De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1912 17 november pagina 5

17 november 1912 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

Na 1847 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Eerste Coures rai ten Internationalen ?oir front eAujtmkL II. (Slot). niet in de gelegenheid zijnde eem vertegenwoordiger te zenden, had den secretaris «n den Internationalen Bond, den beer Msnsfeldt nit Holland, verzocht den Dnitschen Mannenbond te willen vertegen woordigen. De eerste stap, dien die Bond cal ondernemen, in, om op de in het begin van November te B rljjn te honden vergadering van den Anti Emancipatie-Bond, waarvan ik onlangs melding maakte, een protest in te dienen en propaganda-geschriftjes \ór het Vrouwenkiesrecht te verspreiden. Hongarije is door iet leden vertegenwoor digd, waaronder mr. Z-ombor 8za?z en «nie welbekende Rosika Schwimmer. Telkens en telkens wordt door hen op het aanstaande congres in Badapest geweien (Juni 1913) en wekken n} iedereen op daar aan deel te nemen, daar de Begeeringen der venébillende landen door deze Internationale beweging het beste in actie te brengen zijn. Zweden. Toen mr. Ernst Beekman, lid van den Senaat (Eerste Kamei) in Zweden zijn verslag ion uitbrengen, ging er een Inid ap plaus op, als een hulde voor ham persoonlek, maar eveneens voor al die hoogstaande man nen in Z«reder, die de vrouwen zoo troBw ter zijde staan. Zijn bericht klonk dan ook «66 hoopvol, dat Zweden zeker spoedig het voorbeeld van Noorwegen volgen zal. Dentmarken gaf eveneens de meest hoop volle berichten en noemde namen van vele hoogstaande mannen, die de «aak door woord en daad stenaec. Binnerkort inllen de drie Scandinavische rijken aldus een waardig voor beeld geven. Uit de rereenigde Staten waren warme sympathiebetuigingen ingekomen, doch de leden der 50 Mamenbonden, die daar na werkzaam zijn, hebben ket zóoverstelpend druk met de politiek, nu er bovendien in de verschillende stat r n een beslissing op handen is, ten opzichte van het vrouwen kiesrecht, dat zij kun post niet verlaten kon den, om dit congres te komen bijwonen. Jtwland was vertegenwoordigd door een bekend schrijver, Mr. Jaakcff Pre! o oker, die reeds 30 j nar in Engeland woont, en voor wien de R assische bodem niet veilig meer is. Hij is redacteur van het tijdschrift Tae Anglo-Rnesian", waarin de Rnesiiche toe standen besproken en becritiseetd worden. Mr. Yosbio Markino uit Japan, lange jaren in Eo geland wonendn, is een werkzaam lid niiiiiiliiliiiiiiiiiii iiiiiiiii mum miiim i iiiiim UIT DE NATUUR DII. Terrarium en Vliervlinders. Tegen half November wordt het voor de meeste jeugdig»en minder jeugdige natuurvrienden, maar vooral voor de stedelingen, moeilijk, in de vrije natuur nog wat levends te vinden, waarmee ze hun drang naar genie ten door waarnemen en kweeken kunnen stiller. Met de bloemen in het tuintje is het ge daan ; al bloeit er nog een enkele roos op het zonnigste plekje, al staat het dras nog frisch en al komt er zelfs een viooltje, een sleutel bloem en een aadeliefje nit den knop, bet is alles zoo mager en zwak, dat de& ver zorger vaak de lust bekruipt die ontijdigen er maar dik onder te stoppen, en zoo te behoe den voor een ploteeliige dood door bevriezen; of althans voor een gevoeligen knauw, waar van je in het voorjaar nog de gevolgen bemerken kunt. Oek de bolletjes zjjn er onder en de vogeltrek is voorbij. De inheemsche waterplanten in van den E D gelachen Mannenbond. HU deelde mede, dat hij thans bez'g is, door corres pondenties in Japanscbe. bladen, de zaak der vrouwen-emancipatie