De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1912 15 september pagina 5

15 september 1912 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

Na 1838 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Tutti FfittL Onlangs kon men in de couranten het be richt leien, dat. in Dnilsehland een Bond is opgericht... ter bestrijding van de vrouwen«"joancipatie!;! Het groote sacces dat de Tentoonstelling van Vrouwenarbeid, met de daaraan verbon den congressen, in Februari?Maart j', te Berlijn gehad heeft, is wellicht de oorsaak, dat deze Vereeniging, die men eigenlijk de Rem moest noemen, ontstaan is. In de Dorische Tagesnitong," het orgaan der agrariërs (die gaane de wijzere van de klok zouden stil zetten en het lijfeigenschap weer invoeren) kon men de volgende oproe ping lezen: WJj wenschen het voortbestaan van de tegenwoordige orde (evolutie is voor die menschen een onbekend begrip N. M.) en van het huidig?, beproefde gebruik om het actieve en passieve kiesrecht slechts den man toe te kennen. W|j tyn van meening, dat de vrouw, in verband met haren aard, niet ge schikt is voor den strijd, die heden ten dage onvermijdelijk aan het kiesrecht verbonden is. Concessies op dat gebied doen, beteekent den bodem bereiden voor de politiseering van de vrouw, juist hetgeen w|j willen bestrijden." De heeren zy'n nog wel zoo welwillend, om den vrouwen de gelegenheid te willen laten, zich een positie te scheppen. Maar het staatsbestnvr en geestelijke en rechterlijke ambten, moeten in handen van de mannen blijven! Zonden de laatste maatregelen, door de Duitsche Rijkspostdirectie genomen, al niet beïn vloed zijn deor dezen Bond l Er zijn bjj het Onitscbe Rykspostbeetuur 600 plaatsen vrijgekomen voor vrouwen. Op het eerste gezicht lijkt dit een vreugde volle t|jd!ng, maar wanneer men nu verder verneemt, dat van die 8600 ongeveer 3600 postbetrekkingen 3a klasse z|jn, die deor vrouwen bezet kunnen worden, omdat haar salaris slechts 760 Mark zal bedragen en z|j buiten het beambten-verband blijven, en dat dit dus slechts gedaan is als een besparing van een millioen Mark, dan komt men wel tot andere gedachten. De overige 5000 plaatsen, die tot dusver door mannen werden ingenomen, worden aan vrouwen opgedragen, doch natuurlijk ook weer op een kleiner iractement. De be sparing die hiermede zal bereikt worden, is nog eens vier millioen Mark. Naar aanleiding van deze bepalingen schrijft het Hamburger Fremdenblatt": il het werk van de verschillende vereenigingen, die streven naar lotsverbetering voor de vrouw, wordt op dese wy'ze weer te niet gelllimlIlHtlMIIIIMMIIIIMIIimilMIIUmilHHIIMimm UIT DB NATUUR CDXCIV. Berlebeck. De pyramide-eik, waarvan ik den vorigen keer een foto gegeven heb, wordt wel onder de groeivormen van onzen gewonen eik (den wintereik), gerekend evenals als de Italiaansche populier die wat den vorm betreft wel op den pyramiie-eik gelijkt voor een verschei denheid van den Zwarten Populier wordt gehonden. Dezen bij ons zoo goed bekenden slanken po pulier, de allee-peppe), heb ik eens met den ttefienden naam eiland-populier hoeren noe men, daar big vroeger en nog wel vaak op eilandjes van buitenplaats-v|Jvers werd aan geplant. De Italiaansche popel komt nog ergens in het wild voor; en wel in het Himalaya-gebergte, in mannelijke en in vrouwe lijke exemplaren (bij ons celden anders dan met meeldraadkatjes), E renzo i komt ook de pyramide-eik in het wild veor, maar heel zelden; blijkbaar in het wild groeiende exem plaren z|jn aangetroffen, in de Landes van Frankri k, in de Pyreneeën en nog op een paar plaatsen