Historisch Archief 1877-1940
lé06
DEA M STERDAM M ER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
DE STAKING DBR BALLETDAN8EBESSBN AAN DB PAEIJ6CHE
Hef zon wel wonder geweest zijn, indien de Frat eche goedlacusbeid geen grappige
kanten bad gevonden aan de staking der danseresjes van de Parijsche Opera!
Hierboven is een teeken in g uit L'Illustration overgenomen, waar op den voorgrond
dévakvereenigingiman. néchanicien van de opera, en dus co lega van de
balletjofr>r, deze lieve verschijning tot scherpe loonactie aanzet l Zonder lachen", schrijf t
L'Iiluttration, hoorden die dametjes, in kostbaar bont gestoken, over hooger loon
spreker." Maar dat hooger loon" voor sommige van die dantereijes de aanleiding
ion kunnen worden om af te zien van kostbaar bont" en wat er allemaal aan annex
i», dat zegt het blad er natuurlijk niet bij om den lieven schijn niet te schaden!
Intnstcben: de staking is reeds geëindigd en verloren, de beschermer*.", die zich
in de malste positie voelden, zijn weer gerust, en alles wederom rozegeur en mane
schijn (op 't tooneel I)
IMIimiltfmlIIIHIIIlmlIIIMIIIHlmlHmlIlllllllllllHtlllHIIMIIIMIIIIIIItHIIIIIIIIMIIHMIIIHlmlIIII ItlfIMIInlNIIIInlIIIIIIIIIIIMtllllllllllllllHIIIIIIMII
lUttlMO.
Uit Portugal komen hoopvolle berichten.
Sn de politieke verwikkelingen daar nog
maar steeds niet tot een einde schijnen
te komen, vreesde men reeds, dat de zaak
der vrouwen hopeleos ze u staan.
uiiiimifmiimifiiiiiiMitiiimiMMimmimiHi
UIT DB NATUUR
CDLXU. Zeelelies en
Bonifacius? penningen.
Een van de dierklasseo, die het best ver
tegenwoordigd zijn in den kalksteen nit den
steenkooltijd, ia de klasse der zeelelies of
crincïdtn.
Het is een van de merkwaardigste klaaren,
en toch weten, behalve de dierkundigen, maar
weinig, messenen van hnn bestaan.
Dit heeft zijn goeden grond. Het ia nog
zoo heel lang niet geleden, dat men meende
alleen fossiele zeelelies te kunnen
besindee(De eenige kiezeres, dr. Carolina Anglos,
is b e'aas plotseling, slechts 33 jaar oud,
gestorven).
Doch de vrouwen gaan kalm en zeker haar
gang, «ooals de thans aangesloten Vereeniging
voor Vrouwenkiesrecht uit Pjrtngal aan het
bestuur van den Wereldbond b trieb*.
Zij roemen bovenal de hulp der vrouwelijke
auteurs, die baar p «n dienstbaar stellen aan
de groete bevrijdiogsaaak der vrouwen. Zoo
llllllllllllllllllMHIIItlHtMIIIIIMIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIMMIHIIIIHIItmillllll
ien. Tot in den krijttjjd toe leefden deze «on
derlinge wezens in ontelbare menigten in de
oude zeeën; bun harde skelet, alt koolzure
kalk bestaande, bracht ons tijding van hnn
leven; maar in levenden lijve moeide men
ze nooit te kunnen aanschouwen. Dit duurde
tot in de 19de een v; het diepzee-onderzoek
werd begonnen en met geestdrift verbalen
de zoo ogfn van de heerlijke oogenblikken
dat na n trek, 10 of 30 van die zoo leng
uitgestorven gewaande dieren uit het sleepnet
op het dek vielen.
Uit diepten van 1400 en 1500 M. kwamen
EB te voorschijn nit de se»ëa van West-Indiëen
later uit den Indiechen Oceaan. Daardoor zijn
werd een nieuw vrouwen tijdschrift opgericht,
dat den veeliegs-enien en veel belovenden
naam draagt: A ttadrugad»= Da Dageraad."
De Hongaarsobe vrouwen zjfn reeds wakker
op haar post om bet fonds voor bet Inter
nationale Congres voor Vrouwenkiesrecht,
dat in September 1913 in Badapest zal ge
bonden worden, bijeen te brengen.
De Gemeenteraad an Badapest heeft na
reeds 5000 kronen in dat fonds gestort en
de vrouwen hebben alle hot p, dat het niet
bij deze ne kasversterking zal big ven.
De burgemeester van Budapfst, dr. Stefan
von B&'czy, heeft een prachtalbutn vnn
Bndapest geschonken aan al de besturen
van de bij den Wereldbond aangesloten
vereenigingen, wel inziende dat men hetnattige
met het aangename kan versinden en zoo'n
Congres têt bevorderlijk is voor het Vreem
delingenverkeer.
Maar ook door vrouwen uit den arbeiderden
stand werd reeds bulp toegezegd. Zij die geen
groote som in eens kunnen geven, verbonden
zicb, om l of meer kronen per maand bij te
draeer.
Met Kerstmis had men in Budapest een
groote bazar gearrangeerd, die veel succes
bad; moreel en fioantieel. Want personen, die
zich nog nooit iets van de vrouwen
kiesrechtzaak hadden aangetrokken, jonge ar listen en
andere waardevolle helpers, kwamen zich LU
zelf aanbieden.
De clou van dezen Bazar was een optocht
van vrouwe», in allerlei nationale
Hengaargaareche drachten, op een groote tafel door
poppen uitgebeeld.
Daar het welslagen van dezen Bazar z
groot was, is men voornemens die in vele
steden, naar bovenal in bet zomerseizoen in
de badplaatsen ook te honden.
Vrouwen, die een gelnkkig, welbeet ut
leven leiden, zengen zoo dikwijls: och jullie
kie^rechtvronwen overdrijft zoo l"
Zij, die zoo donken t n spreken, moeten
het Burgerlijk Wetboek dan maar eens
opslaan, om artikel 179 na te lezen, waaruit
blijkt, Dat de man, indien de echtgenooten
tonder hnwelyktche voorwaarden tros wen,
de goederen van de gemeenschap, zelfs
zonder tusschenkomst van de vrouw, mag
vetkoopen, ver vree uden en bezwaren."
En c at dit artikel in toepassing wordt
gebracht, blijkt wel uit het volgende, dat
men lezen kan in de Wintehoter Courant
van 7 Januari 1912:
Een zekere J. H?die reeds meer dan,
30 jaren alle lief en leed met zjjn wederhelfc
deelde, en zicb verheugde in 't bezit van
3 volwassen zoons, waarvan een nog inwonend,
heeft bij de wisseling des j aai s j.l., alle
banden, die hen samen boad, opeens ver
scheurd, zijn vrouw en zoon op hardhandige
wijze de deur uitgezet en daarna alle be
zittingen verkocht, als paarden, wagens,
varkens, turf, aardappels, mest, enz.; daarna
krijgt het huis een benrt.
De oudste zoons, die getracht hebben
dezen veikocp te stuiten, door er zich met
kracht tegen te verzetten, konden er niets
niiiiiiiiiiiini
Zeelelief. Met efzordcrlfke pteel-sinkker,
te, (Vit Backeb: Kwttforme»dtr Natuur.)
49 dieren in hun levenswijze goed bekend
geworden. x£'-''*'??
Op het eerste gezicht gelijkt zoo'n zeelelie
inderdaad meer op een gestee)de bloem of
op een waterplant dan op een dier. E ar»t
als ge na verwijdering van de varen- of
veerachtige gedeelten aan den top, dezen van boven
beziet, denkt ge aan een dier; daar ligt de
bek tuspchen vijf in een kring geplaatste
monddeelen. De vijf hoofd tralen die er van
nngaan, hebben zijstraten, deze weer een
fijne vertakking, en de laatste deeltjes biervan
dragen haai fijne draadje?, die in voortdurende
beweging zijp.
Dit heele samenstel van beweeglijke ver
takkingen of pluimen dient om het micros
copisch voedsel van het dier in de nabijheid
van den bek te brengen; ook om het
ongewenecht»tegen te honden of te verwijderen.
Elk van die takken en takjes bestaat uit
een heele serie lofjes met elkaar verbonden
schijfjes en knoopjes, die door de elastische
spieren en banden zeer beweeglijk zijn.
Ia het midden van de meeste schijfjes is
een gaatje; maar al die openingen sluiten op
dB aar; want in de zeer sterk vertakte
binner.holte die daardoor ontstaat, liggen levende
dealen: een ingewikkeld zenuw- en spierstelsel
dat samenkomt in het onderstuk van de kelk,
waar de mond-armen uitstralen.
