aaoMüog zag
de hand boven juist deiea gederailleerde
t» hondeD. In verband mat den langen duur
van deze reia (gedurende welke niet mag
i«:cfcveveB worden I) stond he*. dat er 26
da;en over heengingen, voorcat ik een brief
van »ijn vrouw in handen had; geen van
ons tweeën wilt in deze aan ven eb rikkingen
100 rgken i ijd, waar de andere was en of bij
nog leefde. Paft op den avond van den 26an
dag werd my om 9 uur dot r een oppasser
in m(jn pikdonkere cel een bii-.f gegooid,
welk» & beveftée den geheelen nacht in
banden bid d tot het aanbreken van den
winterdag, zonder te weten, of hij mjj niet
misschien een of ar.d(ra verschrikkelijke
tijding over mijn vrouw en mqn kind bracht.
Sn toch, alles wat tot op dezen Sisten Oct.
1905 van ds zijde der justitie en politie aan
wreedheid tegenover my en mijn onschuldig
gnln getornd w*#, weegt niet op tegen de
b «pottende, beleedigende, mij aitba'derende
bshandelinf, welke ik na dien dag moest
dalden, en wel van zoogenaamde Koninklijke
rechtera ze'f, welke maar al te goed begrepen,
dU zy' in mijn geval ean wettelijk nete ige
s ak ond«r bacden haddeo, waarom zy mij n
nog al natuurlijken we; r stand door wreed
gaweUl en een o BO» lage behandeling wilden
br ker, al zoo ik daar ij ten gronde gegaan
zy'n, wanveer maar hun afgod, onbestreden
staa sautoritei," behouden bleef! Wat het
my aan Leed mocht korten, de sluier moest
over de willekeurige handelwijze van een of
meerderen onder hun ambtgenooteo!
Keeds het eerste woord, waarmede de
rechter van instructie my 69 uur na mijn
aai,komst in de gevangenis te Kiel tege
moet trad n. b., het t ad volgens de
wet binnen 21 uur moeten gebeuren was
een lage lengen: Men had," zside hjj, in
1902 gemeend, dat Holland moeilijkheden
zou maken met de uitlevering." Echter zeide
dezelfde man tegenover een eersten advocaat
van my : er was een vergissing gebeurd,"
tegenover een tweeden advocaat: er was
jaarlijks in de akten bijgevoegd ge worde*:
nog een jaar schorsen!" Dus werkelijk een
veeliqdi; man; veelajjdig was h§ook in de
ongevoeligheid, de grofaeid waarmee hij mij
btjegen.de- Op mijn bezwaarschrift tegen mijn
volkomen willekeurige" inhechtenisneming,
werd mij a wart op wit medegedeeld, dat
het zonde* belang was, dat de vervolging pas
nu ingeleid werd". Nadat ik dit kenmerkend
document in handen had, wist ik voorgoed
WMHura it toe was: dat men na in Kiel als
bij woordeloos» afspraak txs'oten had myn
mogelijke latere klachten o ver deae onwettige
behandeling, my aangedaan, van te voren
onsckadelfck te maken, door het op de een
of ande.e manier my'zelf te doen.
