Historisch Archief 1877-1940
No. 1839
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD YOOR NEDERLAND.
«a : eau. «tfHBlit :»%* JWMs*nfe|it»«uuur in
het geheel ia dat aangebrachte toch zoo
«weinig bf K»dwxHtóeT aanwezig, dat
het niet hindert. Het cnbisme ia ia de
ets en in den teekeningen niets dan «en
scherp aangeduid worden der vormen, groot
«ehonden, terwijl 4e tochten erop verdeeld
worden in een telkens weerkeerende forma
tie, die de phantarie niet bindt, maar haar vrjj
laat, en te rich even verwonderen doet. Zooals
ik elders schrijf is het mozafek-achtige, het
decoratie? e, ia het eubisme van Schelfhout nut
?maak saffiftiiïirtslrt en «auto
hardhandigeid aangebracht. Be teekeningen staan
onder den invloed vaa Vincent van Gogb,
rn.ai- iffji natuufljjk ijler en van minder
dracht; de schilderijen vertoonen soms sporen,
soms meer, soms minder, van Géianne's matte
-?trage" kleur.
Toorop heeft een achttal werken tot berien
gesteld. Het portret van AlphonsDiepenbrock
geeft den componist ate een Boomsch ge
leerde; het is een teekening waarin Toorop
«kor en fijn karakteriseert of schetst. Het
portret van Altaar vaa Behandel is een
^childerjj. En Is quasi-enbistiicb. Ge gevoelt
«rfn, dat de gemakkeHjk-bewogen gcküder
zieh het cmbisme aaniag en er iets van
speurde en er even van nam, dat wat voor
dVhand" lag. He* portret is niet soo
voortrtffeljjk van Ifikfeais als de getsekende «on.
Vsjn Schendel lflkt Met te veel op den prozaïst
Terwejj. De hoogmoed van de oogën is in
vsüSchendel meer geloken ea meer
verméeid dan de schilder se gaf, Zuiver is het
Toode dstffe; SMcltfldera op d& ROrti»t,»ar
verkleint deir feflrkleur nog nietMépsycho
logie, die in het overige meer hoorde te
mflïi? Toott»!». dojsblMimevr, Oh.
FernhontToorop heeft twee landschappen hier, en een
stilleven. Ze «ocht meer de woestheid dan
4e kaast, en het is een mijns inziens onjuiste
en verwanende waardeering, dat Toorop dit
werk in affn openingsrede met een. vleiend
woord noemde. Van Hart Nibbrig vermeld
ik Bon en Duin" en Van af het Duin", waar
van het eerste minder licht toch houdt dan
de scherpe kleuren nu doen vermoeden. Ten
slotte wU ik het werk van J. Hejjse, den
Middelburgschen schUder bespreken, die, op een
andere wfl*e dan het cnbisme, achterwaarts
*iet en wiens werken niet *oo tarachtig van kleur
als die van Frantz Hebbers, gelijk onderwerp
op bijna gelijke wflse behandelen. Want de
toepassing van het poiatüle-procédé, het
dlvlseeren geschiedt in dit werk niét op de
wijze, zooals dat gewoonlijk geschiedt, en,
overeenkomstig de meening der vinders dier
werkwjjse, «on hooren. De schilderijen van
Heys*, die niet o»groot»tentoonstelling
bettfgfgke steUia* sfjNr souden ver
dedigen, zjjn eigentljjk me* kleur ingevulde
teeXeningen. Kr is niet met kleur gemodel
leerd; een teekening is ingevuld. Daardoor
ontstaan fouten in het Panorama van Veere,
soa&st b.v. de schuiten op den stroom even
dichtbij lijken als wat vlak roor-aftnis.Daardoor
ontstaat natuurlijk dat de figuren op de
andere werken meet als silhouetten aan
doe»dan als lichamen. Zuiver is dit werk
in «fln geheel dan ook te waardeeren als
van een schilder, niet van groot noch van
krachtig noch van diepzinnig talent, maar
als uitingen van een tot het preoiense
geneifda beschaving, die in. dat beschaaf d-sjjn
en In bxat soiff om voÜBd^heid (die ie, vol
ledig, niet Welkt) haar plaat»vindt, die M
hier, in Domburg, in-neemt. Da overige sch
ders en schilderessen cal ik niet bespreken.
?Sommige geven geen aanleiding er toe;
andere sjjn het in werkljjkheld niet waard.
Sommiger werk is mij te vertrouwd en te
bekend dan dat ik het voor me selven op
nieuw sou willen definieeren; van anderen
oahond ik me van beoordeeling, omdat
ik in een faut niet vallen wil noch hier
sou knnnen, waar ik een kritikns? met
te veel gemak en te weinig inricht in zag
gleden.
Een wensen blijft my over. Het vorig jaar
was Domburg gedeeltelijk een Onder-Onsje" ;
het is dit gebleven. Ik wensen en hoop, dat zij
die deie tentoonstelling erganiseeren, dit op
hieven, en schiftend, van de uit- stallende
alleen overhielden, die knnnen, of zuiver
pogen, of xulver overtuigd zijn. De tentoon
stelling sou krachtiger zijn, en ze kon een
?4IIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIMIIIIMMIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
ETINSCHAPPEliJKE
LXIV.
mersie,
een vorig artikel, waarin ik de bliksem
stralen besprak, heb ik het eigenaardig ver
schijnsel vermeld, dat zich op verschillende
photographische bliksemopnamen voordoet,
waarbij n.l. donkere bliksemstralen in plaats
van heldere stralen te voorschijn komen.
Dit eenigszins zonderling geval wordt ver
klaard door photographlsche reversie, dus
door iets wat men in tegenstelling van een
werkelijke zwarte bliksemstraal die vermoe
delijk onbestaanbaar is, een kunstproduct"
noemt, daar het een gevolg is van de onvol
maaktheid onzer toestellen of methoden van
onderzoek.
B j het maken van photographieën maakt
de lens van het toestel een beeld van de
omgeving op het matglas achterin het toestel.
Men vervangt het matglas door de gevoelige
plaat, d. i. een glasplaat waarop een
gelatinelaag ia aangebracht, waarin een scheikundige
verbinding zit, n.l. broomzilver, die de eigen
schap heeft, door lichtstralen aangetast,
veranderd te worden. Maakt de lens nn het
beeld op deze gevoelige plaat, dan zullen
.alle lichte deelen van bet beeld het broom
zilver waarop zjj vallen aantasten, terwijl de
?donkere deelen het broomailver niet aan
tasten. Hoe helderder een lichtbeeldgedeelte
is, des te krachtiger zal het 't broomzilver
aantasten. Brengt men dan de belichte plaat
in het ontwikkelbad, dan weidt bier door
scheikundige stoffen het broomzilver onder
handen genomen; waar het niet belicht en
dus onveranderd is kan het ontwikkelbad
er niets aan veranderen, maar waar het
broomzilver belicht is geweest, maakt het
ontwikkelbad er een zwart neerslag van.
Heeft men het niet-aangetaste broomzilver
weggespoeld met hypo", dan houdt men
het negatief over; drukt men dit af op ge
voelig papier, dan zullen alle plekken der
gevoelige plaat, die zwart geworden zjjn bjj
enklen, sterker mé- ef
noodigend, niet dan aan
winnen.
nstander
uitihtdadigheid
PLASSCHAMT.
Fititisie.
Om zjjn duizenden volgelingen in Italië, om
zjjn invloed in Spanje en ook in.Frankrjjk op
de jongeren, vraagt het Futurisme een nidere
beschouwing, vooral nn de tentoonstelling
der schilders in Parjjs en Londen de grootste
belangstelling verwierf, en na Barljjn en
Brussel ook tans *) Holland zjjn oordeel
vellen kan.
, Het was op de 20ste Febrnarie 1909, dat
F. T. Marinetti zijn Manifeste dn Futurisme"
in de Figaro" publiceerde, waarin hij in
elf formules het streven vastlegde parce
que nous voulona délivrer l'Italie de sa
gangrène de professen», d'archéolognes, de
«icerenes et d'antiqnaires."
De Futuristen sonde een ondienstige ge
dienstigheid bewezen worden, indien men
woordelik ging weergeven de inhoud hun
ner manifesten.