Dit geheele toestel nu zit op een steel; deze
is, op dezelfde wijze als de armen, samengesteld
uit afzoiderlijke, maar innerlijk en uiterlijk
verbonden schijfjes en knopje». Steel en kelk
samen vormen het dier; het leeft op de wijze
van een oester of zeepok; aan een steen op
den bodem «Ier zee, een rotswand of op een
stevige bodemlaag is bet vastgehecht; maar
door den langen buigzamen steel en de wij !?
rertakte vangarmen kan hè; een tamelijk
groot deel van het water 'eegvangen.
Waar de zeeleliëa leefden en leven, heeft
het nooit aan voedsel ontbroken; de monsters
water van daar opgehaald, krioelden van
microscopische wezentjes; er gaat dan
ook voortdurend een stroom van voeds l den
mond in en een tweede opening op zijde
weer uit; wat er verteerbaars in het water
ganwezig was, is in de maag gebleven.
Wie met de dieren van het strand ook
maareen weinig bekend is, zal in de zeeeterren
iets terugvinden van deze antieke zeelelies.
Ook daar vijf stralen; de mond en maag zit
wel onderaan inplaats van bo
venop ; maar dat beteekent niet
veel; leg een zeester op zijn rug,
plaats hem zoo op een langen
stok die in den bodem staat,
verleng de armen tot ze lange
slingerende slangetjes gelijken
(zulke slanke zeesterren zijn er;
ze heeten slangsterren); laat de
vijf stralen zich herhaaldelijk
vertakken en ge hebt een
primietief model van een zeelei9. De
zcö'ogen brengen dan ook de
zeelehes tot de groep der
stekelhnidigen, waartoe behalve de
zeesterren en slargsterren ook
behooren de zee egels en zee
appels en zeekomkommerp.
Een bijzonder merkwaardige
zeelelie is in 1864 ontdekt dicht
bij de Lofodden; het dier, de wor
telende zeelelie genoemd, is niet
meer dan een handlang; de steel
is daarvan bijna een decimeter,
d«8 de kelk maar heel klein;
dit tengere lelietje zit met zijn
voet in het slik van den bodem
en daarin wordt het bevestigd
aan veranderen, daar de wet aan den man
alle rechten toekent BC et de bezittingen te
handelen, zooals hij verkiest."
De Wmscho'er Courant voegt er by:
Zal dit treurig s'ukje huiselijk leed, dat
hier on dezer dagen is afgespeeld, de tegen
standers van de rechten der vrouw, nu niet
eens doen bekeer en T
N. W. DB W. H.
ABDE^DEI.
Amerikaansch.
In Amerika laten over 't algemeen de
hnwelrjkstoef-tanden, naar wat er zoo nu en
dan van uitlekt te oordee'en, nog al te
wenccben over. In G eater New York"
(NewYnrk en omce^irji) zijn thans negen rechts
geleerden, die zich als specialisten toeleggen
op de praktijk van echtscheidingen.
* *
#
UU Amerika.
Een bericht van e?n zonderling b
nwelijksrecord komt weder uit Amerika. TeSaobrook
in den staat Devon, huwde nl. de heer W.
T. Ccudley, een inwoner van deze plaats,
tweemaal in drie dagen. Dat ging zoo in
zijn werk: Zijn eerste huwelijk met mrj.
Elisabeth Morrish vond nl. plaats den
vijfen -twintigeten December negentien honderd
elf des namiddags te acht uur. Men bad
op het midden van den dag tegen elf uur
's morgens willen huwen; maar de predikant
die het huwelijk voltrekken sou, had plotse
ling ernstige verhindering gekregen en ver
scheen nut. Telegrafisch echter zond hij het
bericht dat in den namiddag een vriend van
hem, een niet-predikant, in zijn naam het
huwelijk voltrekken zon, en aldus geschiedde.
De familie derbinid was echter wantrouwend,
ze namen met deze onformeele huwelijks
inzegening geen genoegen, maar informeerden
dadelijk bij de kerkelijke overheid, die er
geen bezwaar inzag bet huwelijk te erkennen.
Dit voldeed nochtbans de schoonmama niet,
ze had er blijkbaar ondervinding van dat de
mannen vol listen en streken zijn en niet
krachtig genoeg kunnen gebonden worden.
Zij eischte dus een nieuwe huwelijksvoltrek
king en meneer Chudley, die blijkbaar een
goeiert was en erg veniefd, stemde daar
zonder veel vijven en zessen in toe: den
acht-en-1 win tigsten December 1911, te elfen
een half uur hertrouwde hij met zijn eigen
wettige huisvrouw en legde, dominus
Chesterton nu voor goed hun handen ineen.
Schoonmama en de heele schoonfamilie
juichte, en alles was pais en vree.
***
Jong en oud.
Er zijn veel zonderlinge familiegeschiede
nissen, maar boer eens deze. Eén van mijn
buren viert dezer dagen zijn achttienden
geboortedag, maar niettemin doet zich hier
het wonder der wonderen voor, dat bij een
dochter heeft van acht en veertig jaar, een
kleindochter van vijf en twintig, en een
acbterkleinzoon die reeds als generaal het
bevel voert over een corpi tinnen soldaten
en overgrootvader «an «ün grijzen knevel trekt.
Het ventje is n.1. drie jaar. En de
overIHIIIIIIHIIHIIIflIlllllllllinnilllllllMHIHIIIMnilllMllllttllllllllllllltlMMII
door een groot aantal vertakte draden.
Wie alleen een afbeelding van dit wezentje
ziet, kan niet gelooven met een dier te
doen te hebben, het schijnt op en top
een plant.
Deze tengere zeelelie nu gelijkt bijzonder
veel op een soort, die als fossiel in het krijt
wordt aangetrcfien en even verarmd ig. In
geen enkele laag na dien tijd is het weer
gevonden, zoodat men dacht dat het sedert
millioenen jaren was uitgestorven, evenals
de meeste andere zeelelies. De vondst bij de
Lofodden was dus een ware verrassing voor
de dierkundigen. In het laatste van de 19e
eeuw is het echter in den Atlaatischen Oceaan
nog op andere plaatsen opgevisoht, tot by
Fiorida toe. Dit feit geeft steun aan de reeos
zeer lat g door de geologen geuite meening,
dat de diepere gedeelten althans van den
Atlanliscben Oceaan sedert den krijtiijd, on
afgebroken zee zijn gebleven, dus niet weer
boven water zijn gestegen; het is dus «e
een zeer oude zee, die in :ijn wortelende
zenlelie van de Lofodden de Rkizocrinut
lofotensis een herinrering beeft bewaard aan
hut le^en in de oude krij'peiiode, d. i. den
tijd dat boven onzen 8t. Pietersberg nog een
paar honderd meter zeewater s t on J.
De fossiele o verblijf-tel en der zeelelies uit
het De?oon, het farboon en de jongere
perioden der aardgeschiedenis, zijn op sommige
plaateen zoo talrijk, dat zij bijna uitslui
tend bet gesteente vormen, dat crinoïitnkalk
wordt genoeml. Toch zijn er maar zelden
gave exemplaren gevonden; ook de kelk is
zeldzaam. Ik bad jaren lang een klein ex.
met steel en kelk beide, in het stoepsteenen
vensterkozijn van mijn studeerkamertje. De
zwakke verbinding der kaïkecbyfjap, waaruit
ze bestaan is oorzaak dat het lichaam uit
eenvalt en dat de golfslag een aangespoelde
zeelelie al spoedig in gruis" hetfcgeklutst;
de schijfjes echter behooren tot de meest
a'gemeete fotsielen. Ook in ons land zijn
se vaak gevonden, evenals in geheel
NoordDnitschland ; doch die werden door het ijs
meegevoerd uit de bergen van Zweden en
de vroegere Oostzeelanden; hier zijn ze bij
het verweeren van het gesteente nitgepeld
en deze kleine ronde schijfjes met allerlei
sculptuur, werden *oor munten uit den
R imeiiecben of Frankisch en tijd gehouden en
Bonefacinspenningen genoemd. Op sommige
Rots, bijna geheel uit Bontfacing-penningen
(Zeelelie-stelei) bestaande.
(Uit Beinhardt: Oeschiedtnit der Aarde )
grootvader... lie hier de oplossing van het
wonder is op den negen en twintigsten
Februari geboren en teef t dus maar eenmaal
in de vier jaar het voorrecht zijn geboorte
dag te vieren.