Ik z«l hier Biet ingaan op het buitenge
woon droevige Kant f eest, dat ik dat jaar
doorleefde, gescheiden van vrouw en kind,
we,ka roorioopig bij mijn vader en myn stief
moeder een hèlaas geenszins vriendelijk onder
dak ge onden hadden, op het ongeloofelyk
brutale o; t -eden van een oppasser, welke.door
eigenmachtige Qonti-ö'.b" ! op het mij toe
gestaan acbrrf*öTk, my er toe bracht, dan
mw»r liever ota h?t splitsen va a touw (voor
kalvate;en van schepen te Viagen, op het
echt Pr&iai«che stelsel, by klachten van
klein*" ^.e vanger en over den oppasser, niet
den laatstgecosmd 3 maar den eerste 11 nk onder
handen te nemen, riet daarop, dat ik eiken
Za'erc'ag samen met zwear veroordeelden
een balf uur de misse iji ru'kende
closetejomsr schoon moest poetsan. Voor zoo iets
blijven in Duiteche geyangecissen ciet al.'ean
i'ulenbufg', tn:a- alle LOOienaamde ^teret"
gevacgënen, daïwil z gies : gdvan^euea met
geld angstig bewuard. Zoowat 4 maanden
had ik in previ n ieve hechtenis gezetrn en
wai in dien tijd i'Oj ke*r gehoord geworden,
tcea werd op den 13.'n Februari do openbare
betandelirg berfsld. Het was mijn plan
ttMiund aan de justitie htt matker vfau het
ga'aat te rukken, maar d;a-door, d»t een
getu ga ii k werd, kwam het niet eens toïeen
ba and ei i n g, en een fel p o'.est tegea een
om. baar te kvelier. Deze vragen maakten
haar dts ta ongelnksiger. Zij kon te niet
reantwoirdtn. Jehan haalde de scheudeis
op, fjtntte da wenkbrauwen, momce.dj ie!s
van niet begrijpen," en gitg naet swareo.
garg neer.
A's zy aan 't visschen waren op zee pïacht
Jehan Mathieu somj minuten lang aan te
staren en dan aoot hij zijn knipmes raet een
bhk en liep 'c dek op en neer, diep adem
halend alscf hij hè: benauwd had. Hij baatte
Mataieu nu, al trachtte hij ons 't niet te
laten merken.
T_é:èie zsgt, dat ze met jou gelukkiger
zou zijn, Ma'hieu,1' zei hij eözs met een
eltwcn blik in ay'n oogerj.
Dat is zon, ik weet''." SLtsoorddoMithieu
kalm.
Op deae woerden vloog Jehan op. En
waarom zegt ze dat?' schreeuwde hij. Ik
doe toch mijn beït nietwaar ?"
Heeft 23 isdera'n niet verte'd dat ik haar
een blauw oog geslsgan had? I 's. doe
best 't ia mijn schu d niet. "Li grient altijd."
Dien avond Eaten zij, vcó: de tr&wler in
zes stak, in 'i vooronder kaart te speler.
In het halfduister want ia de Kajuit
bratdde slechts een olie'amp die van de
balken afhing ontsiotd er twist tuischen
Mathien en Jelaio.
Kom mee naar buiten ais je durft!'1 riep
Jehan, opspricgecf1.
Mathieu verroerde zich nie'. Esn ver
achtelijke glimlach fpaelda om zijn lippor-.
Je kunt allaen vrouwen af/aaseler," ^tl hij.
Met esn vroeeeüjken vloek vloog Jahaa op
Mathieu aar.
Da tafel ston i tusieben hea en betandore
schcepsfolk trachtte hen te echeidee. Wees
niet zo', Jehsn !;' riepen ze. Laat 'm niet
rust, Mathieu ;"
Maar de twist zette zich voort en e.rn
oogenblik later wrocg Jehsn zich loa en waa
bezig over de it«fal heen te klauteren toen
zün hoofd, dat tegen de balten stiet, een
porceleinen beelcje naar beneden deed btorten
en 'c in gcher?en op den grond deed belinden.
Het was een baelciJ9 vau do Heilige Maag l
verder gaan met: de comedle, gepaard met
een ernstige waarschuwing van mytt kani,
t voor het gerecht tech vwioiea spel op
te geven, leidde er toe, dat de Koninklijke
rechte! B-, radat »|j haast al hun mooie plannen
voor eereredding van hrm justitieel» kliek
verijdeld zagen, aan den laatsteo hnn gebleven
uitweg dachten, my officieel voor gek(!) 'e
aten verklaren... Z^ hadden er zeker alles
toe gedaan om mi] gek te maken. Ik werd
4 weken later ter observatie voor den daar
van 8 weken naar de gekken-afdeelipg van
de Kieler univemteits kliniek gebracht en op
den 43sten dag (den 27sten April 1906) ah
krankzinnig" ontslager. Daarmede waande
tiet bedreigde Kieler gerecht zijn ,,cer|' gered
en de zaak afgelooper.... ~
Maar hoe stond het nu met mijne toekóaast ?