Wanneer wjj Lombroso lezen, en zien hoe
vaak hjj zich voeren laat op 't impulsieve,
en de spintelende vonkingen van zjjn geest
gaarne vast slaat in theorieën van wijsgerig
gesmeed vernuft, als aldns de geleerde is,
hóe souden wij dan de woorden vaa eea
dichter, bedoeld om de licht ontvlambare
Italiaanse geest te doen ontbranden als de
juiste materie kiezen om het hollandse nuch
ter overwegende en controleerende verstand
te overtuigen.
Voor de vreemdeling mag Italië juist
interessant zijn, wijl het zich geen hogere
eisen stelt, dan' van conservator van de
overblijfselen van 't antieke Italië, de haat
van 't verleden, 't PMselsme wordt gerecht
vaardigd hij hem, die ziet hoe heel een volk
bedolven ligt onder te groot verleden. Venetië,
eens de stad van scb.eonb.eid, levende stad,
stad schoon gegroeid uit de schoonheidsdn
van een volk, is tans een dode stad voor
hen, die niet door studie zich 't verleden
knnnen verbeelden en de droom van
eenmale realiteit als de wérkelikheid van de
droom kunnen zien. En de bourgeoisie is
daar lelik van houding en gebaar, geljjk zjj
dit is in elke stad die schoonheid derft.
Kunst is de droom van 't leven, de uiting
van het leven en zjjn verzoening. In haar
kenmerk draagt de kunst de roeping met
het leven te verzoenen, tot het leven te
verleiden kunst mag goddelik zjja, doch
gelök de Goden is zij niet onsterfenk.
Wanneer Marinetti das zegt, dat een snel
lende automobile schoner is dan de Victolre
de Samothrace, dan zonden wij deze uitspraak
aldus weer knnnen geven. Het is beter om
aan 't volk een anto te tonen, waarin de
artiest hem de schoonheid moet leren zien,
dan een klassiek beeld waarvan het begrijpen
eeuwen achter hem ligt. Dat de roeping van
de kunstenaar meer is, de schoonheid van
't moderne leven te zoeken, dan die van
vergane tijden te reconstrueren is misschien
alleen begrepen door Berlage, die de moed
heeft gehad om tébonwen wat nog lellk
in de betrekkelike zin van 't woord l is
en dit te verkiezen boven dat, Wat eenmaal
onschoon zal zijn. Lazen wjj zjjn brochure
ever het gewapend beton, en leggen wjj
daarnaast Marinetti's werk, dan hebben wij
de uiting van twee volkeren. De heer Berlage
zegt logies en kalm, de koel-bewuste Hollan
der, die 't oude devies volgt: Zie mijn
daden," doch niet wordt gehoord, de Italiaan
Marinetti, vnnrwerkt zqn ziedende overtui
ging uit in een vloed van gedachten, agiteert
en sleept duizenden mee met de stroom van
zjjn wil, verblind met 't vonkende spel van
zjjn oproerige geest.
't'Modernisme vinden wjj ook eren ia
onze literatuur, In 't eerste proza van Van
Deyssel, in Gorter's School der Poedë, la ge
dichten bjj dr. H. Boeken. Alleen bjj Gorter
is 't moderne kunst geworden, bij Van Deyssel
in uiting minder juist immers het doel
EJJ niet het simpele in woord-corruptie weer
*) Biesing, 's Gravenhage.
het ontwikkelen, het licht nu tegenhouden,
zoodat het papier daar wit blijft. De half
zwarte plekken laten iets licht door, dus
hier wordt het papier door licht aangetast
en half donker; de lichte plekken van het
negatief laten al het licht door eniiet papier
wordt er zwart. Dus we krijgen pp papier
het positieve beeld, dus de werkelijkheid.
Nu weet elke photograaf, vooral in zjjn
eersten leertijd, hoe moeilijk het is de juiste
belichtingsdnnr der gevoelige plaat te kiezen.