* *
Schrokkige Hans.
. Heot ge wel eens nagegaan welke hoeveel
heden etensvaren n mensen in een jaar
verorbert. Als gij eens schrikken wilt, moet
ge een netitieboekje nemen en uw dagelijks
rantsoen ppteekenen. Menig nufje zal na die
jaaroptelling een kleur krijgen enhetaffrens
vinden. Een vriendin an mij kwam tot de
volgend»globale getallen. Zjj bad in drie
honderd v£f en zestigdagen opgegeten honderd
tachtig broeden, honderd tachtig pond vleetch,
negentien honderd vijftig aardappels, zes
honderd eieren, behalve dan natuurlijk
verBcbillende andere kleinigheden, waarvan sy
geen btatistiek had gebonden. Verder dronk
zij drie honderd zeven en tachtig liter melk
(:y had een weini g bloedarmoede) en ongeveer
een gelijke hoeveelheid water. En als men
hierbij nu nog rekent de sardientjes en hors
d'oenvres en groenten en chocolaadjes en
bonbons, en glaasjes limanatie en kopjes thee
en likeurtjes, dan komt men tot de hoeveelheid
waardoor een flinke goederen wagen van de
Staatsspoor nauwelijks berging genoeg zou
hebben. Stel u voor de tbee alleen... twee
kopjes by het ontbijt, drie bij de after-noon"
drie bij de avondthee, dat maakt tezamen
acht kopjes per dag, per jaar dus twee duizend
negen honderd twintig kopjes thee... en dat
alles in n enkel jaar van twaalf maanden.
't Is bijna shocking, doekt me.
* *
*
Ifelkproef.
Ik vertelde n een voorgaande maal dat
men het in Mfinchen noo lig ge ronden heef t,
onze lieve donzige poesjes met hnn spitse
ooren en guitige snuitjes te belasten en ze
een penning om den hals te binden. Om
haar bestaansrecht te handhaven zal poesje
nu ook haar eigen kost moeten verdienen,
want met muizenvangen verdient zij gewoon
lijk het zont ia de pap niet. Een slimme
dame in Müccben heeft thans voor haar witte
lievelinge er een aardig beroep bij bedacht...
Ze heeft .l. bemerkt dat poe* j e een seer
fijne smaak heeft en zij heeft haar daarom
benoemd tot keurmeester van de melk. Toen
se n.l. onlangs een nieuwen melkboer moest
hebber, liet ze een kwart kan melk komen
van zes verschillende handelaars. Toen zette
zij zes schoteltjes van theekopjes naast elkaar
op den grond, deed op elk der schoteltjes
een. der verschillende monsters melk en zette
toen poeq'e op eens midden in de kamer.
Het slimme dier ging voor de zes schoteltjes
?taan, snuffelde boven elk met zijn klein rog
mensje en begon toen van het middeaste
ijverig te likken. Het had zich de beste en
vetst»melk all eerste gerecht uitgekozen.
Mevrouw was er van overtuigd, dat piesje
zich niet by de neus liet nemen en nam met
een germst hart voortaan haar dagelijksch rant
soen aan melk van den leverancier van poesjes
keus*. Zij heeft er geen berouw van gehad.
ALLIGBA.
iiiiiiiiiHiittmiiiitiliiiiiiuiHinif
HllttlfllUIIHHIIllimtllumillMIIIIIHl
plaatsen in den Eifel kon men se vroeger
bij doopjes vol opscheppen; UB de lief
hebberij voor geologie zoo Bterk toeceemt,
zal dat gauw uit zijn,
E. HJEIMANS.
CORRESPONDENTIE.
W. 8. Het fossiel in de vestibmle van de
Nat. Byp. Bank kan een AmmoDS:o3rnsijn,
Heeft n de platte schotten goed geteekend
dan is het een Nautüut bilobatus, een soort
inktvisch met een gekamerde schelp.
J. M. A. V. Kink hor machtige vormen
zijn niet zoo zeldzaam in den stoepsteen als
de Ammonshoorns. Daze kwamen eerst veel
later tot hnn grootste ontwikkeling. De schelp
in den stoep van uw woning is geen
Ammonshoorn, die lijken in doorsnee op een
posthoornslak. (Zie de fig. in dit opstel).
Wortelende Zee-lelie uit den Atlantischen
Oceaan.