in zijn vaderland te bevorderen. Aan het einde der vergadering werd de volgende resolutie aangenomen: Het Congres van den Internationalen Mannenbond voor Vrouwenkiesrecht, te Lon den bijeengekomen, wenacht openbaar te maken, dat, volgens de opinie zijner leden, het verleer en van stemrecht aan de vrouw dringend verlangd wordt ia het belat g eener goede wetgeving n als een eisen van recht vaardigheid. Het wijst met groote voldoezing op de welsprekende getuigenis omtrent de goede resultaten nit de landen, waar het vrouwen kiesrecht reeds verleend ie. Het spreekt de hoop nit, dat ander e, even eens constitutioneel geregeerde landen, coo spoedig mogelijk gelijksoortige maatregalen zullen nemen tot vrijmaking der vrouw, als een nood ttkelijk uitvloeisel eet er waarach tige FoZjfcjvertegenwoordiging." '»Avonds had een openbare vergadering plaats, die door den Engelschen Mannenbond belegd was. Laat mij echter eerst nog ver melden, dat twee andere Erg^lsche Mannenbonden, the MerC»Political Union for Wom*n tuffrage en the Men'»Ftderation for Women'êiitffrage zich ook b| den Interna tionalen Boud hebben aangesloten en ver tegenwoordigd zij». De laatst genoe on de staat geheel aan de zijde der militante suffragettes en helpt deze. In tegenstelling daarmee, sprak Earl Raseel, die als een der Vice-Pre»identen van de Men'»League for Women't tvffrage deze open bare vergadering leidde, zj)n afkeuring alt over het militante optreden van een zeker groepje vrouwen, die daarmede nu de zaak niet meer bevorderden. Er was een tijd ge weest, toen het nooiig wa», omdat de publieke aandacht gewekt meest worden. Thans werd er op een andere vreedzame wijze róbard gewerkt, dat hij niet meer twijfelde aan het welslagen. De volgende sprekers waren Sir A'f red M nd en Mr. Philip Snowden, beiden lid van het Par Jemen t, Mr. J. M. Mitchell, ook een der Vice-Presidenten van den Mannen bond, en eenue bnitenlandecbe gedelegeer den, die met warm applaus begroet werden en die in het kort een verslag gaven van hetgeen zit 's morgent op de Business Meeting reeds hadden medegedeeld. Twee bekende propagandisten, onze Martina Kramers en Rosika Scawimmer s'o en de rij. Martine Kramers werd met daverend applana b* groet. Het is streelend voor onze het aquarium verdwijnen de een na den ander en alleen de vii-ehjes zien er noe> even frisch vit als in den zomer; maar ze zijn toch niet zoo levendig en eten doen ze haast niet meer; alleen de gondvisch, die voor de kleur bij de baarsjes en vorens is gezet, heeft nog normale eetlust. Nog troosteloozer ziet het terrarium er ni'; alles wat reptiel en amphibie heet, en niet in de eerste koude dagen van den herfat is bezweken, heeft de diepte gezocht; doodsch en leeg ziet bet glazen huisje er nu nit, dat toch 'i zomers zoo'n gezellig brokje planten- en dierenleven te zien gaf. Wie onverstandig genre? is, om zijn boom kikkers, hagedissen, hasel wormen en ringslangetjes te dwingen, nog wat boven te blijven, om zoo zijn verlangen naar het zien en nagaan van levende wetens te bevredigen, heeft het lich zelf te wijten, als in n konden nacht al e een knak kragen, waarvan ze niet weer opkomen. Wie werkelijk bart heeft voor de dieren en ze niet uitsluitend koopt of vangt om zjjn weetgierigheid te voldeen, die zal de De vliervlinder naar de natuur geteekend door A. Lor au. (111. nit De Levende Jfatuur.) Fig. 1. Da rnpo in rust op een tak. Fig. 2. Vooribeweging, het spanner. Fic. 3. Hem op een peretakj*. Fig. 4. De pop in een sak van bladbrofcjes en spinsel. Fig. 5. De vlinder zwa velgeel. Tig. 6. Het begin van een spinsel. Fig. 7. De «Inipvlieg met cocon. nationale gevoelens, hoe zeer zij hier gewaar deerd wordt. Zjj sprak als secretarea van den Internationalen Vrouwenbond een woord van dank voor de groote hulp, die de Internationale Mannenbond ons thans verleent. Rosika Schwimmer, die ook «eer parmantig in het E gelech sprak, maar telkens op grappige manier de hnlp van het publiek inriep, wanneer de uitspraak van een of ander woord haar moeilijkheid gaf, wees op den Balkanoorlog en hoeveel moeders en echtgenooten thans weer het dierbaarste moeten missen wat zij bezitten, zonder dat zij zich tegen dese wreedneid kunnen ver zetten. Volgens de couranten berichten zullen de groote mogendneden eerst den ingrepen, als de groote slag geleverd is. Hadden de v ra m wen recht van medespreken in de Par lementen dier groote mogendheden, dan zon er zeker niet zólang gewacht en zonden meer levens gespaard worden. Dit was het einde van dezen eersten, bij zonder interessanten dag. Dat die ondei broken werd door een l uu eb, ons gracleuselijk aan geboden, behoef ik eigenlijk niet te vermelden; de Engeleche gastvrijheid is spreekwoordelijk bekend. En nu mijn totaalindruk?? Zaer dankbaar voor alles wat deze mannen doen, om onzen strijd te verlichten, maar.... wanhopig jaloersch tevens, dat de vrouwen in de landen, waarvan ik hierboven de ver tegenwoordigers noemde, zulk een groot aantal hoogstaande mannen, zelfs Parlements leden, aan hare zijde hebben, die openlijk, en officieel in de regeeringslichamen, waarin rij zitting hebben, als kampioen voor het Vrouwenkiesrecht optreden, terwijl onte ware vrienden in Holland zoo luttel in getal zijn, vooral in onze Volksvertegenwoordiging I N. MANSFBLDT-DK WITT HUBERTS. ALrlrE^LtEI. Servië. Men wil ons doen gelooveo, dat Servië nog een half bar baar BC a land is, maar reizigers in dit Baliangebied vertellen ons het een en ander, dat 't in onze achting doet stijgen. In Sarvië heerschtnamelijkeen grootreapect voor de vrouwen, die zoowel in nuis als in 't openbare leven met eerbied en ridderlijkheid behandeld worden. Een man, die zijn vroaw slaat, is in dit land iets ondeokbaar8,een bioar, die tijn zusters beieadigde of veronachtzaamde, zon door zijn vrienden worden gemeden en «itgestooten. O ader de land bevolking is zelf s de bioeler in alle opzichten voar 't geluk zijner zus'ers aansprakelijk, en verplicht te xorgen, dat lij een patsend huwelijk doen. In Bonmige streken wordt neg de gewoonte iiimtiiiiiimiiiiitimiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiimMiiiiiimiiiiMtiMmiMimiiiMii dieren niet opofferen aan eigen profijt en gene'. Misschien meent een beginner in de natnnrstudie, dat hij de dieren zelf er een dienst mee bewijst, door ze nog te doen ge nieten van het No/ember-zonnetje; maar dat is een dwaling. Wie de natuur in buis wil halen door de imitatie van een stukje leven daar buiten, die moet de planten en dieren zooveel mopeiyk onder de zelide om standigheden brengen. Het is immers alleen bij hoDge uitzonde ring dat ge ia deze kille en natte, korte en vaak al koude dagen eau bazel worm of hagedis ziet, ook al schijnt het middag zonnetje lekker op de bruine heidestrniken. De reptielen en amphibiöo, met hun koele bloed en hun gevoelige huid, kunnen niet tegen de snelle afwisseling van warmte en kilheid; ze zoeken of graven een toegang naar een plekje diep in de aarde, dat warm toegedekt is door pas gevallen loof. Daaruit komen zg haast nooit weer te voorschijn, vór de lentezon al flink warmte gaefc. Sommige vlinders en ook kevers, zelfs bijen en hommels komen op warme of ten minste zonnige dagen in den naherfst n >g al eens nit ban winterverbly'f te voorschijn, maar de koudbloedige reptielen en amphibiën laten zich niet verleiden. Al ziet men tijdens een kwakkelwinter in onze slootem nog al eens een rngzwemmer of een spinnende waterke'er bovenkomen om te ademen, een kikvoisch of salamander vindt men 100 goed als nooit. 