Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER WE*EKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1824
T
dei het gehoopte gevolg. Wel bracht zijn
geboortestad Cincinnatie een schitterend
votum van vertrouwen in hem uit, maar de
einduitslag van den geheelen Staat was
opnieaw een teleurstelling, doordien van de
48 gedelegeerden slechts 10 tot zijn voor
standers en 38 tot de vrienden van zijn mede
dinger behooren.
Daarop volgde New Jersey, waar
Roosevelt een schitterende overwinning behaalde
en de repnblikeinsche party bijna uitsluitend
op diems voorstanders stemde.
Thans moeten nog slechts in enkele Staten
de voorverkiezingen worden gehouden.
In Zaid-Dakota is Roosevelt eveneens over
winnaar gebleven.
In aantal moge Taft nog een kleine meer
derheid aan zjjn zijde hebben, men vergete
echter niet, dat een groot gedeelte daarvan
gedelegeerden van de Zuidelijke Staten zijn,
waar de republikeinen in de minderheid zijn.
Ook scbjjnt men niet onvoorwaardelijk in de
betrouwbaarheid dezer gedelegeerden te
gelooven en vreest men, dat bij de conventie
te Ohicago een gedeelte tot het Rooseveltsche
kamp zal overloopen. Ook kan het onder
zoek der mandaten, waarvan een aantal reeds
is bestreden, nog verrassingen brengen.
Door dezen strijd is in de repnblikeinsche
partij een ernstige scheuring ontstaan.
Taft was voor zijn land een nuttig Presi
dent, een goed bestuurder van rnstigen aard,
die afkeerig van sensatie en bjj voorkeur
zakelijk war.
Wél zijn de resultaten van zijn ambtstijd
niet buitengewoon talrijk, maar het tekort,
dat bij het aanvaarden van zijn ambt bestond,
werd ingehaald en het staats-huishouden
weder in een gezonden toestand gebracht.
Voorts wist hij te bewerken, dat een
tarievencommissie werd ingesteld, die alle kwestie's
betreffende de tol-tarieven onderzoeken zal
en daardoor de basis voor een wetenschappe
lijke behandeling van dit voor Amerika zoo
belangrijk vraagstuk zal verschaffen.
Het reciprociteitsverdrag met Canada, dat
het glanspunt van zijn ambtelijke werkzaam
heid had Moeten worden, kwam niet tot
stand, wegen»de nederlaag van het liberaal
kabinet-Laurier brj de verkiezingen in Canada
in den herfst van 1911.
Ook de plannen in zake een scheidsgerecht
met Engeland en andere landen kwamen niet
ter uitvoering in den geest, als door Taft
was bedoeld. Zijn taak werd bovendien niet
vergemakkelijkt, toen in het najaar van 1910
de democraten in het Huis van Afgevaar
digden de meerderheid verkregen, terwijl de
z.g. progreasisten een krachtige oppositie tegen
hem voerden.
Met den bedaarden Taft vergeleken, oefent
Roosevelt op de groote massa veel meer aan
trekkingskracht uit, maar hij schijnt voor
namelijk aan zijn eigenaardig karakter, dat
voor de meest er nstige beschaldigingen tegen
Taft ia dezen strijd niet terug deinsde, zrjn
succes te danken te hebben. Hij brak hem
af als een verdediger van de belangen van
enkelen en daar Teddy de kunst verstaat de
groote Massa te vleien, speelde hij die troef
met succes uit.
Taft heeft integendeel den indruk gemaakt
van een onpartijdig bewindsman te zijn: hij
handelde volgens de anti-trust wet van
Sherman, die hq niet tot een doode letter wilde
zien maken en trachtte door gerechtelijke
vervolging verscheidene trnsts tot ontbinding
te dwingen in het belang van het algemeen.
En indien de resultaten van dit streven
niet van groote beteekenis zyn geweest, dan
is dit voornamelijk te wijten aan het feit, dat
de moderne kapitaal-combinatie niet door
wet of vonnis is te verhinderen. H,et program
van Eoosevelt ie, die krachtige
kapitaalcombinatie's aan een strenge staats- conti 61e
te onderwerpen.
