De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1912 10 maart pagina 5

10 maart 1912 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

?:?».<*? 1811 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. TitttFntü. 29 Februari had te Amsterdam eea protestvérgaderiag plaats, die belegd was door het Comitévan Actie tegen het Wetsontwerp Heemskerk". In de datbladen heeft men daarover reeds uitvoerige verslagen kunnen lezen, doch ik wilde hier alleen wüzen op het feit, dat, wanneer in een druk bezochte vergadering de plaats op het podium inge nomen wordt door de voorvrouwen in onze feministische beweging, van wie men met een kleine variant zeggen kan Nennt man die betten Namen, 10 werden aueh die Ihrigen genannf' en mannen als- mr. 8. van Houten, mr. E. Fokker, professor Simons, professor Moleagraaff, mr. H. Louis lartëls e. a. geuilen haar daar, dat dan de Baak voor de vrouwen in Nederland niet hopeloos staat. Het woord door mi. van Houten gesproken, dat de natuur aan het moederschap reeds zooveel ?waardere lasten oplegt dan aan het vaderschap en het daarom de'sociale plicht der mannen is, het moederschap te ver lichten, sal Beker alle hoogstaande mannen weerklank vinden. In Frankrijk heeft de gehuwde ambtenares de Bekerheid, dat haar bij bevallingen twee ? maanden verlof wordt toegestaan, met behoud van val tnetémeat. Deze verordening bestaat in vele huiden, «ühet dan ook met niet zulke gunstige fiuantieele bepalingen. In Nederland daarentegen wil men de ambtenares die huwt en daardoor mogelijk moeder wordt, str»ff»n met ontslag zoo z dien tmitttap" begaat, zooals de voorzitter der vergadering, mr. Fokker, terecht ironisch ?pmefkte. ? .., Tolgens ds statistiek waren in 1910 de gevangenissen en tuchtscholen in Nederland bevolkt slet ruim 44000 mannen en ruim 2000 vrouwen. Gaeteld dot in ons land een moedenchapeverzekering werd ingesteld, dan sou, zoo men de köscen daarvan eens in vergelijking bracht met, hetgeen het gevangénisweien kost, de schaal nog altfld ten gunste van de vrouwen overslaan. Tegen het advies S/a Begeering, van het Centrum en* van de reifühtsche afgevaardigden, aam de volksvertegenwoordiging ia het her togdom Oldeabnig n voorstel aas, dat doarde.Fortsöoiittspartel" gedaan Werd, en wel. om aan getrouwde of zelfstandige, be lasting betalende vrouwen, die drie jaar in dezelfde gemeente gewoond hebben ea 24 jaar oud «ün, het aktieve kiesrecht voorden gemeenteraad te veriesnen. ? Zoo lal Oldefcbarg de eerste duitsche Bondstaaf Ifla, waarin aan een groot aantal vrouwen hét dirtkt persoonlijke gemeentekiesrécbt verleend Wordt. Tot dusver hadden eenige grondbesitsten in de Pruisische pro vincies, oostelijk tut den BÜn, kiesrecht bij volmacht. Maar aangezien de waarnemende IIIHIIIIIIHIIIIi \m CLXVL Levende Projectielen. Verleden week, ofschoon nog Februari, WEI het sulk mooi en lacht lenteweer, dat verscheidene aauarinmbonders er al weer 1 op aifcïgii getaoÉfcea OM hun glazen t ?dieveld van wit nieuw leren te gaan voorden. Op ttflke dagen, of eigenlijk in de week daarna^ toljg ik, als oudgediende in déze pepuMfe branche der ratnttrstadi*, van allerlei thulBgestnnrd ; of wel, de jongelui korn^n m| opzoeken met de wonderlijke wweitó, en vragen inlichtingen ver raadselaehtife verschijnselen van hun jachtbnit. Zoo kwam daar juist een meisje van een jaar of vijftien, n en al gezondheid, leeren levenslust, opgetogen bümüaan school: W ik eens even kijken won, iQ geloefde vast, dat a»dédiertjes gevangen had, waar van ik Zaterdagmiddag bfl de BioBeèop ver««a had. ' Uit een doosje mét watten kwam een reagéerbhiBJe mét water te voorschijn, n daarin iaten tegen den wand en de kurk een stuk of vijf geel-brniue dingetjes, niet vél grooter dan een m.M?net gomdroppeltjes. Even rustig souden, met de loups bekeken. Stellig, juffrouw, ie zijn het, echte zoetmanljjke kiezers volmaakt vrij waren en geen rekenschap behoefden af te leggen, hoe zjj gekozen hadden, werd door de meeste vrou wen van dit privilege? geen gebruik gemaakt Alleen in het stadje Travemünde en in de landelijke gemeenten in Lnbeck, hadden de vrouwen actief gemeeatekiesreeht. In het koninkrijk Baksen is dit ook aan ongehuwde vrouwen, met groot groadbesit *), verleend. Het is thans de taak der vrouwen in 01denbnrg zulke gemeenteraadsleden te kiezen, dat deze haar eok weldra het passieve kies recht toestaan en haar aldus als geheel gelijkwaardigen zullen beschouwen. In Rnmenië zal spoedig een vronwenkiesreehtblad worden uitgegeven: Drepturile Femeii = Vrouwenrechten. Mevrouw de Beus?Janeuléscu zal de Redactrice zjjn. ICrs. Pethrick Lawrenee te Londen ontving bericht uit Shanghai, dat daar een Ver. voor Vrouwenkiesrecht wordt opgericht. Bekening houdende met den toestand hier te lande, voegt de berichtgeefster er bij, zullen de Chineesche vrouwen het kiesrecht nog eerder bezitten dan de vrouwen in Engeland. Om te voorkomen dat het publiek onver schillig wordt, omdat men reeds zoovele jaren prepaganda-redevoeringea heeft moeten houden (het eerste Congres voor Vrouwen kiesrecht werd 68 jaar geleden te SenecaFalls gehouden l!) heeft zich thans in Amerika een vaat theatergezelschap gevormd, dat stukken met propagandistische strekking, ten tooneele brengt. Bekende actrices als Beatrice Forbss Robertsen (thans mevrouw flale), Elifabeth Freeman en Inez MUholland hebben zich daarbij aangesloten. N. M. D. W. H. *) Wij behoeven zeker niet te zeggen, dat wüdergelijk partieel kiesrecht, gebaseerd op grondbezit (of hoogeren census dan van den stemgerechtigden mat) ten zeerste afkeuren. Men mag in Nederland op zijn hoede blijven, dat allerlei reactionaire groepen, onder htt 'mom va»feministische ?voornitstrevendhéid, dergelijk partieel vrouwenkiesrecht in de wet brengen. Het sal dan vooral reactie beteekenen. BID. iiiiniiiiiiitimiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiHiiiiiiiitiiiii A DLf E B DE L Em dit f. Een aanzienlijk Parijzenaar werd onlangs op een leer onaangename wijze in verlegen heid gebracht door zijn hond, een fraaiea buldog, dien hjj pas sedert eenige weken in zijn bezit had. HU moest namelijk aan een bankinstelling ajjn, waar hij een groote som aan geld te wisselen had, en had daarheen zijn vriend Nero, die reeds bizonder aan hem gehecht was, meegenomen. Toen hij weder thuis kwam, zag hjj opeens, dat de bond wat in ?UB bek had. Het dier stootte met den groo1111111111111 m) liiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiminim iiinimi watérpolypen; het is de bruine Hydra. Ik wist niet dat die al zoo vroeg in het jaar te vangen waren." En zij, blij en trots: O, ik heb al heel veel driebladig kroos en dnlzendblad, en al een waterspin en een rnggezwemmer." Ja," zei ik het zal van 't jaar alles wel beel vroeg zijn; de vorige zomer was zoowarm, n'haast geen winter." ' Bat kan wel zijn, mijnheer. Maar ik heb alles altijd heel vroeg. Ik weet een slootje, zdo helder als glas met heel veel Water' 'planten; dat vriest nooit dicht, want er komt voortdurend warm water in; condensatiewater van een stoommachine. Als n het