't Terrarium moet geleegd worden, dat is roodzakelijk, voor inheemsche bewoners althans; zelfs ah die blyk geven liever boven te bleven en aan geen slapen-gaan seuijnen te denken, moet ge ze dwingt n tot suffen door ze in de koude te zetten; eerst dan brengt ge ze in een vorstvrij vertrek, een kelder of BOO, en dekt de slapers dicht met een flinke laag mos, houtwol of losse tnrfkruimele. Er wordt wel eens beweerd, dat de terrariumdieren een zoo treurig leven Ijjden, ja, dat zij het bij hun verzorgers hard te verantwoorden hebben. Dit is beslist niet waar. De jonger, s vertorgen de dieren best; maar in het najaar wordt het voederen wel wat moeilijk, jenebt dan zoo weinig vliegen en sprinkhanen meer, er is haast geen aankomen aac. Ook daarom is het wenschelijk de kolonie op te brekan. Dan is het terrarium als een uitgestorven huis; de planten, die waarde hadden, meestal zuidelijke soorten, zy'n ook verhuisd naar een warmer oord; het is het veiligst ze maar bij een bloemist te brengen die goede en ruime broeikassen heeft; de cactus of de kleine dracaei>a, die zoo mooi kan doen in terrarium brengt ge als ge zeif niet beschik ken kunt over een kapje, ook naar den kel der. Flink in stroo verpakt honden de vetplanten en ook de sterke doorn- en woestijnplanten, die ge misschien in het terrarium gezet hebt, het best uit. Maar nu staat het tarrarium er nog even leeg en verlaten b$j. Toch beboeft dat niet zoo te ijn. Ik heb een paar jtar geleden een winterterrarinm gehad, dat een lust was om te zien, zoo frisch was het van uiterlijk: en zoo gezond waren da planten en de weinige dieren, d e in de glazen kast leefden. En dat kan haast ieder zonder veel moeite zelf ook gedaan krijgen. Zoodra de planten verdorren en de dieren niet meer willen eten, houdt ge een grondige schoonmaak. 6e brengt daarna een varee hèbodemlaag in het terrarium; zoo ge ze van een tuinman krijgen kunt, moet de laai; van goed verganen bladgrond zijn, en daarover een handdik dor blad; daarover heen weer wat zand: voor het vastleggen. Deie laag verooriaakt een flinke bodemwarmte, die voor sommige planten een voor deel kan zrjn. In de laag van donkere b u mms of bla grond kunt ge EU heel wat zaaien, natuur ijk geen bloemzaad, dat schiet te ijl op en do planten worden nooit mooi. Veel beter is het er vruchten en zaden in eere gehonlen, dat de jongere broeder niet huwt, vór zijn oudere zuster gehuwd if. Doet tij grec huwelijk, dan rust op hem de plicht voor haar te zorgen. De vrouwen schijnen intnsschen dese ridderlijkheid ten volle te verdienen, ze zijn (voornamelijk in de steden) over 't algemeen zeer ontwik keld, spreken uitmuntend vreemde talen, toonen zich zeer begaafd voor muziek en kunstige handwerken, en syn niettemin uit muntende huishoudsters, die niets verzui men, om het in huis gemoedelijk en gezellig te mi kou. Yan een eigenlijke vrouwen-beweging is in dit land nog geen kwestie en de publieke opinie is over 't algemeen niet vór de vi on wen, die zich als gewone werkers in het maatschappelijk leven mengen. Niettemin zijn er in Belgrado twee vrouwelijke dokters, die een goede praktijk hebben. Da oorlog, die vele huismoeders (o" weduwen, en vele zusters broederloos maakt, kan wellicht commige dier verouderde op vattingen doan verdwijnen. * * 4t Evolutie. In Engeland wordt een merkwaardige evolutie opgemerkt. Er yn tegenwoordig heel wat Eigdeche mannen, die om principieele of sport- of gezondheidsredenen het rooken nalaten. O ader de vrouwen echter begint bet rooken van sigaretten meer en meer gewoonte te worden. Het is smart", om met een goidgetipte sigarette tusschen de lippen op een sofa van mauve satijn of in een clob chair te liggev, en een blauwen nevel te maken om de electrische hanglamp In de voorname Engelsche wereld, de Society", is een dame (jong of oud), die niet rookt, reeds een zeldzaamheid; en in een groot nieuw hotel, dat gebouwd werd in het West-End te Londen, richt men thans.... een rooksalon in voor dames. Misse) ien zal men wel ver plicht zijn op den duur by de spoorwegen dames-coupé's rooken en niet rooken te maken. * * Ideaal. Z ehier een Spaansch bakviscbjes-ideaal I... Vyf en twintig mebjas van 17 en 18 in Madrid hebben een kransje opgericht, waarin besloten is, dat geen der leden huwen ia) met een mar, die nimmer als dilettant-stieren vechter de Arena heefc betreden. Een bewij», dunkt me, van fijn gevoel en gedistingeerder! smaak en zachtmoedigheid, dat deze jonge vrouwen alle eer aandoet 111 Oekleed. In Parijs ging onlangs een oude Marquise ('t was in een stil S'adaged.-elte) uit wandelen Prirses Jnliana. iiiimmiiiHiMi met haar schoothondje. En dat eenvoudige feit trok (al was het dan ook in Parij») algemeen de aandacht, dat tr een volkeoploop door werd teweeg gebracht, waarbij de politie te pas moest komen. Dit; was trouwens geen wonder, want hoor hier, hoe het hondje, een zeer kleine en zeer kostbare plntscber, eruitzag. Hetdrceg rijgsctioentjes van witte getah-pertfja, om zijn mmiatcurpoo'jps te beschermen tegen de barde en koude aanraking met de straatsteenen; opdat er geen vocht en geen kende in zijn ooren zou komen waren boven dit teere orgaan op ven nf u ga wy'ze oorkleppen aangebracat van hospi'aal-linnen, terwijl ly'n ooiijes beschermd weiden door een stof bril letje met gebrande glazen. Zijn lichaampje was verder geheel omgeven door een overjas van ct.ioeofche zjjde uet wol ge 'oerd, en om zrjn nek droag hij een witte staande boord, waa-o- der een das met f r aai en diamanten doekspeld. In zrjn ove jas was een z»kje, waarni' heel f a" er i g een zijden zakdotkja kwam g'uren mei fraai bewerkt monogram!... Gann wonder, dat de straatjongens het aatjgekieede aapje najanwden en srjn meesteres in da maiii g namen. ALLKGBA. MiimiiiimiiitiimiMimimitiiiiiniii Ean geïmproviseerd terrarium. (Til. uit De Levende Natuur.) in te brengen, b.v. eikels, benkenooijes, hatelnooten, wilde kastanje, maar ook tamme als ge die rijp en niet gedroogd kunt machtig worden. Het wordt weer een by aonder genot wanneer de kiemplantjes, die veel op elkaar gelijken, voor den dag komen en dan de blade ren allenes den b ij zon ^ er en vorm aannemen, tot het normale bladtype bereikt is. In de eerste maa; den, tot December of Januari toe, zon zoodoende uw terrarium nog donker en dood ch zy n als de bodem van het winterbosch. Maar ook dat is te verhelpen; een heel mooie bodembedekking kunt ge verkrijgen door er een stuk of drie soorten van bladmos in te leggen. We k mos ge hier voor neemt, doet er weinig toe; kies, maar zult, dat ge nu op de zwarte of bruire boschpaden als licatgroene kussentjes ziet echitteren, dat is het licitmos. Ook het sappU groene donkere mmsjesmos, dat op miniatHur dennenstammeljes gelijkt, is er goed voor, al levert het niet zulke mooie pollen als het lichtmos en het sterremos; vojial dat laatste is nu mooi vroolrjk groen. Wilt ge er iets boem- of strnikachtigs brj in hebben, zet er dan een paar afgesneden takjes van j weverbes in, die honden meer dan twee maanden lang het groene stekelige blad; het is cf ze leven, ik heb ze wel ge had die tot in Maart toe, als levende coni feer) je i van een hand hoogte het terrarium opvroolijktec. 't Ia nog op een andere manier aantrekkelrjk te maken, het anders zoo leeg en verlaten zomerhuisje. Maar dat kost wat zakgeld. Bij kunt het leeggehaald terra rium?en ook uw «qaarinm dat tijdelijk niet verzorgd kan worden of dat helaas uit gestorven is, best voor winterkasja inrichten; verwarming is overbodig, mits het glazen bus goed in het licht staat en de vnlkacbel onafgebroken brandt, ook 's nachts da*. Plant ge er eenige miriatnar-byacinthjes in, een paar gele croc«fjes,eerige winteraconieten en wat wild kruid, dan hebt ge kans nog voor de studie van de kieraplanten in vollen eang is, een kamer versiering te kragen, die tegen elke andere opkan, wat fijnheid van vorm en nuance betreft; op den koop toe hebt ge dan non wat exquise geuren. Verlangt ge daarbij ook wat leven, zoek dan deser dagen uw klimop tegen de schat ting eens goed af. Let op aangebeten bladeren; daar dicht in de buurt «uit ge z«er waarschrjnlijk bruine spvinrnpsen of landmeters vinden, de Nederlandsche wandelende takjes. Za wandelen op een bijzondere manier, zoo ongeveer als een hand, die met pink en duimtop een lengte in spannen afmeet. Alleen het bezit van deze merkwaardige diertjes is al het in orde brengen van een winter-aqua rium waard. Er is nu bijna overal kaas, ze te vinden. Of het komt doordat er in najaar zoo weinig spinnen in de klimop gehuisd hebben, dat nu deze rupsen zoo talrijk zijn, weet ik niet. Ook overwinterende vlinders: atalanta en citroentje vooral, kunt ge er onder dak brengen. Als ge wat gelukkig zijt met de bollenkweekerij, ziet ge nog voor Kerstmis hoe de A'alanta'?, de admiraal of schoenlapper de uitersten raken eik aar ook hier in den beide namen voor denzelfden vlinder?zijn lange roltong in een fijn wit of lila hyacinthen bloempje steekt. Wie geen teirarimm bent, heeft er nu ook geen leen staan, dat om vulling en bestem ming vraagt. Maar die kan er zich heel vlug en gema> kelrjk een maken, zooals ik dat indertijd voor mijn kinderen heb bedacht. Ga hebt dan maar bij een oom, of een ander fimi'ielid, dat fotografeert, om een lekken o at wikkel bak en een aantal mislukte of onbruikbare negatieven te bedelen. Hoe ge een stuk of vy'f van die glasplaten tot een hnlpterrarinm samenvoegt, zegt n het eehebja hierbij beter dan ik het beschrijven kan. Oe glasplaten staan steng genoeg in den bak, als ge niet al te fijn zand neemt; nog beter is het se met gips vast te zetten. Als ge in piaats de hagedissen, haielwormen en mop, er vlind 'ra met een enkel crocucje of aconiet je inbrengt, kan het een schitterende taf el versiering worden en een die zoo goad als niets kost. Van den zomer kunt ge w dan verbazen over de merkwaardige wijze van verpopper, over de kunst der rupsen om zich onzicht baar te maknn, en n verheugen over den mooie gelen vlinder die nit de pop pen komt, als er ten minste geen griezelige sluip vlieg nit te voorschijn kruipt, zooals het ~8en architect, A. Lsran, in Den Haae gebeurde die indertijd voor de Lavende Natuur bij gaande mooie pentei-kening maakte. Zooals ge ziet leefden by hem de rupsen op vlier, en peer, niet op klimop; wat de regel is. E. HIIMANB.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl