De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1912 4 februari pagina 5

4 februari 1912 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

lé06 DEA M STERDAM M ER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. DE STAKING DBR BALLETDAN8EBESSBN AAN DB PAEIJ6CHE Hef zon wel wonder geweest zijn, indien de Frat eche goedlacusbeid geen grappige kanten bad gevonden aan de staking der danseresjes van de Parijsche Opera! Hierboven is een teeken in g uit L'Illustration overgenomen, waar op den voorgrond dévakvereenigingiman. néchanicien van de opera, en dus co lega van de balletjofr>r, deze lieve verschijning tot scherpe loonactie aanzet l Zonder lachen", schrijf t L'Iiluttration, hoorden die dametjes, in kostbaar bont gestoken, over hooger loon spreker." Maar dat hooger loon" voor sommige van die dantereijes de aanleiding ion kunnen worden om af te zien van kostbaar bont" en wat er allemaal aan annex i», dat zegt het blad er natuurlijk niet bij om den lieven schijn niet te schaden! Intnstcben: de staking is reeds geëindigd en verloren, de beschermer*.", die zich in de malste positie voelden, zijn weer gerust, en alles wederom rozegeur en mane schijn (op 't tooneel I) IMIimiltfmlIIIHIIIlmlIIIMIIIHlmlHmlIlllllllllllHtlllHIIMIIIMIIIIIIItHIIIIIIIIMIIHMIIIHlmlIIII ItlfIMIInlNIIIInlIIIIIIIIIIIMtllllllllllllllHIIIIIIMII lUttlMO. Uit Portugal komen hoopvolle berichten. Sn de politieke verwikkelingen daar nog maar steeds niet tot een einde schijnen te komen, vreesde men reeds, dat de zaak der vrouwen hopeleos ze u staan. uiiiimifmiimifiiiiiiMitiiimiMMimmimiHi UIT DB NATUUR CDLXU. Zeelelies en Bonifacius? penningen. Een van de dierklasseo, die het best ver tegenwoordigd zijn in den kalksteen nit den steenkooltijd, ia de klasse der zeelelies of crincïdtn. Het is een van de merkwaardigste klaaren, en toch weten, behalve de dierkundigen, maar weinig, messenen van hnn bestaan. Dit heeft zijn goeden grond. Het ia nog zoo heel lang niet geleden, dat men meende alleen fossiele zeelelies te kunnen besindee(De eenige kiezeres, dr. Carolina Anglos, is b e'aas plotseling, slechts 33 jaar oud, gestorven). Doch de vrouwen gaan kalm en zeker haar gang, «ooals de thans aangesloten Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht uit Pjrtngal aan het bestuur van den Wereldbond b trieb*. Zij roemen bovenal de hulp der vrouwelijke auteurs, die baar p «n dienstbaar stellen aan de groete bevrijdiogsaaak der vrouwen. Zoo llllllllllllllllllMHIIItlHtMIIIIIMIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIMMIHIIIIHIItmillllll ien. Tot in den krijttjjd toe leefden deze «on derlinge wezens in ontelbare menigten in de oude zeeën; bun harde skelet, alt koolzure kalk bestaande, bracht ons tijding van hnn leven; maar in levenden lijve moeide men ze nooit te kunnen aanschouwen. Dit duurde tot in de 19de een v; het diepzee-onderzoek werd begonnen en met geestdrift verbalen de zoo ogfn van de heerlijke oogenblikken dat na n trek, 10 of 30 van die zoo leng uitgestorven gewaande dieren uit het sleepnet op het dek vielen. Uit diepten van 1400 en 1500 M. kwamen EB te voorschijn nit de se»ëa van West-Indiëen later uit den Indiechen Oceaan. Daardoor zijn werd een nieuw vrouwen tijdschrift opgericht, dat den veeliegs-enien en veel belovenden naam draagt: A ttadrugad»= Da Dageraad." De Hongaarsobe vrouwen zjfn reeds wakker op haar post om bet fonds voor bet Inter nationale Congres voor Vrouwenkiesrecht, dat in September 1913 in Badapest zal ge bonden worden, bijeen te brengen. De Gemeenteraad an Badapest heeft na reeds 5000 kronen in