DE ,AMSfF£R'DAMMER, WiEEKBLA I> VO OR^NEPERL AND Söjan. '13. Wo. VROUWENRUBRIEK! riiirirlhiMiiiifUl/iiiMHiiiiiiiiiiiitiiiiiMiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiHii Om «n bij de Tentoonstelling De ; Vrouw 1813-1913" "-. (Slot} -...Weinig',' minder sterk wel is de tegen stelling; welke de Afdeeling Maatschappelijk Werlé1913 zal vormen met wat daarvan is weder te geven in de historische afdeeling. Zeker men was in den Franschen Tijd goedgeefsch, goedarms" volgens een woord uit dien tijd; men gaf trots drukkenden materieelen achteruitgang ruim en mild in collecten, in het kerkezakje vooral; men zorgde voor groote legaten ten behoeve van hofjes, wees huizen en stichtingen. Maar men was daarbij enkel bedacht op het lenigen van nood, niet Op het voorkomen daarvan, allerminst wel daarop om het individu weerbaar te maken in den levensstrijd. Met die kalme opvatting van maatschappelijke uitersten, die het ge lukkig deel was van een vorig geslacht, dat zich het hoofd niet brak met de vraag, of de scherpe tegenstelling dier uitersten niet kon worden verzacht, schreven Wolff en Deken nog: de bedaarde toeschouwer der menschheid ziet de noodzakelijkheid der zeer onderscheiden standen, rangen en uitdeelingen van goederen maar al te wel door, om.eene gelijkheid te willen invoeren, die niet mooglijk zij; maar hij tracht elk in zijnen kring gelukkig te maken". Dit kon ook best, meende men, door aalmoezen en giften. Maar het gevolg was, dat de intendant d'Alphonse, die met de prefecten tijdens de inlijving het civiel bestuur en de algemeene administratie regelen moest, in zijn Aperfu sur la Hollands aanteekende: voor den liefdadigheidszin der Hollanders zoude^ men niets dan lof mogen hebben, zoo diébestuurd ware door eenen meer yerftditen geest. Daar ziet men ten duidelijkste, dat de kunst van geven de aller moeilijkste van alle kunsten is. Waarschijnlijk zijn de instellingen van liefdadigheid nergens talrijker dan in Holland; maar nergens ook is de inrichting zoo gebrekkig, het stelsel zoo verderfelijk". Volgens hem schuilde het kwaad in het gemis aan alle vakopleiding in de weeshuizen, in den voortdurenden lediggang der verpleegden, in overbevolking. Ontslagen weesmeisjes, teekent hij aan, vonden moeilijk eenen dienst, omdat zij stonden in eenen roep van luiheid en slecht zedelijk gedrag. In 1811 constateerden de Fransche ambte naren met ontzetting, dat in het stedelijk Aalmoezeniershuis te Amsterdam, dat op 1400 kinderen was berekend, niet minder dan 4200 kinderen, meest vondelingen, waren opgehoopt. Onmiddellijk namen zij maat regelen om een groot aantal daarvan uit te besteden op het platte land bij ambachts lieden en landbouwers. Met de hun eigene voortvarendheid hadden zij er binnen enkele maanden reeds ruim 1200 geplaatst, een voorbeeld, dat dadelijk bij bijzondere ge stichten navolging vond. Sedert is het vraagstuk: gezins- of gestichtsverpleging ? aan de orde gebleven; en de Afdeeling Maatschappelijk Werk 1913 zal ons zeker wel laten zien in hoe verre dit vraagstuk eene oplossing heeft gevonden in het pavil joenenstelsel. Wat het zedelijk kwaad betrof: men was in den Franschen Tijd enkel nog op regeling daarvan bedacht. Wolff en Deken, de beide vooruitstrevende vrouwen, die in menig opzicht hunnen tijd zoo ver vooruit waren, durfden hunnen Abraham Blankaart wel reeds laten verklaren: naar het Evangelie hebben wij Heertjes geen meerdere vrijheid om den Duivel te dienen^dan de vrouwen hebben ;" maar de bestrijding -van ftet zedelijk kwaad in de kracht van het beginsel van nheid van moraal, zooals de- Af deeling Maatschappelijk Werk 1913 ons die onder tal van vormen te zien zal geven, is eene plant van moderne cultuur. Maar niet iedere groep in de Afdeeling 1913 biedt punten van vergelijking meteene groep in de Afdeeling 1813.