Maar ook dit middel is bedenkelijk, omdat
het de mogelijkheid van een staatsdeapotisme
oplevert. Misschien echter wordt de oplossing
van cit vraagstuk langs anderen weg er door
bevorderd.
Maar andere plannen van Roosevelt hebben
een afbrekende strekking en wel vooral dat,
omtrent de z.g. recall", voor zoover het de
rechters betreft.
Volgens zijn plan, zullen nl. niet alleen
de ambtenaren, maar ook de rechters der
lagere rechtbanken afzetbaar z|jn,
Daardoor ontstaat de mogelijkheid, dat de
belanghebbende rechters niet meer uitspraak
doen naar plicht en geweten, doch allereerst
daarbij rekening honden met de publieke
opinie.
Het gehalte der openbare ambtenaren,
net name die der justitie, zal onvoorwaar
delijk minder worden, als zij bij het vervullen
van hun ambtsplicht ia de eerste plaats er
op bedacht moeten zijn, niemand reden tot
ontevredenheid te geren. Hun onafhanke
lijkheid zal daardoor ernstig worden bedreigd.
En juist in een land als Amerika, met zijn
eigenaardige instellingen, moet de rechter
lijke macht een rem zijn tegen de wisselende
strooming der dikwijls ongemotiveerde
volksmeeninger.
V. D. S.
7/6 '12
De achtste tecïe Abstatecdaf,
26-31 Mei, te Freitmrg (Bain),
Er valt sedert enkele jaren in Duitschland
een opmerkelike kentering te bespeuren,
altans voor wie wat dieper ziet dan de
daartoe tot waarnemingen in Hotels en
Café's beperkte bezoekers, namelik ten aan
zien van de vroeger overmachtig heersende
drinkgewoonten.
Toen ik, vór ruim vijfentwintig jaar, twee
jaar lang het door natuurschoon en door
den kranigsten zoöloog van Duitsland
zo bevoorrechte Freiburg (im Breisgau)
bewoonde, heb ik mij van deze allesbeheer
sende drinkgewoonten in meaigerlei opzicht
kunnen overtuigen, en eveneens van de
vrijwel onontkoombare drinkdwang, die
daarmee gepaard ging.
Niet alleen, dat elk min of meer gezeten
burger of min of meer goed betaald vak
arbeider regelmatig op meerdere tijden van
den dag z\jn kwantum landwijn, of ook
bier, tot zich nam, maar de armste en slechtst
betaalde arbeider of knecht rekende, als
iets dat van zelf sprak, in de schafteden
op zijn aandeel aan deze dranken; en zelfs
de zeer arme houthakkers, die aan de
grote voordeuren der huizenblokken hun
rap werk verrichtten om de voorraad aan
houtblokjes der bewoners aan te vullen,
eisten Haast hun loon tweemaal daags
hun liter landwijn, en kregen dat.
Ja, zozeer <was men overtuigd van de
voortreffelikheid van de zogenaamde ver
sterkende bieren als Kulmbacher"
endergelijken, dat niet alleen de zogende moeder
en de min dit specieel voorgeschreven
kregen, maar dat 't afwisselend met de
borst in zeer vele, misschien wel de
meeste gezinnen aan de zuigelingen
zelf te drinken werd gegeven.
Nu ik in de afgelopen pinksterweek, na
ruim 20 jaar, mijn geliefd Schwarzwald en
het sedert dien zo weelderig uitgebouwde
Freiburg teruggezien heb, en wel bij gele
genheid van genoemd abstinenten-Congres,
en daarbij tot het maken van vergelijkingen
in staat was, kon ik niet anders dan getroffen
zijn door een merkbare verandering al
ziet men die, zoals gezegd, niet zo dadelik
als vreemdeling op straat.