dat fonds gestort en de vrouwen hebben alle hot p, dat het niet bij deze ne kasversterking zal big ven. De burgemeester van Budapfst, dr. Stefan von B&'czy, heeft een prachtalbutn vnn Bndapest geschonken aan al de besturen van de bij den Wereldbond aangesloten vereenigingen, wel inziende dat men hetnattige met het aangename kan versinden en zoo'n Congres têt bevorderlijk is voor het Vreem delingenverkeer. Maar ook door vrouwen uit den arbeiderden stand werd reeds bulp toegezegd. Zij die geen groote som in eens kunnen geven, verbonden zicb, om l of meer kronen per maand bij te draeer. Met Kerstmis had men in Budapest een groote bazar gearrangeerd, die veel succes bad; moreel en fioantieel. Want personen, die zich nog nooit iets van de vrouwen kiesrechtzaak hadden aangetrokken, jonge ar listen en andere waardevolle helpers, kwamen zich LU zelf aanbieden. De clou van dezen Bazar was een optocht van vrouwe», in allerlei nationale Hengaargaareche drachten, op een groote tafel door poppen uitgebeeld. Daar het welslagen van dezen Bazar z groot was, is men voornemens die in vele steden, naar bovenal in bet zomerseizoen in de badplaatsen ook te honden. Vrouwen, die een gelnkkig, welbeet ut leven leiden, zengen zoo dikwijls: och jullie kie^rechtvronwen overdrijft zoo l" Zij, die zoo donken t n spreken, moeten het Burgerlijk Wetboek dan maar eens opslaan, om artikel 179 na te lezen, waaruit blijkt, Dat de man, indien de echtgenooten tonder hnwelyktche voorwaarden tros wen, de goederen van de gemeenschap, zelfs zonder tusschenkomst van de vrouw, mag vetkoopen, ver vree uden en bezwaren." En c at dit artikel in toepassing wordt gebracht, blijkt wel uit het volgende, dat men lezen kan in de Wintehoter Courant van 7 Januari 1912: Een zekere J. H?die reeds meer dan, 30 jaren alle lief en leed met zjjn wederhelfc deelde, en zicb verheugde in 't bezit van 3 volwassen zoons, waarvan een nog inwonend, heeft bij de wisseling des j aai s j.l., alle banden, die hen samen boad, opeens ver scheurd, zijn vrouw en zoon op hardhandige wijze de deur uitgezet en daarna alle be zittingen verkocht, als paarden, wagens, varkens, turf, aardappels, mest, enz.; daarna krijgt het huis een benrt. De oudste zoons, die getracht hebben dezen veikocp te stuiten, door er zich met kracht tegen te verzetten, konden er niets niiiiiiiiiiiini Zeelelief. Met efzordcrlfke pteel-sinkker, te, (Vit Backeb: Kwttforme»dtr Natuur.) 49 dieren in hun levenswijze goed bekend geworden. x£'-''*'?? Op het eerste gezicht gelijkt zoo'n zeelelie inderdaad meer op een gestee)de bloem of op een waterplant dan op een dier. E ar»t als ge na verwijdering van de varen- of veerachtige gedeelten aan den top, dezen van boven beziet, denkt ge aan een dier; daar ligt de bek tuspchen vijf in een kring geplaatste monddeelen. De vijf hoofd tralen die er van nngaan, hebben zijstraten, deze weer een fijne vertakking, en de laatste deeltjes biervan dragen haai fijne draadje?, die in voortdurende beweging zijp. Dit heele samenstel van beweeglijke ver takkingen of pluimen dient om het micros copisch voedsel van het dier in de nabijheid van den bek te brengen; ook om het ongewenecht»tegen te honden of te verwijderen. Elk van die takken en takjes bestaat uit een heele serie lofjes met elkaar verbonden schijfjes en knoopjes, die door de elastische spieren en banden zeer beweeglijk zijn. Ia het midden van de meeste schijfjes is een gaatje; maar al die openingen sluiten op dB aar; want in de zeer sterk vertakte binner.holte die daardoor ontstaat, liggen levende dealen: een ingewikkeld zenuw- en