* Dikwijls is vergelijking onmogelijk, omdat in den Fran schen tijd nog niets van eenen tegenhanger is te vinden. Of zal iets in de Afdeeling 1813 ons kunnen spreken van eenig aandeel der vrouw aan den arbeid in onze koloniën? Waar was toen de plaats der vrouw bij de zending? Wie dacht toen aan coöperatie als een beredeneerd en gesystematiseerd instituut? Wie kende toen de vrouw in dienst der wetenschap, academisch gevormd en academisch bevoegd, zelfstandig optretredende als geneeskundige, als rechtsge leerde, als tandarts, als leerares, laatstelijk ook als predikante? Wie droomde toen van eene beoefening der statistiek, zooals die in de Afdeeling 1913 door middel van niet alleen zorgvuldig bewerkte, maar ook aanschou welijk gegroepeerde graphische staten zal afteekenen in lijnen en cijfers den ontwikkelijken gang in den loop dezer eeuw afge legd door de vrouw; en die ons op deze wijze zal aantoonen, dat inderdaad het verledene niet is verdord, maar gekomen tot een groeien en bloeien, dat eene schoone toekomst doet verwachten. JOHANNA W. A. NABER Tutti Frutti In de Staat Oklahama, waar alleen de mannen stemgerechtigd zijn, is door den Prqcureur-Qeneraal Wrightman een voorstel tot, stempiicht ingediend. Eerst 'nadat de kiezers gestemd hebben, zal hen voortaan de kwitantie voor betaalde belasting uitge reikt worden. j& De vrouwen in Denemarken, die jaarlijks in September een propaganda-week voor vrouwenkiesrecht arrangeeren, klagen er over, hoe moeilijk het voor haar is dit werk vol te houden, daar iedereen, in het bezit van een beetje hersens, het volkomen met haar eens is en het dus niet meer noodig is de menschen te overtuigen. Zij verlangen naar het oogenblik, dat zij het stembiljet zullen ontvangen, opdat zij daarmede de leden harer vereenigingen verder zullen kunnen opvoeden. Het hangt nu alleen maar af van de politieke constellatie van Dene marken, wanneer het vrouwenkiesrecht tot wet verheven zal worden. In de Folkething (2e Kamer) zal het hoogstwaarschijnlijk met 100 tegen 14 stem men er door gaan, en daar na de laatste verkiezingen de samenstelling van de Landsting (1ste Kamer) belangrijk gewijzigd is, is men overtuigd, dat ook daar de wet aangenomen zal worden. De mogelijkheid bestaat dus, dat in het najaar van 1913 de vrouwen voor het eerst van haar politiek stemrecht gebruik kunnen maken. Nu door den Balkan-oorlog alle weerbare mannen der oorlogvoerende landen hun beroep hebben moeten opgeven, om hun militaire plichten te vervullen, hebben de vrouwen alle gelegenheid eens te toonen, wat zij als plaatsvervangsters waard zijn. Volgens bericht van een Fransche schrijfster, die juist in die landen vertoefd heeft, gaat alles geregeld zijn gang, even goed als onder het toezicht en het bestuur der mannen. Bij den landbouw, in de wjnkels, op de bureaux, overal zijn de vrouwen onvermoeid werk zaam. Ja zelfs de straatreiniging werd in Sofia door een vrijwilligers-corps van vrouwen georganiseerd. Vervullen deze vrouwen dus niet even goed gemeenschapsplicht als de mannen? Van het boek (in brieven) Door Duisternis tot Licht", door wijlen Raden Adjeng Kartini, is reeds een derde uitgave verschenen. Wanneer men weet dat elke oplaag uit 4000 exemplaren bestaat en de opbrengst bestemd is tot het oprichten eener Kartini-school op Java, kan men niet anders wenschen dan dat allen, die dit merkwaardige werk nog niet gelezen hebben, het koopen zullen en deze derde uitgave even spoedig uitverkocht zal zijn. Het oeconomisch vraagstuk zal ook meer een schrede vooruitgaan, indien het arbeidenden, ongehuwden vrouwen mogelijk wordt ge maakt een goed en goedkoop home te be zitten, waar zij comfort en gezelligheid vinden. Een vereeniging voor vrouwentehuizen" is op 19 November te Berlijn tot stand ge komen, onder voorzitterschap van Fraulein Dora Martin. Het bureau dezer vereeniging is gevestigd in het Pestalozzi?Fröbelhaus II W. Kyffhauserstrasze 20, alwaar de gedrukte statuten verkrijgbaar zijn gesteld. Ofschoon de vereeniging bij de oprichting reeds 90 leden telde, is dit natuurlijk nog lang niet voldoende. De belanghebbenden zijn nu ijverig in de weer, aandeelen van 200 Mark te plaatsen, opdat zoo spoedig mogelijk met het bouwen begonnen kan worden. N. MANSFELDT?DE WITT HUBERTS TILAMÜS Friezenveen vervaardigen behalve hunne Half Zijden Ondergoederen Vreemde Talen. DUITSCH, : FRANSCH, - ENGELSCH, SPAANSCH, enz. vlug, gemakkelijk, goedkoop. BIRLITZ-SCHOOL AMSTERDAM, Allén ?VKeixerggr. 3OO. Den Haag, NOORDEINDE 42a, boven liaison Krul. Protpectni en proefles gratis. J. A. J. SCHOKKING, INSTRUMENTMAKER, SPUI 32, Telefooi 6876. Amsteriai. Mano- en Vacnummeteis, Pyrometen, Trekmeters, Indicatenn, Slagentellers en alle andere Stoom-Appen dages. Heete Lncbtmotoren enz. (Electrische Draaierij en Slijperij). Echt Odol in reform flacons §O en 5O cent p. flacon. Overal verkrijgbaar. L.Pool&ZoneiUnist, DE Maatschappelijk kapitaal: Eén Hillloe»«vide*. Directeuren : J. N. VAN DEN BERG en Mr. J. B. ZUURDEEG. Leveiuvenekering «onder «? me* ceneeskundic ?ndarwek, Ityfirenton, ?tudlebeurmea, Keunen's Turnartikelen en Schoolmeubelen HOLLANDSCH fabrikaat Amsterdam. Dir.: J H. Keunen - W. G. Hasper. | BBNÉB LOUISB + Laan 12, Deii Haag. J Eau de Cologne, Parfums en Lotions. Verkrijgbaar in alle betere zaken. J + f55 is de geringe vrije mijner prachtig klinkende speciale Viool waarvan attesten der groot' ste violisten ter in zage. Op sicnt zending gaarne. S. BLAZER Mzn., Solo-Contrabassist Concertgeb.ortett, AMSTERDAM, Ceintuurbaan 141. Telefoon Zuid 1417. Begrafenis-Onderneming a~. JD Prinsengracht 837. Telephoon No. 906. drpaftntbraciet PIMI SPUI l- Tèl-R 2. au W. KUIJK Galerij 32 Amsterdam - Telephoon 4073 Spe'cialitéde Chocolats Vraag W. KUIJK's Cliocol. Onblien Muiden bij Amsterdam. BOHT1>8-WEBFHOUI>EB. W UI T E KB E KG! PLAATS. ERVEN KRAMER ? WIJDE KAPELSTEEG 4 D AMSTERDAM ? ? TELEPHOON N°266 ? ? FABRIEK VAN KANTOORBOEKEN ? bekende merk. ebr. (Sleur Maassluis, Verhuizingen Bewaring van Inboedels Verpakkingen Expeditie Verhuizingen Bewaring van Inboedels Verpakkingen Expeditie Verhuizingen Bewaring van Inboedels Verpakkingen Expeditie Tel. 2119 N. Internationale Transport Maatschappij voorheen AMSTERDAM. Tel. 2119 N. NATUURLIJK is datalleen echte Karlsbader SALZ! Voor Namaak en vervalsching wordt gewaara AiOIVKEY BRAND APENZEEP Potten ca pannen zijn dadelijk schoon»met ten worden zonder krassen scherp en /rnaê* en vlekken uit hout en marmer verwVdent, DE SCHLJLJRXEER, Half om Half - Cherrv Brandy U ?' en andere dubbel fijne Lijkeuren BIJ M. P. POK.LEN «fc ZOOM, Rotterdam. een MATUURLUK VOCDINGSMIDDCL VÉRKT ZWAK lAxeeRenD en ii DAAROM zeea AAH TÉBEVELEN VOOR ZUIGeLIMGdN DIE, MtCLiPIJi KRIJGEN M V HOLLANDSCHfi nCLKiüiKÊRFABRKK /»KnTcpr»A.« ^ .PITriffrr CUSCM VOORAL DIT M6RK. Pension MIRAMAKE, 89Promenadede8 Auglais. Aan Zee. Ze?r aanberoien. BuIJke pry'ien. Men spreekt Daitecb, Engelsch en Fraoscb. DE BONT & LEIJTBN's ANIJS- en SLEMP-tabletten overtreffen elk ander merk. aar by alle Banketbakkera. GAS" SIMPLEX -[ra FABRIEK PETROLEUM l PLANTAGE LAMPEN E M l FRANSCHE KACHELS 11 LAANNÏI5 ARMOLDS&C? AMSTERDAM REGULIER5BREE5TRAAT 3 Stokpaardjes SeUenmetkmaakt uw huid zuiger en zacht met jeugdig frissche rose, Verblindend schoone teint, verdrijft zomersproeten, puisten enz en alle erdere huidonreinheden. Verkrijgbaar i-t, 40 cent per Stuk bij Apothekers, drogisten, en coiffeurs. . <£hread & jndüstrie-ea jfandelsvereeniging Singel 24, Amsterdam, Tel. 2710 en 9018. Toonkamers geopend 9?6 uur. AHREND'S Sterio prisma Binocle Sopra" Svoudige vergrooting in lederen etni met draagriemen/38.5O. (Aanbevolen door den Heer Jac.P.Thyssen In de Levende Natnur"). AHKKND'S Sterio prisma Binocle Argns" 8 mon dige vergroot in R in lederen etni met draagriemen ? 5O.?. AHRBND'S Sterio prisma Monocle Argns" Svondige versrrooting in lederen etni met draagriemen ?27.50. Voorhanden prisma Binocles van Zeiss, Bosch, Groertz, Hensoidt enz. Gaïll. prijscourant gratis en franco op aanvraag. _J