Historisch Archief 1877-1940
8
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOO E N EDE BL AND.
29 Dec. '12. No. 1853
fc.
B|j d' aanvang van het nienwe jaar bied ik mijn beate wenschen
Aan allen, die mij dierbaar lijn aan bladen en aan menschen.
En 'k voeg daarbjj een woord van dank, zónlt het hart geweld!
Want hebben zij niet, wekelijks, mij trouw in staat gesteld,
Tot ultimo December van den eersten Januari,
Om telkens nieuwe stof te vinden voor de Oharivari?
Ik dank u, sprekers, redenaar?, in zee van woorden ploeterend,
U, Dnitsche commis-voyageurs, gebroken Hollandsen koeterend,
En gij, die dat bargoenech herhaalt, gij hand'laars, bakkers, smids,
Hoogleeraars, dokters, musici, en schrijvers in de Gids.
Vertellers van een ongeluk met dieren of vehikels,
En redacteurs en stellers van bezonken hoofdartikel?,
Ik dank n, en ik smeek u, schrijft nog meen'gen langen zin,
En weeat zoo vriend'lyk en vergeet aan 't einde het begin.
Of uit vw geestdrift en uw geest, het zal me zeer verheugen,
Ia kromme vergelijkingen, of beelden die niet deugen.
Ministers, kamerleden, spreekt, verslikt n oratorisch,
Maakt wetten in d' n eigen stijl, verschrjjft n in memories.
Reporters van de Minzaamheid, Aigrett', 't gris-perle Kleed,
Van roode Loopers, van spontaan gf juich en jnbelkreet,
Prijst 's Prinsen monk'len, Juliaantje'a Hoedje, Haar Japonnetje,
En HoogstDerZelVer Handje-Wuif schrijft van 't Oranje-Zonnetje.
Ik dank ook n, (rij snaakichten van de snaakachen, o, gij zettere,
GÜ, die zoo schalka te spelen weet, met teekena en met letters.
Ik dank n all', en 'k wensen n toe me dunkt 't ia nog al veel
Dat gij van 't geen ge mij toewenscht, moogt krijgen 't tegendeel.
CHAWVABIÜS.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiniiii
altijd opnieuw dichterlijkheid genoeg om
dingen waar het verstand tegen tekeer gaat,
te doen vergeten. De 3 Oud en versleten"
hebben hun onderwerp in een voorstelling,
die hij vol van geslaagde, sobere kracht zou
voordragen in zjjn schilderwerk. Blank zijn
i en 6: Twee kinderen met een scheepje
spelend" en Meifjes leunende op een ecbop";
het Varkenekol" heef c hij beter
geaquarelleerd dan geëtsf. En zoo vinden we ten slotte
de eerste 3 zijner etsen, die als probeersels"
te bezien blijven.
III.
Hnbert stelt het begin der etsen van Israëta
omstreks 1870. Dit is vermoedelijk juist Ze
zijn dus ontstaan van af den tijd dat de
schilder een persoonlijkheid van beteekenis
werd. Za volgen zyn schilderwerk op een
eigenaardige wijze in venobering. Zij zijn
tevens getuigen van het juist inricht,
het scherp verstand van Israël?. En dit
was niet gering naast zijn romantisch ge
voel als by alle romantici. Terwijl hij in
zjfn schilderwerk eenvoudiger werd en vloeien
der van atmospheer, terwijl de schilderyen
worden tot n lichtwemelen, waaruit de
voorwerpen zedig stollen (tiet te veel schei
den zy zich afl), terwijl hij het ?evai",
doordat de licht vloed alleen veel wezen uit
drukte, minder versieren moet, neigt hij,
welbegrijpend, in zijn etsen, eveneens soberder
zich tot een groot eenvoudig lijnenspel, dat
de meer doorwerkte vroegere etsen voor altijd
zal overtreffen. De grootste kunstwaarde zul
len alty'd zjjn laatste bezitten; onder de
vroegere zjjn.er.velen, die,omdat ze van laraëls
zijn enkier belangstelling verdienen. En
beBERNARD DE VRIES
KUNSTHANDEL =====
N. SPIEGELSTRAAT 03
Tel. interc. 9739, AMSTERDAM
Moderne Schilderijen - Aqua
rellen - Groote collectie Etsen
- Platen - Kunstvoorwerpen
-??Encadrementen
GERBRAWilS'
KUNSTHANDEL,
ARNHEM.