Belichten we ie kort dan wordt het
broomzllver door de allerhelderste beelddeelen net
even aangetast, maar de llchtzwakkere beeld
deelen hebben geen tijd om eenigen indruk
op het broomzilver te maken gevolg: een
negatief, dat alleen de allersterkste
lichtindrnkken nog even weergeeft b.v. de door
de zon verlichte gezichten In eau groep
terwijl de jassen, japonnen en het gras een
troosteloos eentonig geheel vormen, waaruit
niets meer op te maken is. Dan volgen
in belichtingstijd de juist belichte platen,
zeldzaam in het begin, later zelfs nog geen
absolute regelmaat na jaren ervaring; er
blijft altijd voor eiken photograaf een ver
rassing in het bekijken van een goed belicht
negatief, waarop alles staat zooals hij 't er
wilde hebben. In de derde plaats komen
we bij de overbelichte negatieven, waarbij de
gevoelige plaat te lang belicht is. Alle deelen
van het beeld, die nog maar eenigzins licht
zijn, hebben, tenminste by erge overbelich
ting, het broomzilver op hun dooie gemak
kannen aantasten; ontwikkelen we deie plaat
dan vliegt het beeld erop" zooals men zegt,
en enkele details die nog even zichtbaar
waren verdwijnen In een algemeenen sluier
van zwart, en alleen door langer te ontwik
kelen met een kunstmatig vertraagde ont
wikkelaar kan men nog wat redden. Nu
zijn er omstandigheden (en daarop komt het
hier aan) waarbij men overbelichting niet
ontzeilen kan. Stel dat men een landschap
photografeert en dat door bijzondere omstan
digheden ook de zon (om nu maar dadelijk
het allerhelderste te kiezen) en het beeld
aanwezig is. Ontwikkelt men dan de plaat
dan blijkt na afloop dat op het verkregen
positief de zon als een zwarte punt staat,
terwijl voor onze verbaasde oogen, op bet
negatief waar de zon juist als een ophooping
van zwarte neerslag moet staan, het neerslag
vrijwel weg is. Dit om keer en van wit in
te geven, doch de corruptie in 't simpele
bleef het b(j dr. Boeken kunstloos. Doch
vreemd is 't, dat noch Adanufvan Scheltema,
noch de Nieuwe Gidsen zelf begrepen heb
ben 't belang vaa een kunstloos sonnet als
't Paleis op de Dam. Er behoort moed toe
om iets leliks te maken moed, in de
heilige overtuiging hierdoor tot het nieuwe
te komen. In 't bewuste sonnet is een zeker
streven naar primitieve uiting, zoals wij tans
dit ongeveer terug vinden bij de franse
cnbisten, en indien enige honderde van
dergelijke gedichten verschenen waren, dan
zoude onze poëzie, die nog grotendeels vast
zit aan '80 in Holland, aldns een halve eeuw
ten achter in de enropese beweging,
waarschijnlik, dank Gorter en Boutens, nu door
moderner ideeën beheerst worden.
Van 't Italiaanse futurisme is de schilder
kunst het meest doorgedrongen; zij heeft in
Parijs, Londen en Berlijn de aandacht van
heel de kunstwereld op zich weten te ves
tigen, heeft publiek in grote getale tot zich
getrokken en verplicht zich met hun werk
te verzoenen of te vermaken l Thans werd
na Brussel ook Holland bezocht, en worden
hier de doeken getoond, die voer velen
als zovele raadsels zich aan de wanden
kleuren.
Wanneer men als titel der schilderijen
leest: Het huis treedt in de straat, of hoort,
dat een paard in de straat twintig poten
heeft, f, dat de kamer in ons zit, dan zal
men lichtelik gestemd sjjn tot spot. Doch
dat de mederne kunstenaar evenals de koop
man het recht heeft de taal de invloed van
deze tijd vaa snelheid en mekaniek te doen
onderga «n, is een nimmer overdachte gedachte.
Wanneer wjj lezen: Beurs zwak, koop Indië",
dan begrijpen wij deze woorden niet Als
fantastiese of waanzinnige taal, doch als de
nuchtere zakelike opdracht van een speculant.
Wanneer wij horen dat Amsterdam boven
Betterdam ligt, dan beschouwen wij deze
opmerking als eenvoudige schooltaal.
Aldus kunnen wij in deze cerebraal be
heerste tijden, die 't moderne leven zijn, de
woorden niet meer in hun primitieve be
tekenis voelen, om de zin te vatten; wij
hebben onze intelligentie nodig: 't geen wij
weten en wat wij zien, moeten wij
herhaaldelik combineren.
Wanneer een schilder dus verlangt dat 't
schilderij zjj de synthese van ce dont on se
souvient et de ce que l'on volt", dan is zijn
schildering even primitief als die der primi
tieven nataal was en moge hu met recht
spreken van'tftturisties primitivisme.
