«'s *,. DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 30 Maart '13. No. 1866 damsche buurt van kleine Joden immers houdt het best 'de traditie stand van het Jodendom als van die verdrukte, in lompen loopende (en hier zelfs in lompen handelende) koningen der schepping: Ddir is nog dat romantische verlangen naar den Messias levend, daar is het zoo archaïsche oud-Testamentische ritueel nog een wegwijzer langs de steile hellingen van Sinaï" (hoe kleiner de leventjes, des te grooter die Sinaï!) Hoe kan hij in vuur geraken," zoo leest men over dezen jongen rabbijn de Hondjr. in hettooneelprogramma, als hij spreekt over de zeden en de gelukkige en gezonde moraliteit van die armsten zijner geloof sgenooteir'. Zou deze hartstochtelijke rebbe geen gelijk hebben? Misschien wel. Voor zijn deel! En mij dunkt, dat hij op het tooneel, waar niemand net zoomin als in de kerk kan tegenspreken, ervoor gezorgd héft gelijk te hebben! Van de Christenen komt op zijn tooneel niet veel terecht. Ze zijn een grijze achter grond : slechte individuen of oninteressante. De brave Jiddekinderen" zijn echterallen zonder uitzondering even braaf en maken van het sympathieke Vlooienburg een dorado van rechtschapenheid, een soort binnenhuisje zó' onbesproken als dat van Roodkapje's grootmoeder was totdat de wolf er kwam: hier in de gedaante van een christen Jordaner, .die handschoenen gestolen had bij > een winkelier in de Kalverstraat en tot een Jordaansche bende behoorde! Die heeft van die handschoenen er drie (hopen >vij voor 'smans zaligheid per ongeluk) laten vallen in de woning van het brave Jiddekind" Joukie van Staveren van de Lange Houtstraat op Vlooienburg te Amsterdam, en nu is het kroost van de oudejoukie in de verdenking",nu is Joukie's Inwijdingsfeest bedorven.nu zijn Joukie's zoon en kleinzoon in boeien, en nu stort de fami lie vele tranen, zooals laat ik zeggen op een schilderij gebeuren zou van eenjoodschen Ary Schetter; zér vele tranen. En toch?ondanks al die zoete romantiek blijft het treffend dif arme Joodsche gezin zoo bij elkander en zoo gelijkelijk zonder zonden te zien in zoo per slot toch welbegrepen couleur locale: dit .schouwspel teekent niet de waarheid van het joodsche leven (ik zeg het met voor zichtigheid, want ook lieve Jodinnetjes bewonderen M. de Hond Jr. en dragen hoedenpennen), maar men voelt, dat het toch wis en waarachtig een waarheid teekent, en men bemerkt dan iets warms in zijn binnenste voor dien vurigen Amsterdamschen rabbijn die zijn arme Jiddekinderen" zoo mooi heeft voorgesteld op het tooneel. Men voelt, dat hij er zulke kennen moet, dat er hier of daar zoo'n impeccabel gezin is, en men denkt: waarom zou de man dan niet wat mogen generaliseeren? Generaliseeren niet eveneens de Roomsche tooneelschrijvers voor klein-Seminaria, gene raliseeren niet de t historieschrijvers der Christelijke Vaderlandsche geschiedenissen voor scholen met denïijbel? Vindt niet elk zijn eigen jongen het mooist ? Echter nu moeten die Jiddekinderen natuurlijk uit het gevang, en de priester tllimillllllltMIIIIimillflHJIlHDUIIIIIIIIMtllllllllllimmilllllllHlllflMlIHtll M: de Hond Jr. moet ook een beetje aan bekeering doen van geschmadde (d. i. aan hun godsdienst ontrouwe) welgestelde Joden: Wel nu er