niemand verklapt, Bal ik het n wijzen; het is nog geen uur ver." Wat zoo'n onnoozel, haast onzichtbaar Waterdiertje, zoo'n geleidropje van een paar m.M3, toch een mensen gelukkig kan maken. Dat begon al met Leenwenhoek, die eea nacht van blijdschap niet slapen kon toen hij de Hydra ontdekt had. Dat herhaalde zich, in 1740,, vijftig jaar later in den Haag op Zorgvliet, bij graaf Bentinck, waar de Zwitsereche onderwijzer Abraham Trembly onze Hydra, acht jaar na Leénwenhóeks dood, opiieuw ia zijn huis-aquarium ontdekte. Ook was hét kort te voren, waarschijnlijk geheel zelfstandig ontdekt door Boesel van den Rozenhof. Trembley echter was de man die de Hydra beroemd heeft gemaakt en zich zelf er bij. Hij experimenteerde verbazend knap met het diertje, zijn proefne mingen werden door Béaumnr her haald, die Trembley's conclusies voor juist verklaarde. Er was een dier ontdekt dat knop pen kreeg en zich vertakte als plant; een dier dat je kon in stukjes snij den zonder dat het te niet ging, dat je kon stekken en enten als een roo». En toch een dier, dat sieh kan bewegen, oader aadere manieren, door over den kop te buitelen; een dier dat prooi koa vangen, grijpea en inslikken. Van 1740 af tot nu toe, honderd vijftig jaar lang kan mea wel zeggea al is er een paar keer een stil stand in de natuurstudie geweest hebben de pbysiologen van alle landen, in Japan niet het minst, op de Hydra geëxperimenteerd. Wat er aan den dag gekomen is over de levenswijze en den anatomischea bouw van die schijnbaar zoo nietige diertjes, zon ongelooflijk zijn als het aiet volkomen waar was en door de ten kop tegen zijn arm, en trachtte aldus zijn aandacht te trekken, het stak den bek omhoog, en bood hem een bundeltje papie ren aan, dat hij er al lachend om de intel ligentie en de speelseheid van het dier, niets kwaads vermoedend, uitnam. Hij vouwde half in gedachten het bundeltje open, en zag toen tot zijn niet geringe ver rassing, dat hij vijftig biljetten van honderd francs in de hand hield. Eerst meende hij, dat het slimme dier deze schat op straat had gevonden, maar weldra schoot hem een onaangenamer mogelijkheid door' het hoofd: hij kwam op de gedichte, dat de hond de bankbiljetten Op de Brak'had weggenomen. OogeubiikkeliJk ging bQ terug, en kwam nog net bij tijde, om een achandaaltjéte voor komen, want zijn vermoeden was Juist. Men had de bankbiljetten reeds gemist, en de politie met de zaak in kennis gesteld. Ge lukkig was hjj büde directie ter goeder naam en faam bekend, en .men twijfelds dus niet aan de waarheid van zijn mededeeling. Hjj herinnerde zich nu, dat hij den hond gekocht had van een man met een zeer ongunstig uiterlijk, die eea beruchte achter buurt als woonplaats opgaf; en het is zeer wel mogelijk, dat zijn Nero vroeger diefj asmaat was, en büBOB ouden meester het stelen geleerd heeft. Wie weet welke vreeaeIjjke dingen de hond zou kunnen verklappen Indien hij spreken kon. De baas hoopt noch tans het bizonder slimme dier zijn slechte gewoonte te kunnen af loeren. *?* ' Knutselaar. Een merkwaardig kautselwerkje volbracht onlangs n oude Engelsche predikaat. Hij schreef namelijk op eea enkel velletje papier eea kort levensbericht van den Engelachen koning, maar deed dit zoo, dat de regeltjes te samen tevens een duidelijk portret van dezen vorst vormen, dat een. uitnemend s geljjkenis vertoont. De fijnere schaduwlgnen van het gelaat zijn verkregen door hier en daar de letters wat téverdikken. Het is een grappig geduldwerkje, dat ieder, die wat teekenen kan n veel vrijen tijd héft, wel eens probeeren kan. Er hoort heel wat Ausdaner toe, maar overigens is bet niet zoo moeilijk als het lijkt, en ook niet nieuw. Ik zag onlangs een stukje middeleenwsch monnikenwerk" op een groote bibliotheek, dat er sterk aan herinnert. Het was een met goud op wit perkament ge toekende Christuskop, vermoedelijk dftgteekenend dit de vijftiende eeuw. Bj| een vlnchtigen blik had dit teekeawerk aiets opmerkenswaardig*, maar bij aadere beschouwing bleken alle lijnen uit puntjes te bestaan, die, door eea loupe bezien, letters bleken, welke tesamen in het latija het lijdensverhaal bevatten. Dergelijke kunststukjes waren trouwens in den ouden tijd zeer gezocht. Mea maakte b.v. drinkliederen waarvan de regels zoo geschikt waren, dat ze in druk aan het gedicht den vorm van .een flesch of vaa iiiiiliiiilllilllliiiiiiiililliiiiiiiiiilelililiiiiiiiliiiiiiilNilililliiiliiiiiiiiMlili' feiten bewezen werd. Zoo ingewikkeld iju sommige organen van dit toch zoo laag staande" weien, dat het nog niet gelukt ia ze geheel te doorzien en hun functie te be grijpen. Maar van verreweg het meeste dat opgemerkt werd, fe ook j$}rjjiiiatft verklaring gevonden. « Het volgende tteftonfctaèiiattweliet meeste: Dit aUereènvonifcst *sWUw Wéjwntje, ^ schema van een dier, flTiw ts&eggen, dat geea organen heeft vèor den bloedsomloop, noch voor ademhaling; geen hersenen of «en u wknoopen bezit; dit dier, niets dan een maagzak op een steel met tentakels om den bovenrand, blijkt aanvals en yerdedigings-wapenen te be zitten, zoo ingewikkeld en van vormenfun tie, als geen ander leveijl wezen op aarde ze kan toonen. Een bydra heeft schietwapenen tot zijn beschikking, die ia plaats van met kruit of dynamiet, met een bijtend vocht sijn geladen n die nog veel doelmatiger en practiecher Van bouw en werking n dan onze modernste torpedo's. Hoe een hydra er uitziet weet tegenwoordig haast iedereen; is het niet door eigen aan schouwing van het diertje zelf, daa toch door een plaatje; geea kiaderconrant waarin het nog niet vertoond is. Op de laatste Bioscoop voorstelling vanwege de afdeeling Amsterdam van Ned. Nat. Historische Vereenigiag hadden wij het voorrecht bydra's ia beweging te kunnen vertooncn. Je zag het bruine gomklompje zich uitrekken tot het een huisje werd op eea steel, met een duidelijke holte in het wijdere mondgedeelte; daaruit, dus uit den-rand van het open zakje,groeidea langzaam slappe takjes, een stuk cf acht uitsteeksels die al maar door groeiden, ze werden slap als touwen, dun als draden, tot ze vier. of vijf maal zoo lang waren als het zak- of holte diertje zelf. Toen deze tentakels heel lang en dun waren geworden, kreukelden ze over het doek als slangen; nu was het duidelijk zichtbaar dat het holle buizen waren, die bij het verkorten van de punt af naar binnea werden getrokken, op de wijze als een handschoeavinger of een slakkenhoorntje; bij het uitstrekken zag iedereen heel goed, hoe de punt van de draad werd uitgestnlpt. En al tastend naar prooi, slingerde de slang door het water. Dan leken de dunne einden wel parelsnoeren, de parels daarvan werden donker, bijna ondoorzichtige knoppen, en helder doorschijnend bleef de tusschenruimte.Die parelknob bel tj es nu zijn niets anders dan ophooping van ge vecht s waeen bokaal gaven. In het klein-schrijven hield taan vaak een oogbedervenden wedstrijd en ik heb zelf gernimen tijd een statie papier gehad, waarop een' kringetje was getrokken zoo groot ala een onderwetsch stuivertje. En binnen dit minimaal kleine veld had een knutselaar met microscopisch kleine lettertjes, die er onder een flink vergrootglas zeer duidelijk en goed van vorm uitzagen, het Onze Vader" en de Tien Geboden" geschreven. *«* Gemerkt. In Noorwegen heeft een vrouwen-tijdschrift in ernst het voorstel gedaan, dat een politie verordening of beter nog een rijkswet, een onderecheidingsteeken behoorde voor te schrijven voor ongetrouwde en getrouwde mannen, of ten minste voor eea van beiden. Dit wettelijk onderscheidingsteeken zon b.v. kunnen bestaan uit een knoop van een bizondere kleur, ia den epslag van de jas te dragen. De schrijfster van het artikel heeft bij ondervinding, dat sommige gehuwde mannen zoo gewetenloos zijn zich in gezelschap van jonge meUjes als ongetrouwd voor te doen en daardoor in menig argeloos meisjeshart groot onheil stichten. De trouwring kan in dit geval weinig dienst bewijzen, want ten eerste is ze bij vele modernen in onbruik geraakt, en ten tweede zijn er vele mannen, zooals dokters, die, om hun beroep geen ring kunnen dragen. Bovendien stelt geen enkele wetsbepaling het dragen van een ring ver plichtend. ? * Verkocht. Welke wonderlijke begrippen er onder de onontwikkelde landbevolking in beschaafde landen betreffende het huwelijk heerschen, bewijst een recent geval ia het dorp Uiznach, Kanton Sanct Galien, Zwitserland, waar onlangs een vrouw met haar eigen toestem ming door haar echtgenoot aan een zijner vrienden verkocht werd. De man wilde naar Amerika emigreeren, ruimde zijn geheelen inboedel op, daar hij geld aoodig had, en omdat zijn vrouw toch liever in Earopa .wenschte te blijven, wist hq niet beter te doen, dan ook haar op te ruimen-, en hij vond voor de kinderlooze echtgenoote een willig kooper in een Italiaanschen vriend. Het contract werd op gezegeld papier ge schreven, door twee getuigen bekrachtigd, en de familie dacht nu al wonderwel aan de wet voldaan te hebben. D« mannen der wet bleken iatnsschea weinig ingenomen met dit oude, heidensche gebruik, dat hier en daar ia Zwitserland en elders als een oud plaatselijk recht nog zwakjes voortleeft, en er is een merkwaardig rechtsgeding uit voortgekomen, dat tot heden nog niet be slist i*. Uit dit voorval blijkt andermaal welke ruime begrippen het volk heeft van persoonlijke vrijheid, en hoe noodig strenge huwelijkswetten zijn. iiitiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'iiiiimiii penen, van batterijen,- die over het heele lichaam van de bydra verspreid zijn, maar ia groote massa en dicht opeen ia groepen aan de tentakels voorkomen. Zoo'n batterij bestaat uit celgroepen, waar van el te cal eea torpedo-inrichting bevat; gewoonlijk wordt dit toestel netelkapsel ge noemd, naar de uitwerking van het bijtend vocht, die eenige overeenkomst vertoont met de uitwerking van de gevaarlijke tropische brandnetelsoorten. Zulke netelcellen, elk met een netelbns of netelkapsel voorzien, bevinden zictitnsechen de gewone cellen van de opperknid in; ze worden in dea regel door deze stevig vast geklemd en bij de werking der batterij ook vast gehouden. De cellen zijn niet geheel gesloten; aan den top is eea fijn spleetje, dat verder opengaat als de netelbus wordt afgeschoten. Bezijden dit spleetje zit nog een merkwaar dig toestel. Het is een trecatertje met een spits er op; de cnidocil genoemd Zeer waar schijnlijk ia dit de electrische lont van de onder zee-mijn, of beter gezegd de gevoelige punt die büaanraking het sein geeft tot de actie, die de oorzaak is van het springen van de lading. In het kapsel namelijk ligt, tot een spiraal opgewonden, een verbazend lange pijl; ook deze ia op de wijze van een handscboenvinger omgeatulpt. Het ondereiad van deze draadpjjl, eveneens ong«s ulpt, draagt fijne dolken (sti letten), als weerhaken aan een tienvoudige haipoen. Nu wordt dit gedeelte het' eerst met groote kracht en snelheid uit kapsel geschoten»Zoo snel en krachtig werkt dit wapea dat de hakea eea woad makea ia de taaie chitinehnid van kleine schaaldleren, als watervlooien ook mnggealarvea; kleine viscbjes en wormen veel grooter dan de bydra zelf, kunnen er door gestilletteerd worden. Onmiddellijk na de verwonding wordt de prooi verlamd; dit gebeurt door een bijtend vocht, waarvan de chemische samen stelling eenigszins met brandnetelvocht over eenkomt; alle harpoenen namelijk liggen gebed in een vocht, waarmee de netelkapsels bijna geheel gevuld zijn.'Bij het uit stulp en van den pijldraad gaat dit vocht mee naar buiten en infecteert de wonden door de stilletten veroorzaakt; het werkt ook iinpregneerend, als de draad, die verderop geen dolken meer draagt, zich om een lichaampje van een prooidier slingert. Maar dit is nog niet alles. De py'ldraad Argentinië. Het koninkrijk Slam is het eenige land, waar een vrouwelijk politie-corps bestaat Deze dames die een keurig uniform dragen, worden gerecrnteerd uit de oudere vreu wen van het rjjk. Zy dragen echter gén wapens want haar politiedienst ia van een zeer vredigen aard. _ Haar voornaamste bedrijf is, om dienst te deea als poortwacbtsters en spionnen in het Vronweapaleis te Bangkok. Zjj vergezellen eiken vreemdeling, die dit paleis bezoekt, ea hebben er streng op toe te zien, dat geen liefde voor een vreemde het hart der koninklijke vrouwen of der dames van het hof binnen sluipt. Twee van deze amazonen volgen eiken bezoeker, en dit geleide verlaat hem niet voor en aleer hij het gebouw weder verlaat. Slam intnsschen is in de laatste jaren, dank z\j ook den arbeid van den be schaafden en geleerden koning Chnlalongkorn, me ar ea meer ontvankelijk geworden voor de Enropeesche cultuur, en de regeering ver toont in den laatstea trjd wel eenige neiging, dit zonderlinge politiecorps af te schaffen, vooral ook, omdat het als beroep weinig ge zocht is en het steeds moeilijker wordf het compleet te houden. *.* G«ede toppen, Een Italiaansch weekblad, waarschijnlijk onder den indruk der Lombrosiaansche theo rieën, die in het land der zuiderzon inheemsch zijn, heeft zjjn leseretsen een uitmuntend middel aan de hand gedaan om te voorkomen dat ze hart en hand schenken aan een echt genoot, die later blijkt buiten staat te zija, om haar eea goed bestaan te verschaffen. Het blad ia van meening, dat een goede kop" een vaa de eerste vereischtea is voor een waardigen echtgenoot, en daar vaak de schijn bedriegt, kan de capaciteit van het hoofd gecontroleerd worden door stilletjes den boei van dea huwelijkscandidaat te bekijken. Al te groote hoedea-anmmera zijn uit den booze, want zeer groote hoofde»zijn dikwijls hol, ea een gevolg van raohitis of van andere gebreken der jeugd, die door gaans een min gnaa igen invloed hebben op dan algemeenen toestand van de hersens. Zeer kleine hoofden zijn evenmin aan te bevelen, want deze komen herhaaldelijk voor bij idioten en stompzinaigea, en wijzen bijna immer op een zwak geheugen, een eigenschap, die voor allerlei beroepen een groote hinder paal is. Men neme dus een m w, die zijn hoofd bergt in een middelgrooten hoed, want deza is doorgaans normaal van verstand, en beeft de meeste kans op succes in zijn carrière. Persoonlijk wil ik er nog den raad bijvoegen, aiet al te vast op deze kenmerken in te gaan, waat er is geen regel zonder uitzondering. ALLKGBA. iiiiiiitiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniHiiiiii zit onder in de netelkapsels vast, ea dit doosje zelf blijft na het afschieten f in de cel vastzitten, f het wordt geheel weggescho ten; ook de cellen zelf waarin, de kapsels besloten liggen, kunnen door den schok los raken ea bnitea het lichaam van de hydra komen; dan zon het dier weinig nut van zijn merkwaardige aanvalswapenen hebben. Want hoe zon hij dan de prooi naar zijn mond moeten voeren? Toch blijft die prooi, ook als de netel cellen zijn weggeschoten, binnen het bereik van een Hydra, eok nog, al is de prooi op een afstand van ruim 20 c. M. geharpoeneerd; dat is zeg- & achtmaal zoover als het héele dier lang is. Dit ia lang een raadsel gebleven voor de zoölogen, en dat is het voor een klein deel aog. De hoofdzaak echter is een paar jaar geledea aan het licht gebracht. L. Will heeft ia 1909 aangetoond dat er zich in de netelcel, aan dea buitenwand van het kapsel met de harpoenkabel, aog eea tweede kabel bevindt, die in den steel van de cel doorloopt, langs het kapsel heen gaat en daar ergens vast moet zitten; waar T dat is nog niet met zekerheid aangewezen; waarschijnlijk büde verdikking van de harpoen, dus waar de stilletten zich in den draad bevinden. Wordt nu het kapsel geheel en dok de cel uit het lichaam van de bydra weggescho ten dan bluft er toch door de ie lotto zooals Will dea tweeden draad héft genoemd verband tnsschen het dier ea zna wapenen. De platte, donkere schijf, die zich bovendien ia de netelcel bevindt, ia de kern er van. Dit is al ingewikkeld genoeg voor zoo'n primitief" dier als een hydra; er is echter nog meer, deze netelorganen zijn de eenige niet; de bruine bydra onzer slooten heeft ze ia drie soorten van duidelijk verschillenden vorm. De kleinste soort heeft geen stilletten aan den pijldraad en waarschijnlijk geen lasso in de cel; ze heeft alleen tot taak, schijnt het, zich met den draad om de haren of andere uitsteeksels van de dikwijls zeer zware prooi te klemmen en deze, bij het binnenloodsen, door de lasso's zwevende te honden. De groene Hydra heeft nog weer heel iets anders; die doet aan symbiose, maar deze soort heb ik zelf nog maar eens gevonden, en niet levend kunnen honden. Als Ik hem vanden zomer aantref en kan bestodeeren, zal ik nog wel eer s op deze wonderdierea terugkomen. E. HBIMANS. Een Netel-eeL in de bovenste helft: het netel kapsel dat ? den pijldraad heeft nitgestnlpt. Onder aan den draad (die gedeeltelijk ia geteekend) de verdikking met de stilletten. Boven aan de etH, bij de opening waardoor de prjldraad uitschiet, de cnidocil of de ge voelige spits. In de onderste helft van de netelcel: de donkere celkern ea de nog gedtfeltelük opgeschoten lasio, die naar onder en naar boven is te vervolgen. . (Naar L. WilV). Werking van de groote netel-kapsels. BÜD de dolkwond en de denk door chemische oplossing ontstaan in het chitine-pantser (Ch) van een muggenlarve. F: de pijl die ia de wond dringt. St. W. de stiletwond door de richting der stippellijnen aangegeven. De uitwerking der kleine soort van netel-kapsel, de draden slingeren zich om de haren van een poot lid van een water vloo. (Naar Tobbe in Stöcke.) Zoetwater-polypen of Hydra's aan krooswortels. Links is een watervloo gegrepen. Nat. grootte. (Uit; Sloot en Plas van Helmana en Thüsse.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl