Na. 1844 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. MB. G. VISBBMKG, ?president der Javggche Bank, benoemd president van de Nederlandsche Bank, adviseur der Chlneesche Regeering Toor de regeling van de Mant. vaste Mjn in de dialoog en voorliet zy zich in de eerste tooneelen met materiaal, dat later wordt opgenomen, bewerkt, herhaald, ver meerderd, gelijk het thema in een muziekstuk. Se handeling is levendig genoeg en waar zy eigenlijk slechts twee personen raakt, heb ik mji aan deze twee gehouden, er slechts ?én bijpersoon, de keukenmeid, bg inhalende. Voor het overige laat ik over en achter het geheel de ongelukkige g nest van den vader heerechen. Ik heb dat gedaan, omdat ik meen te hebben opgemerkt, dat voor de menschen van desen tijd het psychologische verloop het meeste belang inboezemt en onze weet gierige Kielen niet tevreden zijn met te den ?dat iets geschiedt, doch ook willen weten hos het in zy»werk gaat. Wij willen zelf de draden, da machinerie, zien, zelf de doos met den dubbelen bodem onderzoeken, willen het naadje van de kous weten en in de kaarten kijken om te zien van welke klenr ty zjjn. Ik heb daarbij da monografijche romans der gebroeders Goncourt voor oogen gehad, ?die my van de moderne litera'.nnr het beate bevallen. Wat het technische in de compositie aan gaat, ben ik oy wijze van proef van het indeelen in bedrijven afgeweken. Ik heb dit gedaan wyi ik veronderstel dat onze af nemende verbeeldingskracht door pausen gestoord ion kannen worden, daar de toe schouwer dan tijd vindt tot nflrxie en zich zoodoende aan den suggestieven invloed van den auteur-magnetiseur onttrekt. Mg n stuk duurt vermoedelijk anderhalf uur, en wanneer men een redevoering, een predikatie of con gres-voorlezing even lang of nog langer kan aanbooren, stel Ik mg voor, dat een tooneeletuk van anderhalf uur niet «al vermoeien. Raeds in!872nebik in?DeOnvreedsame"een van mtyn eerste dramatische pogingen, desen geconcantreerden vorm beproefd, alhoewel met gering succes. Het stuk was geschreven in vijf bedrijven en lag kant en klaar toen ik eerst bemerkte welk een verbrokkelende, onrustige uitwerking het had. Het werd verbrand, en uit de asch herrees a enkel ETENSCHAPPEUJKE LXIX. Een oïfterüronticte gatfilA P Elke kolenmijn, zelfs de best verzorgde, ia een bedreiger van menschenlevens, en by dreigem blijft het lang niet allyd. Wel heeft men de kans op ongelukken voortdurend kleiner trachten te maken, maar nul is dese kans nooit geworden; verre daarvan zelfs! Onlangs heeft men de resultaten ge lezen van een prijsvraag, uitgeschreven om «en practische en toch secure veiligheidslamp voor mijn-werk te verkrijgen, en men behoeft er niet aan te twijfelen of de bekroonde lamp is uitermate bruikbaar en hy zal het ge ? vaarljjke myngas, dat de oorzaak is van vele ontploffingen in de mijnen, een deel van zyn gevaarlijkheid ontnemen, evenals dit reeds het geval was met de beroemde veiligheidslamp van Davy. Maar geheel verdwijnen zullen de mjjngasontploffingen niet, want er «ijn nog wel andere redenen die het myngas tot ontploffing brengen, behalve een onvoor zichtig geopende lamp. Veel beter ware het als het mijn werk zelf geheel o rerbodig werd gemaakt, doordat een midiel gevonden werd, zonder handenarbeid de steenkool boven te krijgen. De bekende Engelsche geleerda Sir William Rimsey heeft zyn gedachten laten gaan over deze vraag en het is niet te ver bazen dat hij een geniale oplossing gevonden heef f, die t egel y'k pleit voor zijn mensenlievendbeid. .Ho redeneerde ongeveer als volgt. De opgegraven steenkool wordt door ons gebruikt om machineovens te stoken; de vrijkomende warmte stelt door stoomontwikkeling de machine in staat arbeid te verrichten. Uit is a weg, maar het is niet de voordeeligste, daar bij de steenkoolverbran ding volstrekt niet alle warmte terug te vinden is in den verrichten arbeid. De verhouding van hetgeen de machine oplevert aan arbeid en de hoeveelheid arbeid die wy krijgen konden a.\a alle steenkool warm t e opgevangen en in arbeid omgezet kon worden, noemen wij het nuttig effect der machine. Dat nuttig effect is bij een gemiddelde stoommachine hoogstens een pereent of vyftien. Veel voorieeliger wordt deze handelwijze indien men eerst in de gasfabriek de steenkool, door verhitting in gesloten ruimten, verandert in allerlei andere stcfien waarvan het gewone lichtgai een der vele is. Dit lichtgas kan men met lucht ver mengen en dit mengsel is ontplofbaar. De kracht van deze ontploffing kan gebruikt worden om een zuiger vooruit te stooten; dat gebeurt, zooals men weet, by een gatmotor, die natnurlyk even goed arbeid ver richten kan als een stoommachine waarbij de stoomdruk den zuiger voornitstoot. Het groot bedryf van vyftig bladzyden druks, dat in den tyd van een nor gespeeld werd. De vorm is dus niet nieuw, maar schynt toch myn eigendom te z(jn en heeft door de verandering van smaak wellicht kans opgang te maken. Het ligt in myn bedoeling in de toekomst het publiek zoo opgeroed te krijgen dat het een n-bedrijvig stuk dat een heelen avond duurt, kan by wonen. Doch dit vereischt eerst voorbereid te worden. Om intnsschen het publiek en den acteurs rust punten te verschaffen, zonder de toeschouwers uit de illusie te laten komen, heb ik ge bruik gemaakt van drie kunstvormen, die alle tot de dramatiek behooren, r>.'. de monoloeg, de pantomime en het ballet, die oorspronkelijk met de antieke tragedie samen. hingen. De monodie, het treurlied, wordt nu monoloog, en het koor ballet. De monoloog is door ome realisten in den ban gedaan, als zynde onwaarBchynlyk,doch wanneer ik hem motiveer, maak ik hem waarschyniyk en kan hem dan met voordeel toe passen. Het ia toch Immers wel waarschijnlijk dat een sprejker in z'n esntje over den vloer heen en weer loopt en overluid zyn rede voering leest, waarschijnlijk dat een auteur hardop z|jn rol zegt, dat een meisje met haar kat praat, een moeder met baar kind babbelt, een oude vryster met haar papagaai snatert en slapers in hun droom spreken. En om den acteur eens gelegenheid te geven tot zelfstandig werk en een oogenblik van de voorschriften des antears onaf hankelijk te zyn, is het goed dat de mono loog niet geheel uitgewerkt, doch slechts aangeduid wordt. Want aangezien hetervry weinig op aankomt wat in den droom ge sproken, wat tegen den papegaai of de kat gezegd wordt, omdat het op de handeling geen invloed heeft, kan een begaafd acteur, die in de stemming is, dat wellicht beter impro fiseeren dan de auteur, die van te voren niet kan berekenen hoe veel en hoe lang gepraat zal kunnen worden, zonder dat het publiek uit de illusie ontwaakt. Zooals bekend verondersteld mag worden, is het Italiaansche theater bjj bepaalde too neelen weer tot de improvisatie teruggekeerd, doch naar plannen van den auteur, en heeft daarmede -dichtende acteurs voortgebracht, hetgeen een schrede voorwaarts kan zyn of een nieuw, opkomend soort kunst, wanneer er tenminste sprake kan zyn van scheppende kunst. Daar, waar de monoloog zon beginnen onwaarscnyniyk te worden, heb ik tot de panto mime myn toevlucht genomen en daar ver leen ik den acrenr nog meer vrijheid tot dichten, en zelfstaudig eer behalen. Om intnsschen het publiek niet al te zeer op de proef te stellen, heb ik de musiek, wel ge motiveerd immers door het 8t. Jansbal, ge durende het stille spel haar zinsbegoochelende macht laten uitoefenen, enikversoek den kapelmeester in de keus van het muziek stuk behoedzaam te werk te gaan, zoodat niet door reminiEcansen uit de hedeadaageche operettes of dans wijzen, of uit al te plaat selijke volks ieunen, verkeerde stemmingen wordan opgewekt. Het ballec, dat ik ingelascht heb, zon niet door een i.g. volksoploop vervangen hebben kunnen worden, wijl een volksoploop altijd slecht gespeeld wordt en een aantal knorrepotten dan van de gelegenheid gebruik willen maken om grappig te doen en aldus de illusie verbreken. Daar het volk zyn kwaadaardigbeden niet improviseert, doch gebinik maakt van gereed materiaal, hetwelk een dubbele beteekenis kan krijgen, heb ik niet zelf het spot lied vervaardigd, doch gebiuik gemaakt van een minder bekend danibljjkt zelfs dat het nuttig tffc.cc by deze motoren hooger is dan by stoommachines. Het zon dus voordeeliger zyn (als 't altjjd mogelyk was) gasmotoren te gebruiken; het zon ongeveer twea maal voordeeliger nitko men. Ramsay zegt nu zeer terecht: waarom moeten wy eerst de steenkool uitgraven en dan pas in de ovens verbranden? Ia het niet veel praktischer on»de steenkoollagen in brand te steken als zy nog onder den grond liggen. Wy behoeven dan alleen maar te zorgen dat de ontledingsproducten, o. a. het lichtgas, opgevangen worden en door buizen naar de fabriek geleld, waar gasmotoreii gedreven worden met behulp van het gewonnen gas. Rimsay heeft hierbij gedacht aan het procédédat Dij zontmynen gebruikt wordt; men pompt water in de myn, laat het daarin een poos staan, zoodat het zont opgelost wordt, om ver 'olgens de sterke pekel weer omhoog te pompen. In de figuur is aangegeven hoe Raouay zich de geneele installatie denkt. Eerst moet een boorgat gemaakt worden om de ateenkoollaag te bereiken. De middellijn van dit boorgat behoeft niet grooter te zyn dan een halve meter; een buis van 1.5 dM. middel l ij n wordt hierin aangebracht om het boorgat waterviy te honden. Binnen deze buis zouden twee kleinere buizen aan te brengen zyn, de kleinere voor het nitpompen van water, de andere voor het omlaagpersen van lucht, stoom of kleine hoeveelheden water om tegelyk met de steenkool te verbranden. De steenkoollaag moet dan aangestoken worden, wat gebeuren kan door een electrische geleiddraad neer te laten, die later weer opge haald kan worden als de steenkool brandt. De gassen die door de verbranding en ontleding van de steankool ontst aan zyn, ontsnappen door de hoofdouls (waarin de kleinere buizen not ruimte genoeg overlaten). Deze gassen worden gevoerd naar de scrnbbers (voor in de figuur geteekend) waar hei lichtgas gezuiverd wordt, om vervolgens vandaar gezuiverd te stroomen naar den grooten/ gashouder die rechts geteekend is. Van uit dezen gashouder loopt de afvoarbnis naar de links achteraan geteekende fabriek waar gasmotoren door hetgaa gedreven worden. Een deel dezer machlneriën moet zelf de lucht samenpersen die de myn ingeblazen kan worden, door een ook in de figuur geteekende kleinere buis, evenals de stoom die door een andere kleinere bnia aangevoerd wordt naar de myn. Daar natuurlijk niet al tyd de arbeid, die de machines verrichten dadelijk te gebruiken ia op de plaats waar de myn toevallig ligt, wii Kaïasey de gasmotoren gebruiken om electriciteit op te wekken die vervolgens door een draadleiding (in de figuur ook geteekend op den achtergrond) vervoerd kan worden waarheen men wil, om elders weer gebruikt te worden voor verlichting of voor het op haar beart weer in beweging brengen van machines, die arbeid kunnen verrichten. Dit laatste gedeelte van zyn plan is natnurlyk eren goed uitvoerbaar als het gebruik dat men van watervallen maakt om electriciteit liedje, dat ik ia den omtrek van Stokholm zelf heb opgeteekead. D»woorden kloppen, zy het o*k niet op 'a haar, toch ongeveer, maar dat is ook de bedoeling, want het arglistige (zwakke) in den slaaf laat geen directen aanval toe. Dus geen babbelende grappenmakers i»een ernstige handeling, geen grof gegrjjns in een situatie die het deksel dicht doet op de lykkist van een geslacht. Wat nu de decors betreft, heb ik het onsymmetrische, afjiebrokene geleend van het impressionisme en verbeeld ik mij daar mede ten opzichte van het opwekken der illusie te hebben gewonnen; want doordat men niet het heele vertrek en ameuble ment ziet, wordt er gelegenheid geboden om te vermoeden, d.w.«. de phantasie zet zich in beweging en completeert. Ook win ik er dit mee dat ik aan het lastige heengaan door deuren ontkom, temeer daar tooneeldeuren toch meestal van linnen zyn en by de minste aanraking tchndden en niet eens vermogen de woede van een tooraigen huisvader uit te drukken, wanneer hy na een slecht mid dagmaal heen gaat en de deur dicht smakt oodat het heele huls dreunt". (Op het tooneel schudt het alleen) E venzoo heb ik n§y slechts by n enkele decoiatie bepaald, niet alleen om de personen te laten samen groeien met het milieu, doch ook om met de decoratie-luxe te breken. Wanneer men echter slechts n decoratie heeft, kan men ook verlangen dat men haar krijgt getrouw naar de natuur. Toch is er niets moeilijker dan een vertrek te bekomen dat er ongeveer als een vertrek uitziet, hoe handig de schilder ook zyn mag in het maken van een vuurspu wenden berg of een Waterval. Dat de muren van linnen zyn, het zy zoo, doch het is nu toch eimdelyk wel tijd om er niet langer kasten met keuken gereedschap op te schil deren. Wy hebben aan het tooneel zoo veel andere conventioneele dingen dat wy zonden meenen er voor gespaard te mogen blyven, onze verbeelding te overspannen met het gelooven aan geschilderde braadpannen. De decoratie op den achtergrond en de tafel heb ik schuin gazet, zoodat de acteurs, wanneer zy aan tafel tegenover elkaar zitten, en face en half en profil spelen. In de opera Aïla" heb ik een schuin gezette achtergrond gezien, die het oog ongekende perspectieven bood en die scheen daar volstrekt niet neer gezet te zijn uit afkeer tegen de vermeaiende rechte lijn. Een andere, wellicht niet overbodige, nieuwigheid zon zyn het wegnemen van het voetlicht. Deze beneden-verlichting, beweert men, heeft ten doel de acteurs in het gezicht dikker te maken. Maar ik vraag: waarom moeten alle acteurs in het gezicht dik- «ijn? WiEcht dit benedenlicht niet een aantal fijne trekken uit in de onderste gedeelten van net gelaat, voornameiyk by de kaken, vervalecht het niet den vorm van den neus en werpt het niet schaduwen boven de oogen? En indien dit niet zoo ware, dan is a ding toch zeker : dat de oogen van den acteur gepijnigd worden, zoodat het beteekenisvolle spel der blikken verloren gaat, want het voetlicht treft het netvlies juist op de plaatsen, die andera beschut zyn i uitgezonderd by de zeelieden, die de zon In het water moeten zien schynen) en daarom ziet men zelden ander oogenspel dan blikken terzydelof omhoog, zoodat het oogwit te zien komt. Wellicht kan «ten aan dezelfde oorzaak in het bizonder ook toeschrijven het ver moeiend knippen met de oogleden, dat vele actrices doen. En wanneer iemand op het tooneel met de oogen wil spreken, blyft hem slechts de onbehaaglijke uitweg, om rechtuit naar het publiek te kijken, waarmede hy dan op te wekken, die reeds vele honderden kilometers ver vervoerd wordt eer zy weer gebruikt wordt in de fabrieken. De te af stand is stellig nog wel te vergrooten; elk jaar worden verderdragende stroom!eidingen aangebracht.?Hat gas, dat uit de myn opstygt, zal natuurlyk ook wel op andere manier te verbruiken zyn dan in gasnaotoren, b.v. door het gas door (misleidingen over nog grooter afstanden te vervoeren en dan pas te ge bruiken, als tenminste de buisleiding niet al te kostbaar wordt. Het voordeeliget zal echter het opwekken en vervoeren van elec triciteit blyken te zyn. De groote moeilijkheid ia de juiste circu latie van stoom en lucht onderin de myn, maar Ramaar heeft de beschikking over een waardelooze steenkoollaag gekregen, waarop hy zyn practische proeven verrichten wil, waarbg ^et beste blijken ial welke de moeilijkheden zyn, die echter in Rameay's hersenen een gevreesde vijand zullen vinden. Het feit, dat een steenkoollaag die eigenlyk waardeloos is, nog door Ramaay gebruikt kan worden, wijst reeds op het balang van Ramsay's plan. Want als dit gelukt, is niet alleen de arbeid in de mijnen voor een groot deel overbodig geworden, maar ook is de mogelijkheid geopend om ateenkoollagen, die niet voldoende dik zyn om bewerkt te worden, op de gewone wüse, toch nuttig te gebiniken. Terwijl nu een laag bijna een meter dik moet zyn om rendabel bewerkt te kunnen worden, zouden in 't vervolg lagen van een paar decimeter dik, en op groote diepte gelegen nog zeer goed te gebruiken zyn. Voor ons land, waar de Bteenkoollagen dikwyls diep liggen en niet altijd de vereischte dikte hebben, zon het gelukken van Ramsay's proeven dus stellig van belang ijn. Het exploiteeren der steenkoollagen op de ouderwetsche wy'ie zal voorloopig niet overbodig worden door deze plannen, al gelukken zy, omdat voor de Btoomschepen toch steeds steenkool (tenminste voorloopig) noodig zal zyn of een andere vorm van brandstof. Allicht zullen eigenaars van kolenmijnen er eerst wat tegen opzien hun besittingen in brand te steken; ook zullen er bei waren gemaakt worden tegen de grondverzakkingen die het gevolg zullen zyn van de weggebrande lager, maar Rameay wijst er op, dat dit laatste toch reeda gebeurt in zoutmyndutrlcten, zonder dat de menrchen zich er erg druk over maken. Ramsay hoopt op deze wijze de productiekosten zoo te verlager, dat de kosten van het arbeidsvermogen, dat men verkrijgt, gereduceerd worden tot een vijfde, misschien wel een tiende van de bestaande prys. Het belang voor de geheele samenleving Behoeft nu niet gereleveerd te worden; het electrisch maken van elk bedryf zou er het welkome gevolg van zyn. Ram SB y speculeert nog op een ander resultaat. Korten tyd geleden heeft hy geschat hoe lang de menschheld nog toe kon met de vermoedelijk beschikbare sieenkoolvoorraad die nog onder den grond ligt. Hy voorspelde toep, dat na honderd vyf en D« OSDBRHANDBLAABS VAN DBN TüEKSCH ITAUAANSCHBN VBBDB VAN I/AU8ANNK". Van links naar rechts: Bertolini (Italië), Naby Bey (Tnrky*), Garbasio Secretarie, Fasinato (Italië), Fahriddin B?y (Tnrkye), Volpi (Italië). iiitiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiMiiniiiiiiiiiiiiiiiitii buiten zijn medespelenden contact zoekt, en dat te recht of te onrecht kennissen groeten" wordt genoemd. Zou niet volioende sterk zijlicht (met parabolen of iets van dien aard) den auteur behulpzaam kunnen zijn bij het versterken der mimiek met het krachtigste middel van het gelaat, het spel der oogen? Den acteur zóver te krijgen dat hij voor en niet met het publiek speelt, waag ik niet te hopen, ofschoon het mijn wensch zon zyn. Ik verlang niet gedurende een geheel be langrijk tooneel den rug van den acteur te zien, doch ik wensch uitdrukkelijk dat be slissende tooneelen niet gelijk duetten bij het Bonfllttushokje gegeven worden met de bedoeling om beapplantiseerd te worden, doch ik wil dat zij gespeeld worden op de aan gegeven plaats. Geen revoluties dus, doch slechts kleine modificaties, want om van het tooneel een vertrek te maken, waarvan de vierde muur weg is, zoodat een aantal meubelen het publiek den rug toekeeren, zal voorloopig nog wel blijken van storenden invloed te zijn. Wanneer ik het nu nog over het grimeeren wil hebber, waag ik niet te hopen doer de dames te worden gehoord, die liever mooi willen Z(jn dan vraarseby'oliji. Doch de acteur overlegge eens by zich zelf, of het wel voordeelig voor hem is om bij het grimeeren zijn gelaat een abstracte uitdrukking te geven, die daar bluft zitten gelijk een masker. Stel n een heer voor, dia met roet ean scherpe, toornige trek tusschen zjjn oogen teekent, en nemen wy aan dat hy met dat aanhoudend grimmige uiterlijk genoodzaakt wordt bij een repliek te lacben. Hoe vervaarlijk zon zulk een grimas niet zijn l En boa zal de losbol, die blank en glad ii als een biljartbal, het voorhoofd kunnen rimpelen wanneer de oude heer toornig wordt? In een modern p ycholonisch drama, waarin da fijnste aandoeningen der ziel meer door het gelaat bahooren weerspiegeld te worden dan door gebaren en getier, zal het wel het beste zyn om het met sterk zylicht op een klein tooneel te probeeren, en met acteurs zonder blanketsel (?Scbminke") of tenminste met een minimum daarvan. Zonden wjj vo >rts ba f rijd kunnen worden van het zichtbare orkest met zyn storende lampenlicht e»naar het publiek gekeerde gezichten; zonden wij het parket iÓopge hoogd kunnen krijgen, dat het oog van den toeschouwer hooger ligt dan de kniefchyf van den acteur; zouden wij gedaan kannen krtfgen dat de arant-scènes (de ossenoogen), met hun giebelende middagmalers, afgeschaft worden, en bovendien de zaal gedurende de voorstelling in volkomen duister ie, doch vcor alles een klein tooneel en een kleine zaal, dan zou misschien een nieuwe dramatiek opkomen, en een theater weer een inrichting worden tot vermaak en verlustiging der ontwikkelden. In afwachting van dat theater dienen wjj wel op voorraad te schrijven en het repertoire voor te bereiden dat komen zal. Ik heb een poging gedaan I Is zy mislukt, dan is het nog tyd genoeg de poging te herhalen. Wg staan in 'c teeken der mathematische vormen.... En dat niet als een Giap-vanVandaair, maar veeleer als een reeds honderdjaiig feit. Napoleon'<i levensstijl was essen tieel cuoistiecb.... Onder hem dan ook ontwikkelde zich die cerebrale liefde voor rechtiycigheld en strakke cbkeling, diekoude, maar kristalklare paleis- en meubel-architec tuur, welke we nou noemen : Empire". Niet uit zich zelf al n, niet waarlijk «ponlaan schiep de tyd-van-toen dit even streng als wereldsch aty'l-formaliim». Men had terug ges r epen naar 't ver Verleden van Rome. Want dddr, door de Romeinen der Oudheid,. warenonvergankelykemonnmenten opgericht, na eens van znirer-logische rondheid, als 't Calosseum of 't Pantheon, dan weer van vlaktec-beheerecbende strak-lenigheid: de Aquaducten, of eindelijk van rechthoekigen parallelepipedum vorm, zooals de Basilika's geweest zijp. Heel het Ramei&scbe volk, streng, jnridiach, verstandelijk, en niét spon taan, niét mystiacb, nies menachelyk groot, htt Rimeinsche volk had de mathematica in 't hart. Het was geen gril toen Napoleon zich 't Rotneinsche keizerrijk vórhte d als een ver lig. 1. SIB WILLIAM RAMSAY'S PLAN. De sttenkoollaag wordt aangeitoken en verbrand, ondtr eventueel gewenichlen toevoer van t toom of lucht door de smalle buizen, die door de hoofdbui»omlaag loopen. Door de overige ruimte der hoofdbui) gaat het gevormde ga»omhang, wordt getuiverd in de scrubbi,rs (linkt), en gevoerd naar den gashouder (recht») vanwaar de veorraad geleid wordt naar de fabriek (link»achteraan) waar het ga»gebruikt wordt om ga*moioren te drijven, die electriciieit opwekken, die vervolgen»ovir honggpanningleidina naar verre plaatsen vervoerd kan worden om voor verlichting. Tut drijven van fabrieken, beweeg kracht van treinen e. d. gebiwkt te worden. Een deel der machines bij de mijn levertn den btnoodigden «toom en de samengepertte lucht, die naar de mijn gevoerd worden. zeventig jaar de Engelscbe steenkool voorraad op zon zyn. Kan men echter, door bet uit voeren van zy'n plannen allerlei onder grond? che voorraden nog gebruiken, dia nu waardeloos of onbereikbaar zyn, dan zon zeker deze naderende steenkool-looze periode een heel eind verder in de toekomst ver schoven worden. De spanning, waarin men de verdere resul taten van Ramsay's onderzoekingen af wacht, is dus alleszins gerechtvaardigd. P. VAN OUT.