1816 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. ,.'' ' Kerkraam, aan de tot gevangenisstraf veroordeelde maar onvindbare . suffragette Cbrietabel Pankbarst gewijd; Karikatuuteekening in de Londeneche bladen. ?flIllfltflIIIIUIHIIIHIIMIIMMIIIHIIIUUIIIinillttllllllllHIIMIIIIIIIIIMIIIIIIIIinillllllllinillMIMIIMIMIMIIIIIIIIIIIIIIIIMillliMIIIHlillllMlllllliiiiiiiMIIMIIIII dat menscheljjk-magnetistne toch nog sterker v, dan aard-magnetisme. TfliliFratü. In Engeland blijft de nieuwsgierigheid groot, om te weten waar toch Ciristabel Pankhurst zich schuil houdt, die sooals men -weet als militante suffragette veroordeeld, is tot eenige dagen gevangenisstraf. Toen on langs bulletin-verspreiders in de straten luide aankondigden «üia gevonden", werden de papieren bon letterlijk: uit de handen ge rukt. Maar de belangstelling veiflinwde oogenblikkelijk, toen men las, dat de ge vondene uau" de Zuidpool waf. Zoo bleek, iiinMiiiiiiiiwiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiii niiimiiiiii UIT PB NATUUR. MDLXXIL Boeken voor Na t uur vrienden. Voor de liefhebbers van natuurlijke historie bestaan er tweeërlei boeket; de eerste soort ia er om gelezen en bestudeerd te worden, dat c|jn onze vrienden voor de lange winter avonden ; een heel andere soort van boek*n ?ga de lomerbpeken; die steek je in ja zak 'wanneer je ean wandeling of dagreieje n «ar bulten gaat doen, of die pak j s in de k< ff r voor de vacantiereis; dat zijn ome determineerboeken; dese werken zeggen ons, hoe de naam ig van de plant, den vogel, den vlinder of het schelpdier dat wij op onze tochten ontmoeten; zoodat wjj met behulp van den naam, er wat over kunnen naslaan of navragen. Nu zijn onse studieboeken weer heel anders dan de handboeken en standaardwerken, welke aan de Universiteiten worden gebruikt. W hebbea geen tijd vtfbr bronnenstudie en critiek; er staan ook geen deskundigen achter ons, die ons den weg door de literatuur van ons vak met veiligheid leeren zoeken. Wat een natnnrvriend noodig heeft, dat zijn populaire werken. Een beter bijvoeglijk naamwoord zon zijn: voor ieder algemeen ontwikkeld mensch begrijpelijke werken, als dat niet te lang wat>; Gameinverstandlieh" heet het in het Dnltsco, wij hebben er geen kernwoord voor; popu lair of volkstümlich" «egt te veel en te weinig. Maar ieder weet wel dat er mee bedoeld wordt: een boek dat zich met genoegen laat lezen, dat goed en ruim gt luatreerd ig; dat moeilijke «akengemakkeiykmaakt, dat geschreven is door een wetenschappelijk ontwikkeld vakman en dat, zonder oppervlakkig te blijven, toch tiet te veel afdaalt in bijzaken. Een persoonlijke opinie omtrent kwestie»die in de natuurwetenschappe lijke wereld aan de orde zijn, mag het boek gerust geven, als het ook maar gewag maakt zij het alleen door een bestrij ding van het bestaan van andere meeningen en andere richtingen. Zoo'n werk nn, popu lair ia den besten zin van bet woord, is: De Ontwikknlings geschie denis der Lavende Na tuur, geschreven door Dr. Beukers, leeraar te Haarlem, (? 2.75 geb. ?3.25.) Het boek heeft tot onderwerp een van de moeilijkste zaken die op natnnrwet-necbappelijk gebied te behandelen zijn: Dénatuurlijke verDat de suffragettes latt hebben bezorgd, zal niemand ontkennen. Maar men bedenke dat deze vrouwen wel leut, maar nooit iemand lichamelijk leed «andoer. En hoeveel vrouwen lijden wel onder on rechtvaardige wetten? Er is een leelijk spreekwoord, dat nn pas weer in toepassing. is gebracht, en dat luidt: De goeden moeten bet met de kwaden ontgelden". Omdat een groep van hoogstens een paar honderd vrouwen zich zógedragen hebben, dat dit eenige Parlementsleden hoojelijk mishaagt, iimiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiii imiHiiiitiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii wantscbap van de levende wezens op aarde. Dr. B ankers heeft hierbij den historischen weg gekozen, den eenigep, dunkt mij, die naar het doel leidt, dat de schrijver beoogt, namelijk: mentenen die geen tijd of gelegen heid habben, speciale werken hierover te lezen, een inzicht te geven in den tegenwoordigen stand van het vraagstuk. Critisch is de schrijver overal in tij n werk. Büalles wat bij vermeldt, geeft hy de meeningen van voorstanders en bestrijders; hij uit er hier en daar zijn eigen meening ook wel bij, maar zoodatig dat de leier niet den indruk kiijgt, dat dit de eenig mogelijke opvatting i». ' De Darwinistische verklaring" van het ontstaan der soorten, die door de meeste menschen ten onrechte voor het Darwinisme" wordt gebonden, ondervindt in dit werk een degelijke kritiek. Niet de evolutie zelf natuur lijk; die is geen kwestie meer voor de wetenschap. Eigenlijk is deze studie de clou van het 320 bladzijden dikke, en ruim geïllustreerde werk. Het gaat om Teeltkeus of Mutatie, Charles Darwin of Hngo de Vries. Terecht heeft de schrijver deze kwestie eerst in het laatste, derde gedeelte van het boek aan de orde gesteld. Zonder een grondige voorkennis van wat er aan de opstelling van deze theorie en is voorafgegaan, is het niet mogelijk, er een eigen oordeel o ver te vormen. Daatoe gaan uitvoerige beschouwingen vooraf over de hypothesen, die een verklaring beCactus Dahlia, (II), uit Dr. Bnekere Onlvrikleling.) grijpen dese mannen die gelegenheid gretig aan on te generaliseren, en moeten millioenen vrouwen, die op kalme, waardige manier reeds Jaren en jaren lang voor bare rechten strijden, weer het onrecht dulden, dat de Begeering haar niet als burgerenen van den Staat erkent. In het Maandblad van den Anti-Suikeraccijnsbond kan men de volgende vraag lezen: WAAROM ? De meeste landen hebben een Saccharinewet. Alleen Nederland heeft zulk een wet niet. En ds invoer van deze leugensniker vermeerdert ieder jaar op schrikbarende wijze. Toch blijft Nederland zonder saccharinewet. Waarom?" Mij dunkt het antwoord is zoo klaar als een klontje gekristaliseerde chte suiker. Omdat de huismoeders geen medezeggingschap hebben l Als de huismoeders medezeggingrchap hadden, zou de Anti-Suikeraccynsbond niet lang meer te klagen hebben en het Ontwerp-Tarief wet bad geen toekomst in de S laten-Generaal. N. MANBFKLDT?DS WITT HUBBRT». Voltsw Aan de Redactie van de Amsterdammer" Weekblad voor Nederland. In bet artikel Volkssangavonden", voor komende in uw Weekblad No. 1814 van 31 Maart j.l. en bargelende over een dezer dagen in Ons Huis" te Amsterdam door den heer Job. Oostveen geleide Zangles" aan mannen en vrouwen uit de volksklassen, lees ik: dat hetgeen daar gehoord en waar genomen werd, voor de aanwezigen een wonder was, een openbaring" en hen met een geheel nieüve methode" deed kennis maken. Hét deed m\j eenigszins vreemd aan, dit te legen. Reeds 17 jaar lang immers sedert 1895 worden in Ons Huis" alhier door mtjaflr. Marie Beidenis van Berlekom, zanglessen geleid, die eveneens ten doel hebben en dit ook wonderwel bereiken het frisse hè, mnzikaal-goede lied ingang te doen vinden in-de breed er e lagen van ons volk"! Zeker, het {iaat hier op kleiner Behaal. Wjj h t b ben er niet een tweehonderd" op de les" en geen mannen en vrouwen". Maar jaar in, jaar uit "wordt dan i och aan klassen" van 40?60 meisjes, van 12,- 20 25 jaar, weke lijks een lied mee naar huis gegeven", dat zij hebben leuren hooren, gevoelen en... zingen, omdat de leidster wars van alle schoolmeester;]" weet te spreken tot het gehoor, tot bét begrip en daaidoor tot bet gemoed van de meisjes. Bat de kinderen des volks, zonder bepaalde muzikale opleiding, zonder theoretische oefe ningen, vaak zelfs