Denk u een aan duidelikheid niets te
wensen overlatend manifest tot uitnodiging
van alle landbebouwers, grondeigenaren en
wijnbouwers, om deel te nemen aan het
meerdaagse Congres voor geheelonthouding
en om met vrucht de gewichtige tentoon
stelling aangaande het alkoholisme en aan
gaande de alkoholvrije bewerking van ooft
(incl. druiven) te bezoeken; en dit manifest
(waarin alkohol openhartig het gevaarlike
volksvergift" genoemd wordt) niet alleen
ondertekend door een zestien-tal bestuurs
leden van geheel onthouders-organisaties (als
uitvoerend komitee), maar door een 29 leden
van het freiburgse intellekt", waarbij het
zo maar blikkert van gropthertooglike Beg.
Bate en geh. Bate en wirkl. geh. Bate en
geh. Hof r a te en Stadrate en Stadschulrate
en Aartsbisschop?., wirkl. geistl. Kilte en
Exzellenze, gezelschap gehouden door be
stuursleden van vakorganisaties, door een
der pSpitzen" uit de militaire, de rechterlike,
de industriële en de handelswereld, door
kath. en protest, geesteliken en door de
?pperburgermeester in eigen persoon; welke
te samen voor dit voor het welzijn van
Volk zo hoogst belangrijk Congres hun
levendige belangstelling te kennen geven
en het bezoek daarvan warm aanbevelen".
En dat, terwijl op 't ogenblik van al deze
parsonen nauweliks u met de directe
drankbestrijding iets te maken heeft l
Onder de 29 genoemden bevinden zich
vier Universiteits-professoren, onder wie
mijn hooggeschatte oude leermeester
Weismann, die mij mededeelde sedert jaren met
de dagelikse drinkgewoonte gebroken te
hebben.
Waarlik, men toont niet aan de zijde te
staan van de Abwehrbund
gegendieAusschreitungen der Abstinenzbewegung", in
dien men op zodanige wijze, door zijn
adhaesie-betuiging te kennen geeft het ge
loof in de grote hygieniese en economiese
waarde van een onthouding»-beweging, di«
men terzelfder plaatse e e r t jj d s ondenk
baar en bespottelik, maar tevens voor de
bevolking economies rampzalig had geacht.
Intussen is men geneigd te vragen hoe
deze kentering heeft kunnen ontstaan in
een streek, waar niet minder dan 50 pCt.
van de bevolking direct of indirect van de
wijnbouw leeft? Ja, en waar zeker een
groot gedeelte daarvan blijkens de vor
ming van genoemde Abwehrbund in de
toenemende geheelonthouders-beweging in
geheel Duitsland een reusachtig ge vaar ziet
voor deze en andere wijnstreken l Terecht P...
Hiervoor wilde het Congres zelf licht ver
spreiden ; of laat ik zeggen zo helder licht,
dat ook de trage waarnemers van de
tekenen der tijden en de onverschillige
sleur-mensen wel tot zien, zo al niet tot
beter inzicht, gedwongen werden.
En aan tekenen der tijden had het in de
laatste jaren ook in Duitschland waarlik
niet ontbroken.
Of meent men, dat in een land als Duits
land, waar uitgebreide kringen hoog tot
Majestat" opzien, zonder invloed is, of
men de ene dag verneemt, dat Majestat in
een weldra alom bekend wordende rede
verklaart, zich te verheusen over iedere
officier vooral marine-officier die
abstinent wordt, en een andere dag, dat M.
het meevoeren van elke druppel alkohol
voor zijn gebruik bü't manoever verbiedt.
en tevens verbiedt, dat iemand tijdens dit
manoever op zijn gezondheid drinkt anders
dan met alkoholvrije dranken? En een
derde dag zooals ik nu vernam dat
hij enkel geheel-onthouders voor de be
trekking van keizerl. chauffeur in aanmer
king laat komen. Meent men niet, dat dit
alles, en het gerucht, dat de keizer in
hniselike kring geheel met alkohol gebroken
heeft, in verband met wat men dan toch
ook van de geheelonthoudersbeweging en
van de grote leiders daarvan opvangt, in
staat heeft kunnen zijn, menigeen tot na
denken, en af te kunnen brengem van vroe
gere, onnadenkend aanvaarde gewoonten?
In het rijke gezin, waar mijn reisgenoot
en ik allergastvrijst werden opgenomen
waarlik, de zuidduitsers deden niet onder
voor de engeleen, waarvan ik voor enkele
jaren gelegenheid had in dit blad te ge
tuigen werd in het gewone leven enkel
alkoholvrüe appelwijn gedronken, en alleen
nog wijn ter ere van eventuele gasten, die
daarmede zelve nog niet gebroken hadden.