[k stond nu bijna 8 maanden na den
overval in Amsterdam als een gewoon
en volgens officieel advies: krankzinnig'')
:>edelacr op de straat, zonder middelen van
gestaan, zonder beroep, zonder woonplaats,
zonder gezin, zonder huisvesting. Door de
gevolgen van n pennestreek had ergens
sen goed betaalde en recht op hoog pensioen
hebbende ambtenaar misschien uit pare luim
mijn bescheiden levensgeluk naar alles aan
wees voor goed vernield. Wat moest ik na
n het land beginnen, waar op zulke
onmeasctely'te manier zoDgecaamd recht"
gesproken werd?
Ik besloot naar Holland terug te keerea,
waar de overblijf, elen van onzen tweeden in
boedel nog opgeborgen war er, waar ik hoopte
mijn flnancieele verplichtingen tegenover
mijn vroegere leerlingen het best te kunnen
;flos£ea, waar ik een, mjj bijzonder
aantrekke ijk beroep had uitgeoefend, waar ik
in het midden van een kleine natie met
grotte karakte:trekken, in een land met
mér v J hei d dan toch, my' bescheiden ge
lukkig en tevreden gevoeld had. Maar hoe
werd ik teleurgesteld by mijn terugkomst.
Ofschoon ik mi|n geiin rog nit voorzichtigheid
in Doitechlacd achtergelaten bad (bij mijn
vaier ea 6t k f moeder) kon ik ia de zomer
maanden niet eet s zoo veel verdienen, dat
h«t voor kamerhuur, brood en melk, mijn
ttltrtuiteiiee voeding, voldeed. Mijn vroegere
leerHageu, haast uiteliitend uit den ge
goeden stand, hervatten hnn lessen niet
W«er; K m m ige n hadden een anderen
onderw^cev gevonden, bij sommigen was bet
vertrouwen toch iets geschokt dcor de hun
MtW'l^jk vreemd ecbijnecde wijze van
myn vertrek, den een tf den ander ge won
ik wei weer, doordat ik hem de verschuldigde
lessen gratis gaf, maar het bleef een ellendig
?sukkelen. Myn klein armoedig kamettje trok
geen nieuwe leerlingen aan, en voor
adverteeren in goede couranten miste ik het geld.
Zelfs voor myn eigen levensonderhoud was
ik genoodzaakt van de hulp van familie
leden gebruik te maker.
In dien tijd herinnerde ik mij niet
tegenstaande mijn droevige ondervicdipgen
van 1902 nog eens het groot getal mijner
welgestelde landgenoot e n hier ter stedp. Mijn
treurige ondervindingen op dit gebied heb
ik uitvorrig in een paar rcque-ten aan den
Duitschen Rykedag en de Tweede Kamer
in Pruisen neergelegd. Hier wil ik slechts
mededeelen, dat ik op driehonderd circu
laires met em om moreele n steun smeekenden
inhouJ, welke cinu'aires ik aan ongeveer
driehonderd rijt e leden van den zooften.
Deutschen Verein" e nn.-d<>, slecbtïn
leerling kreeg, welke 20 l-, ast n ram, ec dit
jongmensch was nog boveiidien een Hol
lander. Een jaar later kreeg ik door
aanbeve'ieg van een heer B. nog een tachtigtal
lessen. Baken ik bij dit beschamende rei-ultaat
nog een paar persoonlijke vriendelykheiden,
welke ik van een paar heeren W. (2 broeien)
ontving, dan is daarmede alles opgeteld, wat
ik van tnrjn dierbare landslieden in myn
bittere onschuldige nood aan weldaden ont
ving; daarentegen zijn niet op te tellen de
vernederingen en teekenen van onverdiende
minachting, welke ik zoo vaak van hen heb
moeten ondarvinder. Onveidiend indien ik
onschuldig ken ean eeni^e my onteerende
da»-1, en dat ben ik I Onverdiend indien ik
krankzinnig" ware! Ei n van beide is
toch officieel of om fliaieel tet eenige
mogeIrjke! 1)
De herfst van 1906 bracht mij ieta batere
verdiexste, zcodat ik met Kerstmis van 1906
mijn gezin weer kon laten overkomen, na
da<; wij van den heif^t van 1905af,dusiuim
15 maanden van elkander waren gescheiden.