spierstelsel dat samenkomt in het onderstuk van de kelk, waar de mond-armen uitstralen. Dit geheele toestel nu zit op een steel; deze is, op dezelfde wijze als de armen, samengesteld uit afzoiderlijke, maar innerlijk en uiterlijk verbonden schijfjes en knopje». Steel en kelk samen vormen het dier; het leeft op de wijze van een oester of zeepok; aan een steen op den bodem «Ier zee, een rotswand of op een stevige bodemlaag is bet vastgehecht; maar door den langen buigzamen steel en de wij !? rertakte vangarmen kan hè; een tamelijk groot deel van het water 'eegvangen. Waar de zeeleliëa leefden en leven, heeft het nooit aan voedsel ontbroken; de monsters water van daar opgehaald, krioelden van microscopische wezentjes; er gaat dan ook voortdurend een stroom van voeds l den mond in en een tweede opening op zijde weer uit; wat er verteerbaars in het water ganwezig was, is in de maag gebleven. Wie met de dieren van het strand ook maareen weinig bekend is, zal in de zeeeterren iets terugvinden van deze antieke zeelelies. Ook daar vijf stralen; de mond en maag zit wel onderaan inplaats van bo venop ; maar dat beteekent niet veel; leg een zeester op zijn rug, plaats hem zoo op een langen stok die in den bodem staat, verleng de armen tot ze lange slingerende slangetjes gelijken (zulke slanke zeesterren zijn er; ze heeten slangsterren); laat de vijf stralen zich herhaaldelijk vertakken en ge hebt een primietief model van een zeelei9. De zcö'ogen brengen dan ook de zeelehes tot de groep der stekelhnidigen, waartoe behalve de zeesterren en slargsterren ook behooren de zee egels en zee appels en zeekomkommerp. Een bijzonder merkwaardige zeelelie is in 1864 ontdekt dicht bij de Lofodden; het dier, de wor telende zeelelie genoemd, is niet meer dan een handlang; de steel is daarvan bijna een decimeter, d«8 de kelk maar heel klein; dit tengere lelietje zit met zijn voet in het slik van den bodem en daarin wordt het bevestigd aan veranderen, daar de wet aan den man alle rechten toekent BC et de bezittingen te handelen, zooals hij verkiest." De Wmscho'er Courant voegt er by: Zal dit treurig s'ukje huiselijk leed, dat hier on dezer dagen is afgespeeld, de tegen standers van de rechten der vrouw, nu niet eens doen bekeer en T N. W. DB W. H. ABDE^DEI. Amerikaansch. In Amerika laten over 't algemeen de hnwelrjkstoef-tanden, naar wat er zoo nu en dan van uitlekt te oordee'en, nog al te wenccben over. In G eater New York" (NewYnrk en omce^irji) zijn thans negen rechts geleerden, die zich als specialisten toeleggen op de praktijk van echtscheidingen. * * # UU Amerika. Een bericht van e?n zonderling b nwelijksrecord komt weder uit Amerika. TeSaobrook in den staat Devon, huwde nl. de heer W. T. Ccudley, een inwoner van deze plaats, tweemaal in drie dagen. Dat ging zoo in zijn werk: Zijn eerste huwelijk met mrj. Elisabeth Morrish vond nl. plaats den vijfen -twintigeten December negentien honderd elf des namiddags te acht uur. Men bad op het midden van den dag tegen elf uur 's morgens willen huwen; maar de predikant die het huwelijk voltrekken sou, had plotse ling ernstige verhindering gekregen en ver scheen nut. Telegrafisch echter zond hij het bericht dat in den namiddag een vriend van hem, een niet-predikant, in zijn naam het huwelijk voltrekken zon, en aldus geschiedde. De familie derbinid was echter wantrouwend, ze namen met deze onformeele huwelijks inzegening geen genoegen, maar informeerden dadelijk bij de kerkelijke overheid, die er geen bezwaar inzag bet huwelijk te erkennen. Dit voldeed nochtbans de schoonmama niet, ze had er