TELEFOON 1345.
Schilderijen, Etsen,'
Gravures,
iSncadrementen.
Luxe-Papier
RELIEFSTEMPEL-ATELIER
Invitatiekaartcn
MENU'S, BALBOEKJES, enz.
Atelier B. vaTMantgem
SINGEL 562 hoek Vijzelstr.
HET SUCCES
C HtnET in m EEIUIE ntai u
M VRAAG Of ZU IN HAHCtM KOMT VAtlHETPUOUtK
WAARVOOII ZE BEiKMO O t HIERMEDE 15 TEVETIi UU. l
GEMAAKT WEUUimm VAN REUAHE ntn KZKJIH ZAL l
IN ELK GEVAL MOET een RECLAME.ZAIZU l
INDERMAD «AH HET COF.l BCAnTWOOnDCn Cfi
Zun; 11 DIT MET GEVAl'Wm TS OOK HET HOOrWXHL
BEREIKT en tier SUCCES VERZEKERD.
HET VAKTUOSCHniFT 0!,MODERnE RECLAME"
7li EE« BETROUWElAIiE GIDS OP OEM MOEILUKEM l
/RECLAMEWE5.EH KOST SLECHTS F3.00,PEBJAIR.|
SCRUF ma HEoen AAM :
JAM DE WIT.
SECLAMETEtMMinER.
' UTRECHT TEL. 235!. l
hooien de etsen van Israëls tot de groote
uitingen van deze sommigen bekorende
manier van gevoelens voor-dragen ?
Enkla lyn te prijzen, te midden van de
andere uit denielfden tijd; met recht sterk
te waardeeren. De overige ZJJB soms historisch
van belang. Weinige overtreffen (T) Millet
geen enkle heeft den onophondeiyken Toover
van Bambrandt's voorstellingen.
Pl/ASSCHAÏfiT.
Kniiisli.
Kandinsky vertoont alle kenmerken van
Het Tegenwoordige." Liever gebruik ik deze
benaming dan het woord Het Moderne".
In het Moderne zie ik gaarne de vrucht, het
voldragen Tegenwoordige. Het Tegen* oordige
ia een aanleiding, een weg naar het Moderne;
het ia dat laatste in aanleg. En het past
geen kritiiua meer om niet naar de oor
zaken en naar den grond van dit Tegen
woordige te zoekec.
Het verschijnsel is niet enkelvoudig; de
verschijning is een veelvoudige. Met den
vinger is op ieder werk aan te toonen
dat, bewust of onbewust, het moderne,
het Decoratieve in den grooten zin, zal zyn.
Dit volgt vanzelve ook uit andere dingen,
die op te merken zy'n. De zucht tot
philoaophie en de studie ervan zijn een andere
verschijning, geaproten uit denzelfden grond.
Z\j bewijzen dat het verlangen ontstaat naar
samenvatting onder algemeene gezichtspunten
van de vele verzamelde feiten. Het
constrneeren van vele wetten in de natuurkundige
S~1 ~ _- y. tuit i/a talrijktte
merkwaardige gebou
wen mn België' t'
Bateen,den sehoonstenRomuanschen
burg ran het land, twee
Begijnhoven, met muren omringde
ttedekes, Sint-Baafa, de rijkst
rarsfercfu kerk ran België, met de
Aanbidding van bet
Lam Ooda, het onovertroffen
meesterstuk der Van Eyok's, de Bouw
vallen ran de Romaansohe
SintBaafsabdij, talrijke Gothische
kerken, gildehuizen en
oude burgers-woningen met
heerlijke gereis, schilderachtige
kaaien en buurten.
MEUBILEERING M».
? HOLLAND"
MEUBELT ARTISTIEK
UW WONING OF VILLA VOOR
= F 500.
I 650.- j
= 775.?=
I 875.- i
I 1100.- I
= EN HOOGER i
STOFFEERT ARTISTIEK
UW WONING OF VILLA VOOR
= F 250.?E
I 290.?i
I 425.- l
I 550.- l
l 675.- I
§ EN HOOGER =
VRAAGT PRIJSCOURANTEN
AMSTERDAM, N.Z. VOORBURGWAL 274
?/? NIEUWS v. d. DA6. TEL. 9974.
KUNSTHANDEL
VAN DELDEN
Rokin 126
t/o de Tederlandsche Bank
AMSTERDAM.
Moderne Schilderijen
en Aquarellen.
TefltooiistelliiiE.
wetenschappen toont aan wat mogelijk ia,
Met dese pogingen most een poging in de
schilderkunst eveneens optreden. De tncht
tot tynthese, het verlangen naar het
algemeene overzicht, het ttamyatten
velerlei-ineen ia wat ge ia de schilderkunst het deco
ratieve zeker kunt benoemen. Dit decoratieve
sit op alle eigenaardig»wij«en waarop het
tegenwoordig zich voordoet, in het werk van
Kandlnsky en van anderen.
Het werk vertoont ten tweede het ver
langen naar het nieuwe in de entroering,
het zoeken naar de verloren naïviteit; het
wil wat ik gaarne de Verwondering noem.
Het heeft een tijd lang velen toegeleken of
deze verwondering gansch dood was. Ver
minderd by vroegere perioden leek zy mjj
Mker. Toch ia de e stupefactie 200 volstrekt
noodzakelijk voor iedre goede kunst, 200 zeer
een inhaerent deel van haar, dat zonder
haar, iedre niting het daemoniache mist. Z\j
is het daemonische wellicht zelve, of zuiverder
ly gezegd: zq is degenr, die het daemoniscbe
wekt. De ontroering van te veel kunstenaars
is zoo zeer uiterlijk geweest dat, wat y
voortbracht niet lang en haast niemand ver
zadigen kon. De ontroering was niet alleen
niet geworden tot rijkste beionnenheid, tot
haar eindpunt; ik zou haast schrjj ven in
chemischen zin, tot haar toestand als zont", maar
de ontroering zelre, die nit de verste lagen
glorieus naar boven welt, de ipringbron der
diepile gronden was er niet. Allerlei pogingen
zjjn gedaan om haar aan te boren. De per
soonlijkheid heeft iedien schok ervaien, dien
zij met moeite dragen kon, om opnieuw de
Echo9ne slaapster stupefactie' uit baar
omdoornd kasteel te halen voor den Prins die
haar zocht.
Er is wat bereikt en soms vertoont
Kandinsky er iets van.
Een derde vraag is: wat vertoont zijn
laatste werk?
Het decoratieve is onbewnst erin. Erin is
tevens een allerechrilst opzweepen van
depertoonlijkheid. De kleur hoewel decoratief over
het vlak, onbewnst, geplaatst en op alle helle
mogelijke wijzen voorgedragen, vertoont het
beven van gewond vleesch. Er is snelheid
in en komeetachtigheid ; zonneschijven
lijkt zij soms die nit een diep licht aan de
randen uitstralen. Toch is deze poging niets
dan overgang en kan niets dan overgang zijn.
Wat haar ontbreekt, is het overzicht- gevende,
züis niet overzienbaar. De vormen zy'n te
weinig gestold; het geheel is te weinig
kristal" geworden. Zeker isjhet daimonifche
erin tastbaar met de oogen, maar een perzisch
kleed in zjjn kleine bebloemde onregelma
tigheden by zooveel rust-gevende regelma
tigheden is een iets, dat bij hetzelfde wat
Kandinsky bezit, andere dingen in zich bergt,
die de schilder mist en op den duur niet
missen kan.
Ij de poging van Kandinsky, met zoovele
anderen, ten slotte eenvoudig verwerpelijk?
Zaker is zütegenwoordig veeltijds een pic
turaal apasma, maar om ne reden is zij
T BINNENHUIS
INRICHTINGTOT
MEUBELEERING
EN VERSIERING
DER WONING
DIRECTEUREN
JAC VAN DEN B05CH
EN W GIEBEN
GE.O-COMMISS~
h RBËRUAOE EN L5IMON5
RAADHUISSTRAAT 48-5Q AMSTERDAM
HARRIJ HEIJER
RESTORER OF !
OLD PAIHTINGS.
Bnssuiii, Holland.
N, V, DE WONINB
Keizersgracht 478
MEUBELEN, KARPETTEN flte.
(Ontwerp W. PENAAT).
LAMPEN, KRONEN «te.
(Ontwerp JAN EISENLOEFFEL).
AMSTERDAM.
w_ airjLietie en
\j-~r TI-J ? *?/>??
Ityief}. Uitvoerige
z/ryscourar)ter)-Jöeqrooürjg qratis
C3 &&
reeds niet lach-wekkend meer: omdat «ij de
zekerheid geeft, dat met raivere bedoeling
naar ieta gepoogd wordt. Betwist kan veel
in dit werk worden, evenals in Kandinsky's
boek das Geistige in der kunst." Alles is in
hem nog niet gescheiden door het Licht",
de stem van den Heraut heeft deze niting
nog niet geordend ia de goeden ter rechter,
ter linker de onnutten en nutteloozen. Het
werk is een der vele oprechte pogingen naar
wat gezocht wordt. Deze pogingen s^n zeker
niet vrij van het verkeerde, dat in veel, wat
achter ons is, open en baar was. De weg
ook van Kacdinsky kan in menig opzicht
als de juiste betwist worden. Bit alles is
mogelijk. De overmaat van het persoonlijke in
't werk is geen deugd. Het werk is wellicht mu
zikaal maar dan in den verkeerden zin; wolk
achtig. Het vertoont eckter daarin weer de
zucht naar het onstcffeljjke, in dat verwol
ken ... die juist is. Maar by het steeds nader
bezien, en scherper keuren, is het gekristal
liseerde" er niet in voldoende mate aanwezig.
Tevens is het getal der vormen in het aller
laatste werk voor een rijkdom aan
gedachtenassociaties te klein. Zonder zin is dit werk
echter en sonder psyche is het werk zeker
niet. En dat is een hoedanigheid, wellicht
twee.
PLASSCHAERT.
(MyarL
b, $«nfecOfe«fe ftftct
Sommigen, die vroeger, nood gedron
gen, samengingen, volgen thans een eigen
weg". (U. v. A. Begr. Binn. Z)
De tegenwoordige omvorming van
het straf begrip". (Mr. Wichmann, Ac.
protftchr.)
Omdat wij, in een ander stuk,
aartrekkelpa vonden in dit artikel". (Sf.
B. Ct.)
Hu heeft er zich altyd voor geïnte
resseerd, en heel bijzonder wel voor das
Paradies and die Pari". (H. D.)
Hopelijk zal de 2de Kamer er spoedig
in slagen". (O. H. Ct.)
*
Nog wat Engeltch krijt,
'Geef ona althana crediet voor iets''
zegt de landheer tot z\jn jachtopziener,
die antwoordt: 'Dat doe ik, sir William,
maar er zijn dingen die niet ongedaan
gemaakt kunnen worden'." (Tel.)
Vandaag ia Sawa Loento als de voor
spiegeling van wat die streek na eenigen
tijd zjjn zal". (N. R. Ct.)
Zij hadden dan ook hunne keuze ge
maakt". (Tijd.)
In theorie is die scheiding een zeer
strenge". (N. B. C t.)
De gevaren der beeldipraak.
Dit is de ne zqde van de medaille,
maar onafscheidelijk daarvan
isdefc'.iaduwzijde : zes millioen I Zes maal zooveel
?wart als wit." (Prof. v. Hamel i/h. Hbl)
Op het slagveld der praktijk draait
de socioloog Aalbene z'n dierbare moties
en wetsontwerpen den nek om. (Ent. Ct.)