is een rechter, een Jood van afkomst, die aan zijn voorvaderlijk geloof niet meer heeft gedaan, die, o abominatie, met een Christendame is getrouwd, en sinds dien (dat be grijpt ge!) niets dan verschrikkelijk ongeluk heeft beleefd, die met wroegingen worstelt als een levende paling in een braadpan met zijn eigen smeltende vet, die (hunkerend naar het respect dezer lompenhandelaars) aan die braven hun kinderen teruggeeft en zich dan in de lompenwoning, den glinsterenden huits-reflets op het hoofd, diepgeroerd ... bekeert op den.... tweeden.... dag.... van het... Inwijdingsfeest. De puntjes stellen de tranen voor van de Muze der dramatische kunsten (die dit alles een beetje mallootig vond) en van hem, die zich met stille deelne ming teekent Honorévicomte de la Baignoire. Aardige inkijk in de Joodsche opvattingen geeft dit kleine trekje: Ik heb", zegt de Joodsche rechter, toen ik hoorde dat jullie van den diefstal waren beschuldigd, en toen ik merkte wat brave menschen jullie waart, een drijf jacht laten houden door dejordaan en ze gevonden de dieven. Een Christen man bleek de dief van de handschoenen". Waarop Joukie van Staveren: Heb ik het niet gezegd? Ik heb gezegd: die mijnheer zal brave Jiddekinderen willen redden. Hai het soo'n fan ponem! heb ik gezegd!" Is het niet meer dan aardig des Rechters taak aldus te zien ingekort? Inplaats van voor de maat schappij in haar geheel, houdt hij drijfjachten ten bate van de eigen stamgenooten! Treffender, leuker dan de Vlooienburgsche coleur locale was de couleur locale van den schouwburg zelf: tot den nok gevuld met Israël's wetvaste zonen en dochteren, waar op de planken de Christenen door Joden werden gespeeld (compleete verwarring gevend, als men een waarlijk snoeperig Israëlitisch bekje als over iets geheimzinnigs en gruwbaars hoor de spreken over het Jood-zijn!), waar in den foyer slechts de bediening R. C. en P. G. was. Ik geloof, dat in de parterre nog net zoo'n goi zat als ik, een gewone Jansen of Willems, gén... de la Baignoire, maar op dit van Christendom verlaten eiland voelden wij ons, ondanks het merkbare standsverschil, elkander toch na. De schouwburg was boordevol, behalve op de duurste rangen... Tegen den rand mijner loge leunden even twee zaalknechten en ik hoorde het volgende korte gesprek: Begrijp jij dat: De stalles en defootui-debalkon leeg." Op de plattegrond waren ze allemaal angestreept!" O! dacht ik stillekens, de rijke Israëlieten van Amsterdam steunen rabbijn de Hondjr. door het koopen van plaatskaarten; maar die Vlooienburgsche dramaturgie (hoe goed ook te berde gebracht: want er werd aardig gespeeld ...) gaan ze liever niet zien! Gelooven zij meer in De Vijf Frankforters ? DE LA BAIQNOIRE * * * Charivari Dat de pers de voornaamste bron is voor de hedendaagsche geschiedenis, zal wel door niemand betwijfeld worden. En het is vooral naar aanleiding van sterfgevallen van vorsten, dat de bladen vaak merkwaardige anecdoten bevatten omtrent deze hooggeplaatste per sonen, waarin wij belangrijke bijdragen zien voor de geschiedenis van land en volk. Bijvoorbeeld: Dikwijls zag men Koning George door Athene wandelen, zonder gevolg, leunend opzijn wandelstok, meestal door weinigen maar herkend. Hij had dan soms vermakelijke