blijkbaar ondervinding van dat de mannen vol listen en streken zijn en niet krachtig genoeg kunnen gebonden worden. Zij eischte dus een nieuwe huwelijksvoltrek king en meneer Chudley, die blijkbaar een goeiert was en erg veniefd, stemde daar zonder veel vijven en zessen in toe: den acht-en-1 win tigsten December 1911, te elfen een half uur hertrouwde hij met zijn eigen wettige huisvrouw en legde, dominus Chesterton nu voor goed hun handen ineen. Schoonmama en de heele schoonfamilie juichte, en alles was pais en vree. *** Jong en oud. Er zijn veel zonderlinge familiegeschiede nissen, maar boer eens deze. Eén van mijn buren viert dezer dagen zijn achttienden geboortedag, maar niettemin doet zich hier het wonder der wonderen voor, dat bij een dochter heeft van acht en veertig jaar, een kleindochter van vijf en twintig, en een acbterkleinzoon die reeds als generaal het bevel voert over een corpi tinnen soldaten en overgrootvader «an «ün grijzen knevel trekt. Het ventje is n.1. drie jaar. En de overIHIIIIIIHIIHIIIflIlllllllllinnilllllllMHIHIIIMnilllMllllttllllllllllllltlMMII door een groot aantal vertakte draden. Wie alleen een afbeelding van dit wezentje ziet, kan niet gelooven met een dier te doen te hebben, het schijnt op en top een plant. Deze tengere zeelelie nu gelijkt bijzonder veel op een soort, die als fossiel in het krijt wordt aangetrcfien en even verarmd ig. In geen enkele laag na dien tijd is het weer gevonden, zoodat men dacht dat het sedert millioenen jaren was uitgestorven, evenals de meeste andere zeelelies. De vondst bij de Lofodden was dus een ware verrassing voor de dierkundigen. In het laatste van de 19e eeuw is het echter in den Atlaatischen Oceaan nog op andere plaatsen opgevisoht, tot by Fiorida toe. Dit feit geeft steun aan de reeos zeer lat g door de geologen geuite meening, dat de diepere gedeelten althans van den Atlanliscben Oceaan sedert den krijtiijd, on afgebroken zee zijn gebleven, dus niet weer boven water zijn gestegen; het is dus «e een zeer oude zee, die in :ijn wortelende zenlelie van de Lofodden de Rkizocrinut lofotensis een herinrering beeft bewaard aan hut le^en in de oude krij'peiiode, d. i. den tijd dat boven onzen 8t. Pietersberg nog een paar honderd meter zeewater s t on J. De fossiele o verblijf-tel en der zeelelies uit het De?oon, het farboon en de jongere perioden der aardgeschiedenis, zijn op sommige plaateen zoo talrijk, dat zij bijna uitslui tend bet gesteente vormen, dat crinoïitnkalk wordt genoeml. Toch zijn er maar zelden gave exemplaren gevonden; ook de kelk is zeldzaam. Ik bad jaren lang een klein ex. met steel en kelk beide, in het stoepsteenen vensterkozijn van mijn studeerkamertje. De zwakke verbinding der kaïkecbyfjap, waaruit ze bestaan is oorzaak dat het lichaam uit eenvalt en dat de golfslag een aangespoelde zeelelie al spoedig in gruis" hetfcgeklutst; de schijfjes echter behooren tot de meest a'gemeete fotsielen. Ook in ons land zijn se vaak gevonden, evenals in geheel NoordDnitschland ; doch die werden door het ijs meegevoerd uit de bergen van Zweden en de vroegere Oostzeelanden; hier zijn ze bij het verweeren van het gesteente nitgepeld en deze kleine ronde schijfjes met allerlei sculptuur, werden *oor munten uit den R imeiiecben of Frankisch en tijd gehouden en Bonefacinspenningen genoemd. Op sommige Rots, bijna geheel uit Bontfacing-penningen (Zeelelie-stelei) bestaande. (Uit Beinhardt: Oeschiedtnit der Aarde ) grootvader... lie hier de oplossing van het wonder is op den negen en twintigsten Februari geboren en teef t dus maar eenmaal in de vier jaar het voorrecht zijn geboorte dag te vieren. * * Schrokkige Hans. . Heot ge wel eens nagegaan welke hoeveel heden etensvaren n mensen in een jaar verorbert. Als gij eens schrikken wilt, moet ge een netitieboekje nemen en uw dagelijks rantsoen ppteekenen. Menig nufje zal na die jaaroptelling een kleur krijgen enhetaffrens vinden. Een vriendin an mij kwam tot de volgend»globale getallen. Zjj bad in drie honderd v£f en zestigdagen opgegeten honderd tachtig broeden, honderd tachtig pond vleetch, negentien honderd vijftig aardappels, zes honderd eieren, behalve dan natuurlijk verBcbillende andere kleinigheden, waarvan sy geen btatistiek had gebonden. Verder dronk zij drie honderd zeven en tachtig liter melk (:y had een weini g bloedarmoede) en ongeveer een gelijke hoeveelheid water. En als men hierbij nu nog rekent de sardientjes en hors d'oenvres en groenten en chocolaadjes en bonbons, en glaasjes limanatie en kopjes thee en likeurtjes, dan komt men tot de hoeveelheid waardoor een flinke goederen wagen van de Staatsspoor nauwelijks berging genoeg zou hebben. Stel u voor de tbee alleen... twee kopjes by het ontbijt, drie bij de after-noon" drie bij de avondthee, dat maakt tezamen acht kopjes per dag, per jaar dus twee duizend negen honderd twintig kopjes thee... en dat alles in n enkel jaar van twaalf maanden. 't Is bijna shocking, doekt me. * * * Ifelkproef. Ik vertelde n een voorgaande maal dat men het in Mfinchen noo lig ge ronden heef t, onze lieve donzige poesjes met hnn spitse ooren en guitige snuitjes te belasten en ze een penning om den hals te binden. Om haar bestaansrecht te handhaven zal poesje nu ook haar eigen kost moeten verdienen, want met muizenvangen verdient zij gewoon lijk het zont ia de pap niet. Een slimme dame in Müccben heeft thans voor haar witte lievelinge er een aardig beroep bij bedacht... Ze heeft .l. bemerkt dat poe* j e een seer fijne smaak heeft en zij heeft haar daarom benoemd tot keurmeester van de melk. Toen se n.l. onlangs een nieuwen melkboer moest hebber, liet ze een kwart kan melk komen van zes verschillende handelaars. Toen zette zij zes schoteltjes van theekopjes naast elkaar op den grond, deed op elk der schoteltjes een. der verschillende monsters melk en zette toen poeq'e op eens midden in de kamer. Het slimme dier ging voor de zes schoteltjes ?taan, snuffelde boven elk met zijn klein rog mensje en begon toen van het middeaste ijverig te likken. Het had zich de beste en vetst»melk all eerste gerecht uitgekozen. Mevrouw was er van overtuigd, dat piesje zich niet by de neus liet nemen en nam met een germst hart voortaan haar dagelijksch rant soen aan melk van den leverancier van poesjes keus*. Zij heeft er geen berouw van gehad. ALLIGBA. iiiiiiiiiHiittmiiiitiliiiiiiuiHinif HllttlfllUIIHHIIllimtllumillMIIIIIHl plaatsen in den Eifel kon men se vroeger bij doopjes vol opscheppen; UB de lief hebberij voor geologie zoo Bterk toeceemt, zal dat gauw uit zijn, E. HJEIMANS. CORRESPONDENTIE. W. 8. Het fossiel in de vestibmle van de Nat. Byp. Bank kan een AmmoDS:o3rnsijn, Heeft n de platte schotten goed geteekend dan is het een Nautüut bilobatus, een soort inktvisch met een gekamerde schelp. J. M. A. V. Kink hor machtige vormen zijn niet zoo zeldzaam in den stoepsteen als de Ammonshoorns. Daze kwamen eerst veel later tot hnn grootste ontwikkeling. De schelp in den stoep van uw woning is geen Ammonshoorn, die lijken in doorsnee op een posthoornslak. (Zie de fig. in dit opstel). Wortelende Zee-lelie uit den Atlantischen Oceaan.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl