De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1912 28 april pagina 10

28 april 1912 – pagina 10

Dit is een ingescande tekst.

10 BE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR N E-D E R L A N D. No. 1818 , x S' wachten «ün en ergo veel hoogere dividenden. Met .welke verwachtingen echter bet koers verloop der aandeeïen geen gelijken tred houdt. . Te betreuren is dit evenwel tiet; telkens weer is kannen worden- geconstateerd, dat na buitenmatige koersverheffingen een even «matigen koersval, zij bet dan na langer of korter tijd volgde,-terwijl bq een stadige vaste tendenz, die zich niet in buitensporig heden verliest, zulks allicht geëcarteerd wordt. Overigen! zullen in den vervolge de be tichten aangaande den nieuwen oogst veel gewicht in de schaal leggen. Van Kubber-waarden hadden Oost-Javaaandeelen eene ferme houding; de spontane zjjzing in Fanopticnm-aandeelen kwam tot staan, Income-bonds Underground behaalden een nienw record. 26 April. v. D. M. P.8. Het bericht van de oprichting der Neder!. Koloniale Petroleum Mij., eene ver kapte Standard 011 onderneming, naar men wfl weten, nad heden eene scherpe reactie in Indische Petroleum-Waarden tengevolge. Voorloopige winst- en verliesrekening ' /der jongste Kolen-strike. > In afwachting van de samenstelling van d nauwkeurige verliesrekening der jongste steenkolen-itrike in Engeland, maakt John Holt»Schoeling een vergelykiig troscEea dece staking en andere groote stakingen van den lateren tijd op den grondslag van bet aantal verloren werkdagen en komt dan tot de gevolgtrekking, dat de jongste strike de kroon spant. Hij bepaalt zich tot die stakingen in Engeland gedurende de laatste 20 jaren, waarbij een-verlies van meer dan 5 millioen arbeidsdagen is voorgekomen, nl. van de katoenspinners in 1892 met 6 millioen, van de mijnwerkers in 1893 met 21 millioea, van dezelfden in 1894 met 6 millioen, van de machineconstructeurs in 1897 met 7 millioen, van de kolenmijnwerkers in 1898 tnet 12 millioen en van de jongste strike met ? bfl benadering 25 millioen arbeidsdagen. .»Maar deze laatste raming ie vermoedelijk te laag' en heeft alleen betrekking op de iiHiiiiiiiiiniiMitfniiiiiiiimiiiiiHiiHiiiuii cxx. kolenmijn-arbeiders en niet op de werklieden an een aantal andere takken Tan nijverheid, die cremeer en gedurende geralmen tyd werden getroffen. Bet verlies aan werkloon, door dekolenmynarbeiders geleden, bereikt reeds het cjjfer van 72 millioen galden, terwijl de uitgaven dar weerstaxidgkaaseB, alsmede bet persoonlek verlies aan spaargelden van de -verklieden, laag geschat, op minstens 24 millioen gulden wordt aangenomen. In de laatste 17 jaren was, zonder de jongste staking daarbij te rekenen, was het verlies in de Briteche st eenkool indnst rie meer dan 60 miliioeu arbeidsdagen of, het jaar op 300 werkdagen berekend, meer dan SOO.OOOarbedsjaren. In geld vertegenwoordigen dese stakin gen alleen aan werkloonen een verlies van ongeveer 180 miliioen galden, of ongeveer 12 millioen galden per jaar. Maar de steenkool-ir dustrie staat in soo nauw verband met bet kolenverbrnik in andere takken van nijverheid, dat de ver lieten b|j een strike als de jongste niet alleen kannen worden afgemeten naar het geldelijk nadeel door de rechtstreeks daarbij betrok kenen, hl. van de arbeidere bij de steen kolenmijnen,, geleden. Daarbij dient ook rekening te worden gebonden met den aan zienlijken uitvoer van Britsche steenkool. In de laatste jaren bereikte Engeland's steenkolen-productie de hoeveelheid van 5 millioen .ton per week, waarvan da waarde voor de producenten op 1.300 000 000 gulden per jaar wordt