Eilers spant de geheele justitie voor
zijn zegekar om de goedgeloovigen zand
in de oogen te strooien." (Maandbl. t/d.
Kwaiz.)
De pen ziet er tegen op om een juist
beeld te schetsen van dien jammer." ((7. Z>.)
Wjj vonden in ome brievenbus de volgende
kennisgevicg van de administratie der
Pojterijen: Om in het binnenlandach verkeer
voor l cent te kunnen worden verzonden,
mag op prentbrief kaarten, behalve het adres,
niet anders worden geschreven dan de naam,
de woonplaats en het beroep van den af
zender."
Het kan wel zoo. Als de menschen 't maar
begrijpen, dat is 't voornaamste.
*
Onze woning wordt dagelijks overstroomd
door Proefnummers", Uitnoodigingen tot
abbonnement" en dergelijke papieren. Men
begrqpt wat wij er mee dom. Nu weer dit:
De Bouwgid», Maandschrift voor Hm»en,
Haard." 't Ligt er al in.
*
Botrt in het Parlement.
De Minister van L. H. en N.
Bovendien men moet toch weten water
met deze woorden bedoeld wordt, wat is
een nest, wat is aai f
De heer Duys: Boer, vrouw, heer.
aas. (Gelach).
*
Een en vier zjfh te machtig tegenover
twee en drie. Hieruit leze men niet een
onartistiek willen overheerEchen der
heeren Leydensdoiff en Canivez.'Y^v'.K.C'.)
Za moeten ook maar klaar zy'n, die
muiiekverslagen. En meestal denzelfden avond nog.
Het leven wordt de menschen in
Zwammerdam niet gemakkelijk gemaakt. Het is
verboden", zoo luidt art. 27 eeier politie
verordening dier gemeente, glas, doornen
of andere voorwerpen, welke rjjwielbanden
kunnen beschadigen, op den openbaren weg
te werpen of te laten liggen."
*
v. Milligen'a muziekgeschiedenis mag
in geen bibliotheek van een
muiiekliefhebber ontbreken." (N. v. d. D.)
De mntiekliefhebber weet nu wat hy te
Echryven heeft:
Ik bezit (het juiste getal in tevulkn)
bibliotheken. Zend mjj dus p. o. (het
zelfde getal) exemplaren v. Milligen's
muziekgeschiedenis".
*
Phantastitche verlangens.
Rinkel liep den geheelen wedstrijd
naar zy'n vorm te zoeken." (O. D.)
Gaarne had sy* gezien dat niet alleen
zij ter vergadering sprak of was, maar
alle vronwar." (Ï7. D.)
VIJZELSTRAAT 18. - TEL. 4068.
< Oude en Moderne Schilderijen.
De kantoren van
H. J. DE JONGE en the Kyl Fyre Ltd.
worden op l Januari verplaatst naar
Prins Hendrikkade 128.
Kuustgfalerij De Protector
Directie J. D. Brinkmann
ZTJIÜBLA.AK TOa ROTTERDAM:
Gedurende December Expositie
van een Keurcollectie Origineele Fransche Kleur Etsen
Hollandsche en Dnitsche Graphische Kunst.
E. m. JAARSMA'S
Ventileerende Haarden.
TTTTTTT Men lette op dit fabriehsmerh.
T71 onrvratiPBn VOOR OBCL^ME rrri
Gebr. Douwes
Speciale Ateliers
VOOB HBT
Verdoeken en Restaureeren van
Schilderijen.
Gevettigtt teAert 19O5.
Warmoesstr. 78b/dOudebrHggteeg,i.mgterd.
BEVERWIJK.
KINHEIM"
ZEEWEG 104,
TAPIJTEN, LOOPERS, DIVANKLEEDEN, ENZ,, GE
HEEL MET DE HAND VERVAARDIGD VOLGENS OOSTERSCHE
TECHNIEK EN VERSIERING. DESGEWENSCHT VOLGENS GEGEVEN
ONTWERP EN KLEUR,
Levering aan het Vredespaleis.