in Italië en Spanje, bovendien b|| Aschaffenburg in Hessen; waar echter maar n boom van deze soort staat. Deze laatste boom na wordt als de oor spronkelijke pyramide-eik beschouwd; hy staat na tan den weg en is naar schatting 300 jaar oud; vroeger maakte hij deel nit van een eiken-bosch, waarin hij ook de eenige pyramidale boom was en waarin hu zeer waarschijnlijk plotseling ontstaan is als geheel constante ondersoort, of mutatie. De andere Fransche en 8paansche exem plaren zonden afstammelingen van den Heseiachen boom zijn; Fransche soldaten nioeten stekken meegenomen hebben van dezen zelfden van oudsher beroemden boom, en die in hun eigen land hebben uitgezet. Bjj de kweekers heet deze vorm Quercus fastigiata of beswn-eik, maar zooals ik zei hu is by ons een zeldzaamheid. Een der leze* vraagt mij, of ik den zomereik in pyramidalen vorm bedoelde; en of ik dien eik in 't wild in ons land weet te groeien. Ook dezen zomer-eik, die toch in alle flora's wordt opgegeven, zien wjj in onze parken alleen als zeldzame uitzondering; en ik geloof niet dat de boom ergens bij ons in het wild voorkomt, of als zaailing op onbebouwd terrein is opgeschoten, zooals in Engeland en Noord Duitechland het geval is; wel komt h|j ook b|j ons hier en daar, misschien toevallig, onder het gewone eiken hakhout en bij wijze van ha»g voor. Zijn loof heeft daan, waar op officieek w^ze nik een roof gepleegd wordt aan de gezondheid en de maatschappelijke positie van onze jonge meisjes. In België is juist door het ministerie de bepalingafgekondlgd dat voortaan mannelijke en vrouwelijke postbeambten volkomen ge lijkgesteld moeten worden. In Duitechland is men er alleen op be dacht bezuinigingen te zoeken, door de vrouwelijke werkkrachten uit te buiten en misbruik te maken van hare staatsburger lijke onmondigheid. Natuurlijk zal deze maatregel groot e onte vredenheid bij de mannelijke ambtenaren ver wekken, die de vrouwen als onderkruipster gaan beschouwen en da tegenstandera van het feminisme zullen er de vrouwen de schuld van geven. In Duitschland (evenals in ons land), spreekt men steeds over de zedelijke gevaran, die vrouwenarbeid medebrengt; maar men vindt er geen beiwaar in, dat het Rijk loonen uitbetaalt, die a voldoende zijn voor een fatsoenlijk onderhoud." De burgemeester van Denver heeft een raad van advie»ingesteld, die het Kabinet van den Burgemeester" genoemd wordt. Vier vrouwen maken daarvan deel nit. Vrouwen, die aan het hoofd van een han delstaak staan en ingeschreven waren b|j de Dnitsche Kamer van Koophandel, hadden tot dusver indirect stemrecht, d. w. z., dat ean man, ook lid van die Kamer, voor haar kon gaan stemmen. Aangezien deze stemming geheim is, hadden de vrouwen daaromtrent nooit eenige zekerheid. Sinds het nieuwe Wetboek van Koophandel volkomen gelijke rechten aan beide seksen toekent, heef c men nu, op voorstel van een aantal Kamers van Koophandel, met deze onbillijke wij ie van stemmen gebroken, en hebben de Duitsehe vrouwen by verkiezingen op dit gebied ten minste eigen stemrecht. N. MANSFELDT DB WlTT HUBSRTS. Builen m tinto, enz. Naar aanleiding van het stukje van den heer Kramer, ben ik zoo vrij te wyaen op nog twee andere manieren van ruilen, die ook zeer geschikt zyn om aan de kinderen en aan de ouders tevens een leerzame vacantie te bezorgen ... voor weinig geld. De eerste manier is: Vader, moeder en kinderen en gedienstige betrekken de woning van een collega cf spitser bladlobben en da bladeren hebben korte steelt j es, de eikels daarentegen niet; juist andersom als by de gewone eik. Het schijnt dat deze eik op het vaste land het best in bergstreken voort wil. 