berekend. Maar van het Standpunt der verbruikers is die waarde natuurlijk belangrijk hooger. Neemt men echter bat kostend bedrag als maatstaf, dan bedraagt het verlies bjj een staking, die slechts een mamnd duurt, toeh reeds 110 a 120 millioen gulden, «onder het productie-verlies te rekenen, dat andere indus trieën als noodeakelijk gevolg van zulk een Strike Uiden. Want vele takken van nijverheid werden daardoor genoodzaakt het bedrijf in te krim pen of stop te letten en het door dese geleden nadeel kan men minstens even hoog, zoo niet hqoger, schatten. Voor het steenkolen-export beteekent een Vermindering van 5 millioen ton, sonder de 24,IV,'12. Ik kon waarlijk wel boyen dit schrijven net woord van den Meester zetten: Af geperst!" Is dat nu behoorlijk om je ond«n Oom zoo categoriseh te vragen: Wat vindt gij ddar nu van F' Toen ik je: indertijd zeide, dat ik je zoo nu en ian mijn gedachten zou mededeelen over de gebeurtenissen van den dag, voornamelijk tot jouw leering, toen be doelde ik daarmede geenszins hetgeen gjj er blijkens die vraag uit leest. Dat re r?om nogmaals in de woorden des Meesters te spreken: het mooie taaibeeld misduid", om niet te zeggen dat het een afschuwelijk misverstand is. Kijk gij moet het nu wel begrijpen:wanneer wij mannen-van-recht s een paar jaar geregeld de Standaard lezen en gelezen hebben, dan begint onze taalschat zich dermate te verrijken en krijgen wij een zoo schier" onweerstaanbare zucht tot het gebruiken van dien taalsohat in den beeldenden zin" des Meesters, dat het voor den oningewijde en wat ia een paganist anders? vaak schier onmo gelijk" wordt het goede taal- en stijlwettig gevoel te hebben dat het in staat stelt onze woorden in hun beeldenden zin te vatten". Zoo worden wij maar al te vaak, geschaduwd in het beeld" van den onbegrijpelijke. Gij begrijpt hoop ik echter-toch reeds bij dit eerste gelui" wel waar ik heen wil: dat als ik zeg dat ik mijn oordeel wil geven, dat niet be duide, dat gümijn oordeel moogt vragen. Dat is, zou ik haast mei den Meester kunnen zepgen: een schier kluchtig quid pro quo" ! Maar ik ben niet rancuneus", en al kwam je vraag uit het verkeerde loket" er is toch per slot geen r?den om niet mijn heil te zoeken in F<tys en Vree.'" Zal ik j 9 ook antwoorden ? Zal ik je mijn gedachten zegeen over de zoo juist van de hand des Meesters verschenen brochure : Afgeperst ? Behoeft het nog? Ge hebt reeds uit het voorgaande kuinen bemerken hoe tot in zijn taalbeelden dat schriftuur mij in den geest geschaduwd is. Het is de bekoring als die des Standaards. Als men zoo iets te beluisteren krijgt'', d«n voegt zich daar na schier onmiddelijk" het eigen taa'gevoel, en spreekt men als vanzelve ia de tale des Meesters. Zoo vergaat het ook mij en velen: Wij verstrikken ons in de vaak uit sentiments fluweel gestrikte pleidooien''* en loopen voor het transport benoodigde steenkool in rekening te brengen, een verlies van 86 millioen gulden. Verder dient, ais niet rechtstreeksoh gevelg, toch rekening te worden gebonden met het verlies der belanghebbende industrieën, doordien ij met 't oog op den onzekeren toestand geen contracten voor export-artikelen konden afsluiten. Het feitelijk totaal verlies is nog niet vast te stellen, maar voor zoover men reeds nu kan nagaan, zQn de. jflaancleele nadeelen aldus te becijferen: arbeidsloonen 72 fonds der trade-unions 24 mindere kolen-productie 120 mill. gulden arbeiders in andere indnstr. 96 prodnciievan 120 te samen 432 millioen galden. Voegt men daarbij de verliezen, die zeer moeieljjk onder cijfers zijn te brengen, doch waarvan het totaal op minstens 150 millioen galden wordt aangenomen, dan komt men tot een bedrag van ongeveer 580 millioen galden, dat naar men vreest, zal big ken nog ver beneden het .werkelijk verlies te blijven. Daartegenover staat ecnter een betrekkelijk voordeel. Men heeft nl, tijdens deze VTÜlang durige staking uitgezien naar een middel om de steenkool te vervangen em met goed ge rol g in verschillende vakken van industrie olie als verhittings- of kracht-product ia toepassing gebracht. Met betrekkelijk geringe onkosten zijn tijdens deze strike door een aantal firma's in de metaal-industrie, zoutziederijen, glas blazerijen enz. de idtttbtingen, voor kolenverbruik bestemd, veranderd voor olie-ver bruik. En bet resultaat van deze verandering was zóbevredigend, dat zrj thans, na het beëindigen der staking, de wijziging blijven toepassen, daar de ondervinding heeft geleerd, dat zij daarmede even snel en beter en goedkooper kannen werken. Daardoor heeft de Engelache kolenmarkt vele afnemers voor goed verleren en zullen anderen voortaan steenkool in mindere mate verbruiken. Hoe meer olie en hoe minder steenkool de industrie zal behoeven, hoe meer de vraag naar steenkool zal afnemen, de prijs daar ran zal dalen en de mededinging met de olie aan dat fluweelen lint gewillig mede. Dat is de wet des Heeren, die ons gehoor zaamheid oplegt aan de Leiders, die ons gezonden worden, daar hij uit oorzaak der verdorvenheid des mensohengeslaehts, koningen, prinsen en overheden verordend heeft, willende, dat de wereld geregeerd worde door wetten en policiën, opdat de ongebondenheid der menschen bedwongen worde, en alles naar goede ordinantiên onder de menschen toega," zooals de oude calvinisten belijdeniese het leert. En ook voor de nieuwe mannen-vanrechts geldt dat, hoe eigenaardig overigens onze beschouwing is. der c iristelijke poli tiek. Ddarover wil ik het wél met je hebben. En uit eigen beweging. Dat was immers juist het onderwerp van gesprek dat ik voor eenige dagen met Tnéo toevallig had ia den trein. Niet in dan verkiezingstrein voor 1913, die nog pas is aan het e«rstë gelui", maar in een gewone fashionable eerste klas-coupe wanneer zullen die, tusechen haakjes, eens niet meer rood zijn, doch zwart of hél donker blauwt-*- Hij zat er al in en las Af<eperst", toen ik binnen stapte met hetzelfde boeksken reeds in de hand. Treffende samen val, die ons schier on middellijk" natuurlijk in een druk dis cours bracht. Theo was dadelijk in vuur: en in dat vuur gebruikte hij, tot mijn schrik, een aitdrukkicg uit het verkeerde loket", uit dat van een van zijn liberaalvoelende hooge ambtenaren: verd.md" zei hij zoo waarlijk, je komt toch altijd weer onder de bekoring van de schrijverij van den Baas en je zoudt werkelijk denken, dat alles pr ciea zoo gebeurd was als hij het vertelt." Ach mijnheer Jodocus", vervolgde hij na een o ogen blik zwijgen», en er kwam weer in zijn oogen dat mengsel vaa weemoed en onverslechts tot lageren prijs sal kannen worden volgehonden. Maar bij lagere kolen-prijzen zullen ook de winsten der kolenmijn-bezitters geringer worden, hetgeen ten slotte tot een loons verlaging der arbeiders zoa kannen leiden. 't Is niet onwaarschijnlijk, dat de pas bf ein digde strijd om het minimam-loon in Enge land na korteren of langeren'tjjd opnieuw zal ontbranden. Een kenmerkend verschijnsel van den toe stand is bijv. dat in de maand Maart 11. te Londen niet minder dan 110 pataaten voor olie-machines en dergelijke werden aange meld, d. i. eens zooveel als in Februari 11. De vraag naar rnwolle, die op de Enrcpeesche markten .in den laatst en tijd be langrijk is toegenomen, heeft natuurlijk een evenredige stijging van den prijs veroorzaakt, waartoe vooral heeft bijgedragen het ont breken van voldoende transportmiddelen voor olie. Dientengevolge zijn thans op verschillende werven in Engeland en op het vasteland een aantal tank-stoombooten van groote afme ting in aanbouw waardoor men in'staat zal zijn uit de luiden van productie grootere hoeveelheden stook-olie naar de centra der nijverheid te vervoeren. 25/4 1/2. V. D. 8. IIIIIIIIMIMIIIIMIIIIHIIIIIIIMIMIIIIIIMHinilllllllinflIMIIMMIIItlHIIinitMI M. de B. Zon het niet een bordeelhondster zijn, die uit Parijs het volgende schrijft in de Nieuwe Rotterdamtche Courant: *) Hoe ik in 30 dagen mijne baste 16 c.M. heb doen toenemen, nadat ik zonder het minste resultaat zuigklokken had beproefd. Maar al te goed weet ik, hoe vreeseljjk het is en hoe diep verne derd men zich voelt plat van boezem te zijn. Daarom besloot ik alle vrouwen, wier boezem niet genoeg was ontwikkeld, van mijne toe8cb.illigb.eid dat hem zoo goed staat: ach mijnheer Jodocus, wij hebben het moeiljjk tegenwoordig l" Ik antwoordde slechts met een hoofd knik, als o ai hem te kennen te geven, dat hij zich tegenover mij gerust uit spreken kon. En hij deed dat ook. Het was trouwens het oude liedje, dat ons al zoo menigen avond bij pijp en groc heeft bezig gehouden : van den Oude die den baas wil blijven spelen. Maar er waren toch wel nieuwe coupletten in, die 'aan Theo's verzuchting met recht het aanzijn mochten geven. De Doctor is als eenmaal Koning David, verjóngd in ons midden teruggekeerd : de Brusselsche kuur, en het Sanatorium bij Dresden en de huldiging te Utrecht, die hebben hem weer zoo frisch gemaakt als een hoen. Eu het hoen wil «eer op het nest zitten", glimlachte ik. Als^f dat een grap was", viel Tneo half-boos uit : alsof dat zoo maar gaat. Kijk eens, waarde heer: regeeren is regeeren en dat is een kunst, die de Baas niet ver staat: die wil den Baas spelen met de Vlag voorop, en de groote Trom, en dan de Schrift en de Catechismus. Alles goed en wel in de dagen van de oppositie, om de kleine luyden uit hua bed te jagen, en desnoods om ze mede op de been te houden. Maar dat is allemaal voorbij als je aan het laad j e gekomen ben. Dan begint de oogst in de stilte : dan krijg je de kunst en de diplomatie om de oogst binnen te halen zonder dat de luid j es, die niets krijgen, mer ken, dat alles hun neus voorbij gaat. Daar waren wy zoo netjes mee bezig. Hij vond het eerst goed, maar nu heeft hij er genoeg van : nu moeten de kleine broederen weer opgejut worden. E a die luiojes die er net zoowat aan gewend vallige ontdekking te doen proflteeren, soodat zij een baste konden verkrijgen ev«n mooi als de mijne, «elve was ik zoo dikwijls doer kwakzalvers en bedriegers om den tuin geleid, die mij allerlei pillen en apparaten tot ont wikkeling der buste verkochten, welke mij totaal niets gaven, dat ik het besluit nam te verhinderen dat mjjn ongelukkige mis deelde medezusters nog langer door die be driegers zonden worden bestolen. De schrijf ster trekt niet hot minste voordeel uit deze zaak, maar biedt edelmoedig hare hulp geheel gratis aan." enz. Een portret der vrouw, als een kinematogcooi film, in vier boezemopnamen, toont de ontwikkelende werking van het middel. Als men de plaatjes vlag ronddraait ziet men de baste zwellen. Wij moeten voor de eer van de N. R. Ct. veronderstellen, dat het blad dit artikel als ingezonden stok of als 'leading' geweigerd zon hebben. Het is geplaatst als advertentie. Na is de eer van het blad gered, en de kas gesterkt: de omtrek van.de adver tentie is nl. ongeveer gelijk aan dte van buste No. 4 van de film, d. w. z. heel bizonder bm»ang-rijk. ' Een nnrksachtlg wezen zal zeggen: het il rg zoo plat te sjjn dergelijke advertenties te dulden, maar Is het niet veel erger plat van boezem te zijn? ; . V. L. *) Wij voor ons zagen deze advertentie ook alleen in de N. R. Ct., maar Indien men ons bladen stuurt waarin ze mede voorkwam, zullen wij deze ook gaarne de eer geven van het signalement. EED. MiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiJiiiitiuiiiiiiniiuiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiinfiiiiiimiimiii waren om tevreden te zijn met de kruimkens, die van onze tafels vallen, die bestormen mij nu weer op mijn departement. Het eerste gelui" heeft ze weer wakker gemaakt. Want dat is verd.md -daar zeg ik het waarachtig weer, verontschuldigde hij als hij zijn taalschat laat spelen, dan zijn züallen weer als was in zijn hand. Zelfs gij waarde heer, die toch wel beter weet, wat daar allemaal achter zit!" Ik dacht aan Utrecht en mijn begeestering, en kan niet beter doen dan beschaamd zwijgen. En dit boekske," besloot hij, zal er weer heel wat vermurwen als een uit sehtiments fluweel gestrikt plei dooi ! Het is echt, heelemaal echt uit Meesters taalschat!" Ik durfde haast niet eikennen hoezeer ik reeds onder den indruk w a*. En wij staarden beiden in «nze gedachten verdiept naar het .voorbijvliegend Lndschap. Theo kon dat niet lang; maar zijn gezicht stond ver helderd. Met da hem eigen gemakkelijk heid had hij alles weer van zich gezet. Wil u een goede mop zien," viel hij plotseling uit? Een voor Ragout!" En hij baalde uit zijn portefeuille een prentbriefkaart met den klassieken diskuswerper in zwembroek met bretels. Hy was goed, dat moest ik bekennen en wij lachten gezamenlijk een genoeglijk rondje over de voortschrijdende verzedelijking van ons Nederlnndcche volk. De trein minderde zijn vaart: de werkelijk heid kwam tot ons bewustzijn terug; die mop is uit het verkeerde loket Excellentie, stamelde ik. Maar hij was door het dolle heen: misduid dat mooie taalbeeld niet, oude heer!" Daarmede stapte hij uit, en liet weder in pays en vrtc" Je Oom JODOCUS. BEBREIiLB. Het Paradijs van NOORD-SCHWARZWALD. Kar- en Badplaats, prachtig gelegen tnaschen Wïldbad en Baden-Baden. Beste bergklimaat. Heerlijkste vacantie»nrd. Door «lontoren aanbevolen voor Zenuw-, Hart- en Stofvervris?elingsziekten enz. Geillagtr. pro°Decm< xiatis vergrij «maar DU de ST ADTS CHULTHEISSEN AMBT. Te Koop geboden. Boerenhuizen met Tuinen Te Huur, Bovenhuizen en vrije Bovenhuizen. Te bevragen bJJ C. BOEïfDKRMAKKR, Overtoom 4BO, Amsterdam. Telephoon 4O4g. Berner Oberland: Wengen. Palace Hotel en Hotel National. Ie Hotel ter plaatse. Prachtig bosch en mooie tuinen. Centrale verwarming. Lift. Lawntennis. Eigenaar F. BOETER. Thermalbad len Rang 30°R. elk bad met gestadigen rjjken toevoer uit den bron. Sedert 700 jaren in gebruik. Voor Jicht, Rheumatiek en Bewegings belemmeringen, Zenuw-, Vrouwen- en Nierziekten. Uitverkoren Vacantieverblijf in eene wonderschopne omgeving, aan het begin van de hoogalpen. Mild voor-alpen klimaat Morgenzon, koele avonden. SEIZOEN VAN 15 MEI TOT l OCTOBER. RAGAZ ?Pfafers met de wereldberoemde Terminaschlucht. Grand Hotel QUELLENHOF voor lichte en zware touren in het Hooggebergte. Sectie der Schweizer Alpenklub. Sport. Sportclub. Eindpunt der voor auto's opengestelde wegen. Grand Hotel HOF RAGAZ, Sneltreinenverkeer: Zürich-Engadin en Bodensee Engadin. Centrum voor telegraaf en telefoon. S. v. p. geïllustreerde prospecti verlangen, Badeverwaltung en te Amsterdam door het Intern. Verkeersbureau Raadhuisstraat 16.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl