Historisch Archief 1877-1940
d
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1842
P. A. M. BOKLB VAN HBNBBROBK.
Geb. 1853 Oeat. 26 Sepi. 1912.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIHIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
kenmerkende typen voor die onderfcheidene
soortgeljjkheden zouden Kcaseo en Van Don
gen tegenover elkaar gesteld kannen worden.
Als verleden jaar van Cézanne, is er nn
een collectie of eerezaal Gangnin ter opluis
tering. Maar helaas heeft deze opluistering
nn maar een «eer flauwen glans, in tegen
stelling met den Céianne-wand, den vorigen
keer. Al sijn er verschillende ptéciense werken
onder, tèah liever geen vertegenwoordiging
van GauRnin in zijn hoedanigheid van voor
ganger, dan dese. Aan den anderen kant zyn
er in dit wat obscure zaaltje, toch weer
oogenblikk-n van rust te vinden na veel hoofd
brekens, dat het afzien van de andere zalen
bezorgen kan. Een voordeeltje, dat hier op
prijs te stellen is!
Oe catalogus bevat buiten een korte voor
rede van den heer Kikkert (die me hier eren
dwingt tot de opmerking dat zijn openings
rede door een allerongelnkkigsten nitval tegen
de Futuristen tegen de Vierjiarl^ksche
was een strijdbare houding by deten stichter
van den modernen Knnstkring en werkdadigen
yveraar voor de meest vooruitstrevende rich
tingen eerder te verwachten geweest ont
sierd werd) een doorwrochte en bekwaam ge
stelde uiteenzetting vanden aard en den zio der
jongste geestesbeweging (geestesbezigbeid?)
onder de schilders van Ie Fanconnier, getiteld:
La tentibil.émoderne et Ie tableau. Zeer zeker
kan de lezing daarvan aan velen wat ophel
dering geven, zoo niet over den inhoud van
vele aanwezige werken, dan toch betrtff<snde
da bedoelingen of hoofdbemoeiingenlbfl een
bepaalde fractie der modernen. Toch kan het
ook weer gebeuren, dat aandachtige en wel
gezinde leien, die trouwhartig zich inspan
nen het echoone in een echildtrjj te vinden,
zich nog hnlpelooxer voelen in het ontraad.
selen van een kunstwerk. Evenals een onwel
willende en zelfs booze gesindheid, is er ook
een al te deemoedige houding van
goedgeloovigheid tegenover iedere nieuwe
kanstverecb|]ning mogelijk..
Het is een dwaling te meenen, dat men
zich tot het doorgronden en mooi-finden
moet aftobben onverschillig voor welke kunst
uiting. De zoo dikwijls misplaatste uitdruk
king verstand-bebben-van" in plaats van
bevattelijk-zy'n vór een knr stwerk, zon hier
dan zin hebben. Een kunstwerk is nog op
een andere wjjze mooi dan een logisch ge
construeerde stelling in een schaakpartij:
niet als hier, is het daar eisch door eigen
prakt\jk met de spelregels an daaruit voort
vloeiende verwikkelingen vertrouwd te sjjn,
om de beteekenis van de ten opzichte van
elkaar bewegende stukken te begrepen. Er
valt in een kunstwerk niets te snappen".
Kunst is op de eerste plaats geen
hersenprodnct maar gevoelsuiting. E a een schilder
moet meer dan door betoogende redeneeringen
(als Ie Fanconnier) de wereld door z$n werk
zelf z(jn overredende kracht doen erkennen.
In hoererre het woorden wekken, maar
voorbeelden trekken" by zijne werken en die
>jjner geestverwanten opgaat, moeten we nu
uit beschouwing der tentoonstelling ervaren.
W. STBBITHOFF.
(Slot).
Om zeer degelijk werk te zien, vooral in
brocnenkennis, moet men Frey's nieuwe
uitgave van Vasari's levens der schilders ter
hand nemen. 2). In het Bitgeven van oude
Italiaanache teiaten heeft hy sedert lang
zjjne sporen verdiend, o.a. met
oid-Florentynache bronnen, in handschrift in biblio
theken, die met interpretatie op gommiga
p'aatsen en met commentaar, alleen door
een scherpzinnig geleerde zoo wel konden
worden aangeboden. Tegenwoordig is Frey
met allerhande werk overladen en het grenst
aan het ongelooflijke met wat hu al niet
voor den daz komt: een corpus van
teekeningen van Michelangelo, een geheel nieuw
stel gegevens van de Komeineche kunstge
schiedenis uit het archief van de fabriek
van de Si. Pieterskerk, de wisknnstig nauw
keurige bronnen voor de levensgeschiedenis
van Micael&ngelo. Hij heeft t et, persooi Ijjk
archief van Vasari de Dnitsche regeering
heeft daarvoor bet recht van uitgave ge
kocht onder handen en maakt bovendien
deze voorbeeldige nitgave van de levens der
schilders, prachtig verzorgd, met een massa
noten, met den volledigen tekst omdat de
zeer zeldzame eerste editie er bjj is opgenomen,
eene standaardnltgave zooals er nog van
geen Italiaansche kunsthistorische bron
bestaat.
Voor ons is dat eerste deel al van belang
in de theoretische hoofdstukken van Vasari
over de uitvinding van de olieverf, met Frey's
noten. Er zullen heel wat deelen moeten
verschqnen eer hjj toekomt aan het afzonderlek
gedeelte van Vasari voor betrekkingen
tnsechen Italë en de Nederlander.
Ondertnsschen zal Frey met meer dan een ver
rassing voor den dag komen, en is de uit
gave onmisbaar voor ieder die Italiaaneche
kunstgeschiedenis studeert.
Jacqaes Mesnil wy kennen hem uit
Onza Kunst, het ook in Italië zeer gewaar
deerde tijdschrift, en uit bedragen in Itali
aansche tijdschriften is aliy'd interessant.
Nn beeft hy een reeks van zjjo uitstekend
geschreven opstellen vereenigd en uitgewerkt
tot een boek 3) dat allerhande vraagstukken,
in de laatste jaren opgeworpen, in het brand
punt van een scherp ingesteld onderzoek
brengt. Men krjjigt hier de betrekkingen
tufschen Italië en de Nederlanden van uit
Florence bezien, waar Mesnil zoo wel past
ta midden van de in- en nitheemsche
kuasthistorici, die zich altijd het goede zeggen
van Burekbardt herinneren, dat men vooral
moet zoeken naar hè'geen interessant is.
Alle droge kost is dan ook zorgvuldig ver
meden en met Mesnil is men onder de dap
pere voorhoede, die het moeiely'kste bij]
aanpakt. Da twistpunten zy'n ineens
dnidelyk gesteld en dan gaat hy er met lust op
in, telkens fijne opmerkingen plaatsend, o ver
het karakter van de beide volken, die hy
beide kent, hoe die zich uiten in hun voor
keur voor deze em gene kunst. Het fresco
van de Italianen, aangetoond op Masaccio,
Vlamingen met het detail, het kleine schil
derstuk, de schitterende kleur van v. Eyck
tegenover Masaccio. Dan uitbreidend: het
talent om dramatisch te vertellen hier en in
het Noorden kleinere ruimten om schilderend
te verhalen; bewezen in een knap doorgezette
tegenoverstelling van Bonts en Leonsrdo.
Ook het nieuwste in kunstgeschiedenis-hulp
middelen: de itndie van de doorzicht kunde,
is betracht en Mantegna tegenover Memlinc
gezet. Wij komen aan andere interessante
dingen, als die Florentynicke brniloftskisten
en geboorte-borden, die door da Italiaansche
kolonie?, o.», in Brugge, Italiaanschen invloed
naar het Koorden gebracht hebben. De putti"
die de guirlandes torsen in Italiaansche ei
Nederlandsche schilderijen van denzelfden
tijd; de «meester van het Amsterdamsche
Kabinet", net gobelin in de prentknnst ver
werkt. Vlaamsche schilderden op den top
van een anto-da-févan kunst in Florence,
de Sioyllen-serie in de graveerknnst Noord
en Zuid. Het beste hoofdstuk indeloflfalyke
trits is misschien dat over den invloed van
het tooneel op da kunst, een van die geliefde
onder werp en-stinikelblokken, waarin de
auteur een ander, die het in elk schilderij
en basrelief dacht te vinden, vermakelijk
(voor ons) over den hekel haalt en dan, als
het bezonken is, bedaard zegt wat h{j zelf
van dien invloed in een heel anderen hoek
heeft waargenomen. Pit, Br ets en nu Mesnil
laten ons de Nederlandache kunst in een
eeuw om 1500 als middenterm in het beste
licht zien en hebben een Bty'l en een methode
ingevoerd, die onze nationale kunstgeschiede
nis voor die moeieljjke onderwerpen en tijd
perken een heelen voorsprong geeft op
wat elders erover uitkwam.
B o m e, Aug. 1912. J. A. F. OBBAAN.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllMlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMllllttlllllllllllllllllll
lumMiiimmimiiiinii
IHMIIIIIMMMIIItlMlliniMMMIllMIMIimillimmilMimiMIMM
BINNENHUIS
KUNST
ONDER REDACTIE
VAN S.VAN R
PER JAAR WOROT OWATIS
i- TOEGEZONDEN .t
UITGAAF VAN 'T BINNENHUIS
RAADHUISSTRAAT-AMSTERDAM
Gebr. Douwes
Speciale Ateliers
VOOB mtr
Verdoeken en Restaureeren van
Schilderijen.
Gevestigd sedert t9OJf.
Warmoesstr. 7> b/d Oudebrngsteeg. luster d.
KENNISGEVINGEN VAN
VERLOVING EN
ONDERTROUW
GEBOORTEKAARTEN
LUXE-PAPIER
ARTISTIEK STEMPELWERK
BOEK EN STEENDRUKKERIJ
B. VAN MANTGEM
HOFLEVERANCIER
SINGEL 562 HOEK VIJZELSTRAAT
AMSTERDAM.
Verschenen:
Knnst-Handweven.
Geïllustreerde Handleiding ten
gebruike van school en huis voor het
aanleeren der technieken van Kunst- en
Spoelweven op den handweefstoel,
DOOR
ELIS. M. ROGGE
en
LOTJISE H. WILDT.
Prijs, gecarfc f 1.90.
Uitgave van VAN HOLKBMA & WAEENDORF,
Amsterdam.
CHES
VOOR
ZOIAr en KLEUREN
Antieke Kasten,
Antieke Schrpureaux
(MET GARANTIE)
zér voordeeligf "bij
J. G. FONTEIN,
AMERSFOORT.
KUNSTHANDEL
WED, G. DORENS & ZN,
ROKIN 56. ==^= AMSTERDAM.
TENTOONSTELLING
VAN
SCHILDERIJEN
EN
TEEKENINGEN
VAN
I.F.TAUHHEL
P. C. PAERELS,
VOOE MODEBNB MBÜBILKKEINQ
Amsterdam.
BOKIN 1J8. TEL. 4641.
VOOB mBICHTINGmr W
OUDHOLLAND8CH UT ANDEBB STIJLEN
Magazijn
Oud-Hofland",
BOKDff 110. TEL. 4641.
5IERKUri5T
KEIZERSGRACHT 592
K M.SPIEGELSTRAAT
KUH5TVOORWERPEM
SCHILDERIJEN
ANTIQUITEITEN
ntUBELEN.AARDEWERK
R.ELIOfkC?
1^ .4.
IHARRIJ >I 2ÜRi
SCHOÓNM A;*£N ;? vERDOSKEN
REGËNEREEREN EN VERNIS?
'SEN VAN OUDE SCHILDER'JÊN
i KANT008-KeRK3TR;393*4'DAM
"
N, V, DE WONING
Keizersgracht 478
MEUBELEN, KARPETTEN etc.
(Ontwerp W. PENAAT).
LAMPEN, KRONEN etc.
(Ontwerp JAN EISENLOEFFEL).
AMSTERDAM.
-.
|ROTTERDA/VV|
FRANCO LB/ERING
.GEHEEL
NEDERLRND
.
fc<ft
VORMEN.
Een Handboek voor Dames.
BEWERKT DOOB
JOHANNA VAN WOUDE.
let linwsU M nllrilgrtt huttMk in Etfjittt*.
In prachtband ?2.60. In satijn ?2.90.
Uitgave van V «n Holkema & Warendorf, Amst.
2) Le vite dt' p'üeccellenti ecultori e
architettori, icritli da M. Giorgio Vatari pittore et
archittto areliio, mit kritischnm Apparate
heranagegeben von dr. Karl Frey. Parte I.
Band L Müachen, Goor* Muller, 1911.
3) Jacqaes Mesnil, L'art au NordetauSud
dt»Alpes d, l'époque de la Renaiitance. G. van
Oeat. Br«»lles-Paris. 1911.
Utt
Wat B e je er aangegrepen nit I" (Benno
Vos, Ccirla, Haagsche roman.)
Hij vroeg met deelname naar Sidonie."
(Top Naef, Voor de Poort.)
Ue atoet begaf zich naar het
donkmaal van admiraal de Coliguy." (Vad.)
Noodgedwongen hebben B. en W. het
Prinsenhof moaten verlaten." (N. v. d. D.)
Om acht aar begon de Verkadesche
voorstelling." (Haarl. D.)
Nideggen. Hooge lachtkaaroord in
wildromantiache ligging." (Adv. N. E. Ct.)
*
Waar worden de eindexamens H. B.8. afgenomen f
De Staatscourant van 3 Oct. 11. bevat een
K. B?dat antwoord geeft op deze vraag.
De eindexamens der hoogere burgerscholen,"
200 laidt art. l, worden in de afzonderlijke
of tot dat doel gecombineerde provinciën
afgenomen." De oandidaten weten das nn,
waarheen zfl zich tot het afleggen van het
examen hebben te begeven: f naar
afionderljjke, f naar gecombineerde provinciën.
Wie in 't geheel niet naar een provincie
wenscht te gaan, zal geen examen kunnen
doen.
*
De ooren, over den kop gelegd, reiken
verder dan den nena van den haas, iets,
wat bjj het konijntje lang niet het
geval if>." (Heimais, Dierenwtreld;.
Iets, wat te verklaren is door het ontbreken
van een haaennens b« dit diertje.
*
Gaat dat zien, gaat dat zien !
Hy meende dat hier dezelfde regeling
zon toegepast kannen worden als aan
de ambacütsteekenechool, waar een groot
aantal leerlingen zonder hoofd zjjn."
(N. Arnh. Ct.)
De nieuwste maatregel ter btvoi dering van
emigratie.
De bladen berichten dat de Muzel
mannen ten gevolge van de op hen ge
pleegde moorden het land beginnen te
verlaten. (N. S. Ct.)
*
In geval de commissie grond heef t te
vermoeden, dat er by het ecbriftelyk
werk bedrog is gepleegd, kan de
candidaat, die zich daaraan schuldig heeft
gemaakt, en«." (K. B. Emdex. H. B. S.)
Zoo z|jn ge," echryft ons ean leerling 5de
klasse H. B. 8. Zoo lyn ze. Als se 't maar
van je vermoeden, dan heb je 't gedaan ook!"
?
De roode kraisoefaningen waren vol
gens hem gofld geslaagd; om 11M uur
was alles gereed, en hielpen de heip
aters, zich daarbij latende otahelzen, de
gevonden binnen brengen." (Tel.)
Wij wisten het zoo niet, maar als dat het
eigenlijke doel van de oefeningen was, kan
men ze goed geslaagd noemen.
?
Deze meende toen genoodzaakt te zijn
zijn revolver te moeten trekken." (D.D.)
Dan is 't niet straf baar. Wie tegen zijn zin,
door overmacht gedwongen wordt, genood
zaakt te zijn, iets te moeten doen, zonder
het zelf te willen, handelt nit noodweer.
*
Aan het hoofd van de Maat en Scheldebode
staat in sierlijke letters het devies gedrukt:
II? HOC SIONO VINSE8.
Wie denkt hier niet dadelijk aan het be
kende: veni, vidi, viel"?
limilllllMIIIIMMIlllMMIMIIIIIIIIMItMIIIIIMIIIIHIIimillllimillllllltlllMIIIMIHIII
MODERNE EN OUDE KUNSTHANDEL.
VIJZELSTRAAT 18, - Telefoon 4068. - M. WOLFP.
DI TA N, geheel gereed (kleed
onnoodig), franco leder Station
In Nederland
Gld.
16.VOSKUYL & VAN DER LOOS
Complete Meubileerinff
KEIZERSGRACHT 450 bij het Molenpad, AMSTERDAM. Tslefoon 6940.
Vraagt Catalogus onzer Complete Menbileeringren a 450, 485, 716 en 975 Gld., enz.
D. OBERINK & Co., AMSTERDAM
KERKSTRAAT 88-104 TELEFOON N o. 4472
TOEPASSING DER ELECTRICITEIT OP ELK GEBIED
Kunstgalerij De Protector
Directie J. D. Brinkmaan
ZUIDBLAAK 70a ;-: ROTTERDAM
Tentoonstelling- g-eclizrencle October*
DER
NIEUWSTE WERKEN door D A V l D B A U T Z
Dagelijks geopend 10-5, Zondags 2-5
Toegang 25 ets. Leden vrij.
t E. ML JAARSmA'S
Ventileerende Haarden
Men lette op dit fabrieksraerk.
V.Y. TECmflSCH BUREAU r/h HOEXg & BECK,
RL.OfJU.EX.DAAI*.
Importeurs TUL
Brftndrri) materiaal voor plafonds, rrgstaande wanden,
trapbesch Ie tingen, ens. in Kerken, Scholen, Kantoorgebouwen,
Fabrieken, Schouwburgen, Woonhuizen, Boerderijen, Stal
len, enz.
Monsters en nieuwe prospectus-prijscourant worden op
aanvraag gratis toegezonden.