ontmoetingen, die als anecdoten nog verteld worden. Zoo her inner ik mij het verhaal van een jong officiertje, die met veel drukte aan den eenvoudig-gekleeden burger" vroeg, of hij zijn cigaret even mocht aansteken. Glimlachend reikte de vorst hem zijn sigaar. Maar eensklaps herkende de jonge man hem, hij dacht dat hij door den grond zou zinken. Majesteit", mompelde hij. Maar de Koning met z'n goedig lachje, beduidde hem zich stil te houden. Hij wou niet, dat de andere menschen hem ook herkenden." (N. R. Ct.). Zoo herinneren wij ons de volgende anecdote omtrent Koning Leopold van België. Dikwijls zag men dezen populairen vorst op de boulevards van Parijs, eenvoudig gekleed in een grijs wandelcostuum, met een zwierig vilten hoedje op het hoofd, voor een cafézit ten. Eens, zoo vertelt men, zat hij daar, in streng incognito, met geen ander gezelschap dan dat van eenige heeren van zijn hofhouding, en keek naar den eindeloozen stroom van voorbijgangers, die het verblijf in de metro polis voor den vreemdeling zoo aantrekkelijk maakt. Z.M. rookte een geurige havanna, en op zeker oogenblik viel een weinig asch op Z.M.'s knie. Een van de heeren van het gevolg, de Graaf d'Assembourg, maakte Z.M. eerbiedig hierop opmerkzaam. Zonder een woord te spreken, wipte de Koning met de rechterpink, waaraan een kostbare diamant fonkelde, de asch weg, en hervatte zijn be schouwing van de menigte. De Koning kon geen onreinheid zien, in welken vorm ook. Van Koningin Victoria van Engeland zijn vele verhalen in omloop, maar de volgende anecdote is misschien niet algemeen bekend. De Koningin had de gewoonte haar tweede ontbijt tusschen het eerste en het diner te gebruiken, waarbij dan steeds eenige ververschingen rondgediend werden. Eenige dagen voor haar zeventigsten verjaardag, nam de Koningin als gewoonlijk plaats, voor haar dagelijksche lunch, toen een der hof dames plotseling bemerkte, dat aan het couvert der Koningin een der vorken ont brak. Met een enkelen blik maakte zij een der rijkgegalonneerde lakeien, die om de tafel geschaard stonden, op dit verzuim op merkzaam, terwijl H. M. zich, in gedachten omtrent staatszaken verzonken, ontdeed van hare handschoenen. Voordat de Koningin mer getrokken draad geeft bij hetzelfde srroom = verbruik VJer maal meer nuttig lichreffecr dan een gewone metadldraadldmp. Verkrijgbaar bij alle H.H. insWUFeurs SIERKunST KEIZERSGRACHT 592 MJM.5PIEGEL5TRAAT KUNSTVOORWERPEN SCHILDER UEN AMTIQUITEITEN nEUBELEN,AARDEWERK R.ELIOCkCi HARRIJ HEIJER RESTORER OF OLD PAIHTIHBS. , Holland. HET SUCCES neuAMtwu. en «UT SLECHTS fiOO.pt»MAR. DE WIT flCCUMETECHnmER UTRECHT TEL N. V. DE WONING Keizersgracht 478 MEUBELEN, KARPETTEN etc. (Ontwerp W. PENAAT). LAMPEN, KRONEN, etc. (Ontwerp JAN EISENLOEFFEL). AMSTERDAM. Magazp Oud-Hollanf Directie P: C. PAERELS FLokin 13O, Amsterdam TKLKïT'OOJV 4541 Voorhanden een groote voor raad origineel anti que meubelen, klokken en andere voorwerpen, tegen zeer lage prijzen (met garantie voor echtheid). In imitatie-voor werpen een groote kenze in alle prijzen. Antieke Kasten, Antieke Sehrpnreanx (MET GARANTIE) zér voorcleeligf bij J. 0. FONTEIN, AMERSFOORT. l KELLER & MAGDONALD. E ELECTKO-TECHMSCH BUKEAU | Orerveen-Bloemeudaal. Tel. latere. 271. =11111111111) lltMIIMMIIIMlmlMIIIIMlmiMH l IIIIIHtlltllMIIM M l HUI RELIEFSTEMPEL - ATELIER In vitatiekaartcn MENU'S, BALBOEKJES, enz. Atelier B. van Mantgem SINGEL 662 hoek Vijzelstr. f |jTELEPHOON-<3384.$ pROTTERDA/VVj (&FRANCO LEGERING! RDOOR ' GEHEEL! ! NEDERLRND. f Wre^^7&fffö*QR«£&£& iets gemerkt had, had de onthutste lakei zich geruischloos over het Smyrna-tapijt, naar het prachtig gebeeldhouwde eiken buffet begeven, een zwaar zilveren vork genomen en die naast H. M.'s bord gelegd. De scherpzinnigheid, waarmede H. M. hare hofdames wist uit te kiezen, is bijna spreek woordelijk geworden. De vader van den tegenwoordigen Czaar van Rusland placht s'morgens tegen half elf, gedurende het teekenen der voornaamste staatsstukken, een kop chocolade te gebruiken. Op een morgen bemerkte Z.M. reeds bij den tweeden slok dat de dienaar, die speciaal hiermede belast was, verzuimd had suiker in de chocolade te doen. Zwijgend wees Z.M. naar het antieke buffet, waarop een krystallen schaal met klontjes prijkte. Ver geving, Majesteit!" stotterde de lakei in ont zetting. Vrees niets, Ivanowitsch," sprak de Czaar vriendelijk, ook monarchen vergeten wel eens iets." Ongetwijfeld zweefde Z.M. de Krim voor den geest. Een niet minder aardige anecdote is de volgende, die nog altijd voortleeft in de harten van ieder vaderlandslievend Duitscher. Keizer Frederik werd eens op jacht door een hevige regenbui overvallen. Hij zocht een schuilplaats in de schamele hut van een zekere vrouw Lieserl, in het Odenwald. De goede vrouw ontving hem gastvrij genoeg, en, niet wetende dat zij den Keizer te gast had, bood zij hem ter verwarming een kop koffie. Das ist eine gar schone Kaffee, Lieserl," zeide de Keizer vriendelijk. Nah, Alter," was het antwoord, das glaub ich. So kriegst du z'Haus aber nit!" De kamer jonker, die 's zomers ook buiten dienst had, en hier Z.M. vergezelde, vreesde dat het wat al te ver zou gaan, en beschreef, on zichtbaar voor den Keizer, maar zichtbaar voor Lieserl, met zijn wijsvinger de letters S.M. in de lucht. De arme vrouw dreigde van schrik te bezwijmen en stamelde: Ein Kaiser, ein Kaiser unter mein Dach!'' De Keizer echter stopte haar een goudstuk in de bevende handen en sprak: Enthalte dies, gute Frau: auch Fürsten können nasz wer den !" Den volgenden dag ontving Lieserl [ een zilveren koffiekan met de inscriptie: Deutschland, Deutschland ber Alles!" * Deze week is onze Charivari-verzameling verschenen. Het was ons plan geweest het werkje aan de bladen te zenden ter be spreking." Maar het wordt ons van alle kanten afgeraden. * * * Nieuwe Uitgaven Prof. HENRI HAUVETTE, Dantc. Inleiding tot de studie van de Divina Commedia, vertaald door WILLIAM DAVIDS. Wereldbibl. No. 210?212, 368 pag. Amsterdam, Mij. voor Goede en Goedkoope Lectuur. SAM. GOUDSMIT, In de groote Leerschool (zeven novellen) 190 pag. (Nederl. Bibl. No. 208?209). Amsterdam, Mij. voor Goede en Goedk. Lectuur. Louis HAUTECOEUR, Greaze, 152 page, Prix frs. 3.50. Paris, Librairie Félix Alcan. HENRY CARO-DELVAILLE, T Uien, 120 pages, Prix frs. 3.50. Paris, Librairie Félix Alcan. R. P. J. TUTEIN NOLTHENIUS, Wat ir Volkskunst. Hoe kunnen wij die bevorderen,. 44 pag. Delft, Van Markens Drukkerij-Ven nootschap. Amsterdamsche Straatnamen, geschiedkun dig verklaard door A. MAROARETHA VAN GELDER. Met een historische kaart en zesplattegronden van Amsterdam. Inleidend. woord van mr. W. R. VEDER, 165 pag.. Amsterdam, P. N. van Kampen & Zn. M. C. PIEPERS, Nederlandsche Anthropologie, 90 pag. 's Gravenhage, Gebr. Belinfante.. Dr. M. W. DE VISSER, Oud en Nieuw Japan. Vier lezingen gehouden voor de Ned. Ind. Bestuursacademie, 120 pag. Prijs ? 1.50. Lei den, Boekhl. en Drukkerij voorh. E. J. BrilL Dr. H. G, HAMAKER, Over willen en handelen.. De theoretische en practische beteekenis van het determinisme, 149 pag. Groningen,. Postma & Co. D. H. BOLMAN, De dynastie Romanow 1613-1913. Een cultuur-historische schets der ontwikkeling van Rusland, onder het tegen woordige Czarengeslacht, 89 pag., ? 0.75. Den Haag, N. V. Nieuwsblad Vooruit." Mr. M. OPPENHEIMER, Het Partijwezen in het parlementair stelsel, 35 pag.. ? 0.40. Rot terdam, Nijgh en Van Ditmar's Uitgevers Mij. Mr. H. J. SMIDT, Suriname en Nederland. (Naar aanleiding van de bacovenzaak) 70 pag. Prijs ? 0.90. Haarlem, H. D. Tjeenk Wil link & Zn. Groote Godsdiensten", serie II, No. 8: Dr. W. GALAND, Het Parsisme, 40 pag., ?0.40. Baarn, Hollandia-drukkerij. Welk standpunt moet de Mannenband voor Vrouwenkiesrecht in de beweging en bij de aanstaande verkiezingen innemen ? Een vraag,. beantwoord door W. A. E. MANSFELDT. Vlugschrift No. 7 van den Mannenbond voor Vrouwenkiesrecht. De plant in Nijverheid en Handel, afl. IV. Prijs ? 0.45. Amsterdam, Uitg. Mij. Elsevier." Groote Mystieken", No.2, seriel: Dr. W.. J. AALDERS, Pseudo-Dionysius Areopagita, 48 pag., ?0.40. Baarn, Hollandia-drukkerij. Van Rechts en Links,'', serie l, No. 6:. Het beginsel der Economie, door een antirevolutionair, 45 pag., ? 0.40. Baarn, Hol landia-drukkerij. Politieke en Sociale Studiën, VI: 4, Orga nische of Individualistische Volksvertegen woordiging, 72 pag. Leiden, Uitg. Venn. Futura." Een en ander omtrent den Welvaartstoestand der Inlandsche Bevolking in de Goevernemcntslanden van Java en Madoera (de par ticuliere landerijen uitgezonderd) (Nijverheid, Handel, Bijdragen aan de Gemeenschap, de Goevernementsmonopoliën, de algemeene middelen tot bevordering van den Welvaarts toestand) II door Mr. A. NEYTZELL DE WILDE, 398 pag. Weltevreden, N. V. Boekhandel, Visser & Co. VIJZELSTRAAT 18. - TEL. 4068. Oude en Moderne Schilderijen. D. OBERINK & Co., AMSTERDAM KERKSTRAAT 88-104 TELEFOON No. 4472 TOEPASSINGDERELECTRICITEITOPELKGEBIED E. RE. JAARSMAS Ventileerende Haarden. Men lette op dit fabrieksznerk. igOO DE EERSTE igi3 INRICHTING TOT MET MEUBELEEREN EN VERSIEREN DER WONING IS ;,TBINNENHUI5" RAADHUISSTRAAT 48-50 L'JN 3 AMSTERDAM L'JN 14 Ï.T. TECHNISCH BFREAV v/h HOEHTS A BE t K, BLOEMENDAAL. Importeurs van Brandvrij materiaal voor plafonds, vrijstaande wanden, trapbeschietingen, enz. in Eerken, Scholen, Kantoorgebouwen, Fabrieken, Schouwburgen, Woonhuizen, Boerderijen, Stal len, enz. Monsters en nieuwe prospectus-prijscourant worden op aanvraag gratis toegezonden. Verschenen: KUNST-H AND WE VEN. Geïllustreerde Handleiding ten gebruike van school en huis voor het aanleeren der technieken van Kunst- en Spoelweven op den handweefstoel, DOOB ELIS. M. EOGGE en LOTJISE H. W1LDT. Prijs, gecart /1.90. Uitgave van VAN HOLKKMA & WAKENDOW, AanstarHair.