Wanneer wij een anto in een garage zien
staan of de anto zien stuiven door een
menigte, dfcn geeft deze auto-in-snelheid ons
een impressie, die als 'c ware een
psychechemiese saamstelling is van de indrukken,
die de omgeving en de snelheid in de auto
ons doen ondergaan. Aldns zeggend: het
huis treedt in de straat, spreekt men kortelik
uit: de impressies van 't huis lossen zich
op in die der straat. En deze zegwijze heeft
niets hyper-moderns, want spreekt men niet
van een acteur, die een zaal vult, een kamer
in feeststemming, of van een persoon die
n is met zijn hond, zijn winkel of studeer
vertrek? Bedoelen wjj hiermede niet, dat het
herhaaldelik zien in de geassocieerde com
binatie ons steeds gelijktijdig de twee im
pressies gaf, waardoor het ondergaan van
een enkele (b.v.b. 't zien van den man) de
andere vanzelf opwekt (namelik van zijn
hond of milieu.) Deze gevoels-associatie,ver
klaarde Spinoza reeds.
Oe beweging, de snelheid, het dynamisme
weer te geven, het zoeken van de
synthetiese lijn der beweging, ziedaar la ligne force,
welke de futuristen zoeken. Zo heef t Toorop
ons vaak de estetiese lijn gegeven, zonder
de anatomiese te miskennen of beledigen.
Het vreemde, ja onbegrjjplike en de los
neergeworpen kritieken, doen zo licht ver
onderstellen, dat een dwaas moment van
onberedeneerd handelen een dutdanig werk
doet ontstaan, terwijl zij die hen van nabij
naderen slechts zonden kunnen verwijten,
al te verstandelik de gevoelens en hun uitingen
te analyseren.
Beschouwen wij tans het lopende paard
dat twintig poten heeft. Wanneer wjj een
paard zien lopen, dan zien wij geen poten.
Er ontstaat een rythme om elke poot die
Fig. 1. GLOEILAMPJE, GEPHOTOGRAPHEEBD OF
BIN GBWOHE OHQKPREPAKXEBDB GEVOELIGE
PLAAT. Door zeer lange belichtingstijd (40
minuten) i»het beeld der gloeiende draad zoo
overbelicht, dal revertie ie opgetreden. Inplant
van een witte draad tien we een zwarte draad,
wat natuurlijk geen werkelijkheid kan zijn in et*
brandende gloeilamp. De witte onregelmatige
itrtepen gijn teroortaakt door reflectie.
zwart door overbelichting noemt men reversie.
Hoa i»het mogeljjk, dat het licht dat eerat
het broomzilver aantast, bjj langdurige inwer
king weer het omgekeerde doet en het broom
zilver herstelt, tenminste als men deze termen
gebruiken mag bij een gebeurtenis die, b\
al haar populariteit, nog zoo vaag weten
schappelijk vaststaat als het lot van hei
broomzilver op een photographlsche plaat.
Vermoedelijk is de verklaring te vinden bj
HAKOBNOMIA YOSJI Hrro,
de nieuwe Keizer van Japan,
geb. 31 Ang. 1879.
IIHIIIIIIIIIIIIllHllllllllllimillllllllllllHlllltllMHHIIIIIllHlHIllllllMIIIIIII
een twintigtal lignes-force doet ontstaan,
welke wjj fragmentaries waarnemen. Vandaar
dat een foto, die meer dan n seconde beeldt,
slechts een nevelige vlek zal vertonen, waarin
j ontdekken zullen: stukken hoef, knie,
., die door hun houding voldoende zijn
om de gehele poot te reconstrueren in
gedachten. Wanneer dus de schilder ons
die enkele gedeelten geeft, die ons de
gehele ligne-force doen voelen, geeft bjj
realiteit; wanneer hjj dit weet te stileren,
zo geeft hij kunst. Kunstmodern, hyper
modern, die nadert de kunst der meest
primitieven die geen ogenblik draalden een
beest dat snel liep acht poten te geven.
En gaven de houwers der lucentauren ons
deze gestalten niet met vjjf poten, wel be
grijpend dat zjj het dief niet in zijn geheel
gaven, zo zjjn beweging niet In de plastiek
werd uitgedrukt?
Op de expositie te 's Gravenhage vraagt
een klein doek van Beverini uw aandacht.
Dit is ten uiterste geschikt om ter demon
stratie te dienen, deze danseuse.
In 't goud-geel gekapel, vindt gij het
rythme weer der been-beweging en fijne
voet-cadans; men zon knnnen spieken van
de arm-akkoorden en van de zuivere weer
gave, van de expressieve impressies, waarin
't gelaat werd gerat.
Een vergeesteliking van de materie, een
oplossing in 't rythme, weergegeven in 't
karakteristieke der subjectieve realiteit. Be
staat er een andere waarheid voor de artiest
dan zjjn ziening der realiteit; bestaat heel
de wereld niet in onze voorstelling alleen
en zon er dieper werklikheid bestaan dan
onze gedachte? Is de drang tot waarheid
niet de kiem, waaiuit elke nieuwe kunst
richting groeide, geljjk de zucht tot
godsvereering eenmaal de scholen liet ontstaan ?
En is dit dan niet de grote waarde van 't
futurisme, waarbij wegvalt elke bepaling of
ontkenning van waarde wat het reeds be
reikte betreft, dat het een ideaal geeft aan
't moderne leven, namelik 't zoeken der
waarheid daarin?
De mystiek was eenmaal de droom, uit 't
leven gegroeid, mystiek werd tans te veel
de droom naast 't leven, de voortleving in
een verleden. Eerst zal 't moderne leven
doorleefd moeten worden, door het triviale
leven heen kan en zal eenmaal een moderne
myatiek ontstaan.
Geen moderne kunst is mogelik, alvorens
't moderne leven werd erkend. Het stijgen
van een vliegenier is ons meer, dan een
vlucht der vogels. Be straatlantarens zijn
onze sterren, 't ontsteken der electriese lich
ten is ons meer vertrouwd dan 't opgaan
zoogenaamde omkeerbare reactief, die de schei
kunde ons leert kennen, en die ik met een
speciaal geval moet verduidelijken.
Stel dat wij waterstofgas willen maken
(het* gas dat b.v. voor ballonvulling gebruikt
wordt), dan kannen wij dit doen door stoom
in aanraking te brengen met gloeiend ijzer,
er ontstaat dan ijzerroest en waterstof gas.
Indien wij echter gloeiend ijzer en stoom
bjj elkaar hebben in een afgesloten ruimte
dan vinden wij na eenigen tjjd niet alles
veranderd in jjzerroest en waterstofgas, een
voudig omdat ijzerroeat en waterstofgas sa
men gauw weer jjzer en stoom worden.
Deze reactie is dus omkeerbaar, want uit de
twee eindproducten ontstaan' weer
debeginstoffen, en omgekeerd. We kunnen In zoo'n
geval toch het gewenschte krjjgen, n.), door
alle waterstof weg'ie halen, zoodra zij ont
staat, b.v. door veel stoom door een gloeiende
ijzeren buis te blazen. Het waterstofgas wordt
dan «it het andere bniseinde geblazen voor
dat het in staat is kwaad te doen en het
ijzerroest aan te tasten.
Een dergelijk proces komt vermoedelijk ook
op de gevoelige plaat voor, niet bjj een nor
male belichting, maar bij o ver belichting. In
dit laatste geval n.l. sehjjnt er bjj het ver
anderen van het aangetaste broomiilrer een
stof te ontstaan die het veranderde broom
zilver weer in zjjn oude staat terugvoert.
Kan men deze stof nu wegvoeren voordat
hjj kwaad doet, dan zal het aangetaste broom
zilver veranderd blijven. Men heeft de plaat
in bepaalde scheikundige stoffen gebaad,
voordat de plaat belicht werd, en deze
stoffen waren 100 gekosen dat de boosdoende
stof er door werkeloos gemaakt werd. Een
dergelijke plaat, lang belicht met een over
maat van licht, die auders zeker reversie gaf,
vertoonde nn geen spoor van reversie. Af
gaande op deze proeven heef t men nn platen
gemaakt waarmee reversie onmogelijk is.
Men heeft bij een bepaald fabrikaat de ge
voelige laag vermengd met hydrazinezonten,
die de gewenschte werking hebben op de
reversie veroorzakende stof. Zoodra door over
belichting deze laatste stof ontstaat wordt hij
ingepikt door de hydrazinezonten. De hierbij
gevoegde afbeeldingen zijn gemaakt naar
pheto's van een gloeilampje, waar bjj
natuurljjk de gloeiende draad zelf een reden
voor overbelichting is. De eerste figuur geeft
een opname weer met een gewone gevoelige
SADAKO,
de nieuwe Keizerin van Japan,
geb. 85 Juni 1884.
iiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
van de zon. De moderne mens gelooft in de
wonderen... der techniek.
Zjjn nervenziteit, de snelheid»geven hem
in een dag een veelheid van .sensaties en
aanschouwingen, die onverwerkt, heterogeen,
kaleidoscoples, zjjn geest vervuiler/.
Hjj, die bjjv. voor 't eerst in Parijs komt,
zal 'a avonds wanneer hjj enige danseuses
gadeslaat, een Boulevard-scène, de fonteinen
van Versailles, een hèlbelichte Jezus-figuur
van Ribera en een geel-rood gillende
reclameplaat zien.
De impressie van een kostbare paradijs
vogel leeft neg wit-blank, terwijl een schar
lakenrode mond, een donker oog treft.
En aldus verklare men zich eenvoudig de
zin der woorden van hem, die U zegt; op
't boord van de persoon waarmede gjj spreekt,
ziet gij 't paard dat reeds een straat verder ie.
Onze ciitici sullen, nn de tentoonstelling
plaats greep, deze hollandse deugd, het
goede kenmerk, niet verlochenen, om ernstig
en wel doordacht zowel als doordenkend U
hunne meningen te geren.
De bedoeling zjj alleen, om met enkele
woorden te trachten te niet te doen de
laatdunkende indrukken, die men in ver
schillende bladen zonder bevoegdheid of
kennis U reeds te voor trachtte op te dringen
en TT te overtuigen, dat deze fntnristiesa
beweging, afgescheiden van zjjn momentele
prestatie, eene is, die, vatbaar voor wjjzlging,
de komende kunst zal beheersen.
En al moge de naam verschillen, die men
aan haar geven zal, de grond-idee zal geljjk
blijven in alle landen.
Reeds werd er op gewezen, dat de heer
Barlage een der modernen is en dat ook in
Holland 't futurisme in zijn zuiver bedoelen
reeds verwezenlikt werd.
Doch dat nze kunst een nieuwe kracht,
een meer op 't leven geïnspireerd princiep
van node heeft werd nimmer erkend.
De Nieuwe wk-periode van '80, die tien
jaar vroeger reeds in Frankrijk zjjn bloeitijd
had beleefd, heeft slechts onze literatuur
vooruit gebracht, het toneel eer geschaad,
de andere kunsten niet bereikt. v
Moge dan ditmaal in Holland de kracht
en illuzie onder de jongeren leven, dat zij
hun blikken vrjj durven slaan over de grenzen
en mede de beweringen durven ondergaan
en dat zjj niet hollaids-degelik wachten,
om de erkende resultaten later tot imiteren
te importeren. Het is Van Deyssel zelf die
hen toeroept het elegant dwalen" niet te
schromen.
D.
Fig. 2. GLOEILAMPJE, GBPHOTOGBAPHIBBD OP
EEN MET HTDKAZINIZOUTBK OBFRBPARBXIDE
GEVOELIGE PLAAT. Nieltegenitaande de lange
belichtingitijd (tok 40 minuten) i»geenrevenie
opgetreden. De draad i»wit geblevtn.
plaat; het is duidelijk te zien dat door re
versie inplaats van een witte gloeiende draad,
schijnbaar een zwarte niet lichtgevende
draad in de lamp zit. Daarentegen is bij de
tweede figuur, waarvoor een hydrazine-plaat
gebruikt is, geen rerersie opgetreden; de
heele draad is een witte lijn (de onregel
matige stukken draad in beide figuren zijn
veroorzaakt door reflectie tegen de glazen
peerwand). De belichtingstijd was 40 minuten
in beide gevallen, hoewel 10 minuten al ruim
voldoende waren om op de gewone plaat
reversie te veroorzaken.
P. VAK OLST.