Historisch Archief 1877-1940
16 Maart'13. No. 1864
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
;1fÈiCENlNQ,/V-AN C.-SPOOR, VOORKOMEND OP DE CIRCULAIRE, DIE GELD VRAAGT
j -;- VOOR EENE INSTELLING TOT VERPLEGING VAN ZIEKE ZUIGELINGEN
; :'' ?,' '. . TE AMSTERDAM
|Ontarlgs.schreef in dit Weekblad mej. S. Leïbure over de kliniek voor gezonde
'zuigelingen op de Keizersgracht te Amsterdam. Eene groote commissie is thans
?doende geld te verzamelen tot het stichten van een zuigelingen-z/eArenhuis, dat
idev-Hoofdstad reeds veel' te lang ontbeert. Een circulaire, geteekend o. a. door
prof. Hector Treub als voorzitter, door de heeren S. Alsberg (Heerengracht 450)
als penningmeester en notaris C. F. J. Brands als secretaris, deelt mede, dat een
persbon, die onbekend wenscht te blijven, reeds ? 65.000 ter beschikking stelde
voor de bouwkosten, en vraagt, hopende op kosteloozen afstand van grond door
? de gemeente, aan particulieren twee ton als noodzakelijk fonds. De commissie
.hoopt, dat jaarlijks een ISOtal zuigelingen door de kliniek zullen gebaat zijn: en
niet hen de moeders, die ze gezond zullen zien irr plaats dood of sukkelig.
VROÜWENRUBRIEK
HIHMItlitlllllHIIIIUMIIIIIIIIJIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIHIMIIIIHIIMIIIIIItllMIIII
Tutti Frutti
?\..;In.Hongarije, waar de politieke hemel nog
steeds even duister blijft, gaan de vrouwen
krachtig voort, om het aanstaande Congres te
doen slagen. .Zij richtten een oproep aan
allen, die het met de vrijmaking en
ontvoogdrjig der vrouw wél meenen,om naar Budapest
te- komen, opdat een zoo groot mogelijk
aantal'deelnemers en deelneemsters uit alle
oorden :der wereld bewijzen zal, hoe groot
de symphatie voor onze zaak is.
?Het, hospitality committee" biedt alle
hulp aan, om het den bezoekers zoo aan
genaam mogelijk te maken en de reductie
op treinen en booten en meerdere facili
teiten 'zullen het ook voor kleine beurzen
mbgfelijk maken, naar Budapest te gaan.
"Kunstenaars schonken een aantal schilde
rijen, die in het openbaar, verkocht werden
en 2QOO Kronen in het Congres-fonds brachten.
En om te bewijzen dat vele kleintjes n
groote maken, hebben de schoolmeisjes een
spaarpotje aangelegd, waardoor zij den bij
naam van de drei Heller-Madel" gekregen
hebben, daar zij oud en jong om zoo'n
geldstukje j,anpumpen"v ",:? '
Uit Weenen wordt ons bericht, dat men
alle moeite zal doen, om niet achter te blijven
bij de Hongaren en hoopt, dat alle deelnemers
en deelneemsters in Weenen zullen halt
houden, alvorens naar Budapest te gaan, om
daar aan de betooging en
Propagandamteetings mede te helpen, opdat ook de
Oostenrijkers zullen zien, hoe groot de
Internationale belangstelling is.
?De Zweedsche Vereeniging voor V. K.
benoemde voor het eerst een vrouw tot
eerelid en wel mevrouw Martina Bergman
Vesferbèrg.
'Deze Zweedsche vrouw, die te Londen
woont, heeft twee jaar geleden een som van
5000 Kronen jaarlijks geschonken en zal dat
10 jaar lang volhouden, op voorwaarde.dat
van dat geld cursussen in Staathuishoud
kunde aan de Zweedsche vrouwen zullen
worden gegeven.
Deze cursussen worden zeer druk bezocht.
UIT DE NATUUR
lllllllHliniHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinillllMlllllllllllllllMMIIIIIIIIIIIIIIIIIII
DXVII Maart
Minstens tienmaal heb ik al in dit weekblad
over de natuur in Maart geschreven en
tienmaal is het wat anders geweest. Dat ligt
niet aan mijn veelzijdigheid; maar aan die van
de natuur.
Met nat weer, storm en feilen wind ben
ik gisteren op reis gegaan, de Graafschap
in; waar ik 'svonds spreken" moest; en ik
had de hoop al opgegeven, om daar een
mprgenwandeling te doen, die voor mij een
bijzondere bekoring zou hebben.
Van morgen vroeg tegen zevenen evenwel
Op verzoek van de Federatie der Engelsche
Vereenigingen voor V. K. hebben verschil
lende Staatslieden in Noorwegen hun oor
deel gegeven, omtrent de werking van het
V. K. daar te lande.
Mannen van alle partijen hebben aan dat
verzoek voldaan.
De eerste Minister Gunnar Knudsen, de
conservatieve President van het Hoogge
rechtshof Hagerup Buil, de Parlementsleden:
Chr. Knudsen, Castberg, Stang en veel
andere -mannen van naam hebben om strijd
verklaard,- dat zij het kiesrecht der vrouw
een zegen voor het land achten.
Hoewel bij de laatste verkiezingen geen
enkele vrouw als lid van het Storting ge
kozen is en de 123 manlijke leden van dit
college nu over het.wel en wee van alle
vrouwen te beschikken hebben, zijn de
vrouwen in Noorwegen daardoor niet ont
moedigd.
Een geestverwante schrijft mij, dat, nu
de Regeering door de radicale partij gevormd
is, de vrouwen stellig hopen' dat spoedig
algemeen V. K. ingevoerd zal worden.
Dat er ditmaal geen vrouw in het Storting
gekozen is, verklaart zij als volgt: Ten eerste,
omdat de vrouwen zér hooge eischen aan
een vertegenwoordigster stellen,en dus alleen
zér superieure vrouwen candideeren en 2e,
dat door de indeeling in districten het toeval
wilde, dat juist in de districten waar zulk
een uitverkorene candidaat was gesteld, te
weinig stemgerechtigde vrouwen waren. Zij
verwachten alle heil van evenredige vertegen
woordiging, zooals die in Zweden bij de
Gemeenteraadsverkiezingen voorde vrouwen
zoo gunstig, heeft gewerkt, waardoor weer
20 vrouwen meer als Gemeenteraadslid zijn
gekozen.
N. MANSFELDT
DE WlTT HUBERTS
* * *
De vrouw als stakingleidster
Bij de groote activiteit van de vrouw op
ieder gebied mag het ons niet verbazen,
dat er zijn, die, behalve in den strijd voor
politieke rechten, aandeel gaan krijgen in
scheen de zon al in mijn hotelbed, en om
acht was ik al weer op het pad.
De tocht ging van Doetinchem over den
Kruisberg, de Witte Brink en Enghuizen naar
Hummeloo.
De bijzonderheid van deze wandeling lag,
voor mij, in het feit, dat ik van daag juist
25 jaar geleden denzelfden tocht heb gedaan.
Ik was toen bezig met het schrijven van
mijn jongensboek Willem Roda, waarin de
hoofdpersoon een gedwongen logévan de
Kruisberg zou zijn.
Al dadelijk buiten het stadje kreeg ik de
volle herinnering terug aan alles, wat ik
indertijd opmerkte. Evenals toen zaten er
weer gymnasiasten voor de ruiten van het
pensionnaat Ruimzicht, jongelui die mij inder
tijd op de gedachte brachten, hen te hulp
Bosch-anemone. Illustratie: In het Bosch, van Heimans & Thijsse.
Miss Elizabeth
Gurley Flynn
de vakbeweging. Toch zal het nog wel
eenigen tijd duren eer
in ons land een vrouw
optreedt als... staking
leidster. Het. zou de
nog al eens ruw op
tredende politie vrij
wat moeilijkheden kun
nen baren, wanneer
zij de vrouw in deze
mannelijke gedaante
kreeg te bestrijden.
In de Vereenigde
Staten kan men over
de moeilijkheden van
een dergelijke situatie
eenigszins oordeelen,
omdat de
kellnersstaking gevoerd werd
onder leiding van een
vrouw: miss Elizabeth
Gurley Flynn, die be
halve over de
noodige organisatorische capaciteiten ook be
schikte over een voldoende dosis optimisme.
Ook' de stakende
kleermakers en
kleermaaksters mochten
zich in de steun
van een vrouw ver
heugen ; mrs. Rose
Pastor Stoke, een
milliorinairsvrouw,' vroe
ger kleermaakster, liet
haar huiselijken haard
in den steek om voor
de stakenden een rede
voering te houden. We
zullen maar denken,
dat de rijke dame zich
niet alleen van het
klinkende woord be
diend heeft, maar nog
van iets anders klinkends, want sprak ze
alleen royaal zoo zullen haar oud-collega's
er niet veel beter op geworden zijn.
M. C.
?& * *
Mrs. Rose Pastor
Stoke
Allerlei
Toilet
Een geheim van het toilet- is la dernière
touche", en dat is de groote gave der vrouw
van de wereld, dat ze er die laatste kleine
bizonderheden, die strikjes en kwikjes en
knoopjes en greepjes aan weet toe te voegen,
die de ongelijke deelen tot een schoon ge
heel samenvoegen.
Wie van 't toilet de kleinigheden verwaar
loost, het niet erg vindt of een kanten
manchet naar binnen overslaat, terwijl ze
naar buiten moest hangen, zich er niet over
opwindt, dat van een reeks knoopjes de af
standen niet gelijk zijn, al is 't verschil ook
een halve millimeter, zich niet diep onge
lukkig voelt, dat het lijf aan den schouder
een valsche plooi trekt, of dat' de rok aan
den linkerkant een kwart vinger-dikte lager bij
den grond hangt dan aan de rechterzijde...
begrijpt niets van de kunst van 't toilet, en
is niet waard ooit in baltoilet aan de arm
van een beau^cavalier, langs den dansvloer
te zweven.
Al die duizenden kleinigheden, die alleen
een gekuischte smaak weet en kent: een
broche op de juiste plek, een sierspeld niet
te hoog of te laag, een collier in de juiste
verdeeling der snoeren, een horlogeketting
op 't sierlijkst geslingerd, een bloem van de
eenig gangbare kleur op de eenig mogelijke
plaats... dat doet 't 'm ten slotte, dat
geeft aan het geheel de groote fijnheid en
distinctie; en wie dit alles niet weet aan te
brengen, is zelfs met het duurste en fraaiste
toilet hopeloos verloren... Minder dan
eenige andere kunst, is de kunst van het
toilet impressionistisch". Uiterste verzorging
van kleinigheden en zeer minitieuse afwer
king zijn onontbeerlijk!
* * *
Football-crowd
Om een talrijke menigte te kenschetsen,
spreekt men in Engeland van een
footballcrowd", want niets ter wereld trekt zulk een
groot aantal bezoekers als de
voetbal-wedstrijden. 't Record op dit gebied houdt nog
altijd de 20ste April 1901, toen bij het
Crystal Palace te Sydenham 110,820 perso
nen het eindspel in een beker-wedstrijd bij
nemen, om mijn held het ontvluchten uit de
gevangenis mogelijk te maken.
Evenals toen speelden de koolmeezen en
pimpels in de sparren, floten de merels, sloegen
de vinken; en of ik 25 jaar jonger was ge
worden deed het mij aan, toen een
heggemuschje, dat ik later basterd-nachtegaal zou
leeren noemen, op een hazelaarstakje vlak
voor mij ging zitten zingen; ook een
geelgors liet zijn strophe galmen in de heerlijk
blauwe zonnelucht, waarin alleen een paar
echte zomerwolkjes dreven; een moment
was ik totaal terug in het verleden: het
leek mij, of deze geelgors dezelfde vogel
was, die mij toezong op dien anderen
vroegen lentemorgen; de vogel liet mij
zoo dicht naderen dat ik hem bijna kon
aanraken. Ik ging in mijn handen klappen
om hem aan het vliegen te krijgen en met
een mijn eigen visioen te verdrijven; maar
het hielp niet; hij bleef ineengedoken zit
ten zingen, of hij droomde als ik, en hij zong
door. Eerst toen ik mijn hoed naar hem
zwaaide, vloog hij op en liet zijn
kanariegelen kop en het roestrood stuit-stuk boven
zijn staart zien.
Daarmee was ik ook weer terug uit het
verleden en ik zag de verandering in de
omgeving van de Kruisberg.
Het gesticht had een extra-vleugel gekre
gen, nieuwe bijgebouwtjes voorde opzichters
of bewakers, een nieuwe woning voor den
directeur was er opgetrokken. Overigens
was alles bij het oude gebleven; de bewaker
voor het hek, in zijn witte pak, had dezelfde
kunnen zijn als voorheen.
Evenals vroeger kwam mij ook nu de
Directeur tegemoet;,dat was niet de zelfde
oude heer Berkhout. De nieuwe Directeur is
een oud-collega en goede bekende.
De natuur rondom het gesticht evenwel
was zoo goed als niet veranderd, nog dezelfde
prachtige parkboomen, de ontzaglijke beuken
en eiken; n boom even wel ontbrak, de reus
achtige alleenstaande denj waarin ik mijn held
heb laten schuilen, terwijl de bewakers hem
overal zochten.
Die boom is waarschijnlijk door den storm
omgeworpen; hij was al oud.
Wat mij opnieuw trof was de groote rust
in deze mooie omgeving; dat het stil zonnig
weer en Zondag was, zal er wel toe
meewoonden. Men heeft uitgerekend, dat een
dergelijke menigte, mannetje aan mannetje
geplaatst, een dubbele slinger kan vormen
rondom de geheele stad Londen.
Maatregel
Tijdens de talrijke processen der suffra
gettes is aan de Engelsche gerechtshoven
een grappige maatregel noodig gebleken.
De getuigen namelijk, die voor de recht
bank den eed moeten afleggen, zijn ver
plicht dit te doen met de ontblootte rech
terhand. De dames, die tot deze plechtigheid
geroepen werden echter, hadden de gewoonte
steeds deftig geganteerd de zaal binnen te
komen, correct en keurig in haar toilet,
gelijk dat bij de voprstandsters der Engel
sche kiesrechtbeweging het parool is. 'Wan
neer ze dan echter in de getuigenbank
werden geroepen, en het enerveerende
oogenblik der eedsaflegging was gekomen,
ging er steeds een nerveus geworstel vooraf,
om zich van de zes- of achtknoops
pailleglacé-handschoen te ontdoen, waarmee een
aantal seconden verloren gingen. De vele
vrouwelijke getuigen maakten te zamen dit
tijdverlies belangrijk. Daarom hebben thans
de suppoosten in de wachtzaal de strenge
order gekregen, er voor te zorgen dat de
dames-getuigen vór het binnengaan van
de rechtszaal haar handschoenen hebben
uitgetrokken. Niet zelden verzet men zich
daartegen... maar er wordt streng de hand
aan gehouden.
* *.*
Waarschuwing
Amsterdamsche straatjongens hangen
bizonder graag achter aan rijtuigen, en zelfs
automobielen zijn voor deze extra-vrachtjes
niet veilig. Een kersversche Amerikaansche
uitvinding, die dit belet, zal dus ook hier
wel spoedig toepassing vinden. Deze prak
tische en grappige inventie maakt het mogelijk
het achter-gedeelte der auto voor eenige
oogenblikken in een electriseer-machine te
veranderen, zoodat de knaapjes, die er zich
aan vast klemmen, geduchte electrische
schokken krijgen, 't Middel is radicaal en
absoluut gevaarloos. Wat zullen ooze Am
sterdamsche bengels schreeuwen als ze er
kennis mee maken!
Influenza
Een Franscli spreekwoord zegt: 11 y a
deux sortes de cadeaux, les utiles et ceux
qui font plaisir." Wie een artistieke vriendin
heeft, die aan influenza lijdt, kan ik echter
thans een gelegenheid aanbevelen, om in
n geschenk Jiet nuttige met het aangename
te vereenigen. De prachtige
Eucalyptustwijgen met haar fraaie, natuurlijk-gestileerde
bloesems, die in een mooie vaas een buiten
gewoon fijne kamerversiering vormen, heeten
de eigenschap te bezitten, dat ze
koortswerend zijn, en men zegt, dat haar frissche,
sterke terpentijngeur een uitmuntend middel
is tegen de influenza.
Door Parijsche doctoren wordt den raad
Inter-Ocean en
Saterday-Globe
In Amerika... en in Engeland.
IMIIIMIimMIMIIIIIIHIllllltllllllimilMtllllllimilllHIIIIIHIIIIIIIIIIIHIimi
gegeven, ze in de slaapkamers te plaatsen,
waar ze de lucht zuiveren en desinfecteeren.
Er is thans in de Ville-lumière een ware
Eucalyptus-manie, en men treft er de
sierlijke, vreemd gekleurde takken met de
grillige spitse bladeren aan in alle salons....
Of 't probatum is, weet ik niet, maar in elk
geval.... ils font plaisir!... En dat is toch
ook wat.
ALLEGRA
Ingezonden
Hoedenspelden.
M. de Red.
Allegra heeft onlangs uitgeroepen: Van
Hengelo begint de victorie. Dit- is niet juist.
Enschedéging voor. Ziehier de bepalingen
in de Gemeente-verordening welke binnen
kort in werking treden:
Het is verboden zich te voet op den
weg bevindende een hoedenpen te
bezigen, tenzij de punt zoodanig bedekt is,
dat zij onschadelijk is."
en voorts:
Het is verboden op den weg op een
motorrijtuig op twee wielen of op een
rijwiel rijdende een hoedenpen te
bezigen, tenzij de punt zoodanig bedekt
is, dat zij onschadelijk is."
Kan in een stad als Amsterdam de direc
tie van de Gemeentetram geen orders
geven, die sommige dames erop attent
maken, dat er nog andere menschen zijn
dan zijzelf ? De actie tegen de hoedenpen
is nu in vollen gang. De opwekking van
Allegra schijnt te Amsterdam in te slaan,
dat is een succes.
D. M.
MMIIIMMIIIMMimilimiHMHIimi
Judge
In 't jaar O In 512 vór In 1730 na Chr. be- In 1913 na En wanneer
was zoo de Chr. kleed- reikte de vrouw haar Chr. kleed
mode, den zich zoo hoogtepunt van mo- den zich zoo
de Grieksche dieusheid door den om- onze
monvrouwen. vang van haar hoepel- daines,
rokken.
nu weer
dit...?
gewerkt hebben, en tevens het gezang van
allerlei vogels.
Dit schijnt een tegenstrijdigheid te zijn; maar
juist door de rust beneden zijn de vogels in
de toppen der boomen zoo goed te hooren; tot
de piepgeluidjes van de goudhaantjes en het
gekwitser van de spreeuwen toe. Wanneer
het waait, of er druk gerij van wagens of
gedoe van menschen op straat of grintweg is,
bemerkt men de vogels juist niet.
Al is het pas 9 Maart, het is aan alles
te merken dat het voorjaar komt. Bladeren
aan de boomen zijn er nog niet, maar de
struiken botten al, vlier en kamperfoelie vooral;
de peren hebben witte knoppen, een pruim
staat al heelemaal in bloei.
Boven het zwarte water van de veenplassen
komen de grijsgroene toppen van het riet
al uitkijken; heidergroene rozetten van de
waterviolen drijven aan de oppervlakte, en
maken al bloemknop, al zit er aan den
schaduwkant nog een ijsvliesje tusschen.
Maar sterker nog, veel sterker worden de
lente-indrukken, als wij het mooie bosch van
Enghuizen bij Hummeloo naderen. Het is
meer een park. Wild of nagebootst wild is
het hout heelemaal niet; overal is de aanleg
duidelijk; maar van stijfheid of op rijtjes
pooten van beuken en eiken is geen sprake.
Er zijn lanen, en groote heel statige, maar
er is gezorgd voor afwisseling. Aan alle
zijden springen boomgroepen vooruit, de
weiden, korenlanden in. Laag hout omzoomt
de vijvers en vormt aparte boschgroepen.
Wintergroene heesters, zijn er niet veel;
wel een massa naaldhout, prachtige sparren
en dennen van allerlei soort en grootte. Dat
geeft ook nu in het vroege voorjaar aan het
geheel een massieven indruk.
Tegen het donkere sparregroen staan
de machtige beuken en eiken als reus
achtige pilaren, en boven de naaldenmassa
uit steken de bladerlooze kronen op en
teekenen het fijne kantwerk van hun knoppen
en twijgen op de lichtblauwe lucht.
Dat is allemaal nog echt wintersch, als
men er op let; de lente schuilt in het bosch
op den bodem.
Hetzelfde verborgen paadje, waar ik vroeger
eens doolde, vond ik terug, en daar stonden
ze weer, in heele bossen bijeen, de groote
driehoekige bladeren van de aronskelken;
de meeste ongevlekt, alleen een enkele met
de kenmerkende bruine vlekken, die de plant
den naam van maculata hebben doen geven.
Overal, tusschen de dorre bladeren uit,
komen de mooie bladeren van het
breukkruid te voorschijn, en de wollige driehoekige
torentjes van de gele doove-netel. Het fijne
muskuskruid staat al in knop; de teere
blaadjes vertellen eerst recht hoe warm het in
het bosch kan zijn, wanneer de zon schijnt. Ze
ontplooien zich geheel en al; in vergelijking
met het zand en de heigronden rondom, is
de boschbodem als een verwarmd vertrek.
Dat komt niet alleen door de bedekking
met het dorre blad, dat vergaat en daarbij een
warmte ontwikkelt als in een broeikas; ook
de beschutting tegen den wind door het
naaldhput en het ander geboomte draagt er
toe bij. Want, al heeft dit nog geen loof,
als windschut werkt het toch ; dat bemerkt
ge dadelijk als ge aan de leizij van het
bosch komt.
Daar in de luwte is het niet alleen wind
stil, maar ook de temperatuur is er stellig
eenige graden hooger dan aan de loefzijde.
Een enkel speenkruidbloempje deed uitzien
naar meer vroege bloeiers, en de hoop op
een anemoontje werd opgewekt; al was
pas de eerste week van Maart om. Zoo'n
speenkruidplantje evenwel kan een indivi
dueel vroegertje zijn, dat heb je meer.
Toch even van het pad af wandelen, en
dwars door het kreupelhout. Je kunt nooit
weten. En ja, hoor, het was goed geraden,
daar stond mijn eerste bosch-anemone van
het jaar. En nog n, hier weer n, volop
bloeien ze daar al op Enghuizen onder
de hazelaars, die innig mooie
bosch-anemonnen; een van de meesterstukken van de
artistieke natuur.
Vlak er boven staan stil de zilveren wil
genkatjes'te glinsteren in de nog
ongetemperde zonneschijn; de groote bijna barstende
elzenknoppen mengen er hun pruim-paarsen
tint mee, en, om dit lente-tafereel te vol
maken, begint een roodborstje uit volle borst
zijn liedje te zingen in een sleedoorn met
witte knoppen, aan de overzijde van het
pad, net tegenover de bloeiende anemonen.
E. HEIMANS