't Is wel toevallig dat ik juist beide eiken soorten by' elkaar in ons vacantie-dorpje aantrof. Trouwens de verscheidenheid in boomsoorten waa er opmerkelijk; zoo staan er aan hetzelfde dorpswepje langs de beek dat de vorige foto aangeeft en waar ook de pyramide-eik op den hoek prijkt, een kleine vijftig boomen, en daarbij telde ik tien ver schillende soorten, 't Is jammer dat boomen op een foto altijd zoo flauw tegen de lucht uitkomen; dat komt door de beweging van het loof tijdens de belichting en ook wel wat door de halo om de toppen, andera zonden stellig op de bedoelde foto ook de elzen, wilgen, sparren, lorken en hagedoorns, eschdooriB en meelboomen te onderscheiden zyn geweest. Nog in een ander opiicht is Berlebeck een plezierig vacantie-oord l Nog maar zelden heb ik ergens zooveel paadjes en z|jpaadjes aangetroffen; ze komen allemaal wel op een vijftal hoofdwegen nit, maar ze maken het toch mogelijk telkens weer een anderen weg te nemen. En wat daar nog bij komt: vele van die smalle wegjes zyn diep gelegen tuaschen hooge bermen evenals in Zuid-Limburg en ze liggen ook vol keien en steenbrokken; er is echter nog een groot onderscheid dat in het nadeel van Limburg uitvalt. In Lim burg bestaan die steenbrokken voor 75 pCt. nit vnnrsteen; deze ia van nature al hoekig en grillig van vorm, zoodat plaveisel van vuursteen al niet tot de ideale vloeren be hoort; maar de groote vnnrsteenklompen moeten noodzakelijk geklopt worden en daar door ontstaan de scherpe vloeren van de holle wegen in ons krijtland vaak een schrik voor wandelaars met gevoelige voeten. Ook het Tentobnrgerwoud is krijtland, maar van iets ouderen datum dan het Nederlandsche; hoofdzakelijk of bijna uitsluitend komen de groote vunrsteenbanken in het bovenste of jongste kry't voor; en dat juist is im het Teutobnrgerwond niet te vinden. De bovenste lagen ay'n sedert lang weggespoeld of wat waarschijnlijker is: de krijtzee is er eerder verdwenen dan in ons Limburg en in Hene gouwen ; misschien reeds vór de vnursteenvorming die op zoo'n ont zaglijke schaal in het Maastrichtsche kry't heeft plaats gegrepen. Vnnrateenen, de t ypische atandgenoot in een streek, waar de kinderen geheel andere indrukken knnnen opdoen dan in de plaats, waar ze wonen, en se geven aan dien atandgenoot daarvoor in ruil de vrije beschikking o f er hun eigen'hui?. Worden de kinderen grooter dan kan men die rullpartjjen zelfs tot België. Diitschland of Engeland uitstrekken, zonder dat de kosten nu zoo bijzonder hoog loopev. En de tweede manier, die w8 zelf al jaren toepassen is deze: Woont men buiten dan neemt men in de zomervacantie een collega nit de stad met vrouw en kinderen als lofé's, en in de Paaschof Kerst vacantie gaat men met zjjn huisgezin by dien collega logeeren. Ook die rniipariyen kan men tot het bui tenland uitstrekken, zoodat de groote kinderen meteen gelegenheid hebben zich te oefenen in het spreken van een vreemde taa'. Zoo zyn wy' op het oogenblik in correspon dentie met een Balgisch heer, die met zyn huisgezin onse bollenstreek eena wil komen bekijken. Denkelijk komen ze in de Paaschvacantie daarvoor over. Bevalt de kennis making dan knnnen wjj in de zomervacantie hun bergland gaan bewonderen. Natuurlijk zyn er aan beide manieren be zwaren verbonden, evena'a aan de manier van den heer Kramer, die alleen de kin deren wilde ruilen. Maar nit ondervinding weet ik, dat de voordeelen ruimschoots tegen de bezwaren opwegen. Bloembollenland. J. W. K.?K. Reclame. Men springt soma in de Vereenigde Staten