De schoonzoon, kapitein van de genie,
deelde mij mede zowel voor eigen physiek,
als ook ten voorbeeld voor zijn manschap
pen, bij het werk nimmer alkohol te ge
bruiken.
En zo zou ik voort kunnen gaan met 't
meedelen van feiten, die bewijzen, dat de
tien jaar intensive geheel
onthoudingspropaganda in Duitsland ook aan hen, die
buiten de beweging staan, lang niet zonder
vrucht is voorbijgegaan.
Is het wonder, dat in 't land van de
denkers en de dichters, nu de aandacht
eenmaal op het verschijnsel genaamd al
koholisme" gevallen is, en de ogen
open beginnen te gaan, de geest der bevol
king in alle lagen vaardig wordt, om met
duitse degelikheid en met stramm" en
schneidig" aanpakken, het als ontzettend
erkende euvel te lijf te gaan en in de kortst
mogelike tijd te bemeesteren?
Inderdaad, ik moet bekennen, ik heb 't
niet anders verwacht van de duitsers; een
maal wakker geschud, deels door 't mach
tige onweerlegbare waord en't
wetenschappelik resultaat van mannen als Bange,
Forel, Krapelin en hun volgers, deels door
de resultaten van het religieus-humanitaire
reddingswerk van uit Zwitserland en K B ge
land in Duitsland overgebracht, moest aldaar
een beweging van radikale drankbestrüding
ontstaan, die niet onwaarschijnlik geroepen
is voorbeeldig te worden voor het geheele
vasteland van Europa, wellicht voor gans
de wereld.
Ons Nederlandse drankbestrijders dit
bleek mij aanstonds op ket Congres is
Duitsland met zijn relatief kleiner aantal
van 250,000 abstinenten in veel opzichten
reeds vér vooruit; Iaat my drie voorname
punten noemen, welke als zodanig in dit
Congres duidelik naar voren sprongen en
er hun eigenaardig cachet aan gaven van
het begin tot het eind.
1. In Duitschland is de Abstinenz-be
weging" d e drankbestrijdings-be weging,
en wordt als zoodanig niet alleen door de
geheelonthouders n de matige strijders,
maar door de autoriteiten en het gehele
volk erkend. Voor het laatste moge een
bewijs zijn de aanwezigheid van een ver
tegenwoordiger van 't landsbestuur en van
kerkbestuur, en van de opperburgameester
van Freiburg, en hun warm woord van
simpathie op de officiële ontvangst-avond.
Op onze geheelonthouders-congressen is zo
iets nog nimmer voorgekomen, enkel op
congressen, waarbij ook de strijders tegen
't misbruik betrokken zijn.
Voor het eerste moge tot bewijs dienen,
dat de Katholieken, voor zover ik na kon
gaan en uit dit congres bleek, uitsluitend
op geheelonthoudings-grondslag georgani
seerd zijn. We hadden op Maandagmiddag
in de grote ruim 3000 bezoekers tellende
volks-bijeenkomst daaraan het optreden van
d»nieuwe pater Mathew", de Capucijner
de
Pater Elpidius te danken, die onder goed
keuring en aansporing van het Episcopaat
alom zijn gloeiende
propaganda-voordrachten houdt, en daarbij aan't goedpraten van
'n zekere graad van matigheid geen woord
behoeft te verspillen. Hij won Zondag
avond en Maandagmiddag 160 nieuwe leden
voor het uitsluitend abstinente katholieke
Kreuzbündniss".
2. Al ia 't tot leedwezen van de sym
pathieke en zelf abstinente Dr. Gonser,
algemeen voorzitter van de invloedrijke
en veel geheelonthouders geschriften ver
spreidende! duitse matigheidsvereniging:
de abstinenten van ik meen 27 landelike
algemene em speciale organisaties hebben
zich,_ met uitsluiting dus van Gonser's ver
eniging, centraal georganiseerd in een
groot algem. deutsch. Zentralverband zur
Bekampfung des Alkoholismus; dus onze
nederlandse Nation. Commissie tegen het
Alcoholisme (N. C. A.), maar zonder dier
aan banden leggend tweeslachtig standpunt
(onthouding n matigheid) en dan ook tot
krachtige _ gemeenschappolike besluiten in
staat. Juist aan de formulering van een
nieuw reglement, dat, bij alle eenheid in
actie naar buiten, niet belemmerend werd
voor welke der aangesloten organisaties
ook, was en met sukses een belang
rijk deel der verschillende zittingen gewijd.
Van dit Zentral. verband werd de bekende
schrijver van Helmuth Harringa, Dr. Popert
uit Hamburg, onder groot enthusiasme als
voorzitter herkozen.
3. In Duitschland, als bier- en wijnland,
voelt men beter, dan dit misschien büons
mogelik is, de noodzakelikheid en het grote
voordeel om het drankkapitaal" niet alleen
waar dit nodig is en pas heeft, te bestrij
den, maar, als 't kan, ook voor ons te win
nen, dit kapitaal in onze dienst te stellen.
Vandaar juist in deze wijnstreek de flinke
tentoonstelling van alkoholvrije land- en
tuinbouwproducten en van de verschillende
bereidingswijzen daarvan, die zeker haar
doel niet gemist zal hebben; vandaar ook
de nadruk, in vele redevoeringen gelegd op
het vrijkomen van bijna 4000 millioen Mark,
jaarliks in Duitschland aan alkoh. dranken
uitgegeven, welke gelden al naarmate de
de geheelonth. beweging zich uitbreidt, aan
ooft, alkoholvrije dranken en sappen enz.
enz. om van het graan heel niet te
spreken altans voor een groot deel kan
worden en ook reeds wordt besteed.
Het spreekt wel van zelf, dat ook dit
Congres weer de machtige stuwkracht deed
voelen van het in Zwitserland en Duitsland
aan de spits staan van geleerden van de
eerste rang de hoofdrede werd door
v. Bunge uit Bazel uitgesproken, die voor
25 jaar met zijn Alkoholfrage" de
wetenschappelike strijdmachten ontketend heeft.
Heeft ook dit feit aan Nederland niets te
zeggen ?
Doch wie weet, wat binnen niet te langen
tijd de nieuw ontloken studenten-geheel
onth. organisaties te Amsterdam, Leiden
en Utrecht ons brengen. Voor Duitsland is
de machtige beweging onder de studenten
die ook te Freiburg niet achterbleven
reeds gebleken een grote zegen te zijn,
Hilversum, 4 Juni 1912, J. v. BEES.
il
Op het werk van Ons Huis" en zijn
sojiale beteekenis is ter gelegenheid van het
20 jarig feest van verschillende zijden waar
deerend de aandacht gevestigd, doch daar
in dezen gejaagden tijd het gesproken en
geschreven woord uitermate vluchtig zijn,
heeft het bestuur dier inrichting gemeend,
dat aanschouwing van de eigenlijke
arbeidauttkomaten een mear concreten en b'y yenden
indiuk moest maken. Op de gioote boven
zaal van 't gebouw in de Rozenstraat werden
Zaterdag en Zondag j,l. de resultaten van
het werk der onderscheidene clubs en lessen
met een zeker gerechtigde trots en vol
doening getoond.
Vooral het werk, dat een positief
cultnreele of practisch-hnishoudelijke beteekenis
heeft, gaf een interessanten kyk op de
arbeidswijze van deze instelling. Doch wat
bovenal deugd doet, is, dat bjj den meest
doodsch-practischen arbeid bewust gestreefd
wordt naar het ontwikkelen van den smaak
voor eenvoudige, goede, mooie dingen.
In de primitieve en meer gecompliceerde
werkstnkjes van de kinderclubs is deze zin
voor smaak al te bespeuren. In enkele een
voudige gebruiksvoorwerpen verrassen sim
pele, logisch-doorgedachte versierings -motie
ven en wei-gekozen kleuren. Ik herinner m\j
speldekussens van boezelaar-bont, die er
keurig en artistiek uitzagen, door een sobere
toepassing van het blokjes-motief in den
rand. En dat gelnkkig-geslaagde werk is
lang niet altjjd clichévan een ontwerp der
leidster, de kinderen ontwerpen zelf randjes
met toepassing van eenvoudige cirkel- en
rechte-lyn-constrncties.... Wat een genot
moet het zijn een zoo soberen zin voorjhet
schoone te zien doorwerken en eenigszins
te dar ven hopen, daarvan later in het volk
zelf iets terug te vinden, toegepast op
lijfgoed, op kleedjes, gordijnen, geuit in het
smaakvol en simpel aankleeden van de
woning l
Ons Huitj" is dit jaar voor het eerst bezig,
op de vrouwen uit het volk zélf in te werken,
door een eunu»voor huigvertiering. Hoewel
de appreciatie van hutsversiering voor een
belangrijk deel afhangt van den persoonlijken
smaak, kan een strijd tegen het bonte, over
tollige en smakelooze, en een voortdurend
streven naar zniverheiden eenvoud; mij dunkt,
ieders waaideering hebben.
De pogingen van Ons Huis" om daarin
iets te bereiken, zijn uit een oogpunt van
volkscultuur interessant en de resultaten niet
minder. De vrouwen die dezen cursus volgen,
maken kennis met voor haar in toepassing
vaak geheel nieuwe stoffen: jute, serge, gerste
korrel, kaasdoek, enz., in gedekte, warme
kleuren. De gordijnen, kleeden, werkzakken,
hjer getoond voor een deel thuis ontworpen
en uitgevoerd zijn niet alle kunst werkje i,
maar wél smaakvol. .Een arbeiderswoning is
door de toepassing van de hier verkiegen
inzichten van huisversierii g door de vrouwen
zelf goedkoop en betrekkelijk gemakkelijk
tot een aangenaam aandoend interieur te
maken. Ik zag o.a. gordijntjes van crème
kleurig kaasdoek, ingehaald met...
schaatsenband, die werkelijk mooi waren.
Ook de dienstboden en opgeschoten meiejea,
die de naai- en knipcursus volgen, worden
zoo veel mogelijk in dien geest beïnvloed,
doch het is een moeilijk werk om jonge
vrouwen, die in haar Zondagsehè" kleeding
zoo gaarne op een afstand haar mevrouwen
nsapen, van dier laatsten dikwijls blijkende
smaaklooaheid te overtuigen. Enkele smaak
volle kinderkleedingstukjes (o.a. een jurkje,
gefabriceerd uit een in onbruik geraakten
hoofdluier) waren het bewijs, dat de
aanhoudster (de leidstar dezer afdeeling) wint.
De verstel-, strijk- en wasch-cnrsuasen zijn
van onmiddeliijt-practisch belang en bieden
weinig gelegenheid tot cultureelen arbeid.
Voor de verstel-cursus brengen de deelneem
sters kapot goed van huis mee en dat woidt
onder toezicht van de leidster keurig her
steld. Ik kan niet nalaten, even Bram z'n
broek" te memoreeren, die als een
kunststuk van hand tot hand ging, doch waarvan
ik, helaas, de overwonnen moeilijkheden niet
kan beoordeelen.
Zwiisertaurt f vervolg van de Buiieniamische Uotettijst i*ag. 12.J
Wengen. Palace Hotel en National Hotel.
(Bemer Oberland). p,achtig bosch en mooie tuinen. Centr. Verwarming.
Lift. Lawntennis. F. BORTER, Eigenaar.
Prosp. gratis en franco. Int. Verkeersbnr., Amst., Raadhnigstr. 16. Tel. 7827.
Wilderswil. Kuuroord bij Interlaken,
FLIMS
1150% Zee -"^OntspannVitq^
:" <^V '"'&*"?" '? " - --?iv;i»'" \ ''i::"'r ;? -*.'^
l'^V- -m depraclrrmstebosscnen
v.' 17« ra;? ?A'^'.V * . ?...-. ? J .?,/???? . ... _':.?, ,.?, .-.-,? ,v-,-"?'
ASEQMES
i 9OBEDDEN -.1
POSTHOTEL "
Montreux,
Hotel
Excelsior
en
Bonport.
Alle Moderne Comfort.
1200 Kamers, Kamer
met Bad en Toilette.
Prachtig gelegen aan
de rand van het meer.
Prospectus Interna
tionaal Verkeersbur.,
Amsterdam, Raadhuis
straat 16.
BTJOL
Waldhaus Films
1150 Meter boven de Zee.
Brand Hotel en SüPselva,
Voornaam huis van den len rang.
Prospectus gratis bij de eigenaars SEELY er
door het Intern. Verkeersborean, Raadhuisstraat 16, Amsterdam.
?? i Grand Hotel Monny et Bean-Séjour au L,ac.
IllOfltrGUXi Ei R' me'' al'e modern comfort. Wintertuin aan het meer.
Prospectus Int. Verkeersbureau, Amsterdam, Raadhuisstraat 16.
Montreux.
1ste Klas, Modern Fam. Hotel.
Allermooist gelegen aan het meer en naast
de Kuurzaa!. Appartementen m. bad. Tuin.
Matige prijzen. Prosp. gratis Intern. Ver
keersbnreau, Raadhuisstraat 16, Amsterdam.
De goedkoopste en meest praotisohe serie Reisboeken De Hollander op Reis".
DE RIJN met Kaarten van Rijn, Moesel en Eiflel.
DE TAUNUS met groote Kaart
DE ARDENNEN met groote Kaart
KLEEF met Plattesrocd (alleen ingenaaid) . . .
HET SCHWARZWALD met groote Kaart . .
THURINGEN met groote Kaart (alleen ingenaaid)
60 ets PARIJS met Kaart en Plattegrond 60 ets
60 BERLIJN met Kaart en Plattegrond 60
60 WEENEN met Kaart en Plattegrond 60
CO LONDEN m«t Plattegrond (alleen gebonden) 90
60 DE RIVIERA met Kaart 60
, 60 BELGIËmet 2 Kaarten (2e druk, alleen ingenaaid) 60
_A1 deze Raisgidaen rjjn eveneens verkrijgbaar in stevigen band i 90 Centa. uitgave van VAK HOLKEMA & WARENOORF, Amsterdam.
650 M. boven de Z, BEBNEB OBERLAND,
Klimaat-luchtknuroord, heerlijk gelegen op een half uur afstand
van het wereld beroemde kuuroord Interlaken. Spoorstation der Hjn
Interlaken, Lnnterbrnimeii, Grimleiwalil en de bergspoor
,,Schyni£e Platte". Pracht!? Alpen panorama. IJitgestrekte
boschwegen. Vloedbadeninrickting. 12 goed geleide Hotels met oHgeveer
700 oeiden. Seizoen Mei?October. Uitvoerig geïll. prosp. met tarieven
der Hotels, gratis door Orts Verein. te Wilderswil en bij het Internationaal
Verkeersbareaa Amsterdam, Raadhuisstraat 16.
Zurich
Zürich.
Christelijk Familien Hotel Glockenhof. Nieuw ge
bouwd in 1910. Kamers van ?2.50 tot ?4. Fooien 5 tot 10 pCt.
der rekening. Prosp. Intern. Verkeersbnreau, Amsterdam.
HOTEL SCHWERT. Eig. H. GOLDEN. Prachtig
uitzicht o/h. Meer en de Alpen. Allen Comfort. Lift.
Balconkaznera van 8?4 fr. Prosp. Intern. Verkeersb. Amsterdam.
Qosienrijh
Innchmrll Kortste verbinding naar Italië met de
_ .. * nieuwe lijn Triest?Venetië?Napels.
Uitgangspunt passionspelen te Erl, per auto 2 X nnr van Zwitserland.
Hotel de l'Europe.
Hotel len R. tegenover het Btation.Naar alle eischen des ty'da inger.A. HANKEICII.
IHIOTIEL T^IROL.
len Rang. Allen Comfort.Appartementen met badkamer.Geïllnstreerde Brochure
door den Eig. CARL. LAND3EE en Int. Verkeersbur., Amst., Raadhuistraat 16.