Kf kent men Hei bij de 8 maanden van 19; 2/03,
zoo msa'it dat te zamen 23 maanden
vernield levensgeluk, onferefccad de daoep
volgende hongetjan» van 1906 tot na. toe,
voor een handeling zoo nietig, als wel ieder
tweede persoon in zijn laven; begawa heeft.
BB dat daifc onze Pruisische, seegsnaaetde
ChrUUlrjW, maatSBÜappi reekt" em
billijk'' noemen! Een: wnarifji htüvsaringwek
kende chriatelijkheid". Maar ik geloef oek
heden neg niet, dat de (ffic'.eel tegen mij
begane bestialiteit wettelr/k zou geoorloofd
zy'n, ea zoo heb ik <2ua al dia jaren vanden
zomer van 1906 tot ia te e een verbitterden
ea waabopigen strijd gevoerd rat t de Doitwhe
au oriteiten om myn gereefd en verfcrscht
recht, waarvoor ik, aasgeiien de mjj enm^m
gein beiokkecde ellende tcch aietongeibas
is te maken, ten minste een ftósosulflke
schade ver? ot d in g eischte. Het meest heb ik
het Pruisische ministerie -an Justitie be
stormd en zy'n innig oncympatieken chef v.
Baseier, eerst met zakelijke en hoffelijk ge
stelde verzoekschriften, ten slotte met felle
aanvallen, met opzet zoo beleedigend, als
geen Hol ander, die man van eer is, zou
kunnen dulden. Anders de Duitsche autori
teiten, niettegenstaande ban vele praats. De
rijfcekanselieren V on Bulow, kort voor zijn
aftreden, en Bethmann?Hollweg, de staats
secretaris van de Dttftseiie Rljks-Jnstitie, de
kroonprins, de keizer bij zy'n aanwezigheid
hier in 1907, rij allen hebben hartelijke
verzoekechrifcen om recht van mij ontvangen;
lederen keer gingen de rcqneaten door de
hand van den Pruisischen minister van
justitie en
t»
Am «t. 2* D».
poorf.» geklopt* feebiei*
ollandeche doe, waar ik meer
eids- en billijkkeidsgevoel hoop
mijn vaderland;
L. WBLLHANN.
1) Eau
rigkheid van myn door my niet ontkenden
misslag ligt toch zeker ia myne eenstemmige
op> ftaatmunat KM, tet
?«? daor mii apgMiulite xa*g>
te 8a«k in S
een aan 00$» scheel -BtaadplaaianaiHE
Or.ze; Mutiri. Portretten en biogrifleën (2e
druk) 303 pair. Prijs ing. ?1.50, geb. ?1.90
Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar's Uit», Mij.
SVEN HEDHT, Ove' land naar Indië. Reisen
door Armenië, Pen:ë, 8t jtanenBjloedBJistar.
Voor Nederland bewerkt, door J. 8. VEBBUEG,
met een voorwoord van dr. F. ELFNK, 61
buitentek&tplaten en een kaart, 288 pag.
Amsterdam, Uitir. Mij. B «e*ier."
Neerlandi Indië, f n. 16, ?0.45. Amsterdam,
ir, &a»vier."
K«rk en S*ete", serie V, N», ft: NicHOtAS
WISEJIAN, De Attatfn, 35 pag., ?0.40, Baarn,
HollaadSa-drakkery.
e Protsstanteche Zendin«e"j aezie I, No. 6:
ij. W. GUNNING, De meditche Zendün^ti7 pag.,
déze gaf haar door aan"dêmis- ' ?0.40. Baarn, Hollandia drukkerij.
het beele?j s tot hetwelk ze baden bij gsvaar
op se*1.
Weeklach'ea ve vulden de kajuit. Jahao,
doodsbleek, liet het hoofd op da borst zinken
en biuiate zich. Het hoofd der Maagd was
er i-.f gebrokpn en lag lusschen de
grtfbeFchilderle stukken poreeleir. Hoe het kwam
wist hij niet, maar 'c f. ai cf dit hoofd, 't
gezic1 t van Thérèae was, dat hom smartelijk
en vol medelijden aanstaarde.
Allen verwearchtea ze hem en hij sloop
de houten ladder op naar het dek. De mannen
in da kajuit schudden 't hoofd over de be
dreven heiligschennis ea «ver 't ongeluk dat
't zeker brengec zou.
V,
Dien avond stak er een verblindende
sneeuwstorm or-,
Op zee is eneeuv nog er^er voor zeelieden
dan mist of duisternis. Het scherpste oog
laat zich bedriegen door dit zich
bewegendedui tere gordijn.
De zee stond hol en nu en dan sloeg een
grcote goïf orer de verschansing en speelde
een kist of (on weg.
Het vaarluig slingerde en trilde bij iederen
sla t d!e hf ar door de golven werd toezebracht.
Da ingang v&n de haven van S . Ly3 wordt
beschermd door een lijn van puntige rotser,
in de.tr vorm van eea halven cirkel. Ei1 ayn
twee doorvaarten de gro'.tseu de kleine
ea bij storm wc ó: kon men da klaine niet
nemer, WMit rechts bevinden zinh ds
gevreesdo klauter, rotsen die een vorm heb
ben van de scharen van een reusachtige
krab, en die alles vasthouden wat ;e eenmaal
beft hebber.
Jjhan stond op da plecht in het duister
te turen.
Hst echip keerd? te:u>! naar de haven.
Hier was de zee tog woesf, maar ginds ach
ter da roteen zou zy betrekkelijk kalm zijp.
Plotseling d;e:m.ien donkere gedaanten u t
da duisiercis voor hen op. E ij gaf een sil
om te waarschuwen doei bij dit roodweêr
ging 'c geleid verloren.
dadige instantie zelve, we ke in eigen zaak
mccat beslissen 11 of zy recht tegen my ge
handeld had c f niet l Wat wonder, dat zq
het eerste verklaarde! Ean «e» dan va»
een wolf, die een schaap verscheurd heeft,
iets anders verwachten, dan dat hij zftn daad
voor volkomen wettely'k" verklaart en voor
volkomen billijk" ?!
Met dit protesteeren en vragen om een
schadevergoeding (mijn rechtI) girg ik in
deze 5 jaren inluHchen niet onophoad«]$k.
door. Zoodra myn verdiensten ons hoi leven
lieter, beet ik de tanden Barnes en zweeg;
zoodra de nood echter weder tot aan mijn
lippen steeg, begon ik weer, eer,t met snoe
kende re q'lesten voor mijn gazin, den met
felle aanvallen. Op een vai deze laatste ont
ving ik op een foaden dag van den
opperofficier van instit:e in Kiel een officieel
schry;en, waarin hy verklaarde, aan den
eersten Lffisier van justitie aldaar medege
deeld te hebben, dat de houding van den
laatstgenoemde in mijn geval wel is waar
niet dcorloopecd (durchwej) door hem kon
goedgekeurd worden, rmar dat van een
schadeloss-telling geen sprake kon zijn l" Neen!
waiit dan zou door alle mstantiën heen, de
gepleegde fout moeten zijn erkend ! I
Op ..erkelijk is dat dezelfde man, die in
d.t stui de handelwijze van zijn m'ndere
(cenminste voor het co() af «eurt, zelf niet
onmiddellijk ht e f o ingegrepen, toen tij in 1902
door my op de rtchtscchending attent ge
maakt werd. Neen, niet ayn mindere, maar
hij zelf is d« Pet nldige en naa.t hem B s>
l»r; da minister van de Pruisieche justitie,
die door mij .«oldoenda werd voorgtl.ctit.
Ik ga thans ^o«irbij de rrqnesten, die ik
rchtte tot den B,jkpc!ag en tot ePruisische
2a Kamer. E ;n gs drakt stuV, een dood for
mulier van &fmjat'f, en dan zwijgen!, is
voor mij, e«n der tltinen", ciij geen mach
tige relaties b.entten, het eenige antwooid.
Voor mijn recht hebben de Volks-vertegen
woordigers geen rfcV.
Wat trekken z ch Duifsche au'oriteiten en
duizenden vaa hun daarbij b«langb.ebbande
lofredenaars ervan aan, wanre.r een landge
noot zolder invloed, wiens recht schandelijk
verkracht werd, gshrel or.der de wielen van
het onbarmbatti.e leven in onze
zoogenoemda christelijke'' maatschappij geraakt.
Mogen mijn lacdgenooten mij naar hun be
kende manier beschuldiger, dat ik met deae
regels het eigen test bevuild zou hebbeu"
wat zij trou vens van iedereen beweren,
welks nist saaien met hen 'iurra" schreeuwt
bij iedere daad van iedere U uitte hèau'oriteit,
Dr. H. BRUGMAN*, Handel en. Nijverheid van
Awtei'iiam, ia <feZ*»«a48«nieBeitw, 2*0 pa«..
in 2 kolommen beirakt, geïllustreerd mrt!97
prent e», perirrttem «H faewnitps i» en boiten
den tfxt, folie. 'S ai» gtcut. f 16, in lianen
geK ?16. 'a Grareirteige, Mart. .Hy'hcff.
J. VA» BuutBV, O«r Aard- en Zcebtvimftn.
Uit£av» v. *. M?- tot Nat van 't Alterneer,
32 D&C, ?0.05. Amstsrd»», 8. L. van Loov.
TVOCKB, Soi leer H damml (Bib1, voor
Spart en Spel, NP. 48) 55 pag., / 0.35. Baars,
J. P. ». d. Ven.
IKIlHIHUlmmmHUHlIlHHHIIIIIIIHHMll
40 cents per regel.
BOUWT te N U N SP EET.
Inlichtingen bij het bouwbureau Ar t i"
aldaar.
DELAONAY BELLDIILLE
AUTOMOBIELEN.
BooM-Aeent Toer Hiederliuidt
J. LEONO LAKG,
AMSTERDAM.
5AM5DN
T TT/l A TVA Een vaa de moois»
geleMJ U \J .1" Vf ? gan knurpl.v. Z «itser'and.
Zeer vele wandelw. en uitstapjes. Zacht, gema
tigd klimaat. Temperat. i. d. winter gemiddeld
2.6°C. Geen mist. Heerlijke veiblijfplsats v. d.
Herfat en Winter. 70 hotels en pensions m. meer
dan 4500 bedden. Op verl. gr. en fr. gtï-i. gids
No. 18, door b et off. Verk.bur.inLaga&oof door
hat Intwrr. Veik.bor. Amst^ Baadhuiaatraat 16
SI
k3Ll ilLUllL/Jl fiJn familieh«tel Isten rang, Mooiste en
zonnigste ligging. Uit roerig geïll. I'r os p.
gratis Internationaal Verkeersliureau Amsterdam,
KAA.OHUISSTRA1.T 16 bij het Singel. Telefoon 7837.
iiiiiiiiiiiiHimiifimiiiimiimii nntuii
iiiiiiiiiiiiiiii
Hij rende orer 't glibberige dek, struikelde,
krabbelde weer op, gooide dan man aac het
roer op zy', en wierp zijn geheele gew'cht op
het re er oin den. koers van het schip te
verandeier-.
Doch het was te la?r. Op hetzelfde
oogenblik pakten do hooge zeeën het op en smak
ten het teg-rn de rotsen voor de kleine
dosrvaart, en toen, terwijl het daar beklemd
zat (usschen de klauwer, beukten ze het aan
stukken.
Het gabfurdo alles met de snelheid van
al dergelijke zeerampep.
Eerst het vreeselykp, ODrverdoovendegeluid
van het schuren, toen het breken en scheuren
en toeii verstomden plotseling de kreten der
bemanning. Kakelen probeerden te zwemmen,
doch zy werden te pletter geslagen tegen de
rotsen, anderen werden neergezogen in de
hongerige, wervelende wateren ea rezen niet
W( c '.
Jahan kfam weer boven en zag dichtbij
zich ieta drijver.
Hy sta* een hand uit om 't te grijpen.
Het bleek een stuk wrakhout ta zijn, en
terwijl hy het vastgreep, hoorde hij iemand
afeunen. Nog iemasd anders kiemde zich aan
den mftst vast.
Zy vormden esn speelbal der golven,
en weiden neergezog^n in e ken draaikolk
tusschen tw88 g'jl.'fe ea rian vè.'r waren
ze boven op een golveikiuio. Jehan begoa
langz«mtrhacd to Vcrntijvei. door het
r'skoucio -ffatc--. De raclit srstreek, en er
begon een krauw licht over de wateren 1e
kiu'pfr. Voor 'c eerst treepr Jehan hfct
gesicht te zien VMI den tnau die iicb eveneens
aan den rcast vastklemde.
Mathieu!' zei hij met stokkenden adem.
Johan!"
Mathieu's gelaat was loodkleurig van koade
en zijn hocfd hing een weinig vooro?cr van
uitputting.
Jahan zag het wrak nu een heel eitd
weg, want zij waren met den stroom
ineegedrever. Vitchionnen en watervaten dansten
op ea notr ea de zte waa bezaail met hcut.
Mathieu's gedicht scheen heai terug te
voeren naar vroegere dagen vóór hij
Türèje getrouwd had, en toen hun
vriendS3hap nog door niets verstoord werd. En
daarna dacht hy' aan Tr ie die hij zco lief
had, maar die zy'n Ikfde niet wilde aannemen.
Plotseling voelde hy den balk ocdar zich
breken en het water sloot zich boven zijn
hoofd. Hij kwam met groote moeite weer
boven en greep den balk vesr vas*. Er was
een groot stuk van verdwenen.
De beide mannen klemden zich eraan vas*,
maar er was niet genoeg over om hen beiden
boven te honden. ?M
Telkens zoak hei en kwam niet weer boven
voor een van beiden loslier.
Jehan dacht wederom aan Ti_é:è38 en het
gedruisch van het water scheen maar aldoor
te zeggen: Ik zou gelukkiger zijn met
Mathieu!"
Mathieu I" riep hij, Mathieu l"
fa, Jehan!"
Dit stak hout kan ons alkbei uit t leng
meer houden."
Neen Jehan."
Geloof je dat Thé.èse gelukkiger zou zij u
met jou?"
Als ze 't zegt, dan zal 'i wel zoo zfjr."
Er zal wel gauw een schip komen,
Mathiru."
J», ja, laten we dat maar hocen."
Z 'U je voor me willen bidden ? '
Voor jou en vosr mezelf."
Het werd helderder dag.
Jehan zei met moeite: 't Spijt me, dat
we eamen ruzie gehad hebben, Mathlec. Ik
meende 'f. zoo kwaad nie*,''
Jehf.n beval zijn ziel Gode aan en liet sich
in hot vrater gly'den. De golven elctsn zich
gretig boven hem.
Mithieu bleef alleen a< h'or, zich
vastklerarxend aan het stuk wrakticut.