zonder kennis van noten schrift, werkelijk muzikaal goede liederen met smaak en gevoel, zuiver en met duidelijke uitspraak kunnen en ook wtWetr leeien zingen, is ons re e ia lang ? Of ettbaard". B.na el c jaar k rij «t ook hier een groote kring van introdnce'c, op een feestavond" IIIIIIIIIIIMMItllllllMIIIIMMIIIIIIHOIIIIIMIIMHIIIMIIMHIHIIMIIIIIIIIMIIIIII van Ons Hoia" gelegenheid te hooren, wat telkens met ten deele nieuwe klatten" is bereikt. Ia Augustus 1898 zongen onse meiejes L nu meerendeels reeds jonge vrouwen l in den Haag op een matkéa van de Nationale Tentoonstelling van Vrou wenarbeid, bij welke gelegenheid de leidster vooraf in korte woorden, inbond en doel van de door haar gevolgde methode uiteenzette en er op wees, dat de gedachte, die aan een dergelijk langonderricht ten grondslag ligt, is: liefde en lust voor beschaafden zang aan te kweeken. Z(j sprak toen tevens de hoop uit, dat ia grooteren kring, dan tot dusver het geval was geweest, dergelijke zangoefe ningen zonden worden gehouden. In Augustus 19(8 trokken wij wederom naarden Haag en zongen de m eitjes op een ma'.inéa van de Tentoonstelling Opvoeding van het Kind". Een respectabel repertoire van liederen, kleine cantaten enz., n- en tweestemmig i) afgeiongen" in al die jaren. Ik denk aan werken van Ca'h. van Rennes, Hendr. van Tussenbroek, mevr. Van der I/nden van Sneliewaard, P. G. van Anrooy, B m. Hullebroeck en E. Jaqnes Dalcroze (in N derland«che vertaling, door den uitgever te Généréop ons verzoek gedrukt en uitgegeven); aan de ond-Nederlandsche liederen (?Valerins Gadenekclanck", Nederlandsen Volksliederen boek ) aan de Kerstliederen uit Coers'Liederen verzameling en nog zooveel meer. Wat op verschillend inzonderheid ook op muzikaal gebied, hier in afgelegen kring wordt verricht, krijgt niet altijd de bekend heid en vindt niet altijd de waar deer iu g, die het verdient. Waar in Ons Huls" alhier, door mejuffrouw Marie Bardenis van Berlekom met zooveel toewijding en volharding reeds zoo vele jaren ia gearbeid in de richting, die thans in Amsterdam zoozeer de aandacht beeft getrokken en zooveel bijval heeft ge vonden, meende ik ook op dien arbeid toch wel even de aandacht te mogen vestigen. Ik doe dit terens, omdat, naar ik meen, een mededeeling omtrent de gunstige er varing, hier in ruime mate opgedaan, een aansporing kan zijn om overal, waar dit maar eenigszins mogelijk ie, de verbetering van dan Volkszang, in bedoelde richting, krachtig en met gegronde hoop op welslagen, ter hand te nemen. Middefburg, 4 April 1912. HERMAN SKIJDEES, Yorrz, van Oru Huis''. Wordtwarth. Van den dichter Wordsworth vind ik een aardige anecdote, die bewijst, dat elke groote kunstenaar nog geen Bohémien behoeft te zyn, Wordsworth kon namelijk somtijds zeer in zijn werk verdiept zijn, en zijn zuster, met wie hij eamen woonde, had dan veel moeite om hem te bewegen aan maaltijd of dejenner te komen. Hu antwoordde steeds op haar verzoek, dat hu dadelijk komen zou, maar bleef niet temin bij. zijn werk en kwam niet. Zij had dan echter een onfeilbaar middel, om hem op te schrikken, zoodra het al te erg werd met zijn dralen. Dan werd een oude knecht, die da grap reeds sedert lang kende, tot dicht bij de kamer gezonden met een of ander oud stuk V A V A V A VA VA Ontwikkeling van den' paardenvoet. (Uit Dr. Bnekers Ontwikkeling.) oogen, van de ontwikkeling van het leven op aarde. .Na een kort en samenvattend historisch overzicht, dat als een «re VUB passeeren der acteurs in het eerste bedrijf van het schouwspel kan gelden, gaat Dr. Benkers achtereenvolgens tamelijk diep in op het wezen der voort planting, op de logica der systematiek, op de variabiliteit; en verklaart de uitspraken van Dalton en Qaetelet, om dan tot het begrip evolutie te kimen. Daarna begint de uiteenzetting van de hoofdkwestie. Eerat de theobgische be schouwing van Aiassiz, dan de adaptatie theorie. Hier baalt de schrijver heel knap het theoriën-kluwen uit elkaar, dat zoo ver ward is geworden door bat gebruik van woorden, oie niet voor alle onderzoekers de zelfde beteekenia hebben; en dan kan de lezer veilig volgen, wat er nog rest, eer de hoofdzaak in bespreking komt. Vooral het achs*e hoofdstuk over de Hulphypothesen vanNageli, Ba»kel, Weissman werkt mee om het inzicht in de mutatie-leer te verhelderen. Aan het slot van zijn werk geeft de schrij ver een blik op de ontwikkelings geschiedenis van de levende wereld. Hij bedoelt hiermee de alaeontologiscke feiten, waarop deevolntietheoriën berusten. Dit gedeelte is veel te be knopt om de bespreking der theoriën die voorafging en het eigenlijke boek vormen, meer le?en te geven. Maar dan zou dit hoofd stuk een boek op zich zelf hebben moeten vormen of eigenlijk een heele bibliotheek. Een boek om zoo eventjes door te lezen of al bladerend te begrijpen, is dit werk heelemaal niet, er staat een macht van we tenschap in, die ernstig doordacht wil zijn; de schrijver bet ft het den lezer ook niet al te gemakkelijk willen maken, hij zegt self: A little science is a dangerons tbing, Brink deep or taste not the Pyrenean spring l" Van het t wee ie genre zijn een paar natuur wetenschappelijke boekjes, die nog niet lang geleden zijn verschenen en müter bespreking in dit blad door de redactie werden toe gezonden. Afgeknotte gaper. Strandgaper. Het oudste van deze j on geren i s een boekje voor de badgas'en en bun kinderfn, die wel eens wat meer willen weten van de strandschelpjes die ze dagelijks stnktrappen. Het heet: De schelpen van ons strand" van Dorsman en kost f 1.?geb. ? 1.25. Dus niet al te duur. Met behulp van vrij eenvoudige kenmerken en nog makkelijker met de vele goeie figuurtjes zal ieder die go ad lezen kan en het ook bedaard en zorg vuldig doet, de schelpen van ons strand op naam kunnen brengen. Als toegift is er een duidelijke en zaakryke inleiding bij, die veel wetenswaardigs geefc over de levende wezens die deze scheipen prodnceeren. Wat Dorsman biedt voor de schelpen, geeft de Dieren- Atlas, door Dr. H. J. Calkoen, voor de vlinders. Hier komt het nog meer op kleur dan op vorm aan; deze Atlas is dan ook een album met gekleurde afbeeldingen van de meest voorkomende Middel-Enrope^fcbe vlinders. En deze afbeeldingen zrjn zonder voorbe houd mooi en goed te noemen. Hoe vaak mij al naar den titel vaneen dergelijk boekje is gevraagd, weet ik niet. Vroeger, nog geen 10 jaar geleden, moest ik antwoorden: Hoffmann, de Scbmettérlingffrennd, want er bestaat geen goedkoop Nederlaodsch boek met gekleurde afbeeldingen." Sedert is het Noordkromp. glas, of een gebroken bord in de hand, dat hy dan opeen»op den grond liet vallen, zoodat de scherven met luid geraas door de gang rinkelden. Woidsworth was nimmer zoo in <y n ar beid verdiept of hij hoorde dit geluid, sprong oogenblikkelijk op, en kwam kijken, wat er gebroken werd, want hy was eeo ordelijk en zuinig man en had aan niets zulk een hekel als aan breken...; Maar dan was tevens de krijgslist gelukt, en «nsterlief loodste den verstrooiden poe at onmiddeiy k de eetkamer binnen, waar hy een oogenblik het rij.k der idealen vergeten moest voor dat der werke lijkheid. * * Mannenbeweging. Ean heerenmode, die eenige jaren geleden slechts weinig opganj maakte, komt tbans weder en vogue n.l. het dragen van tnaceleto onder de manchetten. In de R i vier a en in Nizza, worden door de baronden en graaf jee en princjes bijna algemeen deze sieraden aan gewend, niet om een arm n enkele bracelet, gel\jk vroeger by uitzondering getchiedde, maar meerdere te gelijk, van zilver en van goud, van kostbare kralen, met edelgeateenten, en zelfs zoo damesachtig mogelijk, niet bangere. In het restaurant van een der groot ste hotels te Cannes kan men dagelijks een Rnsaischen grootvorst aantreffen, die drie armbanden draagt, geheel met diamanten' bezet. Is dat een teeken des ty ds, en zonden de vrouwelijke liefhebbei yen geheel naar den mannenli]ken kant verbuigen?... Dat lijkt me een mannenbeweging van zeer beden kelijk allooi. * * ? : De macM van het kleine. De macht van het kleine is ook in den handel groot. Door de volgende kleine uit vindingen hebben de gewikste zakenmannen, die er patent op vroagen, schatten verdiend. . Meer dan millionair werden de fabrikanten, die de gegolfde haar spe) den in de wereld brachten, een uitvinding, die na de eindelooze klachten over de gladde baai-spelden, welke by duizenden verloren werden.als praktische novi teit een groot succes moest hebben. Eeneven groot fortuin werd verworven met de prak tische vleesch- en sardientjes-busjes, waarbij de kleine sleutel het lastige méeja verving en het openen van de busjes «eer vereen voudigde. Verder vertegenwoordigen een fortuin, de kleine drnkknoopjes, die aan alles en nog wat gebruikt worden, de plaatjes achter schoenknoopjes, de enveloppen voor druk werk met koperen sluiting enz. Daze een voudige inventies werden wel ia waar zeer spoedig met een kleine wijziging overal ver vaardigd, maar sommigen maakten zulk een opgang, dat de uitvinder reeds schatten bad verdiend voor de navolgers aan het werk gingen. Toen de nieuwe busjes-opener was uitge vonden, bestelde een vleeschfabriek in Cblcago aan den uitvinder dadelijk tien millioen stuks op proef en dat was een «oet handgeld voor dien gelnksvogel. 9 ALLKGBA. Vlinderboekje verschenen van Dr. Vitus Brniasma en Uildiits, daarna het groote werk van Ter Haar: Onze Vlinders, en nu weer het boek van Dr. Calkoen, ook nog, even als de beide voorgangers met Dnitsche platen, maar daarom niet minder mooi en bruikbaar. Het schijnt nog niet te kunnen in ons land, goedkoope volkaboekjea met oorspronkelijke gekleurde platen alt te geven. Dit boek kost ? 2.60 in mooien band en is goed en spotgoedkoop met zijn 28 platen, waarop 300 vlinders in bijzonder mooien kleurendruk sijn weergegeven. Na een korte inleiding over Insecten in het algemeen en Vlinders in het bijzonder, komt de tekst bjj de platen, die in eygtematitcbe orde op elkaar volgen. Deze tekst geeft de noodige bijzonderheden over de vindplaatsen en de leefwijze van vlinder en rups. Het derde boekje, van Jac. P: Tbrjsse, is aan het bepalen van onze inlandtche vogels gewijd. Ik zal er niet veel van zeggen;natnnr lijk kan het nie'8 dan goed zijn. De eenige gegronde aanmerking zon zij o, dat de letter van de in leiding te klein is, en het bandje wat te stijf; dat wordt verholpen. Het is een goedkoop boekje, f 1.?in den boekwinkel, maar 60 Ct. voor de abonné's Grauwe Klauwier. Uit Vogel boekje van Taijsse. Kievit. Uit Vogel boekje van Thrjise. van Da Lerende Natuur. Het" is namelijk No. l van de Bibliotheek van DéLevende Natuur, onder redactie van E. Heimans, Dr. H. W. Heinsins en Jac. P. Thijsse. Het 2e boekje zal een Aquarium-boekje van Heimans zijn, de 3a premie iseen Strandboekja van Jaspers en Heinsin*. r«frrj De bedoeling van deze Bibliotheekfis te trachten, ook in ons land, even goed en goedkoop als in Dnitschland, oorspronkelijke, populaire, ruim geïllustreerde werkjes uit te geven, uit het geheele gebied der Natuurkennis. Zwartkijkers zeggen, dat dit niet mogelijk is, in zoo'n klein land met zoo'n beperkt taalgebied; dat er geld bü'moet, als soo'n boek mét grootendee's nieuwe, elicbé's 60ct. moet kosten; maar de uitgever Varslny j waagt het erop; en ik voorspel hém succes. ; E. HEIMANS.