Historisch Archief 1877-1940
16 Maart ^la?No. 1864
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
[AMSTERDAM l VL/ZELSTRAAT 56 sa GO j
HEERENGR 4Ö~f(T HJQ ONMU JÖ^ROGGESTRAAPM
IMRICHTINGTOTHET M EUBILEEREN-EN VER-SI EREN-DER WONING
BOUWT TE NONSPEET.
Mooie boschriike terreinen.
Spoor, Tram, Electrisch licht, Telephoon.
Inlichtingen M.ü,,DEVELUWE",Nunspeet.
GRANDS VINS DE CHAMPAGNE
Perrier-Jouet
Epernay.
Concessionnaires,
Sauter & Polis,Maastricht.
VORMEN.
Een Handboek voor Dame*.
BBWBBKT DOOR
JOHANNA VAN WOUDE.
M liemto M nONlgitt kuttMk r EtffMtU.
In prachtband ? 2.50. In satijn ?2.90.
Uitgave van Van Holkema & Waren dort, Amst.
TAPIS d'ORIENT.
L'ART DÉCORATIF possède la plus bolle
et la plus importante collection do Tap/s
de Smyrne et de Perse anciens etmodernes.
Adr. Etabl. HIRSCH, Amsterdam.
Prima Anthraciet,Gascokes,
Brechcokes enz.
Lflnbaansgr. 396. ? Telef. N. 4276.
N. T. EERSTE NEÜERL, FiBRIEK TAH ASBESTCEMESTPLATEN
nartinit".MARTINITPLATEN zgn:
brand-, trek- en
krimpvrij.
Vraagt pi-yzen en monsters.
ADRES:
Crnqlnsweg 113, Amsterdam.
LUG-ANO
Hotel Bristol.
(ÏTALIAANSCHE MEREN). Schoonste
Winter- en Yoorjaarsverblüfplaats. 1ste kl.
Hotel, prachtig gelegen, met gr. Panorama.
Kamers vanaf fr. 4.?. Pension vanaf fr. 9.?.
Eig.: C. CAMENZIND. Prosp. gr. n fr.
Intern. Verkeersbur. Raadhuisstr. 16, Amst.
?mr ir rm *M mr A TT
w M. M- ** *^ J^- *> ?
Yierwaldstattermeer.
Zeer geliefd Voorjaaraverblijf .
Cll
Hötel
Kir. Bol is ook dg. . h Hotel Rigi-First
op de lUgi, Suvretta-Hflose te St. Dloriti.
twee voorname Hotels, prach
tig en direct aan het
meer gelegen.
Prospectus gratis Tan den Eig.: A. BON
en Int. Verb.bnr., Amst., Raadhuisstr. 16.
DELAUNAY BELLE1LE
AUTOMOBIELEN.
Hoofd-Agent voor Nederland t
J. LEONARD LAH6,
Stadhouderskade,
AMSTERDAM.
DELILA
CIGARETTES
Allereersten rang. Te midden van eigen groot oud park, HKT AUGUSTA VICTORIA BAD, Geneesheer-Directeur Dr. Med. G. HüLSEMANN,
meest moderne comfort. 40 privé-badkamers met directe is met het Hotel verbonden ten dienste der gasten, die niet verplicht zijn een kuur te ondergaan.
toevoer van het warme bronwater uit de hoofdbron. Een uit 18 afdeelingen bestaande, volledig ingerichte pshygicalisch-orthopaedische kuurinriehting
Warm en koud water in alle kamer». Auto-Garage. ter speciale behandeling van spier- en gewrichtsziekten, zanuwziekten, verlammingen; enz.
In het hotel afzonderlijke eetzaal voor JICHT-DIEET. Prospect, gratis. Int. Verkeersbur. Raadhuisstraat 16, bij het Singel.
schetsboek van een jonge Nederlandsche
kunstenares, die, als geene voor haar, hond
en kat naar lichaam en ziel heeft begrepen
en liefgehad. En dan nog toegang vrij en
catalogus vrij!
Vrienden en vriendinnen van honden en
katten, haast u, vórdat het beschikbaar
gestelde schetsboek leeggeplunderd is. Be
wijzen van lidmaatschap s.v.pi zichtbaar
dragen.
B. J. KERKHOF
.....**.*
Berichten
KAPITEIN SCOTT'S REISJOURNALEN. Lady
Scott heeft uit Nieuw Zeeland naar Londen
getelegrafeerd dat de dagboeken van haar
man in haar bezit gekomen zijn excellent
and complete." Het geheele reisverhaal zal
worden uitgegeven door de uitgevers Smith,
Elder & Co. te Londen, terwijl The Strand
Magazine vooraf twee of drie uittreksels zal
publiceeren.
TOLSTOI, HET LEVENDE LIJK. Volgens
berichten heeft de opvoering van dit nage
laten drama van Tolstoi, door Max Reinhardt
in het Deutsche Theater, zulk een geweldig
succes, dat reeds weken lang vóraf geen
plaats meer is te krijgen. Onder leiding van
den kunstschilder Hermann Rosenbetg zijn
van een twaalftal der meest treffende passages
in deze opvoering kopergravures gemaakt,
FEUILLETON
Doornroosje
Een spel in 8 bedrijven,
van OTTO ERNST.
Geautoriseerde vertaling van R. Tharod.
Op een' dag kom ik thuis en vind op alle
deuren, kasten, ledekanten, waschtafels en
boekenrekken aanplakbiljetten gespijkerd en
gespeld waarop het volgende, klaarblijkelijk
met inspanning, gedrukt is:
Schouwburg te Gros sf lottbeck.
Heden, Zondag, den 16en Juni,
's avonds om 7 uur,
DOORNROOSJE.
Een sprookje in acht bedrijven.
Personen:
De koning Erasmus
De koningin Else
De prins Erasmus
Doornroosje Else
Een kikker Kuno
Een page Kuno
Een kok Erasmus
Een koksjongen Kuno
Een oude man Else
t Anne
De 12 goede feeën. .... Trude
l Kate
De booze fee Kate
Een baby (Doornroosje) . Roswitha
Als er aan het instudeeren zooveel moeite
besteed is als aan de aanplakbiljetten, dan
mag men de grootste verwachtingen koesteren.
Zelfs aan de deuren van de provisiekast
en van het kolenhok zijn plakkaten; reclame
is hoofdzaak.
Kuno, de buurjongen, heeft met zijnen
verjaardag een boekdrukkerijtje gekregen;
misschien is dat aanleiding geweest tot het
oprichten van het theater. Meer dan n
theater dankt zijn ontstaan aan minder ge
wichtige beweegredenen.
Het ensemble bestaat uit onze kinderen en
die van de buren. Sedert drie weken wordt
gerepeteerd. Als ik mijn kinderen wil
vragen even iets te halen, eene boodschap
te doen, kan ik ze nauwelijks te pakken
krijgen. Mocht ik er al een bij den kraag
grijpen als hij zich grijpen laat dan
kan hij op het oogenblik beslist niet. En
daar ik van het tooneel weet,dat er rnct een
tooneelspeler, die eene groote rol instudeert,
niets te beginnen is, schik ik mij maar in
het onvermijdelijke.
Als de voorstelling gaat beginnen, wordt
er door tuin en huis, van kelder tot zolder
een half uur gebeld. Dat is het nieuwste op
theatergebicd. Een half uur lang zwaait
welke met toelichtenden tekst voor den ge
ringen prijs van een gulden in den handel
verkrijgbaar worden gesteld.
LES ANGES is de titel van een nieuwen
roman van Anatole France, welke thans in
de Gil Bias verschijnt en binnenkort in
boekformaat wordt uitgegeven. Volgens een inter
view wordt] dit| werk door den auteur
genoemd het meest goddelooze boek" dat
hij ooit geschreven heeft.
CLARA VIEBIG heeft een nieuwen roman
voltooid welke zal verschijnen onder den
titel Dos Eisen im Feuer. De handeling van
het werk heeft plaats te Berlin in de jaren
1847-1866.
OUD-HOLLAND. Als deel l van eene ver
zameling monografieën, welke onder den
titel Architektur and Kunstgewerbe des
Auslandes te Miinchen zal worden uitgegeven,
zal verschijnen Alt-Holland, eingeleitet von
dr. AndréJolles. De belangstelling welke
allerwege in architecten- en
kunstenaarskringen gevonden wordt voor het schoone
uit onze oude kunstnijverheid heeft den uit
gever er toegebracht deze nieuwe uitgave
met een werk over oud-hollandsche kunst
te openen.
Het boek zal 250 afbeeldingen bevatten
naar de schoonste specima der oud-holland
sche meubelkunst, kunstnijverheid, architec
tuur en ti inbou wkunst.
iMiiimiimiiuimiiMiiiiiiii
Kuno met een oude verroeste huisdeurbel.
{2 kunt zien dat hij er plezier in heeft. Het
an best zijn dat het nieuwe theater uit
deze huisschel is ontstaan.
De toeschouwers, bestaande uit twee dames,
twee heeren en drie dienstmeisjes, komen
bijeen op de eerste tage voor de slaap
kamer van de kinderen, waar, voor de deur
opening, een groot beddelaken hangt.
Het stuk begint met een lange pauze.
Eindelijk wordt het gordijn weggetrokken.
Men ziet een slaapkamer. De koningin
treedt op met eenen diadeem in het haar
en met een badhanddoek over den arm.
Hè," zucht zij, had ik maar een kind.
Van mijn vroegste jeugd af verlang ik naar
een kind ; maar nooit komt er een!"
Nog zoo slecht niet. Meisjes weten hare
woorden te kiezen en hebben altijd aanleg
voor het tooneel.
Van onder het bed uit kruipt Kuno de
kikker. Hij heeft eenen groenen avond
mantel om.
Wees maar zoet," alzoo spreekt hij, je
zult een kind krijgen."
' O !" roept de koningin in vervoering uit,
is het heusch ? En wanneer?"
Kuno is een gemoedelijke kikker.
's Kijken volgenden Zondag," ant
woordt hij.
O, wat zalig!" jubelt koningin Else, ik
verheug me toch zoo op het kleine Doorn
roosje."
Daar verschijnt Erasmus de koning. Een
geruite tafelkleed is aan zijne schouders
blijven hangen.
Verbeeld je, lieve man," roept de koningin.
wij krijgen een kind, wij krijgen een kind!"
Hoe dat zoo,"vraagt de koning majestueus.
Daar net was hier een kikvorsch en die
heeft het mij verteld.''
Zoo, laat ons dan maar naar huis gaan,''
bromt de koning en trekt zijne gemalin
zoo gauw mogelijk mee. Het gordijn wordt
toegehaald.
| Het talent van koning Erasmus heeft ccuigc
woorden van inleiding noodig. Dat hij talent
héft is niet te loochenen. Hij speelt harts
tochtelijk comedie en zou zeker veel goeds
weten te zeggen en te spelen ; maar nau
welijks is hij opgetreden, of hij doet niets
als zich geneeren. Als Goethe zich zoo ge
geneerd had, bezaten wij geen regel van
hem. Zoodra hij opgetreden is, behccrscht
hem nog maar ne gedachte: hoe kom
ik er weer af?"
Vandaar de woorden : zoo, laat ons dan
maar naar huis gaan !'' Hij zegt zijn hcelc
rol op dien toon van meerderheid, die jonge
heeren van twaalf jaar aanslaan als zij van
verlegenheid niet weten wat te doen.
j Na eene lange pauze, waarvan waarschijnlijk
een langdurige regievergadering achter het
scherm de oorzaak is, wordt het gordijn
op;n getrokken en ziet men : een slaapkamer.
In eene grootc waschmand ligt ccn
wclTentoonstellingen en Veilingen
IN DEN KUNSTHANDEL SCHÜLLER, DEN
HAAG, Plein, heeft van 19 Maart af een
tentoonstelling plaats van werken door Leo
Gestel, uit de jaren 1906?'13.
IN DEN KUNSTHANDEL D. VAARTIES, ROT
TERDAM, Oostzeedijk 222, zijn tot l April
tentoongesteld schilderijen van M. I. B.
Jungmann.
IN DEN KUNSTHANDEL D. HOMBERG, ROT
TERDAM, Zuidblaak 42b, is l Maart een
tentoonstelling geopend van schilderijen van
M. I. B. J u n g m a n n.
IN HET STEDELIJK MUSEUM, AMSTERDAM,
is van 15 Maart tot 15 April geopend
een tentoonstelling van Moderne F r a
nsche ceramiek.
BIJ BERNHEIM JEUNE, PARIJS,
ISrueRichepanse heeft tot 29 Mrt. een tentoonstelling
plaats van 52 schilderijen van A u g u s t e
R e n o i r, gedateerd van 1867 tot 1913, bijna
alle uit particuliere verzamelingen.
* * *
Inhoud van Tijdschriften
De Nieuwe Tijd, No. 3 : Drie Verzen (voor
R. N. Roland Holst, naar aanleiding zijner
nieuwe wandschilderingen in den A. N. D. B.)
door A. van Collem. Intern. Verhoudingen
(de Balkanoorlog en zijn gevolgen) (IV)
door dr. W. van Ravesteijn Jr. Joh. P.
doorvoede vrouwelijke zuigeling van op zijn
hoogst zes jaar. (Roswitha).
De koning en de koningin komen thuis.
Oooo!" roept de koningin, wij hebben
een kind, wij hebben een kind'! Kijk toch
eens, mannie, wij hebben een snoes van
een kind."
Ja, laat dan maar gauw de wijze vrou
wen komen,' gromt Zijne Majesteit door
zijnen neus.
Maar er ziju er immers dertien, en wc
hebben maar twaalf zilveren borden!" spreekt
de koningin bezorgd tegen.
Nou ja, dan vraag je er een niet," beslist
Erasmus met het laconisme van eenen echten
heerscher.
Met om het voorhoofd geslagen en van
achteren lang afhangende witte boezelaars
verschijnen drie goede feeën, voor wie eigen
lijk de twaalf borden wel voldoende konden
zijn. De eerste schenkt het kind deugd, de
tweede schoonheid, de derde rijkdom, wat
per slot van rekening voor een mensch ook
genoeg is. Maar de fee, die de deugd schonk,
is dadelijk, nadat zij heeft uitgesproken,
weer verdwenen.
Vlug en verschrikkelijk veranderd, stort
zij plotseling de kamer binnen; een zwarte
sluier omhult haar hoofd, op haren schouder
zit een kat. Deze kat dient afzonderlijk op
gemerkt te worden. Het is er een van fluweel
en met glazen oogen, die werkelijk
ongeloofelijk natuurlijk nagebootst zijn en zij
maakt het pronkstuk van de stoffeering uit.
De koningsdochter zal zich op haar vijf
tiende jaar aan een spinnenwiel steken en
dood neervallen!'' roept de booze fee, en
hoe roept zij het, niet welk een geweldige
haat, met wat een wraakzucht, wat een boos
heid! Is dat Kate die anders nauwelijks tien
kan tellen! Ik moet aan de diepe wijsheid
van Shakespcarc denken, die als de wilde
Katarinc ecu lam geworden is, de engel
achtige Bianca hare klauwen uit laat steken.
Verontwaardigd is koning Erasmus uit
zijn leuningstoel opgestaan.
Neen, maar dat is toch ??"
Ongeloofelijk" wil hij zeggen; maar hij
geneert zich.
Nu treedt eene der goede feeën naar voren
en spreekt: Wegnemen kan ik den vloek
niet; maar ik kan hem verzachten."
Doornroosje zal niet sterven, maar in eenen
diepen, honderdjarigen slaap vallen.
Nog eenmaal vat Erasmus moed en bromt
binnensmonds:
Nou ja, dan laten we maar alle spinne
wielen verbranden." En weg is hij.
Het gordijn valt toe.
Een bepaald verheven fijnheid in de regie
van deze acte blijft mij aldoor bij. Als de
booze fee haren vloek uitstoot, begint het
kleine Doornroosje hard op te grienen:
hi! hi! hi ! Dat is om zoo te zeggen,
Macterlink.
Als het scherm voor de derde maal opgaat,
Egner, Het grafisch proletariaat in Nederland
en zijn organisatie. Rapport der centr.
commissie voor arbeidersontwikkeling te
Amsterdam aan het partijbestuur derlS. D.
A. P. in zake partijscholen. D.
J.^.Wijnkoop, Revolutionaire of reformistische poli
tiek? (Intermezzo).
De Levende Natuur, afl. 21: Jac. P. Thijsse,
Het eiland Griend. J. van Baren, Het
eiland Griend. Catharina Cool, Over de
sporenkieming en het kweeken van padden
stoelen, enz.
Nieuwe Uitgaven
J. L. PH. DUYSER en G. A. C. VAN GOGR,
Letterkundig Leesboek, 11, 6e druk, ing, ? 1.25,
geb. ?1.50. Groningen, j. B. Wolters.
P. R. Bos en C. L. VAN BALEN, Atlas voor
de Volksschool, 25e druk. Prijs ing. ? l,
gecart. ?1.40, geb. ?1.75. Groningen, J. B.
Wolters.
A. H. A.MORY, Iets over muziekonderwijs.
Eenige beschouwingen, wenken en raadge
vingen, 30 pag., ? 0.25. Arnhem, Stenfert
Kroese & v. d. Zande.
90 Dampartijen, gespeeld in Augs. 1912
te Rotterdam voor het Wereldkampioenschap,
samengesteld door de commissie van dezen
intern, wedstrijd en uitgegeven in opdracht
van den Nederl. Dambond, 58 pag. Prijs ing.
?0.40. Gouda, G. B. van Goor's Uitg. Mij.
ziet men : een slaapkamer. In een
leuningstoel zit Kate als oude vrouw, spinnend aan
het wiel van eenen omgekeerden kruiwagen ;
op haar rechterschouder zit de kat (tweede
optreden). Else komt op als een opgeschoten
Doornroosje en begint met de woorden:
Vandaag ben ik vijftien jaar geworden.
Vader en moeder zijn uit en nu wil ik eens
op mijn gemak het kasteel gaan bekijken."
Zij loopt het tooneel tweemaal op en neer.
O wat een prachtige behangsels! En wat
kostbare gordijnen! En kijk eens de stoelen
en tafels zijn van echt goud ! O, zie daar
eens. Goeden dag, lief moedertje, wat hebt
u daar?"
Het geval heeft zijn gewone verloop tot
dat Doornroosje zich aan het spinnewiel
gestoken heeft en bewusteloos op de sofa
gevallen is. Als een schrikaanjagende geest
van het kwade verheft zich Kate.
Ha ! eindelijk voldoening voor deze smaad
mij aangedaan! Wraak, wraak, wraak!!"
Het gordijn valt toe. Deugd, deugd, wat
ben je veranderd.
De volgende pauze duurt /.eer lang. Ein
delijk gaat het scherm weer op en het tooneel
stelt voor: een slaapkamer. Op een houten
bankje prijkt de paleiselijke keuken. Erasmus,
rnet een wit boezelaar voor en een baret
op, roert met eenen houten lepel in een pot.
Aan zijn voeten zit eene kat, (derde optreden).
Geheel op den voorgrond hurkt Kuno, de
keukenjongen, en likt met zijnen vinger een
pan uit. Erasmus ziet het en heft met een
woedend gezicht zijne hand op om den
snoeper een flinke oorveeg te geven en
verstijft in deze houding. De algemeene slaap
heeft ook hem overvallen. Het scherm valt.
In dit tooneel, waarin zijne rol hem nu
juist niet zulke hooge eisenen stelt, ont
wikkelt zich Erasmus' talent in lofwaardige
onbevangenheid.
Als het gordijn voor de vijfde maal opgaat,
vertoont zich aan onze blikken : een slaap
kamer, waarvan de linkerhoek door een
kamerschut afgeschoten is.
Voor dit kamerschut staan Else in een
regenmantel en met eenen valschen baard
als oude man verkleed en Erasmus als prins
met een slependen sabel, een bonten muts
van Kate en witte kousen, welke laatste
vooral een zeer prinselijkcn indruk maken.
Else, rad van tong, vertelt een zeer lang
verhaal van de koninklijke familie die reeds
honderd jaren in slaap verzonken is; zij
wijst op het kamerschut en verhaalt dat
reeds tallooze prinsen hebben getracht door
dezen rozenhaag te dringen; maar allen zijn
in de doornen blijven steken en jammerlijk
omgekomen. Erasmus staat met zijn rug
naar de toeschouwers gekeerd, zegt geen
woord, maar speelt zér goed. Eindelijk is
Else, de oude man, uitgesproken.
Ach wat, ik ga er door !" snauwt Erasmus,
duwt het kamerschut op /.ij zoodat het op
lilsc's voeten valt, en is verdwenen.
REMLOF, Groenteteelt op beperkte ruimte.
Pract. Bibl. No. 46. Prijs ?0.50. Baarn, J. F.
van de Ven.
A. en A., Kalender 1913. Uitgave van het
Genootschap Architectura et Amjcitia."
GABRIELE D'ANNUNZIO, Uit het Leven van
Giovanni Episcopo, 128 pag. Prijs ing ? 1.50,
geb. ? 1.90. Amsterdam, Van Holkema &
Warendorf.
v V w
Correspondentie
Voor wat betreft abonnementen, adver
tenties, bezorging van het Weekblad,
uitbetaling van het honorarium e. d., wende
men zich uitsluitend tot de ADMINISTRATIE
van De Amsterdammer, Keizersgracht 333,
Amsterdam.
Voor wat betreft artikels en ingezonden
stukken, uitsluitend tot de REDACTIE en
aan hetzelfde adres.
Om teleurstellingen te voorkomen is het
gewenscht, dat de inzender iederen keer,
dat hij een bijdrage zendt zoowel op zijn
brief als op zijn bijdrage zijn volledig adres
duidelijk leesbaar vermeldt,
dat de inzender een voldoend bedrag in
postzegels toevoege (los in den brief)
indien bij niet-plaatsing terugzending ver
langd wordt.
Op anonieme zendingen of berichten
wordt geen acht geslagen.
iiiiiMiiiMMiMiiiiiilMimiiiiiimniimliiiiimtiililMiiimuiimiiiiiiiMiiiii
Else grijpt naar haren voet, en het scherm
valt.
Het zesde bedrijf toont ons: de slaapkamer
van het derde. Doornroosje ligt op de sofa
en snurkt zacht, om aan te toonen dat zij
slaapt. De prins treedt op, nadert de slapende
en ja, nu komt het moeilijkste oogenblik
voor onzen jongen kunstenaar hij moet
nu doen alsof hij een meisje kust. Hij
buigt zich een weinig voorover, en op eenen
afstand van ongeveer veertig centimeter van
haren mond, maakt hij haastig eene be
weging met het hoofd als van een jongen
bok die van plan is te stooten.
Doornroosje (ontwakend): O, wat een
beeld van een prins !"
De prins (tot over de ooren blozend bij
deze vleierij): Nou, kom dan maar mee," (hij
trekt haar mee).
De volgende pauze duurt vijf en twintig
minuten. Klaarblijkelijk is achter de schermen
een woordenwisseling uitgebroken tusschen
de regie en de acteurs.
Daarna vertoont het tooneel de decoratie
van de vierde acte. Op de bank prijkt de
paleiselijke keuken. Vierde optreden van de
kat. Het keukenpersoneel wordt wakker en
Erasmus laat zijne oorveeg op Kuno neer
komen. (Hoogtepunt van het drama.) De
oorveeg valt aanzienlijk veel realistischer
uit als de kus. Het gordijn valt.
Achtste en laatste bedrijf. De slaapkamer
van de tweede acte. Optreden van het
volledige tooneelgezelschap. In plechtigen
optocht verschijnen de prins en Doornroosje.
Apotheose : Kuno de page houdt boven het
hoofd van het jonge paar bij wijze van
baldakijn eene parasol die zijn oom eens
uit Kamerun heeft medegebracht.
Doornroosje: Waar blijven onze lieve
ouders? O, ze zullen zich eerst wasschen !"
(Goed opgemerkt! Na landurigen slaap heeft
men bijzondere behoefte zich te wasschen.)
(Benauwend zwijgen.)
De prins: Nou, laat ons dan maar bruiloft
vieren." (Hij danst met Doornroosje weg en
dansend volgen de anderen.) Het gordijn valt.
Het kind is een geboren regisseur. Of kan
men zich een voorbeeldiger oplossing van
het decoratie-vraagstuk voorstellen als het
denkbeeld dit treurspel van den honderd
jarigen slaap van het begin tot het eind in
een slaapkamer te laten spelen?
De toejuichingen zijn dan ook kolossaal;
het gordijn moet telkens weer opgehaald
worden, een succes dat uitsluitend op de
rekening van de vertooning kan geboekt
worden en waar de heeren Gebroeders
Grimm onze kunstenaars dankbaar voor
mogen zijn....
* * *