DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1847 HAYEN «w AMSTERDAM SCHAAL l A33.50O \^5EÏÏ£ENTÉBUIKStOOT VERKtflNINGvoorde AMSTERDAMMER Wbl.voor Ned.,naar een Kaart van de GEMEENTE AMSTERDAM De haven van Amsterdam in de 171e eeuw. Bchreierstoren. Kantoor van den havenmeester. Werf van de Nederlandeche Scheepsbouwmaatschappij. Handelekade met pakhais van het B!anwhcedenvecm. De Haveninrichtingen, van Amsterdam. Da behandeling der begrooting van Amsterdam, zooals die jaarlijks plaats heeft, wjjst er niet op, dat zij een koopen handelsstad betreft; over vele onder werpen, zelfs Tan ondergeschikt belang, wordt in den breede en op 't peuterigst geredekaveld, maar,... wat belangrijks wordt en is er gezegd over de hoofdzaak, het bestaanswezen van Amsterdam, over de haven en de haveninrichtingen, over al wat den handel, de koopmanschap en de zeevaart betreft ? De leemte in den AmBterdamschen gemeenteraad: de slechte vertegenwoordiging van handel en zee vaart, komt bij de behandeling der begrooting sterk nit. De mannen, die deze voorstaan en van alles op de hoogte zijn, weten wat voldoende is, en wat niet, en daarom voorzie ning eischt, ont breken in den Raad. En toch leeft Amsterdam bij de navigatie en de commercie, ex heeft het Kolentip. daarop alle aan dacht te vestigen. Het heeft daarvoor mannen noodig met kennis, met ruimen en vér zienden blik. Te meer daar de strijd grooter en grooter wordt. Vernnedelijk zijn de meeste leden van den Kaai evenals het rnearendeel der ingezetenen met de belang an van de haven en haveninrichting niet of onvol doende op de hoogte. Daarom is het een goed denkbeeld om met de Scheapvaarttentopnstelling in 1913 motorbooten ter beschikking te stellen tot bezichtiginr van de haven. Andere steden, als Rotterdam, Antwerpen, Hamburg, enz., hebben het voordeel, dat de haven niet als afgesloten ligt, waar de hamdelsen scheep vaartbeweging voor ieder zicht baar zijn, zooals vroeger te Amsterdam ook het geval was. Van het in-dienst brengen der motor booten ter bezichtiging der haven, kan veel goeds ver, wacht worden. Dan kan ieder door eigen aansehouwirg zien hoe belangrijk de haven en ha veninrichtingen van Amsterdam zijn, eu hoe krachtig het po gen is om met andere groote steden te kunnen en te blij «en wedijveren, en dat de otters voor gestadige verbetering en voortdurende uitbreiding niet vergeefsch zijn. Amsterdam is niet meer de stad, die den wereldhandel beheeischt, er werpen in de haven niet als in de 17de eeuw 2000 schepen het anker uit. M?n wete echter, dat Amsterdam als handels- en koopstad nog altijd mede vooraan staat, en bedenke dat de schepen van thans... zoo veel meer toanea-inhoud hebb.-n! Eén enkele mailboot van tegenwoordig staat gelijk met ean geheele 17de eeuwsche retour vloot. Het bekend worden met de haven zal allen het bewijs leveren van den reusachtigen vooruitgang van Amsterdam op handelsgebied. Strijd en moeite heeft het de stad gekost om het diep verval in het begin dezer eeuw weer te boven ta komen. Koning Willem I hetfc wel veel gedaan om hindel- en scheep vaart te doen herleven en tot (kortstondigen) bloei te brengen, het baatte echter weinig. Eerst de opening van het Noordzee-Kanaal heefteen waarlij k nieuw leven gebracht, hoe langzaam dan ook. De thans zoo rijke en bloeiende stoomvaartmaatschappij Nederland zou, na vier jaren te hebben bestaan, waarschijn lijk ontbonden zijn of aan het sukkelen geraakt, als Prins Hendrik der Nederlan den, de oom van Koning Willem III, niet krachtig was bijgesprongen en honderd duizenden ter beschikking had guateld. Het is de moeite waard om in 't kort na te gaan, wat op havengebied de kracht is geweest, die tot den opbloei van Am sterdam geleid heeft. Allereerst zij dan genoemd: het Noord zee-Kanaal, het grootste der Wereld. Sedert de opening er van, l November 1876, werd n ingeklaard te Amsterdam : in 1877 1540 schepen met een inhoud van nog geen 21/o millioen M:5.; in 1911 2360 schepen met een inhoud van ruim 10 millioen. 1) Het Noordzee-kanaal maakte voor Amsterdam een groote en wel inge richte haven noodzake lijk. De Handelswereld heeft daarvoor steeds ge ijverd en op alle uitbrei ding en verbetering aan gedrongen, zoodat de haven aan alle eisenen kan voldoen. Dit Havengebied strekt ziek uit over 9 K.M. van de Petroleum-Haven (ten westen van Amsterdam; men zie onze kaart) tot aan het Gemeentelijk Handels Entrepot geheel in 't oosten, en heeft de volgende centra: Petroleum-Haven, Hout haven, Handels-, Y-, en Ertskade, Spoorwegbassin ei> Gemeentelijk Han dels Entrepot. DE PETROLEUMHAVEN. Hoefijzervormig "ont worpen, lang 910 M. heaft een oppervlakte van 28 H.A. Deze haven werd in 1890 voor een gedeelts langs de Westzijde het eerst geëxploiteerd door de Amsterdamsche Petro leum-Haven Maatschap pij, terwijl in 1891 de American Petroleum Gompany, de bekende trust van Rockefeller, een gedeelte van de Oostzijde, door verleende concessie van den Gemeen teraad in beslag nam. Bij het overnemen door de Gemeente Amsterdam op l Oot. 1895 van dat gedeelte, door de Amaterda-nsche Petroleum Haven Maatschappij geëxploiteerd, waren er 6 tanks aanwe zig met een gezimenlijk inhoud s vermogen van plm. 20,000,000 liters; vervolgens is er door de Gemeente geleidelijk, op aanvraag, bijgebouwd geworden en het Gemeentelijk Petroleum Entrepot kan zich dit jaar dan ook verheugen in het bezit van 17 tanks met een inhoud van plm. 55,000,000 liters. DE HOUTHAVEN. Zij sluit zich aan bij de Petroleum Haven en bestaat uit 3 Havens, ligplaats aanbiedende voor 33 zeeschepen. De Havens zijn omringd door 160,000 M2., d. w. z. 16 hectare, opslag ruimte. Voor balken zijn er vlotbavens met een opper vlakte van 385,000 M-. Jaarlijks lossen hier o. a. 200 zeeschepen. De aanvoer van balken is dikwijls zoo groot, dat er ruimte te kort is en het Wester-Kanaal, beneden de oude Houthaven, voor balkhaven moet worden aangewezen. DE HANDELS-, Y- EN ERTSKADE. Het oudste deel der haven is wel de Handelskade. Zij heeft een lengte van bijkans twee kilometers 2), voor een langzamen wandelaar een half uur gaans. De aan de Zuidzijde liggende binnen haven een kadeleegte van 1200 Meter. Aan den kop der Handelskade is een 80 tons s t oomkraan, d. w. z. een kraan, die 80,000 kilo lichten kan, benevens een 30 tons Hydraulische Kraan. Langs de kade bevinden zich 31 verplaatsbare Hydraulische Portaalkranen, dwergjes, vergeleken bij de twee vorige, want zij bezitten slechts van 750 tot 7COO Kg. hef vermogen. De tegenwoordige Ykade, die maar iets korter is dan de Handels kade, n.l. 1800 M. lang, was oorspron kelijk Golfbreker. Aan beide zijden zijn door de Gemeente loodsen gebouwd met ?en totaal oppervlak van ruim 25,000 M'J. Voorts heeft de Stoomvaart Maatschappij Nederland" hier hare eigen loodsen met ook nog een respectabeler vloeropper vlakte 3). Het Oostelijk deel dezer kade is ver huurd aan de Kon. Ned. StoombootMaatschappij, die met ? haar vloot van 44 schepen, varende op de Middelandsche en de Oostzee, een ruimte noodig heeft van pi. m. 13 000 X De Ertskade, geheel in 't oosten ge legen, is de kleinste onder de kaden. Zij meet 310 Meter en bevat maar een paar Hydraulische kranen (6) elk met een hefvermogen van 3000 Kg. De zich hier bevindende Hydraulische Kolentip is het eigendom der Holl. Ijzeren Spoorweg Maatschappij. Per uur kunnen hiermee gemiddeld 10 wagons met een bruto gewicht van 30,000 Ko. overgestort worden in een zeeschip. HET SPOORWEG-BASSIN. Het spoorweg-bassin, hoofdzakelijk les tem d voor overlading van steenkolen, Petroleumhaven.