Historisch Archief 1877-1940
\
No. 1839
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Tutti ME
In den Staat Colorado is een vrouw over
leden, Mrs. Sarah Platt-Decker, wier dood
door velen betreurd wordt.
Da gouverneur Shafroth stelde een zaal in
het gonveroementsgebonw beschikbaar, maar
de familie gaf de voorkeur aan de kerk St.
John te Den 7er, om daar het ljjk in staal".
neer te legger.
De tegenwoordige presidente der
Vrouwenclnb te Denver en haar drie voorgang
sters vormden een eerewacht, terwijl dui
zenden, arm en ryk, een laataten groet aan
de geëerde doode braehter.
De voornaamste mannen, als de boven
genoemde gouverneur, rechter Ben Lindsey
e. a. drofgen het lijk uit de kerk naar de
baar, terwjjl in het geheele land de vlaggen
halfstok uithingen ten t e aken van rouw.
Deze vrouw werd zoo geë'ard, omdat z\j haar
geheele leven voor het heil van anderen
gegeven heeft en, toen de vrouwen 17 jaar
geleden in Oolorado haar burgerschapsrechten
ontvingen, die macht gebruikt heeft, om
vooral het lot der kinderen te verbeteren.
Haar dochter, Miss Hattie Platt, heeft, geheel
in den geest hater moeder, de prachtige
bloemstukken, die uit alle ootden van Ame
rika waren toegezonden, niet mede naar het
kerkhof genomen, maar aan verschillende
ziekenhuizen en het Florence Crittenton
Home" geEchonken.
Het bestuur van het ziekenfonds der
postdirectie in Berlijn heeft sinds Mei een vrouwe
lijke dokter, Mevrouw Dr. Canon-Felech
aangesteld. Hiermede wordt eindelijk aan den
wensch van honderden vrouwelijke ambte
naren voldaan, maar de vreugde daarover
wordt vergald door het bericht, dat in TJnter
dem Reichsadlei", het orgaan er vrouwelijke
post- en telegraafbeambten, te leien staat.
Deze vrouwelijke arts kan namelijk dan alleen
in consult genomen worden, wanneer het
bestuur van het ziekenfonds hierover ge
raadpleegd is en dit goedkeur*.
Da vrouwelijke beambten moeten dus t och
eerst een voor haar pijnlijk verhoor onder
gaan, wat zy soms juist zoo gaarne vermeden
en, wanneer de mannen van dat fondsbestuur
het goei vinden, eerst den mogen zij zich
tot die vrouwelijke arts wenden.
Ten eerste komt het dikwijls voor, dat een
oogenblikkeiyk consult noodig is en dan
zal et n zieke toch dien omweg niet kunnen
nemen, maar e!ch liever tot den gewonen
medicus wenden. Ten tweede kost die omweg
tijd en daarover beschikken die vrouwelijke
beambten ook niet in alle omstandigheden,
zoodat summa summarnm deze vrouwelijke
dokter weinig te doen zal hebben en men
daaruit dan wel de conclnsie zal trekken,
dat het dus in het geheel niet noodig wap,
er eene aan te stellen.
In Weenen heeft een ran de vrouwen
verenigingen op zich genomen, den stryd
iiimiiiiiiiiminiunnitiiiiuiiiiiiimiiniiiiiiinmiiiiiiiMitiiiiiiiMiiitiiiii
UIT DB NATUUR.
Bijen.
Evenals verleden jaar zal ik mijn
vacantieberinneringen van tijd tot tijd afbreken of
dm de week er over schrijven; dat zal wel
in den smaak vallen van mg n lezers, die niet
van reisverhalen honden; en ik behoef niet
tot later uit te stellen, wat mij
ophetoogenblik interesseert en mij een opstel waard
schijnt.
Zoo heb ik dezen keer een dubbele aan
leiding om over iets anders te schrijven, een
voordracht, die ik heb bijgewoond en een
boekje nit de W. B. die de redactie van het
Weekblad n>ütoezond, beide over honingbüen.
Eerst de voordracht. Deze ging nit van de
Kat. Hlat. Vereeniging te Amsterdam. Een
bekend Eagelsch bijenhouder en bijenkenner,
Mr. Bee Maaon, bijgenaamd de Bee-bonter
de bijenjager, was op bezoek in Nederland
en logeerde by Hans Matthes van Brenkelen,
een van onze bekendste bijenhouders. Daar
Mr. Bee Mason in Engeland ook voor
drachten met lichtbeelden houdt over zijn
bijen en zijn bedrijf, kon de heer Matthes
den Engelachman overhalen ook hier een
voordracht te honden, en dat gebeurde in
de Nat Historische Vereeniging te Amster
dam. Belangloos, alleen voor zijn genoegen
heeft Mr. Bee Mason Zaterdagmiddag in
Balie 7ne verscheidene honderden menschen
groot en klein, leden en introducé'saangenaam
en nuttig bezig gehouden met een Engelsche
speech over de levenswijze en de cultuur van
de honingbrj.
Die speech was zeer onderhondend, soms
leuk, maar toch was deze voordracht niet
de great-attraction, dat wist mr. Bee Mason
ook wel. Zoo werd dan al van te voren aan
gekondigd, dat de bioscoop er by te pas zon
komen. Eigen films van den spreker l Alles
wat bioscoop is, trekt, en hier hadden de
aanwezigen gelijk.
Inderdaad die films waren de moeite waard.
In De Levende Natuar" en later in andere
aan te binden tegen het vrije huwelijk"
Doel van dit werk is hoofdsakelijk de kin
deren, die nit deze verbintenissen geboren
worden, te helper, daar deze onschuldigen
later meestal de lasten daarvan dragen. Zjj
heeft groote aanplakbiljetten doen vervaar
digen, waarop allerlei inlichtingen vermeld
staan en deze in vondelinggestichtep, kli
nieken voor verloskunde, politiekleedkamers,
enz., doen ophangen.
De leden bezoeken zelf de
arbeiderskwartieren, waar zij van huis tot huis gaan, en
helpen de ouders, die dikwijls meer onkundig
dan onwillig zijn, bij het verkrijgen van de
noodige papieren en wijzen hun den weg,
hoe zij te handelen hebben, om bun verbin
tenis te wettigen en de kinderen te echten.
In den Provincialen raad van Canton zyn
vier vrouwen gekozen, waarbij o.a. mevrouw
Yik Ynk Yink, die de Chineesche mrs>.
Pankhnrst genoemd wordt.
Dat de vrouwen in België het actief en
passief kiesrecht voor de arbeidsraden ont
vangen hebben, is geen schijn-maatregel ge
weest, want in Br nes el vormden zij V»der
kiezer». Z(j hebben dan ook in het geheel
4 zetels veroverd; 2 in Brussel, l in Ant
werpen en l in Gent.
In Hongarije wordt hard gewerkt voorde
ontvangst van het Congres van den Wereld
bond voor Vrouwenkiesrecht, dat in 1913
van 15?20 Jani te Bndapest gehouden zal
worden.
Da gemaentera&d van Budapest heeft reeds
5000 kronen in het fonds gestort en laat een
geïllustreerd album samenstellen, ten ge
rieve der bezoekers. Ook bestaan er plannen
bij het stadsbestuur om een officieel diner
aan te bieden.
Oudjes.
Er zijn soms middelen, die radicaal helpen.
Men herinnert zich de felle campagne, die
Cnarles Dickens in zijn Nicholas Nickleby
voerde tegen de zoogenaamde woikhonses",
waar de verpleegden het in die dagen volstrekt
niet goed schenen te hebben en ... ziehier...
nit betrouwbare bron put ik thans het bericht,
dat onder de gestorvenen in de Engelsche
werkhuizen er in 't afgeloopen jaar niet
minder dan zeventien waren, die den leeftijd
van honderd jaar en meer bereikten. De
Methuealem onder deze veteranen was een
grijsaard van 110 jaar, een ander maakte in
dezen leeft y ds- wedstrijd a good eecond" met
108 jaren en werd op de hielen gevolgd door
twee personen van 107 en door drie van 106
jaar. Men zon zoo oppervlakkig zeggen, dat
het thans in de workhousett" een ideale
toestand is De resultaten althans zijn
schitterend.
* ?
*
Hoedtpennen.
Ik verneem, en ik hoop van harte, dat het
waar is, dat men op de trams in Hamburg
tijdschriften hebben al sedert tien?vijftien
jaar foto's, scherpe mooie kiekjes gestaan
van honingbijen in de korf en van de be
langwekkende bijen-cultuur in korven en
kasten. Dat was voor de meeste leien en
genoodigden dus geen nieuws, maar wat voor
bijna allen wel geheel nieuw was, en een en al
verrassing bood, dat waren de levendb"
beelden, die de voordracht illustreerden op
een wij se, dat herhaaldelijk spontane toe
juichingen losbarstten. Het kon alles zoo
mooi kloppen en sluiten, doordat spreker
en fotograaf een en dezelfde waren. Als de
spreker in het duister verdween, verscheen
hy meteen weer op het doek, heiig met z$n
bijen. Het was dan ook schitterend, in n
woord gezegd.
Eerst zag men hem als Bae-hunter, bezig een
tuinhuis af te breken, waarin zich sedert
lang tnsschen de dubbele muren een
bijenvolk metterwoon had gevestigd. Toen de
steenen waren weggebroken, werd een krie
belende massa berookt om ze te kalmeeren;
en daar begon het uithalen; raten zoo groot
als vleeschechotels kwamen te voorschijn.
Ongemaskerd begon het uithalen van het
nest. Flitsend vlogen de glansende vleu
geltjes büduizenden tegelijk voorbij en om
de hoofden en handen van de druk wer
kende mannen. Die handen griebelden in de
bruine bijenmassa's tot de raten war en inge
pakt en tallooze bijen meteen.
Nog een jachtpartij, waarbij het wild zich
had verscholen achter verticale houten plakje?,
die bij wijze van pannen de wanden van een
houten schuur dekten. Ook hier weer dat
ge wriemel, dat krioelen, trouw en levendig
weergegeven door de kinema; je voelde
heelemaal niet het gemis van de kleuren,
zoo scherp en duidelijk en sterk vergroot
kwamen d,e beweeglijke dieren nit; zelfs in
de vlucht waren eoms enkele te onderscheiden
als honingbijen.
Dan, met een plotseling changement il vue,
zag je de by er jagers op den stand" aan
komen, ze waren al thuis; tijd en
p'aativerschil bestaat immers niet meer voor den
; Illustratie nit Tickner Eiwardet, Het verhaal van de Honingbjj".
Foto van eenlhoningbij, rondom afbeeldingen ervan nit den vór-fotograficchen tijd.
strenge maatregelen genomen heeft tegen het
hoedepeni en-gevaar.
De directie heeft namelijk aan eiken con
ducteur der stadstrams een aantal dopjes
voor hoedepennen gegeven, en indien er een
dame met over den hoedrand nit-stekende spel
den op de tram komt, heeft ze te kiezen
tasgchen dadelijk weder uitstappen of 't offeren
van een extre-nikkeltje voor twee bescher
mende dopjes, tot redding van de oogen der
overige passagiers.
Deze maatregel zou, naar men zegt, in de
praktijk uitmuntend voldoen, en ten slotte
is wellicht ook dese min of meer officieele
weg de eenige waarlangs het kwaad met
wortel en tak kan worden uitgeroeid. Van
de Kalverstraaf* is hier in Amsterdam althans
de victorie nog niet begonnen, en de voor
gaande week Dinsdag was op lijn 3 m'n linker
oog nog in groot gevaar!... Waarom zijn
we toch zelf niet wijzer? Indien we willen,
zullen we voar de fraaie knoppen der hoede
pennen wel een goede remplccante kunnen
vinden in een andere versiering en... Tout
sera perdn fors la beauté.
* *
Htt lad.
De rijke Amerikaansche juffertjes, dochters
van spoorweg-koningen ex staalprineen,
stellen reeds sedert lang in weelde en ver
fijning de klassieke Sybarieten in de schaduw,
die hun nachtrust genoten op een bed van
rozenb Aerer.
Onder d« New Yorksche belles zijn voor
het cogenblik buitengemeen in trek de ge
parfumeerde baden. Er zijn in de transatlan
tische wereldatad zelfs badinrichtingen, die
zich daar speciaal op toeleggen, en waar
men n een prijslijst voorhoudt van
bloemenbaden, welke n aeedeelt, «Jat een bad van
gekookte rozen 30 dollars kost, en een bad
in viooltjes-essence 46, en een beliotroop-bad
52, en een bad, waarin duizenden lelietjes van
dalen in let warme water gaar stoven, 26
dollars. Het laatstgenoemde is het gering
ste in prijs, want het lel iet j e is een
goedkoope bloem.... Maar men kan er ook baden
krijgen van Melatti en Taberosen en geurende
0/chideeëo, en deze laatste betaalt men met
meer dan 200 dollars. Een zeer bekende
New-Yorksche schoonheid neemt dagelijks
een bad in essence Viole'-dr-Parme, waarvoor
zij een liter van deze odeur gebruikt. En
deze baden kosten haar over een rond jaar
60000 gulden.
Aan dit badhuis verbonden is ook een
zoogenaamd inbalatorinm", waar men de
kunstmatig toebereide lucht kan inademen
van pünbosschen, van akkers en weiden, van
de zilte zee en de witte sneenwbergen. Door
het openen van een enkel kraantje komt ge
van de woestijn-warmte van Aegypteland naar
de zuivere, sterkende koelte der Zwitsersche
meren, en dat alles geniet ge, in zoete
B'.uimering uitgestrekt pp een sofa van zwa
nendons en mauve-aatyn.
* *
*
JTwertn.
Vele kleintjes maken een groote; ik wilde
dit hier constateeren naar aanleiding van het
bioscoop; een groote bijenkast staat klaar,
de tienduizend bijen worden nit de vangmand
uitgeschud op een laken. En tot groote
hoorbare verbazing van het publiek, hollen
alle bijen tegelijk, of ze hun leven gingen
redder, de vliegplaok van de bijenkast op,
de donkere vliegspleet in; ze verdwijnen
alle in de kast. Een, twee, drie, hocns pocus
pilatns, daar staat de kast op zijn kop en
Mr. Bee Mason in zwarte jas voor het doek
wijst aan, wat Mr. Bee Mason in witte
werk j as op het doek aan het publiek toont:
welke kolossale raten de gevangen bijen bin
nen eenige weken hebben gebouwd; de beel
den waren op dat moment juist levensgroot.
Flits, weg l Kijk! Een kogeldistel met een
purende honingbjj er op; twintig, misschien
veertig maal levenngrootte.
Na de bedrijvigheid, de kalmte; de
beekeeper gaf een kort verslag van het
bijenleven, de metamorphose en werkzaamheden in
en buiten korf, toegelicht door stille beelden,
gewone tooverlantaarn-projectie; de plaatjes,
voor een deel van Hans Matthes, waren
mooi. En nu kwam meteen even nit, hoe
goed het is een bioscoop-vertooning met
voordracht over een wetenschappelijk on
derwerp al wordt het populair behandeld
van tijd tot tijd af te breken door ge
wone too ver lantaarn- of sciopticonbcelden.
Daar kan je bij praten, aanwijzen uitleggen
vertellen, dat is stil en rustig, je praat tot
je klaar bent; maar by een levend beeld
gaat het niet aan. De spreker wordt gewoonweg
niet verstaan; het publiek hoort hem niet
eens, zoo wordt de aar-dacat getrokken door
de beweging; en als hij aanwijst en spreekt,
stoort hy de aandacht, en hindert hij met r
dan h\j steunt. Het eenig goede is, dat iemand
van te voren zegt wat er komen zal en waar
op gelet moet worden, enkele woorden ter
verklaring schreeuwt" tijdens de beweeg
lijke vertooning en het ratelen van het in
strument; wie zinnen wit zeggen, praat nog
en duidt nog aan, als het al weer voorbij en
er al wat anders te zien is; dat wekt hila
riteit en werkt soms komisch; maar nut
heeft de verklaring tijdens de vertooning
maar zelden.
Tot de prachtigste momenten op de films
behoorden het uitkomen van bijenen darren
nit de cellen ; en het allermerkwaardigste: het
ter wereld komen van twee koninginnen.
Eén werd er aangenomen" door de werkster?,
de andere niet; haar ly'k zagen wij w
gsjouwen over de vliegpiank en in den af
grond storten. Een gehuldigde koningin, om
geven door den hofstoet, dwaalde lang o?er
de raten, en eindelijk over de renaenbanden
van des sprekers tffigie; ook even een dar;
zoodat ieder nu wel goed gezien zal hebben
wat een lang lyf een byenkoningin heeft en
hoe groote oogen een dar of mannetjes-by
kan opzetten.
Niet zóaantrekkelijk, maar wel heel in
structief waren da films van de byencultuur,
het maken van kunstraat, de bodems der
raten eigenlijk (fnndation), (Tok het
uitslingeren van den honing en hec onderzoek der kas
ten. Al de onderdeelen van den lossen bouw,
kwamen nit; ook de vernuftige inrichting
om de byen te beletten, broed, eieren en
larven te bergen in de gedeelten, waar de
imker alleen honing-depot wil hebben, zagen
wij in werking. Dit gescaiedt door een rooster
tnsschen twee verdiepingen in den korf te
plaatsen, eigenlyk een geperforeerde
zinkplaat met langwerpige gaal j es, precies zoo
wyd, dat wél de werkby, maar niet de
koningin er door kan; die moet dus beneden
biyven bq het eieren leggen.
(Puck.)
DB TAAL DIE DE PROFESSOR NIET KBNDB.
Van die taal heb ik nooit studie gemaakt.
merkwaardige rekensommetje, dat een
oudbrievenbesteller ons voorlegde. Door Amster
dam kuierende van hnia tot huis, legde hy
in zy'n ruim 27 jarigen diensttijd te [samen
ruim 190000 kilimeter af. Een pendant van
deze rekening is de mededeeling van een
kellnerlcnetje in een Duittche bierknyp, die
by eiken gang naar de klanten en weerom
naar het boffat, ongeveer 10 meter sflegde.
En daar het cafégoed beklant was maakte
zÜdat reisje een goede tweeduizend maal
per dag en wandelde zoo een fit and van
20000 meter of 20 kilometer, d.v.^. vier uur
gaans per dag. Het jaar op driehonderd
werkdagen gerekend, kuierde zij das 6000
kilometer per jaar. We zien er soms tegenop
om een toertje te maken van een paar uur
afstands, en als ik of gy, bedrijvig
huismoedertje, tennissend bakriscbje, eens gingen
uitrekenen, wat we in huis of op het sportveld
aftippelen, wat zouden we tot een verbazende
getallen komen. Om van te huiveren gewoon I
* *
*
De luin.
Het nieuwste op spoorweggebied is een
salon wagen met een tuin ... Men heeft in
Frankrijk deze aardig beid kers ven ch uitgevon
den voor Grootvorstin Nicolaas van Rusland,
die in Frankrijk de groote milit aire manoeuvres
bywoont.
Men heeft het namelyk zoo ingericht, dat
kaar salon wagen kan opotoomen tot aan het
manoeuvre-terrein te Saint-Bénoii Iligny. En
deze is daar gestationeerd als een echte
villa, want de Kegeering beeft het
vorsteDe bijen, die nog bezig zy'n met het
deponeeren van honing in de raampjes of secties,
zouden, by het wegnemen uit de kast, op den
honing kunnen geraken en sterven. Dat was
vroeger een gewoon geval. Als wy in onze
jeugd honing snoepten uit de provisiekast,
kregen wy wel eens een by op de lepel, niet
waar? Je kunt nu gerust in donker honing
snoepen, byen zitten er niet meer op de raten.
Ook bijen, die nog bezig waren op de raat
by de inspectie, zy'n gedupeerd. Zy moeten
de honingkamer verlaten door een toestelletje,
een Bee escape, een bijen-uitlaat, die zoo i
ingericht, dat ze er wel uti maarr }eni wee
in worden gelaten.
Zulke films, vertoond in een vloek en een
zacht, zulke met bliksemsnelheid voor onze
oogen afspelende bedrij vigheden uit het
by'enleven, ze doen zoo licht denken dat het ver
vaardigen of ook maar het fotografeerer, het
opnemen met het kin erna-toestel het werk van
een oogenblikje is. De heer Bee Mason ver
zekerde, dat alleen het gedeelte van de film
met de uitkomende koninginnen ha»taken
Mm lix weekt of close vigilanae to obtain.
Tot het comische gedeelte van de voor
stelling behoorden de beelden van
bee-hunting, waarby nit allerlei onmogeiyke gelegen
heden wilde bü'en en hun raten te voorschyn
werden gehaald; nit een echoorateenpyp, een
ond wynvat, en ten s'otte uit een
voge!lyke landbnis op wielen omgeven door een
prachtig parterre van bloemen, een soort park
laten aanleggen, dat de gebeele plek herschept
in een klein paradijs. Men hoopt, dat de
Russische vorstin zich daar thuis zal gevoelen.
Getroffen door de grac'euae hnldebetmiging
zal ze zonder twrjfel zy'n.
ALLEGBA.
NIEUWE MODELLEN VAN WlNTBKHOEDEN.
Links een bonicbon van teflfetss. In 't
midden een soepele vllthoed, eenvoudig
met lint gesierd. Rechts een witte
libertyhoed, getooid met een prachtige
paradesvogelveer en overdekt met witte mous
seline, die afhangt over de randen.
schrik. Vooral het behandelen van deze
tcaarecrow wekte veel vroolijkbeid; nit den huik
van het rare mannetje kwamen geweldige
honingraten te voorschijn, nadat de pop
eerst menige rook-iojectie had gekregen, om
de operatie pijnloos te doen verloopen.
By het naar den trein brengen heb ik de
stontigheid gehad, den heer Bee Mason te
vragen of dat non werkeiyk zyn trne name
was. Hij lachte even en zei: of coane, look
here and read en hy Echreci op een kaartje
B. Maeon; met nog een paar voorletters.
Ook antwoordde hy mg, dat geen van de
film»by kunstlicht was genomen, alle in
het volle zonlicitt; wat heel veel trucs
vereiecht, daar de by'en steeds dadely'k van het
licht naar het donker loopen.
Ook vertelde mg Hans Matthes, die achter
my zat ty'dens de vertooning, dat de
voorgestrooide bijen zoo snel en by duizenden de
aangeboden korf binzen loopen, alleen door
dat zy een donkere spleet of een ylieggat
zien; zükruipen by zoo'n gelegenheid in elk
gaatje. Misschien dat de honinggeur, die nit
de korf komt, eenigszina mee trekt.
En nu nog het boekje. Wie tevreden moet
z\jn het leven van da boningby te lezen, in
plaats van het te mogen zien en hooren, dien
duif ik gerust aanraden: koop het boekje van
Tickner Edwardes; The Lore of the Honeybee,
vertaald door M. van Vloten: Het verbaal
van de Honingby
Wereldbibliotheek.
Het is bqna 300
bladz'jdea, heeft veel «eer
mooie foto's en enkele
minder scherpe, en is
populair geschreven.
Het is dan ook niet
voor bijenhouders be
stemd. Die vinden er
niets nieuws in over
hun vak; de
schryver is dichterlijk in
zy'n uitdrukkingen,
houdt van historie en
bespiegelingen en
praat gezellig en als
iemand die het weet.
Het is een werk als
dat van Maeterlink,
minder hoog an sty'l,
minder zwevend van
inbond, meer degelijk
en meer duidelijk.
Dat de W. B. re
dactie in het voor
bericht excuus maakt,
dat in het boek de
mannetjes- honingbij
te recht dar en niet
ten onrechte hcmmel
wordt genoemd,
klinkt wat ontmoedi
gend. Was dat henech
rog niet overbodig?
Tegenwoordig weet
toch elk schoolkind
het verschil tnsechen
een dar nit de korf,
en de groote rnige
en bonte brommers
op doovenetel en
andere bloemen.
E. HBIMANB.
Illustratie nit Tickner Eduardet, Het verbaal van'de Honingby".
honingraat, naar boven toe opgebouwd,!in afwfking Correspondentie
met de gewone bouw-manier. volgende we«k.