Historisch Archief 1877-1940
?:?».<*?
1811
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
TitttFntü.
29 Februari had te Amsterdam eea
protestvérgaderiag plaats, die belegd was door
het Comitévan Actie tegen het Wetsontwerp
Heemskerk". In de datbladen heeft men
daarover reeds uitvoerige verslagen kunnen
lezen, doch ik wilde hier alleen wüzen op
het feit, dat, wanneer in een druk bezochte
vergadering de plaats op het podium inge
nomen wordt door de voorvrouwen in onze
feministische beweging, van wie men met
een kleine variant zeggen kan Nennt man
die betten Namen, 10 werden aueh die Ihrigen
genannf' en mannen als- mr. 8. van Houten,
mr. E. Fokker, professor Simons, professor
Moleagraaff, mr. H. Louis lartëls e. a.
geuilen haar daar, dat dan de Baak voor de
vrouwen in Nederland niet hopeloos staat.
Het woord door mi. van Houten gesproken,
dat de natuur aan het moederschap reeds
zooveel ?waardere lasten oplegt dan aan het
vaderschap en het daarom de'sociale plicht
der mannen is, het moederschap te ver
lichten, sal Beker alle hoogstaande mannen
weerklank vinden.
In Frankrijk heeft de gehuwde ambtenares
de Bekerheid, dat haar bij bevallingen twee
? maanden verlof wordt toegestaan, met behoud
van val tnetémeat. Deze verordening bestaat
in vele huiden, «ühet dan ook met niet
zulke gunstige fiuantieele bepalingen.
In Nederland daarentegen wil men de
ambtenares die huwt en daardoor mogelijk
moeder wordt, str»ff»n met ontslag zoo z
dien tmitttap" begaat, zooals de voorzitter
der vergadering, mr. Fokker, terecht ironisch
?pmefkte. ? ..,
Tolgens ds statistiek waren in 1910 de
gevangenissen en tuchtscholen in Nederland
bevolkt slet ruim 44000 mannen en ruim
2000 vrouwen. Gaeteld dot in ons land een
moedenchapeverzekering werd ingesteld, dan
sou, zoo men de köscen daarvan eens in
vergelijking bracht met, hetgeen het
gevangénisweien kost, de schaal nog altfld ten
gunste van de vrouwen overslaan.
Tegen het advies S/a Begeering, van het
Centrum en* van de reifühtsche afgevaardigden,
aam de volksvertegenwoordiging ia het her
togdom Oldeabnig n voorstel aas, dat
doarde.Fortsöoiittspartel" gedaan Werd, en
wel. om aan getrouwde of zelfstandige, be
lasting betalende vrouwen, die drie jaar in
dezelfde gemeente gewoond hebben ea 24
jaar oud «ün, het aktieve kiesrecht voorden
gemeenteraad te veriesnen. ?
Zoo lal Oldefcbarg de eerste duitsche
Bondstaaf Ifla, waarin aan een groot aantal
vrouwen hét dirtkt persoonlijke
gemeentekiesrécbt verleend Wordt. Tot dusver hadden
eenige grondbesitsten in de Pruisische pro
vincies, oostelijk tut den BÜn, kiesrecht bij
volmacht. Maar aangezien de waarnemende
IIIHIIIIIIHIIIIi
\m
CLXVL Levende Projectielen.
Verleden week, ofschoon nog Februari,
WEI het sulk mooi en lacht lenteweer, dat
verscheidene aauarinmbonders er al weer
1 op aifcïgii getaoÉfcea OM hun glazen t
?dieveld van wit nieuw leren te gaan voorden.
Op ttflke dagen, of eigenlijk in de week
daarna^ toljg ik, als oudgediende in déze
pepuMfe branche der ratnttrstadi*, van
allerlei thulBgestnnrd ; of wel, de jongelui
korn^n m| opzoeken met de wonderlijke
wweitó, en vragen inlichtingen ver
raadselaehtife verschijnselen van hun jachtbnit.
Zoo kwam daar juist een meisje van een
jaar of vijftien, n en al gezondheid,
leeren levenslust, opgetogen bümüaan school:
W ik eens even kijken won, iQ geloefde
vast, dat a»dédiertjes gevangen had, waar
van ik Zaterdagmiddag bfl de BioBeèop
ver««a had. '
Uit een doosje mét watten kwam een
reagéerbhiBJe mét water te voorschijn, n
daarin iaten tegen den wand en de kurk
een stuk of vijf geel-brniue dingetjes, niet
vél grooter dan een m.M?net
gomdroppeltjes.
Even rustig souden, met de loups bekeken.
Stellig, juffrouw, ie zijn het, echte
zoetmanljjke kiezers volmaakt vrij waren en geen
rekenschap behoefden af te leggen, hoe zjj
gekozen hadden, werd door de meeste vrou
wen van dit privilege? geen gebruik gemaakt
Alleen in het stadje Travemünde en in de
landelijke gemeenten in Lnbeck, hadden de
vrouwen actief gemeeatekiesreeht. In het
koninkrijk Baksen is dit ook aan ongehuwde
vrouwen, met groot groadbesit *), verleend.
Het is thans de taak der vrouwen in
01denbnrg zulke gemeenteraadsleden te kiezen,
dat deze haar eok weldra het passieve kies
recht toestaan en haar aldus als geheel
gelijkwaardigen zullen beschouwen.
In Rnmenië zal spoedig een
vronwenkiesreehtblad worden uitgegeven: Drepturile
Femeii = Vrouwenrechten. Mevrouw de
Beus?Janeuléscu zal de Redactrice zjjn.
ICrs. Pethrick Lawrenee te Londen ontving
bericht uit Shanghai, dat daar een Ver. voor
Vrouwenkiesrecht wordt opgericht. Bekening
houdende met den toestand hier te lande,
voegt de berichtgeefster er bij, zullen de
Chineesche vrouwen het kiesrecht nog eerder
bezitten dan de vrouwen in Engeland.
Om te voorkomen dat het publiek onver
schillig wordt, omdat men reeds zoovele
jaren prepaganda-redevoeringea heeft moeten
houden (het eerste Congres voor Vrouwen
kiesrecht werd 68 jaar geleden te
SenecaFalls gehouden l!) heeft zich thans in Amerika
een vaat theatergezelschap gevormd, dat
stukken met propagandistische strekking, ten
tooneele brengt. Bekende actrices als Beatrice
Forbss Robertsen (thans mevrouw flale),
Elifabeth Freeman en Inez MUholland hebben
zich daarbij aangesloten.
N. M. D. W. H.
*) Wij behoeven zeker niet te zeggen, dat
wüdergelijk partieel kiesrecht, gebaseerd op
grondbezit (of hoogeren census dan van den
stemgerechtigden mat) ten zeerste afkeuren.
Men mag in Nederland op zijn hoede blijven,
dat allerlei reactionaire groepen, onder htt
'mom va»feministische ?voornitstrevendhéid,
dergelijk partieel vrouwenkiesrecht in de wet
brengen. Het sal dan vooral reactie
beteekenen. BID.
iiiiniiiiiiitimiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiHiiiiiiiitiiiii
A DLf E B DE L
Em dit f.
Een aanzienlijk Parijzenaar werd onlangs
op een leer onaangename wijze in verlegen
heid gebracht door zijn hond, een fraaiea
buldog, dien hjj pas sedert eenige weken in
zijn bezit had.
HU moest namelijk aan een bankinstelling
ajjn, waar hij een groote som aan geld te
wisselen had, en had daarheen zijn vriend
Nero, die reeds bizonder aan hem gehecht
was, meegenomen. Toen hij weder thuis
kwam, zag hjj opeens, dat de bond wat in
?UB bek had. Het dier stootte met den
groo1111111111111 m) liiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiminim iiinimi
watérpolypen; het is de bruine Hydra. Ik
wist niet dat die al zoo vroeg in het jaar
te vangen waren."
En zij, blij en trots: O, ik heb al heel
veel driebladig kroos en dnlzendblad, en al
een waterspin en een rnggezwemmer."
Ja," zei ik het zal van 't jaar alles wel
beel vroeg zijn; de vorige zomer was
zoowarm, n'haast geen winter." '
Bat kan wel zijn, mijnheer. Maar ik heb
alles altijd heel vroeg. Ik weet een slootje,
zdo helder als glas met heel veel Water'
'planten; dat vriest nooit dicht, want er komt
voortdurend warm water in; condensatiewater
van een stoommachine. Als n het niemand
verklapt, Bal ik het n wijzen; het is nog
geen uur ver."
Wat zoo'n onnoozel, haast onzichtbaar
Waterdiertje, zoo'n geleidropje van een paar
m.M3, toch een mensen gelukkig kan maken.
Dat begon al met Leenwenhoek, die eea
nacht van blijdschap niet slapen kon toen hij
de Hydra ontdekt had. Dat herhaalde zich,
in 1740,, vijftig jaar later in den Haag op
Zorgvliet, bij graaf Bentinck, waar de
Zwitsereche onderwijzer Abraham Trembly onze
Hydra, acht jaar na Leénwenhóeks dood,
opiieuw ia zijn huis-aquarium ontdekte. Ook
was hét kort te voren, waarschijnlijk geheel
zelfstandig ontdekt door Boesel van den
Rozenhof. Trembley echter was de man die
de Hydra beroemd heeft gemaakt en zich zelf
er bij. Hij experimenteerde verbazend
knap met het diertje, zijn proefne
mingen werden door Béaumnr her
haald, die Trembley's conclusies
voor juist verklaarde.
Er was een dier ontdekt dat knop
pen kreeg en zich vertakte als plant;
een dier dat je kon in stukjes snij
den zonder dat het te niet ging,
dat je kon stekken en enten als een
roo». En toch een dier, dat sieh kan
bewegen, oader aadere manieren,
door over den kop te buitelen; een
dier dat prooi koa vangen, grijpea
en inslikken.
Van 1740 af tot nu toe, honderd
vijftig jaar lang kan mea wel zeggea
al is er een paar keer een stil
stand in de natuurstudie geweest
hebben de pbysiologen van alle
landen, in Japan niet het minst,
op de Hydra geëxperimenteerd. Wat
er aan den dag gekomen is over de
levenswijze en den anatomischea
bouw van die schijnbaar zoo nietige
diertjes, zon ongelooflijk zijn als het
aiet volkomen waar was en door de
ten kop tegen zijn arm, en trachtte aldus
zijn aandacht te trekken, het stak den bek
omhoog, en bood hem een bundeltje papie
ren aan, dat hij er al lachend om de intel
ligentie en de speelseheid van het dier, niets
kwaads vermoedend, uitnam.
Hij vouwde half in gedachten het bundeltje
open, en zag toen tot zijn niet geringe ver
rassing, dat hij vijftig biljetten van honderd
francs in de hand hield. Eerst meende hij,
dat het slimme dier deze schat op straat
had gevonden, maar weldra schoot hem een
onaangenamer mogelijkheid door' het hoofd:
hij kwam op de gedichte, dat de hond de
bankbiljetten Op de Brak'had weggenomen.
OogeubiikkeliJk ging bQ terug, en kwam nog
net bij tijde, om een achandaaltjéte voor
komen, want zijn vermoeden was Juist. Men
had de bankbiljetten reeds gemist, en de
politie met de zaak in kennis gesteld. Ge
lukkig was hjj büde directie ter goeder
naam en faam bekend, en .men twijfelds dus
niet aan de waarheid van zijn mededeeling.
Hjj herinnerde zich nu, dat hij den hond
gekocht had van een man met een zeer
ongunstig uiterlijk, die eea beruchte achter
buurt als woonplaats opgaf; en het is zeer
wel mogelijk, dat zijn Nero vroeger diefj
asmaat was, en büBOB ouden meester het
stelen geleerd heeft. Wie weet welke
vreeaeIjjke dingen de hond zou kunnen verklappen
Indien hij spreken kon. De baas hoopt noch
tans het bizonder slimme dier zijn slechte
gewoonte te kunnen af loeren.
*?* '
Knutselaar.
Een merkwaardig kautselwerkje volbracht
onlangs n oude Engelsche predikaat. Hij
schreef namelijk op eea enkel velletje papier
eea kort levensbericht van den Engelachen
koning, maar deed dit zoo, dat de regeltjes
te samen tevens een duidelijk portret van
dezen vorst vormen, dat een. uitnemend s
geljjkenis vertoont. De fijnere schaduwlgnen
van het gelaat zijn verkregen door hier en
daar de letters wat téverdikken. Het is een
grappig geduldwerkje, dat ieder, die wat
teekenen kan n veel vrijen tijd héft, wel
eens probeeren kan. Er hoort heel wat
Ausdaner toe, maar overigens is bet niet
zoo moeilijk als het lijkt, en ook niet nieuw.
Ik zag onlangs een stukje middeleenwsch
monnikenwerk" op een groote bibliotheek,
dat er sterk aan herinnert. Het was een met
goud op wit perkament ge toekende
Christuskop, vermoedelijk dftgteekenend dit de
vijftiende eeuw. Bj| een vlnchtigen blik had
dit teekeawerk aiets opmerkenswaardig*,
maar bij aadere beschouwing bleken alle
lijnen uit puntjes te bestaan, die, door eea
loupe bezien, letters bleken, welke tesamen
in het latija het lijdensverhaal bevatten.
Dergelijke kunststukjes waren trouwens in
den ouden tijd zeer gezocht. Mea maakte
b.v. drinkliederen waarvan de regels zoo
geschikt waren, dat ze in druk aan het
gedicht den vorm van .een flesch of vaa
iiiiiliiiilllilllliiiiiiiililliiiiiiiiiilelililiiiiiiiliiiiiiilNilililliiiliiiiiiiiMlili'
feiten bewezen werd. Zoo ingewikkeld iju
sommige organen van dit toch zoo laag
staande" weien, dat het nog niet gelukt ia
ze geheel te doorzien en hun functie te be
grijpen. Maar van verreweg het meeste dat
opgemerkt werd, fe ook j$}rjjiiiatft verklaring
gevonden. «
Het volgende tteftonfctaèiiattweliet meeste:
Dit aUereènvonifcst *sWUw Wéjwntje, ^
schema van een dier, flTiw ts&eggen, dat
geea organen heeft vèor den bloedsomloop,
noch voor ademhaling; geen hersenen of «en u
wknoopen bezit; dit dier, niets dan een maagzak
op een steel met tentakels om den bovenrand,
blijkt aanvals en yerdedigings-wapenen te be
zitten, zoo ingewikkeld en van vormenfun
tie, als geen ander leveijl wezen op aarde
ze kan toonen.
Een bydra heeft schietwapenen tot zijn
beschikking, die ia plaats van met kruit of
dynamiet, met een bijtend vocht sijn geladen
n die nog veel doelmatiger en practiecher
Van bouw en werking n dan onze modernste
torpedo's.
Hoe een hydra er uitziet weet tegenwoordig
haast iedereen; is het niet door eigen aan
schouwing van het diertje zelf, daa toch door
een plaatje; geea kiaderconrant waarin het
nog niet vertoond is. Op de laatste Bioscoop
voorstelling vanwege de afdeeling Amsterdam
van Ned. Nat. Historische Vereenigiag hadden
wij het voorrecht bydra's ia beweging te
kunnen vertooncn. Je zag het bruine
gomklompje zich uitrekken tot het een huisje
werd op eea steel, met een duidelijke holte
in het wijdere mondgedeelte; daaruit, dus uit
den-rand van het open zakje,groeidea langzaam
slappe takjes, een stuk cf acht uitsteeksels
die al maar door groeiden, ze werden slap als
touwen, dun als draden, tot ze vier. of vijf
maal zoo lang waren als het zak- of holte
diertje zelf. Toen deze tentakels heel lang
en dun waren geworden, kreukelden ze over
het doek als slangen; nu was het duidelijk
zichtbaar dat het holle buizen waren, die bij
het verkorten van de punt af naar binnea
werden getrokken, op de wijze als een
handschoeavinger of een slakkenhoorntje; bij
het uitstrekken zag iedereen heel goed, hoe
de punt van de draad werd uitgestnlpt. En
al tastend naar prooi, slingerde de slang door
het water.
Dan leken de dunne einden wel parelsnoeren,
de parels daarvan werden donker, bijna
ondoorzichtige knoppen, en
helder doorschijnend bleef de
tusschenruimte.Die parelknob
bel tj es nu zijn niets anders dan
ophooping van ge vecht s
waeen bokaal gaven. In het klein-schrijven
hield taan vaak een oogbedervenden wedstrijd
en ik heb zelf gernimen tijd een statie
papier gehad, waarop een' kringetje was
getrokken zoo groot ala een onderwetsch
stuivertje. En binnen dit minimaal kleine
veld had een knutselaar met microscopisch
kleine lettertjes, die er onder een flink
vergrootglas zeer duidelijk en goed van vorm
uitzagen, het Onze Vader" en de Tien
Geboden" geschreven.
*«*
Gemerkt.
In Noorwegen heeft een vrouwen-tijdschrift
in ernst het voorstel gedaan, dat een politie
verordening of beter nog een rijkswet, een
onderecheidingsteeken behoorde voor te
schrijven voor ongetrouwde en getrouwde
mannen, of ten minste voor eea van beiden.
Dit wettelijk onderscheidingsteeken zon b.v.
kunnen bestaan uit een knoop van een
bizondere kleur, ia den epslag van de jas te
dragen.
De schrijfster van het artikel heeft bij
ondervinding, dat sommige gehuwde mannen
zoo gewetenloos zijn zich in gezelschap van
jonge meUjes als ongetrouwd voor te doen
en daardoor in menig argeloos meisjeshart
groot onheil stichten. De trouwring kan in
dit geval weinig dienst bewijzen, want ten
eerste is ze bij vele modernen in onbruik
geraakt, en ten tweede zijn er vele mannen,
zooals dokters, die, om hun beroep geen ring
kunnen dragen. Bovendien stelt geen enkele
wetsbepaling het dragen van een ring ver
plichtend. ? *
Verkocht.
Welke wonderlijke begrippen er onder de
onontwikkelde landbevolking in beschaafde
landen betreffende het huwelijk heerschen,
bewijst een recent geval ia het dorp Uiznach,
Kanton Sanct Galien, Zwitserland, waar
onlangs een vrouw met haar eigen toestem
ming door haar echtgenoot aan een zijner
vrienden verkocht werd. De man wilde naar
Amerika emigreeren, ruimde zijn geheelen
inboedel op, daar hij geld aoodig had, en
omdat zijn vrouw toch liever in Earopa
.wenschte te blijven, wist hq niet beter te
doen, dan ook haar op te ruimen-, en hij
vond voor de kinderlooze echtgenoote een
willig kooper in een Italiaanschen vriend.
Het contract werd op gezegeld papier ge
schreven, door twee getuigen bekrachtigd,
en de familie dacht nu al wonderwel aan
de wet voldaan te hebben. D« mannen der
wet bleken iatnsschea weinig ingenomen
met dit oude, heidensche gebruik, dat hier
en daar ia Zwitserland en elders als een
oud plaatselijk recht nog zwakjes voortleeft,
en er is een merkwaardig rechtsgeding uit
voortgekomen, dat tot heden nog niet be
slist i*. Uit dit voorval blijkt andermaal
welke ruime begrippen het volk heeft van
persoonlijke vrijheid, en hoe noodig strenge
huwelijkswetten zijn.
iiitiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'iiiiimiii
penen, van batterijen,- die over het heele
lichaam van de bydra verspreid zijn, maar
ia groote massa en dicht opeen ia groepen
aan de tentakels voorkomen.
Zoo'n batterij bestaat uit celgroepen, waar
van el te cal eea torpedo-inrichting bevat;
gewoonlijk wordt dit toestel netelkapsel ge
noemd, naar de uitwerking van het bijtend
vocht, die eenige overeenkomst vertoont met
de uitwerking van de gevaarlijke tropische
brandnetelsoorten.
Zulke netelcellen, elk met een netelbns of
netelkapsel voorzien, bevinden zictitnsechen
de gewone cellen van de opperknid in; ze
worden in dea regel door deze stevig vast
geklemd en bij de werking der batterij ook vast
gehouden. De cellen zijn niet geheel gesloten;
aan den top is eea fijn spleetje, dat verder
opengaat als de netelbus wordt afgeschoten.
Bezijden dit spleetje zit nog een merkwaar
dig toestel. Het is een trecatertje met een
spits er op; de cnidocil genoemd Zeer waar
schijnlijk ia dit de electrische lont van de onder
zee-mijn, of beter gezegd de gevoelige punt die
büaanraking het sein geeft tot de actie, die
de oorzaak is van het springen van de lading.
In het kapsel namelijk ligt, tot een spiraal
opgewonden, een verbazend lange pijl; ook
deze ia op de wijze van een
handscboenvinger omgeatulpt. Het ondereiad van deze
draadpjjl, eveneens ong«s ulpt, draagt fijne
dolken (sti letten), als weerhaken aan een
tienvoudige haipoen. Nu wordt dit gedeelte
het' eerst met groote kracht en snelheid uit
kapsel geschoten»Zoo snel en krachtig werkt
dit wapea dat de hakea eea woad makea
ia de taaie chitinehnid van kleine
schaaldleren, als watervlooien ook mnggealarvea;
kleine viscbjes en wormen veel grooter dan
de bydra zelf, kunnen er door gestilletteerd
worden. Onmiddellijk na de verwonding wordt
de prooi verlamd; dit gebeurt door een
bijtend vocht, waarvan de chemische samen
stelling eenigszins met brandnetelvocht over
eenkomt; alle harpoenen namelijk liggen
gebed in een vocht, waarmee de netelkapsels
bijna geheel gevuld zijn.'Bij het uit stulp en
van den pijldraad gaat dit vocht mee naar
buiten en infecteert de wonden door de
stilletten veroorzaakt; het werkt ook
iinpregneerend, als de draad, die verderop geen
dolken meer draagt, zich om een lichaampje
van een prooidier slingert.
Maar dit is nog niet alles. De py'ldraad
Argentinië.
Het koninkrijk Slam is het eenige land,
waar een vrouwelijk politie-corps bestaat
Deze dames die een keurig uniform dragen,
worden gerecrnteerd uit de oudere vreu wen van
het rjjk. Zy dragen echter gén wapens want
haar politiedienst ia van een zeer vredigen
aard. _
Haar voornaamste bedrijf is, om dienst te
deea als poortwacbtsters en spionnen in het
Vronweapaleis te Bangkok. Zjj vergezellen
eiken vreemdeling, die dit paleis bezoekt, ea
hebben er streng op toe te zien, dat geen
liefde voor een vreemde het hart der
koninklijke vrouwen of der dames van het
hof binnen sluipt. Twee van deze amazonen
volgen eiken bezoeker, en dit geleide verlaat
hem niet voor en aleer hij het gebouw weder
verlaat. Slam intnsschen is in de laatste
jaren, dank z\j ook den arbeid van den be
schaafden en geleerden koning Chnlalongkorn,
me ar ea meer ontvankelijk geworden voor
de Enropeesche cultuur, en de regeering ver
toont in den laatstea trjd wel eenige neiging,
dit zonderlinge politiecorps af te schaffen,
vooral ook, omdat het als beroep weinig ge
zocht is en het steeds moeilijker wordf het
compleet te houden.
*.*
G«ede toppen,
Een Italiaansch weekblad, waarschijnlijk
onder den indruk der Lombrosiaansche theo
rieën, die in het land der zuiderzon inheemsch
zijn, heeft zjjn leseretsen een uitmuntend
middel aan de hand gedaan om te voorkomen
dat ze hart en hand schenken aan een echt
genoot, die later blijkt buiten staat te zija,
om haar eea goed bestaan te verschaffen.
Het blad ia van meening, dat een goede
kop" een vaa de eerste vereischtea is voor
een waardigen echtgenoot, en daar vaak de
schijn bedriegt, kan de capaciteit van het
hoofd gecontroleerd worden door stilletjes
den boei van dea huwelijkscandidaat te
bekijken.
Al te groote hoedea-anmmera zijn uit
den booze, want zeer groote hoofde»zijn
dikwijls hol, ea een gevolg van raohitis of
van andere gebreken der jeugd, die door
gaans een min gnaa igen invloed hebben op
dan algemeenen toestand van de hersens.
Zeer kleine hoofden zijn evenmin aan te
bevelen, want deze komen herhaaldelijk voor
bij idioten en stompzinaigea, en wijzen bijna
immer op een zwak geheugen, een eigenschap,
die voor allerlei beroepen een groote hinder
paal is. Men neme dus een m w, die zijn
hoofd bergt in een middelgrooten hoed, want
deza is doorgaans normaal van verstand, en
beeft de meeste kans op succes in zijn carrière.
Persoonlijk wil ik er nog den raad bijvoegen,
aiet al te vast op deze kenmerken in te gaan,
waat er is geen regel zonder uitzondering.
ALLKGBA.
iiiiiiitiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniHiiiiii
zit onder in de netelkapsels vast, ea dit doosje
zelf blijft na het afschieten f in de cel
vastzitten, f het wordt geheel weggescho
ten; ook de cellen zelf waarin, de kapsels
besloten liggen, kunnen door den schok los
raken ea bnitea het lichaam van de hydra
komen; dan zon het dier weinig nut van
zijn merkwaardige aanvalswapenen hebben.
Want hoe zon hij dan de prooi naar zijn
mond moeten voeren?
Toch blijft die prooi, ook als de netel
cellen zijn weggeschoten, binnen het bereik
van een Hydra, eok nog, al is de prooi op een
afstand van ruim 20 c. M. geharpoeneerd;
dat is zeg- & achtmaal zoover als het héele
dier lang is. Dit ia lang een raadsel gebleven
voor de zoölogen, en dat is het voor een
klein deel aog. De hoofdzaak echter is een
paar jaar geledea aan het licht gebracht.
L. Will heeft ia 1909 aangetoond dat er
zich in de netelcel, aan dea buitenwand
van het kapsel met de harpoenkabel, aog
eea tweede kabel bevindt, die in den steel
van de cel doorloopt, langs het kapsel heen
gaat en daar ergens vast moet zitten; waar T
dat is nog niet met zekerheid aangewezen;
waarschijnlijk büde verdikking van de
harpoen, dus waar de stilletten zich in den draad
bevinden. Wordt nu het kapsel geheel en dok
de cel uit het lichaam van de bydra weggescho
ten dan bluft er toch door de ie lotto zooals
Will dea tweeden draad héft genoemd
verband tnsschen het dier ea zna wapenen.
De platte, donkere schijf, die zich bovendien
ia de netelcel bevindt, ia de kern er van.
Dit is al ingewikkeld genoeg voor zoo'n
primitief" dier als een hydra; er is echter
nog meer, deze netelorganen zijn de eenige
niet; de bruine bydra onzer slooten heeft ze ia
drie soorten van duidelijk verschillenden
vorm. De kleinste soort heeft geen stilletten
aan den pijldraad en waarschijnlijk geen
lasso in de cel; ze heeft alleen tot taak, schijnt
het, zich met den draad om de haren of
andere uitsteeksels van de dikwijls zeer
zware prooi te klemmen en deze, bij het
binnenloodsen, door de lasso's zwevende te honden.
De groene Hydra heeft nog weer heel iets
anders; die doet aan symbiose, maar deze soort
heb ik zelf nog maar eens gevonden, en niet
levend kunnen honden. Als Ik hem vanden
zomer aantref en kan bestodeeren, zal ik nog
wel eer s op deze wonderdierea terugkomen.
E. HBIMANS.
Een Netel-eeL in de bovenste helft: het netel
kapsel dat ? den pijldraad heeft nitgestnlpt.
Onder aan den draad (die gedeeltelijk ia
geteekend) de verdikking met de stilletten.
Boven aan de etH, bij de opening waardoor
de prjldraad uitschiet, de cnidocil of de ge
voelige spits. In de onderste helft van de
netelcel: de donkere celkern ea de nog
gedtfeltelük opgeschoten lasio, die naar onder
en naar boven is te vervolgen.
. (Naar L. WilV).
Werking van de groote netel-kapsels. BÜD de dolkwond
en de denk door chemische oplossing ontstaan in het
chitine-pantser (Ch) van een muggenlarve. F: de pijl
die ia de wond dringt. St. W. de stiletwond door de
richting der stippellijnen aangegeven.
De uitwerking der kleine
soort van netel-kapsel, de
draden slingeren zich om de
haren van een poot lid van
een water vloo.
(Naar Tobbe in Stöcke.)
Zoetwater-polypen of Hydra's aan krooswortels. Links is een
watervloo gegrepen. Nat. grootte.
(Uit; Sloot en Plas van Helmana en Thüsse.