zonderling om met de kunst. Oud reeds is de anecdote ?an een vlolist, dlein Amerika kwam, en, toen hy in een der groote steden zon spelen, op de straathoeken zyn portret aan geplakt vond, maar omgekeerd.... met de b een en in de lucht. Verontwaardigd vroeg hy aan zyn impresario; wat die malligheid te beteekenen h&d. M'n baste menearl" zei da man, dat is 't geheim dar reclame. Er komen bier veel goede en uitmuntende vio listen, en als er niet iets heel bisonders aan is, gaat niemand naar hun concerten.,.. Nu denken ze, dat n speelt op het hoofd staande, en... de geheele zaal is uitverkocht l" Liefde. Da overleden Ganeraal van het Heilsleger was een man, die veel zin voor humor had, kiezelznnr-concreties van ons krijt vindt ge in het Teutoburgerwond niet vaak. Maar over den bodem en zyn oorsprot g viptel ik later wel wat; eerat nog wat over de mooie beschaduwde weggetjes van Berlebeck; daar aan denk ik nog steeds met genoegen terug. Iemand nit het hotel vond dat het daardoor een streek werd, speciaal geschikt voor huwelijks reizen; maar dat bedoel ik niet. Door de groote variatie van grondsoort, die om de twintig paa afwisselt, en zonder over gang nu eena pure kalk (80»Ca COs) dan klei, dan mergel, dan weer haast zuiver uitgeloogd kwartazand laat zien, verandert ook de flora telkens; ja, haaat elk slingerpaadje, dat naar boven voert of terzijde van de hoofdwegen door het dal kronkelt, heeft zijn eigen mooi aan bloemplanten of varens. Vooral de varens z|jn goed vertegenwoor digd. Bij ons in Noord-Nederland wijzen wy met trota onze kennissen of leerlingen op een muurtje waar een paar plekjes van de gewone muur varen groeien, zooals op het Gemeenelandshnis bjj Amsterdam aan de Zui derzee ; op de ruïne van het kasteel Bredero en van de kerk te Bergen; en als ik in Zwolle kom, ga ik geregeld even kijken of de drie muurvaren-plantjes nog altyd groeien op het oude muurtje in de Papenstraat waar achter ik mijn eerste twintig jaar heb door gebracht, dat wil zeggen zoolang ik niet op de wallen of buiten de stad zwierf. Zelden kykt er op oude muren boven de Maas een andere varen uit de voegen dan deze fijne en kleine munrvaren, die door menigeen voor mos wordt gehouden. In ZuidLimburg, b|j Maastricht, Valkenberg, Gulpen, Epe en Vaals, komt er nog een twceie by de blaaavaren, een soort die al meer op een gewone wijfjes-varen lykt. Al wat er in ons land nog meer aan varens op oude muurtjes groeit,is zeldzaamheid; daarginds in Berlebrck evenwel, in de dorpstraat zelf al, en nog meer langs de paadjes naar boven, is el k nat uur Ifk of gemetseld muurtje n varenbed; de by' ons zoo zeldzame rechte-benkrarena bedekt op sommige plaatsen de heele steenmassa met zyn fijne varenveeren. Die hangen er schilderaeiitig vór by stil weer; soms, als de wind er langs strykt, l|jkt het of er een groene damp voor langs zweeft, zoo fijn is dit varenloof. En mossen dat er groeien l Wintereik. Zomereik. en soms grappige dingen kon vertellen uit z|jn aan lotgevallen rijk leven. Men hoorde hem o. a. vaak verbalen, dat hij eens in Londen een man had opgepikt, die in hooge mate drankzuchtig was. Onder leiding van het Leger" knapte hjj werkelijk wat op, en men vernam nu, dat h|j gehuwd was. Zjjn vrouw werd na eentg zeeken aangetroffen in een klein dorp nabij Birmingham. Men tele grafeerde haar toen van het hoofdkwartier uit : Wij hebben uw man gevonden". . . . Binnen den lortst-mogelyken tijd ontving men een telegram terug dat van weinig dank baarheid getuigde; het luidde: U moogt'm gerust behouden I" * * * Record. Ia het nieuwe Amerika schijnen, voornamelijk in de kleinere steden, de toestanden van toen op muzikaal gebied nog viy'wel voort te bestaan. In een plaats, waarvan de naam door m|jn zegsman verzwegen wordt, waa een paar maan den geleden een zaal, die ruim 1200 menschen bergen kon, tot de laatste plaats uitverkocht, toen daar een Italiaansche pianist speelde, die vertelde, de houder van het long distarce record op de piano te zijn. En wat dese toetsenbestormer volbracht grensde werkelijk aan het wonderbaarlijke. Hy speelde, nage noeg zonder pauzen negen en veertig uur door... en zon misschien nog spelen, indien hy niet ten slotte van vermoeienis waa ingeslapen. Het publiek sliep vermoedelijk reeds lang vór dien ty'd. Tandem. Tandem-ryden is een schoone sport, vooral op een warmen Juli -dag. Oat ondervond een zekere lerscbe boer (by was een man in bonic), die op een mooien dag als een nieuwtje zulk een fiets voor twee perao en uit Edinburg meebracht. Den daarop volgenden Zondag stelde de jongeling aan een der knapste en grootste meines van het dorp, op wie hy een oogje had, voor, om met hem een ritje te gaan maken. Haar plaats waa achterop, de zijne voor. Da weg helde een weinig, en '-C ging dus van een leien dakje. Spoedig echter begon hy te vinden, dat de fiets wel een beetje zwaar liep, en eindelijk zat hy te blazen, te s'ennen en te hijgen van vermoeienis. Bjj een uitspanning stapten ze af, hij bekaf, zij nog even frisch als toen ze van huis gingen. H»e vind je 't?" vroeg hjj tuspchen twee diepe ademstooten in. Heer lijk !. . . Maar. . ." vroeg ze, op een -der trap pers wijsende, waarvoor z|jn eigenlijk die snoezige, draaiende ge val let j es ?''... (Judgt). Wat schiet jullie slecht! iniliiiiililllilliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilliiliiiiiimiimiiiiiiifiiliti Parasol. In het oude dames-wereld j e te Berlijn, dat er zich op toelegt om honden te ver troetelen, ia het thana de mode, om de kleine snoesjes" parasolletjes te geven, die kunstig aan de halsband worden bevestigd. Het is niet onmogelijk, dat deze hondenmode ook in Nederland navolging zal vinden. In dit geval zullen het natuurlijk paraplniea zyn. Toilet. Ik las in een Engelsch blad, dat onze Koningin van alle vorstinnen van Europa de duurste modistenrekening zou hebben, en jaarlyks 48.000 gulden aan baar kleed'ng zon besteden. Zon 't waar zijn?.... Dezelfde journalist vertelt, dat de Keizerin van Duiteehland haar toiletten betaalt met 30 000 gulden en de Koningin van Italië, die dol is op mooie kant, met een ongeveer (zelyk bedrag. De laagste rekening heeft de Keitetin van Rusland, die altyd dood simpel in 't zwart gekleed is. ALLEQEA. Gezicht in het Slotpark te Detmold met de zeldzame boomen. Voor wie daarin werkt, om van te water tanden; bladmossen zoowel als korst- en levermossen, het hoorn mos, antheceros en de wat er vork j es (landvormen) groeiden er bij massa's. Dat kan ik wel zeggen: voor iemand die niet gaarne tweemaal den zelfden weg wan delt, is Berlebeck het gewenichte land; al doet ae drie tochtjes per dag, ge hebt minstens veertien dagen noodig om alle mooie paadjea in de naaste omgeving af te loopen. Verboden" is er niets; behalve op de herten-hekken, Jagd- «f Hirsch-gatter boven in de bosscaen, stuit ge nergena op een verspening; wat een prettig gevoel geeft. Een ding ia er dat wel eens hindert, maar toch ook zijn goede zyde heeft, vooral voor menschen met een weinig ontwikkeld plaats geheugen. Er komt geen paadje, hoe smal en verborgen ook, op een ander iets breeder pad nit, of er staat een reclame-bord van een of ander * el in de buurt; soms twee, drie tegelyk. Gelukkig zyn die borden niet groot, meastal ook niet schreeuwend ge kleurd, maar wit met zwarte letters, en een pijl die wijst in welke richting ge moet gaan om de genoemde Sommerfrisscbe te bereiken. Behalve deze plakkaten draagt elke weg, op een boom aan bet eind, zyn bordje met handwyzer: nach Extern-Steine of nach Her man n Denkmal. Dit zijn de twee groote attracties van het Teutobnrgerwald; en Berlebuck ligt er net tueschen in, een goed uur van elk verwyoerd. Daardoor staat de wen niet stil van jonge Duitse lers die Wandren met Rncksack en Bergstock ; &y' komen van of gaan naar n van de oeide beziecswaardigbeden, zyn altyd vroolij k, zingen Wonderliever en eten w rst of drin ken bier. Toch is het altijd een lust, die flinke marcaeerders te zien en te hdbren, zij loopen alleen om de effioieele Sihet swürdigkeiten trouw en ijverig af te sjouwen; maar het landschap zien ze toch meteen, al letten ze weinig op details; want het moet gauw gaan. Het zon niet kwaad zjjn voor onze jongelui als ook deze sport, meer speciaal een Dnitsche, ingang vond en naast de Engelsche speelsport beoefend werd. Misschien is ons land met zijn weinig geaccidenteerd terrein en weinige historische aantrekkingspnnten en gedenkteekens, ntet zoo geschikt voor groote voetreizen als Dnitscbland. Maar toch, NoordDrente, Oost-Gelderland, Utrecht, Zuid-Limbnrg en da groote mieren zyn er anders mooi genoeg voor en alles behalve eentonig; maar de voetbal trekt nog veel te sterk. E. HEIMAXS. * .* CORRESPONDENTIE. J. B. H. Apeldoorn. Uw plant was geen Keizerskroon maar een Vuurlelie (Lilinm bnlbifrTffT); die vormt zooals de Lat. naam aanduidt goregeld «.nike br. edbolleijea iu de blad- oksels, soms honderd op n plant. Dese lelie plant zich daardoor enel voort; vandaar dat de mooie groote bloemen ook hier en daar in ons land in het wild, o. a. bij Velp, maar vooral in Drente op korenakkers, ge vonden worden. Het steentje, dat n op de heide vond is wel koraal, maar geen fossiel. Waarschijnlijk is het met stadsmest of bagger nit Amsterdam of Rotterdam naar de heide gebracht. Op ontgonnen en bemesten heidegrond zyn de zonderlingste vondsten te doen; van manchetknoopen tot schelvischoogen toe; ook allerlei psendo-fossielen; de echte zyn zeer zeldzaam en meental in vuarsteen besloten of veranderd. Joh. H. Deventer. Dank voor uw knipseltjel Ik vertel over die verzonken bosschen misEchien wel eens wat. Dr. Lor ie heeft er een wetenschappelijk verslag van gegeven. W. te Stiens. Uw plant Silene armeria heeft met de Pek-At j er Silene of Lychnis viscosa, die ik beschreef, wel familie-relaties, maar bet is toch een heel ander gewas. Silene armeria, die u zondt, is een tuinplant, uit Zuid Europa afkomstig, die nog al eens verwilderd voorkomt; de Pek- inger zal, denk ik, door niemand tot sierplant gemaakt wor den, het is een b.ologisco. merkwaardig gewas maar door zyn kleverigheid in stcffigestadstuinljes niet op zyn plaats; wel in den biologiachen tuin van een natnnrvriend. B. L. Gorinchem. Het kleine bestofte we zentje in het grijs papiertje was de larve van een Reduvins, een soort snavelinsect of wants; die badekt inderdaad zich zelf met stof, en leeft zoo haast onzichtbaar voort. Den naam van de vrucht weet ik nog niet te zeggen. De B. Amsterdam De botanische naam van den Vleugelnoot is Pterocaiya, wat letterlijk hetzelfde beteekent. Het bloeiende boompje in net Vondelpark, dat n bedoelt, is een Aralia spinoaa (Dimorpbantus). Aan de takken bovenaan vindt a de Echerpe stekels.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl